Жасспірімдерді мамандыа баыттау жне маманды тріне дрігерлік кеес беру.

Маманды тадау – арапайым міндет емес. Белгілі бір ксіби іс-рекетке бейімділік мектеп жасынан а, 12-13 жастан бастап жне 14-16 жастарда одан да айындалып, алыптаса бастайды. Жасспірімдердібелгілі бір мамандыты игеруге мтылуы, оны беделі мен материалды жетістіктеріне ызыу ана емес, оан ызыушылы пен наыз мартудан туады. Біра, адамны алауы азаны кші мен ммкіншіліктеріне, сіресе денсаулы жадайына кейде сай келмейді.

Бл факторлар ескерілмей, тадап алынан мамандыта жмыс істеу, денсаулы жадайыны нашарлауына, жмыс операцияларын тиімді орындауа абілетті болмауына, істеген жмысы мен міріне анааттанбауына, ксіби аурулар мен мгедектік даму ммкіндігіне келуі ммкін. Осыан байланысты, оушылара з уаытында мамандыа баытберуді маызы зор.

Мамандыа баыттау деп, абілеттілікке, икемділікке, білімділікке, денсаулы жадайына, жеке басты ерекшеліктеріне, сондай-а, оама ажеттілікке сйкес, оушыларды з еркімен маманды тадауа дайындайтын шараларды ылыми-негізделген жйесін айтады.

Мамандыа баыттау бірнеше маызды мселелерді шешеді. Соны бірі р трлі саладаы мамандарды халы шаруашылыында ажеттілігін анытау болып табылады. Бл мселені экономика мамандары шешеді. Баса мселелерді ксіп тріне медициналы-физиологиялы кеес беру (КМФК) арастырады.

КМФК міндеттеріне жатады:

1. Мамандыты, жмыс істеуге ажет болатын адамны абілеттілігі бойынша баалау;

2. Оушыны психологиялы-физиологиялы жне баса жеке басыны ерекшеліктерін, оны іске икемділігін зерттеу, оларды тадалан мамандыпен жмыс істеу шін сйкестігін анытау.

3. Жмыс істегенде денсаулыа олайсыз салдары жо, йрету рдісінде ксіптік жарамдылыты табысты алыптасуына ммкіндік туызатын, сондай-а, кейінгі ебек рекетінде денсаулыты саталуы мен ныаюына жадай жасайтын мамандытар тадау масатында, оушыларды денсаулы жадайын зерттеу.

Медициналы-физиологиялы мселелерді шешуде р трлі мамандар: психологтар, педагогтар, физиологтар, мектеп дрігерлері, жасспірімдер кабинеттеріні, СЭБ балалар мен жасспірімдер гигиенасы бліміні дрігерлері атысады. Біра, негізгі рлді мектеп дрігерлері мен жасспірімдер кабинетіні дрігерлері атарады, олар белгілі мамандыа жасспірімні ксіби жарамдылыы жніндегі орытындыны береді жне ынайлы маманды тадауа да кмектеседі.

азіргі кзарас бойынша, ксіп тріне жарамдылы адама тн, іштен туа біткен асиет емес, ол оу жне ксіптік ызмет рдісінде алыптасады, біра баланы талабы ксіп тріне жарамдылыты алыптасуыны биологиялы негізі болып табылады. Сондытан, оларды анытаанда жасспірімдерді денсаулы жадайы ана емес, тіршілік ету барысында згерістерге аз шырайтын, жоары жйке ызметіні типологиялы ерекшеліктері де, сондай-а, ксіптік маызды ызметтеріні даму дрежесі де (блшы ет кші, тзімділік, координация, ой рісіні, анализаторлы ызметіні даму дегейі жне т.б.) міндетті трде ескерілуі ажет.

Мамандыа баыттау бойынша шаралар кешенін мектептерде 5 сыныптан бастап, педагогтар ата-аналарыны атысуымен жргізеді. КМФК 7 сыныптан бастап жзеге асырылады. Оны жргізу шін дрігер жасспірімні толы медициналы тексерілуіні нтижелерін алу керек, жасспірімдік-бозбалалы жастаы азасыны анатомиялы-физиологиялы ерекшеліктерін білуі керек, р трлі ндірістердегі ебек жадайларымен жне оларды азаа серімен, азаны функционалды жадайына жне жеке мшелер мен жйелерге, белгілі ебек трімен сынылатын талаптармен таныс болуы керек, ксіптік оытуа жне онымен жмыса медициналы арсы крсетілімдерді тізімін білуі, жасспірімдер ебегін орау бойынша негізгі занамалы жаттарды білуі керек.

Осы апараттара сйене отырып, дрігер жасспірімдерді маманды шін іріктеуі емес, айта жеке жасспірім шін, денсаулы жадайында кездесетін ауытуларды одан рі нашарлатпайтын, оларды компенсациялануына ыпал ететін жне азаны резистенттілігін арттыратын, маманды трін тадауы керек.