Гальванизация жне емдік электрофорез

Таырыбы: Ж Ж, АЖЖ жне УЖЖ токтарды олдануа негізделген терапевтік техника. Траты токты олдануа негізделген терапевтік техника.

Масаты:

1.ЖЖ, УЖЖ жне АЖЖ рістерді серінен лпаларды ызу механизмін оып йрену

2. Ультражоары жиілік (УЖЖ) аппаратыны жмыс істеу принципімен танысу

3.Траты токты серінен лпаларды ызу механизмін оып йрену

4. Гальванизация аппаратыны жмыс істеу принципімен танысу

 

Оытуды міндеті:

1. УЖЖ –терапия аппаратыны блок схемасын жне олданылуын тсіндірііз.

2. УЖЖ-терапия аппаратымен алаш жмыс жасауды йрену (жерге жалануды тексеру, осу, электродтарды орналастыру, терапевикалы контурды резонанса келтіру).

3. ЖЖ, УЖЖ жне АЖЖ рістерді серінен лпаларды ызуыны биофизикалы механизмін тсіндіре алуды йрену

 

Таырыпты негізгі сратары:

1.УЖЖ-терапия аппаратыны рылысы жне оны жмыс істеу принципі.

2. ЖЖЖ электр рісіні электролиттерге жне диэлектриктерге сері

3. УЖЖ электр рісіні электродтар арасындаы таралуы

4. Терапевтикалы контурды олданылуы, оны схемасы

5. Терапевтикалы контурдаы айнымалы сыйымдылыты конденсаторды олданылуы

6. АЖЖ-рісті серіні ерекшелігі (микротолынды терапия)

7. Гальванизация аппаратыны рылысы жне оны жмыс істеу принципі.

8. Гальванизацияны физикалы негізі

9. Траты токты аза лпаларына сері

Оыту дісі - Шаын топпен жмыс

 

Дидактикалы блок:

Ультрадыбысты, жоары жне ульрадыбысты жиілік диапазонында медициналы аппараттарды лкен топтары жмыс істейді (электромагниттік тербелістер жне толындар генераторы).

Электромагниттік тербелістер биологиялы денеге сер еткенде азада жылу блініп шыады. Айнымалы электр рісіндегі биологиялы лпаларда ыысу жне ткізу токтары пайда болып, зат алмасу рдісі жасарады. Осы масатта медицинада ультражоары жиілікті аппарат кптеген ауруларды емдеу шін олданылады. Физиотерапевтік бл діс - УЖЖ-терапия дісі деп аталады.

УЖЖ-терапия сйек жне ан тамырларындаы абыну процесстерін, невралгияны, бронхиальды астманы жне баса да ауруларды емдеуде олданылады.

УЖЖ-терапия –ультра жоары жиілікті (30-300 МГц) айнымалы электр рісімен лпалар мен мшелерге сер ететін,ке тараан физиотерапевтік діс.

УЖЖ электр рісіні физиологиялы сері айнымалы электр рісіні аза лпаларыны молекулалары мен иондарына серіне негізделген. Нтижесінде,лпалардан биохимиялы жне физиологиялы процестерді активтендіруге алып келетін жылу блініп шыады.

Блінетін жылу лпаларды диэлектрлік тімділігіне, меншікті кедергісіне жне электромагниттік тербелістерді жиілігіне туелді. Сйкес жиіліктерді тадай отырып, керекті лпалар мен мшелерден жылу блінуді жзеге асыруа болады.

УЖЖ рісте электрометтерді ыздыру иондарды озалыс нтижесінде болады, яни ток ткізгіштікті. Ток энергиясы ішкі энергияа айналады. Электрометрден блініп шыатын жылу , мндаы - электр рісіні кернеулігі, -электрометті меншікті кедергісі.

Электр рісіні ЖЖ серінен диэлектрикте дипольдік молекулаларды здіксіз ориентациясы болады. Диэлектриктегі жылу млшері мндаы - циклдік жиілік, - диэлектрді салыстырмалы диэлектрлік тімділігі, Е- ріс кернеулігі, - диэлектрлік шыын брышы.

Азада электролит пен диэлектрикті асиеттері бар лпалар бар, сондытан УЖЖ рісті серінен лпалардан блінетін жылу млшері 40,58 МГц жиілікте диэлектрикті ыздырылуы электролиттерге араанда арынды.

Сонымен атар биологиялы зерттеулерде аса жоары жиілікті олдану диэлектрик асиеттерімен лпаны гидратация дрежесін анытауа ммкіндік туызады.

Емдеу масатында сантиметрлік дипазондаы жиіліктері 460 МГЦ ( ) жне 2375 МГц ( ) электромагниттік толындармен аза лпаларына сер ету микротолынды терапия деп аталады.

сер ету денені беткі сйкес абатын арнайы сулендіргішті кмегімен сулелендіру арылы жзеге асырылады.

Сантиметрлік толындар аза лпаларыны беткі абаттарынан жтылады. Оларды алашы сері электролит ерітінділеріндегі иондарды тербелісімен, диэлектриктерде полярлы молекулалармен тсіндіріледі. Сондытан олардан жылу блініп шыады.Мндай жадайда микротолындарды сері етуі УЖЖ электр рісіні сер етуімен сас. АЖЖ тербелісінде су молекуласы баытталу терблісінде айырыша мнге ие болады. Сондытан толынны е кп жтылуы жне жылуды блінуі судан тратын лпаларда, мысалы, блшы етті лпа жне анда, аз болуы - майлы лпаларда. Осындай аситтерімен микротолынды терапия УЖЖ терапиясынан ерекшелінеді.

 

УЖЖ- терапия аппараты

УЖЖ- терапия аппараты рылысыны негізін сйкес жиілік пен уатты гармониялы тербелістерді генераторы райды. (сурет-1, 2)

Барлы аппараттара тн ерекшелік тербелмелі контурды болуы. Тербелмелі контура адам денесіне жапсырылатын электродтар тіркеледі. Мндай контурларды терапевтік деп атайды.Тербелмелі контурды болуы ауіпсіздік техникасы трысынан міндетті,себебі генераторды зіне ЖЖ тербелістерден баса лампаларды оректендіретін жоары кернеулер жмыс жасайды. Ауру адама бл кернеулерді зиянды серлері болмас шін,жанасатын t электрод L;С тербелмелі контура осылады.

Терапевтік контура р трлі электрлік параметрлері бар обьектілер осылатындытан, терапевтік контур р процедурада резонанс былысына бейімделуі ажет. Бл шін конденсатор айнымалы сыйымдылыа ие болады.

Пациент ауіпсіздігі шін УЖЖ- терапия аппараты схемасына ТК осылан. ТК анодты тербелмелі контурмен байланыс орамымен байланысан (ВС). лкен уат алу шін ТК, айнымалы Ст конденсаторды кмегімен резонанса бейімделуі. УЖЖ электр генератормен рісіні пациентке сері электродтарды кмегімен жзеге асады. Аппаратты барлы электр схемасы металл корпуса ендірілген. Жеке элементтері экрандалан. Басару элементтері алдыы панельде орналасан жне сйкес жазулары бар.

Электродтарды арасында электр рісіні кернеулігіні таралуы электродтарды лшеміне, оларды ара ашытыына жне зара орналасуына туелді. Таралуды ДА- дипольдік антеннаны кмегімен зерттеуге болады.ДА- екі ткізгіш, екі ортасына жартылай ткізгішті диод осылан. ДА миллиамперметр жаланан.

 
 

ДА контурындаы ток кші УЖЖ электр рісіні кернеулігіне пропорционал. ДА ааш рейканы шетіне орналасады, вертикаль жне горизонталь баыттарда жылжиды. Баыттаушы рейкада р сантиметр сайын блікке блінген. Бл ДА- электродтара араандаы орнын анытауа ммкіндік береді.

       
 
1-сурет
 
2-сурет


 

 

Гальванизация жне емдік электрофорез

Траты токты (ондаан миллиампер) адам азасына аз кшпен сер етуге негізделген емдік діс гальванизация деп аталады. Гальванизацияда траты ток сйкес кзден аза лпасына металл электродтар мен ткізгіштерді кмегімен жаланады. Олар орасын жне алайы пластикалардан таайындалады.

Траты токты аза лпаларына бірінші ретті сері зарядталан блшектерді лпа электролиттеріндегі зарядталан блшектерді орын ауыстыруынан болады. Бл жадайда иондарды тррлі озалыштыыны нтижесінде, бастысы мембраналарда тосылуы жне клеткаларда, оршаан сйытытарда иондарды концентрациясыны згеруі болады. Ионды ортадаы згеріс клеткаларды функционалды кйіні згеруіне, яни озуына немесе тежелуіне алып келеді.

Иондарды жергілікті концентрациясы ышылды-сілтілік тепе-тедік жне аза лпаларына бірінші ретті серіні негізінде поляризациялы былыс жатыр.

лпаларды жасушаларыны кйіні функционалды згеруі (сіресе нервтік рецепторларды) нервтік гуморальды немесе флекторлы жолмен азаны келесі буындарыны реакциясын тудырады, олар з кезегінде жеке мшелермен жйелерді бкіл азаа серін тигізеді. Гальванизацияны траты токты кмегімен аза лпаларына дрілік заттарды енгізумен байланыстырады. Мндай заттарды ерітінділеріне электродтарды астындаы жапсырмалар батырылады. Процедура емдік электрофорез деп аталады.

Гальванизация мен емдік электрофорез процедурасы шін (40-60 В) траты кернеу кзі ажет, ртрлі процедураларда ток кшін басаруа арналан потенциометрмен жабдыталады. Мндай кз ретінде электронды-лампалы немесе жартылай ткізгішті тзеткіштер олданылады.

зіндік есептер:

Есеп.

Орташа тыыздыы =1,5 г/см3, адамны массасы m= 40кг. Адам денесіні электр сыйымдылыын сол клемдегі электр тогын ткізетін шарды сыйымдылыына те деп есептеіз.

№2 есеп.Резонансты жиіліктері жне индуктивтілітері L1=0,3 мкГн, L2=5 мкГн болатын УЖЖ терапевтік аппараты шін ТК андай сыйымдылыа ие болады?

№3 есеп. Блшы жасушалардан миротолынды терапия ( ) кезіндегі маймен салыстырандаы блінетін салыстырмалы жылу млшерін анытаыз?

Eм=5,5; Еб=47

№4 есеп. 5 см араашытытаы ріс кернеулігі 2,0*10 4Н/Кл –ге те 4,5*10-7Кл нктелік электр заряды андай ортаа орналасан? Осы ортаны абсолют диэлектрик тімділігін табыыз?

 

№5 есеп. Ионофорез дрілік заттарды адам денесіне енгізу шін олданылады. Ток тыыздыы 0,05 мА/см2, t= 10 мин уаыт ішінде ауданы S=5 см2 электродтан ауруа енгізілген дрілік затты иондар млшерін анытаыз?

 

Зертханалы жмысты орындалу тртібі:

Керекті рал-жабдытар: УЖЖ-30 типтес терапия аппараты, ааш сызыша бекітілген дипольдік антенна (ДА), микроамперметр, электролит, диэлектрлик (кастор майы), гальванизация аппараты, NaCl, KJ ертінділері, мата, термометрлер.

1 тапсырма. УЖЖ аппараты электр рісіні таралуын баылау

УЖЖ аппаратыны электродтарын бір-біріне параллель орналастырыыз

ДА-ны екі электродты орталыына орналастырыыз. ДА осылан микроамперметр электродтардан алыс орналасуы керек.

Кернеуді згертіп отырып аппаратты индикаторыны крсеткішін ызыл спектрді ортасына ойыыз. “уат” ттасын брай отырып микроамперметрді крсеткішін максимума жеткізіп ойыыз.

ДА-ны горизонталь жазытыта 1 см-ден жылжыта отырып, микроамперметрді крсеткішін 1-ші кестеге жазыыз.

ДА-ны горизонталь жазытыта жылжытандай, вертикаль осі бойынша 1 см-ден жылжыта отырып микроамперметрді крсеткішін сол кестеге жазыыз.

1 Кесте

Горизонталь жазыты Вертикаль жазыты
Іх (cм) І (mА) Іх (cм) І (mА) Іу (cм) І (mА) Іу (cм) І (mА)
               
               
               

6. , туелділік графиктерін сызыыз,