Ле — сзді патшасы, сз сарасы
Лсем, орным ара жер сыз болмай ма?
| лсем, орным ара жер сыз болмай ма? ткір тіл бір ялша ыз болмай ма? Махаббат, адауатпен майдандасан айран мені жрегім мз болмай ма? Амалсыз тадыр бір кн кез болмай ма? Біреуге жай, біреуге тез болмай ма? Асау жрек аяын шалыс басан. Жерін тауып артыа сз болмай ма? Сонда жауап бере алман мен бишара, Сіздерге еркін тиер, байап ара. Екі кймек бір жана ділет пе? аны ара бір жанмын, жаны жара. Жрегіні тбіне тере бойла, Мен бір жмба адаммын, оны да ойла. Сотыпалы, сопасыз жерде стім, Мымен жалыз алыстым кін ойма! Жасымда албырт стім, ойдан жыра, Айлаа, ашуа да жатым шыра. Ерте ояндым, ойландым, жете алмадым, Етекбасты кп крдім елден біра. Ой кіргелі тимеді ерік зіме, Сандалмамен кн кешкен тспе ізіме. зі ермей, ерік бермей, жрт ор етті, Сен есірке, тыныш йытап, ба сзіме! Ішім — толан у мен рт, сыртым дрдей, Мен келмеске кетермін тк ндірмей. ле шіркін — секші, жрта жаяр, Сырымды тотатайын айта бермей. |
Лсе лер табиат, адам лмес
| лсе лер табиат, адам лмес, Ол біра айтып келіп, ойнап-клмес. “Мені” мен “менікіні” айрыланын “лді” деп ат ойыпты кей білмес. Кп адам дниеге бой алдыран, Бой алдырып, аяын кп шалдыран. лді деуге сия ма, ойладаршы, лмейтын артына сз алдыран? Кім жрер тіршілікте кіл блмей, Баи оймас фниді мінін крмей, Міні айда екенін біле алмассы, Тере ойды телміріп соына ермей. Дниеге дос аиретке бірдей болмас, Екеуі тап бірдей орныа алмас. Дниеге ынты, махшара амалсызды Иманын тгел деуге аузым бармас. |
Аудармалар
Ал, сенейін, сенейін (М. Ю. Лермонтовтан)
| Ал, сенейін, сенейін, Айтаныа кнейін. Шалма ораан сопыны Ішін арам демейін. А кілді діл жан Табылар деп крейін. Я сйсе, я клсе, Елжірейін, тнейін. Жаралы кіл жазылар, Дниеде рахат бар шыар. Жасы адам деген ры сз Емес шыар, табылар. ткен мір, крген тс Не ыланда бір болар. Деп нанып ем "маан нан", Не таптым мен нананнан? Жрегімді ан ылды, ткен мір, лген жан. Аыл іздеп, ізерлеп, Брін сынап сандалан. Бірін таппай соларды, Енді ішіме ой салан. Тла бойды улатты, Брі алдаыш см жалан. Басыа тиді, байады, Брінен басты шайады. Таы бар ма айтары? Наныш болса, енді нан! |
Ала ойлар (И. А. Крыловтан)
| Бір таудаы хайуанды бір арыстан Билеген патшасы екен уел бастан. діл ата алмашы ниеті бар, Ешкімді ауыртпастан, жылатпастан. Онысы рас, басында туір болан, Сйтсе де кімді бзбас ба антран. Алдынан жан шыпаан патшамызды Ала ойды кргенде кзі ауыран. Ала ойда кін жо жннен баса, ойдан ашып шыыпты патша таса. Крсе аза трады аза бойы, Болмады бан айла ойламаса. Трды патша айырып уайым жеп: "Ала ойды болады айткенім еп?" Аю, тлкі - асында узірлері, Кееседі олара "айтемін?"- деп. олба етіп, орс етіп сйледі аю: - Батыр патшам, не керек кп ойлану? ойды жан деп, есіркеп кім аяйды? Аылы ала ойды - ырып салу. абаын тйді арыстан сзін ып: лтірмегім оай-а ойды сыып. з жртын зі ыран патша бар ма? Жаман аттан орамын, кетсе шыып. Бекер ан тктірмеіз, діл патшам, Скпеіз,- деді тлкі,- мен сз айтсам. Оаша бір зенді ойа беріп, айраында семіртіп, ке жайлатса. Жарлыты кешіктірмей тез берііз, Жаманды жасыменен те крііз. Ала ой орыаннан зі азаяр, ойшылыа асырды жіберііз. ара деп атты тапсыр ала ойды-а, згесі сер, ол кемір, сзіме ба Жасы сзбен біреуге тапсыран со, Жаман аттан боласыз сіз-даы аула. "п" деді, оны арыстан абыл крді, асыра "жасы ба" деп жарлы берді. Ала тгіл аынан тыныш бопты, Тлкіні айтанындай ылып еді. Тлкіні айтаны рас, жрт - аылсыз, Кре салды асырдан баяы арсыз. Антранды тлкі мен арыстанда, Ол болмаса, не ылма асыр жалыз? |
Асау той, тентек жиын, опыр-топыр (М. Ю. Лермонтовтан)
| Асау той, тентек жиын, опыр-топыр, Ішінде тсі суы бір жан отыр. Алысты тманданан ол ойлайды, зге жрт ойды нетсін, кей соыр. Ішкен-жетен, таласан, ойнап-клген, Кезек жо, келісім жо, сйлей берген. Дауырыан, кліскен, ледеткен айысыза айырып, жиіркенген. Кп отырды, озалды сйлегелі, лаымда бгін тр соны ні: Сендерге не жмыс бар тадырменен, Ойнай бер де, кле бер кні-тні. Ойына ойсыз надан брі мар, Дние істеп з жмысын жатан шыар. Елемесе, елетер, бір танытар, айда айдаса, барасы,- кім тартынар? |
Бородино
| Айтшы, аа, неып жеілдік Мскеуде емес тегіндік, Болан білем сотыыс, Емес білем аз жмыс. мытпайды еш орыс, Бородинде кргенді. Ондаы бізді адамдар, Сендердей емес, баладар. иын тиді олара Аз кісі а айтып санара. ол салмаа кртечке Ол кн болды, кн кешке, ас арайып, болды тн. Штык, ылыш айрасып, Ширатып мртын шайнасып, Ашулы солдат ыстыты: «ойса екен бізді тыюын, Айтса екен бізге иынын, Жыртпаса жауды киімін, Біз не етеміз, штыкті»... |
Боса уре боп келді бе таы мнда? (М. Ю. Лермонтовтан)
| Боса уре боп келді бе таы мнда? Хкімші шалдар мз боп отыр ма онда? Антранды ылыын алла ісі деп, Нандырар андай сопы, андай молда? Мені лтірді-а, не пайда осылара? Мені мірім олара осылар ма? Ол шалдар ыршын жасты ианменен, з бойына жапсырып тшынар ма? Сопысынсын, ха десін, хаты мытсын, ділетсіз бір жасты басын жтсын. айнап тран анымды ішкенменен, асыан, атан ішін не жылытсын?! лтірер, жерге тыар, мола ылмас, Сйтсе де жер томпайтпай ойып болмас, Дірілдеп сол молаа шыса шалдар, Басыш болып аспана шыара алмас. Бейкн зорлыпенен шыан жаным Бейішке басшы болар деме, залым! Суы абір - айысыз йы орны ой, Оай ма жас мірден айрыланым? Мен жаспын, білесі бе жастыты сен? Не ызыты міт бар ойа келген! Кріп пе е, я болмаса, мытты ба, Іштегі отты досты пен асты деген? Ай, жлдыз, ааран та, жары кн бар, Жазы с, жапырата андай мін бар? Кндізгі харекеттен босаанда, зіе зі тиген ттті тн бар. Саыныш бар, дниеде жбаныш бар, Кілді ктеретін уаныш бар. лын-тайдай айасып, ойын салып, Кептерше сйеніскен демалыс бар. Дниедегі ызыты бгін брі Саан салын тартандай, сен - бір крі. Болсам деген талапты мытан со, р кеудеге мірді несі дрі? Мен - сен емес, жас кнім жайнап тран, Жректе трлі талап айнап тран. Сендер срді, мен де мір срмес пе едім? Бір шыра снер, кетер саулап тран. Есіткелі келді бе сырымды сен? Оларды масаты не - білмеймін мен. Мені ісім зіе млім шыар, Кілді тгел айтып болмайды екен. Мені кеудем сендерге сандыпен те, Ммкін болса, а жарып ашып крсе. Ішін тгел крген со з кзімен, Тахи¹ мені кнкар, у демес е. Мейлі зі, монастырь ылан істі Алла ісі деп кілінде крсе кшті. Ха салан бл кеудемде бір закон бар, Оны дай згенен кем демес-ті. Атыымды біледі сол ккірек, Сол законге билеткен бізді жрек. Алла берген хауіпті осы сырым Крге бірге зіммен барса керек. Мен - лі жан, ешкімді таламаймын, Раымсыз билеріді арамаймын. Мен кешерлік сйтсе де іс ылан жо, Разымын деп жалан сз жаламаймын. азір тірі, дниеге мен де ортапын, Осы кн батпай, батып жоалмапын. Алдыдаы асау жас айнап тран Мен болмаспын - бір уыс топырапын. |
Вадим
| I Батар кнге шымылды - кк блт ке, Толынды ызыл торын ртпенен те. ткен дурен секілді нры жайнап Арттаы мнараа береді ре. Ол - монастырь сопылар трар жері, Кешкі оырау соылан кптен бері. Сопылар, ызметкерлер басылан жо, Тас кшесін сыпырып жргендері. зын ара бешпентті, зын шашты Жамаатты итеріп бір жол ашты. Мешітіне бастыты келер жолын Дайын ылып, сыпырып шаын басты. Томсаран, клкісі жо, бір ансыз ср, Бір лкен іс ылансып асыып жр. Ладан деген иісті май ттатып, Жаан шамы жарыта нр бермей тр. лшылыа жиылан кп жамаат Сыбдыр аып тосып тр, сол-а ымбат. Тас кмбезде сыбдыры кгірлейді, Ішкі йіне кіруге тимей рсат. Мнан баса апада біратар жан, Жанашырсыз дниеде жетім алан. дайдан да жрттан да кдер зген, Амал жо, лмес шін срайды нан. Бірі - аса, бірі - соыр, бірі - кемтік, Киімі - жз раулы жемтік-жемтік. Мойны - ара, олы - кн, езуі - кк, Кзі ірейген, беті жім, брі - лімтік. яттан, ар-намыстан не біледі? Шіркеуге келгендерден тіленеді. Аш итше бір тиына топыр аып, Бір таласып, бір рысып, бір кледі. яланнан тастаан бір мыс тиын - Аш кедейге ол даы - ымбат бйым. Кір дорбаа онысын салып алып, Жаалайды ркімді жырты киім. Бір бкір ортасында, сол озалмас, Жалынып еш адама олын созбас. Ары ара, ке мадай, ыр мрынды, Екі кзден от жанан не ылан жас? Ср ерін, зі жа, жиі тістеп, Ызамен тран жандай бойын кштеп. Ке жауырын, білегі блшы етті, йренген жан секілді ызмет істеп. Кп айыршы бір-бірін кимелейді, Бір тиына таласып ймелейді. озалмай тран жастан сйтсе даы, Брі орып, азана именеді. абаы тйілікі, сйінбейді, Алла блек жаратан трін дейді. Жиырма сегіз жасында жім тскен, Кк тамырда ан ойнап, дірілдейді. Кзге бкір, айраты - болат ырлы, Сатап жрген секілді бл бір сырды. Шайтанны суретіне есіктегі Біратар кзін салып арап трды. -«Егерде шайтандыа жетсе олым, Алдауа арланар ем адам лын. Аллаа асы, бейішке ашын болып, Онан соы бл емес мені жолым. орыан кісі секілді бойын барлап, Тедес емес адамды алдап-арбап, Жек кріп аланнан со кріне жау боп, Кегін алса болмай ма сыпыра жалмап?» - Дниені ескермейтін па секілді, Жатырап тірі жанды а секілді. Сыпатын, трін крсе сол бкірді, Бір лкен масты бар жан секілді. асында жолдастары - аса, соыр, айыр тілеп шулап жр, опыр-топыр Палицын бай есікке келіп еді, Шыр айналды кк етіп лгі бкір. II Елуге келген, шашы бурыл тартан, Кзіні тсі оып, нры айтан. Жріс-трыс сйтсе де жас жігіттей, уатына жарамас шал деп айтан. лкен етік аята, кк пешпентті, Таан кірес тсінде жар-жр етті. Жргені тарс-трс еткен ткппарлау, Жайан таса басаны жанды рпитті. Бай Палицын падыпен басады ая, айыршыа тксиер тйген аба. Екі малай артынан ертіп алан Кшік иттей ылып жр байа жалба. Керде басып шіркеуге жаын барды, алтадан бір тегелік кміс алды. Есікте шегелеулі лыбы бар Бір санды бар, барды да соан салды. Аырып кедейлерге дейді: «Антран! Жалаулытан брі де мндай болан. ызмет ылса,тамаы тоймас па еді?!» уды «кет!» деп кедейді лгі тран. Аыран со байстар рі трды, алтасына ол салып, мойнын брды. «Брі бірдей таласпай, бліп ал!» - деп, Бір тегелік кмісті латырды. - Осылар елді тынышын алды бгін, Бірді нанын тіленіп, бірді стін, дайым кезін берсе, ктіп жріп, ялмай брін аштан лтіретін. ндемей бкір жрді ары шеттен, От жалындай сол байа кзін тіккен. Жай отындай жарылдап арауы зге, Ызасы озалан ба ішке бккен? Палицынді артынан уып жетті, -Не керек? - деп лгі шал бір кк етті. -Сенен мені срауым тым аз ана, зі айтан жмысты берші! - депті. - арама мені лсіз деп, байым, керде, - Бір ауыр тасты жлып алды жерден. - Крген со кзі жетсін - деді даы, Атып, аып, доп ылып ойнап берген. Бай кріп, а-та алды, мны кшін, Еш адам ылар емес ылан ісін. - з орама алайын, зі кнсе, Боласы ба ызметші, мені кісім? - Алды-артына бкір де арамады, уананнан асына жетіп барды. Азаттыын садаа ылды даы, Басына удені беріп салды. - Аты кім? - деп, бкірден бай срады. - Атым - Вадим, - деп еді, байа нады. ошаметті жні деп ос жалшысы, Маынасыз беталды ыржадады. Жаман кзбен арады Вадим сонда, Ертіп жрген екеуге байды жолда. Кзіне шыдай алмай, к...н ысып, Жым-жырт болып екеуі болды молда. III Бай: «Ер!» - деді, артынан ере берді, Бай шіркеуден йіне тым кеш келді. апа соты, атты жел дрілдеп тр, Танымай, ырылдасып иттер рді. Вадим де іздегенін тапты мына, Жоары арап, тсті ойа аз ана. Шіркеудегі сертті ойлап, айтан сзі: «ділет айда болса, сонда кн». Дбірлетті есікті бай да болмай, Аз кешікті, ашуа жан табылмай. Бір жалшы келді есікке алт-лт етіп, Жылы орынын тастама кімге оай? йіне бай Вадимді ертіп келді, Сол замана лайыты йін крді. ырытан асан семірген атыны отыр, Бйбішесі осы деп ойлап білді. Ішпек, жемек, семірмек, есінемек, Еріккеннен жалшыа бос зекірмек, Бай рыспаан кезінде зі рысансып, «Олай емес, білмейсі,былай», - демек. Бл ылы - брыныдан бір алан жол, Осындай бйбішелер жртта бек мол. зге ызы суиын деген шата арта тартан атынны уаты - сол. Соан боран секілді бізді мір, Не тынышты тауып берді, зі де кр. Сол атына келеді кншілігім, Сондай мір олыма бір тимей жр. Ол ылыпен лгенше ол да жрмек, Бала-шаа жыласып, лсе кірмек. Кршілері: «Адама залалы жо, Тым-а жасы кісі еді, байс!» - демек. (Аяы бітпей алан) |
Да (М. Ю. Лермонтовтан)
| мірде ойа тсіп кем-кетігі, Тулаыш мінезі бар, жрек, сені. Сонда сені отыды басатын, Осы ле - оитын дам мені. Ішінде бір уаты бара сайды, Тірі сзді жаны - сол, айрылмайды. асиетті нфсі¹ желдей есіп, айнап тран ысты ан салындайды. Жаныны ауыр жгі жеілгендей, Кілден кернеген кек кемігендей - Болады жылауа да, сенуге де, Жректі басынан у тгілгендей. |
Есек пен блбл (И. А. Крыловтан)
| Тойан есек шпті оттап маайдаы Сонырап шата кетті ай-айдаы. Тентіреп лкені рлеп келе жатып, Жолыты бір блбла тоайдаы. Сенбісі аын блбл, жаа крдім, Атыа жрт матаан мар едім. Бір сайрап берсе, алам, зім естіп, Рас па екен жртты сзі, сынар едім. нерге салды блбл сонда аыратып, Шыыртып, шымырлатып, соралатып, Мы трлі кйге салып толынтады, Маайда жан біткенді таыратып. ой жатыр, ойшы тыдап трды елбіреп, Кзіне ып-ызыл боп жас млдіреп. Жел сопай, с шуламай, брі жым-жырт, нге кіл жіберіп трды елжіреп. Блбл болды, тосып тр есек сзін, Есек жерге аратып екі кзін: "Іш пыспай-а тыдарлы бар екенсі, ттегене-ай, білмепсі тешті зі! Екенсі н салуа сен-даы епті, Сен біраз теш нін йрен!"- депті. Бл сыылды сыншыны сзін естіп, Кз крмеске блбл да шып кетті. Демеймін жрт матасын, Я жасын, я жапасын. Сйтсе де мндай сыншыдан дайым бізді сатасын. |
Жалау (М. Ю. Лермонтовтан)
| Жалыз жалау жалтылдап Тманды теіз рінде. Жат жерде жр не тындап? Несі бар туан жерінде? Ойнатап толын, жел гулеп, Майысар дігек сыырлап. Ол жрген жо ба іздеп, ашпайды батан бойды рлап. Астында дария - кк майдан, стінде суле - алтын кн. арашы, ол блік дайдан Срайды дауыл кні-тн. |
Жола шытым бір жым-жырт тнде жалыз (М. Ю. Лермонтовтан)
| Жола шытым бір жым-жырт тнде жалыз, Таста жол жарырайды буа амалсыз. Елсіз жер трандай боп хаа млгіп, Сйлесіп ымдасандай ккте жлдыз. Мен крдім ккті ажап жасаланын, Жер йытап, ккшіл шыпен бу аланын, Мені не мнша апа, ысыланым? міт пе, кініш пе ойлананым? Дниеден мітім жо мені деймін, мірге ткен титтей кінбеймін. Азатгы пен тынышты кксегенім, йытама пен мытпа деп іздеймін. лімні йысы емес іздегенім, йы, тынышты, мыту - бер дегенім. Ккірегімде мірді кші трып, Іздеймін дем алысты збегенін. Су сылдырап, жел гулеп, кн шуатап, Жылылы пен достыты трсын матап. нген, скен жасы деп емен ааш, Теселіп айтып трса, ол шайатап. |
Жректе кп азына бар, брі жасы (Я. Полонскийден)
| Жректе кп азына бар, брі жасы, Теізді тбіндей-а арап башы. Сол жректен жылылы, досты пенен Блаша аып алама тарамашы. Жан шлдер зідеймен танысанша, Бірінен бірі лесіп алысанша. марланар, сйісер жрек тауып, ытысыз ызыпенен бас осанша. Жртты сзі: тадыра адам кнбек, Бір антран еріксіз мезгіл келмек. Осы сені ызыы, уанышы Саымша жо боп кетіп тгесілмек. Бейне бір сол азынаны бір жау алма, Жректі ке дариясы рып алма. Суы аыл жрекке бйры жазып, Оны бір зі згеше жола салма. Жрегін пайдасы шін жрт сатпа, Кірмен лшеп базара стап сатпа. Оны сатып, ол кімді уатады? Оны зін таы да кім уатпа? Жрт айтан сол ант мезгіл келсе керек... Мен де пенде, амалсыз кнсем керек. ызыы зор айран дос, айран тату, Сендер лді, мен-даы лсем керек! Ке жайлау жалыз бесік жас балаа, Алла асыраан пендесі аш бола ма? Ержеткен со сыймайсы ке дниеге, Тынышты пен зар боларсы баспанаа. |
Кнді уаыт итеріп (М. Ю. Лермонтовтан)
| Кнді уаыт итеріп Кк жиектен асырса, Клеке басын ктеріп, Алысты кзден жасырса - Сонда кілім жотайды Татуы мен асыын, Кзі жетіп тотайды ткен кнні ашыын. Ккке батым алла деп, Тамаша етіп діретін. Рахматы оиы онда кп, Бізге тк жо тиетін. Неге сйсін ол мені, зім аыма, алмадым, Крдім арты бір сені Рахматынан алланы. |
Кілді кйі таы да (М. Ю. Лермонтовтан)
| Кілді кйі таы да мірсіз жанны алды ішін. Аударды ле жаына, Нпсіні сынан айысын. Жат жерде елге осылмай, Сенімді доссыз жалтатап, Кк анат бейіш сындай, у ааша онатап. Ол бтатан озалмас, кіріп дауыл, соса жел. згеге бола жырламас, Ысты кнді жотар ол. Жанымны жары жлдызы, Жаманды кнде жарымсы. Сз болсын ескі ер сзі, Кейінгіге алынсын. |
Мені сырым, жігіттер, емес оай (М. Ю. Лермонтовтан)
| Мені сырым, жігіттер, емес оай, Ешкімні ортаы жо, жрсін былай! Нені сйдім, дниеде неден кйдім, азысы оны - арым мен бір-а дай. Жрегім екеуіне жалбарынар, Раымды пен діл сор деп жалынар. Мен тентек пе, тбінде кім жазалы, айыны жіберуші зі сынар. Надандар былшылдайды, п алмайды, лкен жанны иялын а алмайды. Теізден таудай толын соса-даы, Жаадаы жартасты жыа алмайды. дай мыты жаратан лкен жартас, Былш-былш еткен, бет брып, судан айтпас. Блтта суы дауыл, жаймен сырлас, згені жан екен деп сырын айтпас. |
Піл мен анден (И. А. Крыловтан)
| Кшеде піл жетелеп біреу жрді, Кім кріпті хайуанды мндай трлі. Крсеткелі ап жрген жануарды Тамашалап, артынан жрт боп ерді. Кшеде кез боп бір анден мтылды пілге шаптыып. Шаылдап рді ерленіп, Тартынбай рысар жан шыып. анденге бір ит кездей боп Деді: "ліді білсеші, Пілмен рысар сиы жо, Маза болмай, ой, крші! ырылдап алды, не бітті? уре болмай, ой!- деді. Сен блынды, ол кетті, Жан деген жо ол сені". "Мен де соны білемін, Сондытан ер боп келемін. рыс, соыс ылмай-а, Ер атанып кремін. Жрт мнымды крмей ме? Батыр ата бермей ме? ой, бл анден - ер шіркін, Пілге де рген демей ме?" |
Теректі сыйы (М. Ю. Лермонтовтан)
| Асау Терек долданып, буыранып, Тауды бзып жол салан, тасты жарып. Арыстанны жалындай бйра толын Айдаардай бктеліп, жз толанып. Кавказдан шыты жайнап, ылып у-шу, Тзу жерден жол кернеп лайды су. алы айрат бойында, беті кліп, Момынсынан пішінмен аады у. Кавказдай зда туан перзенттенмін, Блтты стін еміп ержеткенмін. Казбектен, аам, сені кксеп шыып, Кім атыса жолымда кйреткенмін. Зор кеуде адамзатты айласына Кнбей, бгін кшімді крсеткенмін. Екі езуім кпіріп, айайласам, Шын тырсам шы тасты тербеткенмін. Аптыып асау іні келді, асаал! Тау, таса, адамзата салып жанжал. Дем алайын деп келдім, аш ойныды, Слем-сауат келдім, ош кріп ал. келген бы менен маралым бар, Адамнан тартып алан кп малым бар. Ер-тоымы, атымен, аруымен Ер шеркесті келген амалым бар. Мны брі - тартуым сізге,- дейді, Аылыды айт, асаал, бізге,- дейді. Баша, зауат, жайларды ылдым талан, рбір бай жалдап жатыр жз кедейді. арта Каспий алыан бойыменен Терекке кзін ашып ндемейді. - Азыранды, білемін, асаал шал, Тентегіні сзіне лаы сал. Казак-орыс атыны бір слуды келіп ем, айтейін, оны-даы ал! Крі Каспий ара кк кзін ашты, Жылы жзбен Терекке амандасты. Жыбыр аып, озалып, сыл-сыл кліп, атынды алды, итысыз араласты. |
Шайтан (М. Ю. Лермонтовтан)
| Млы шайтан - дайды уан жаны, Кнлі жер кез келіп бір шаны. ткен жасы дурені ойында оны, Сондаы не кргені, не ыланы. Ол кнде нрлы бейіш ішінде екен, зі де періштелер тсінде екен. Жылы жзбен жлдыздар жылжып жріп Слемдесер, сйлесер кшінде екен. Ол кнде кз жетпесті кп кздеген, Тгел білем айда екен деп іздеген. Жапа-жалыз білімнен ба шыпайды, лшеусізді сыймасын бір сезбеген. Босаасы ке еді, трде орын тар, Трде жалыз отырма ойында бар. Жалызды - бір тіріні сыбаасы, ршілдікпен ланетке болан душар. дайым шайтансы деп, ланет етті, "Ланетпен" де ор бола алман депті. Алладан арыс алан кеудесінен Сю мен сол саатта сенім кетті. Адаммен сонан бері болды кекті, лмес, шпес зіне кзі жетті. Не ыланмен уанар болмаан со, Несіне жер дниеге пле септі? Тияна, сенім, сю крмей тті, Ала-жла етіпті, тентірепті. Алласыз дос таппады, сыр таппады, Неше мы жыл кезсе де тіректі. Жаманды кнде азырса, жан демейді, Жасы жаннан кей-кейде тая жейді. Кнінде неше блік шыарса да, Ебегі жанан жан боп сйінбейді. Сйтсе де жамандыа бір тоймаан, Антранды ылыын еш оймаан. Баяы алдау, ескірген крі иттікпен Не ылдым, не бітірдім деп ойлаан. "Аыла, мірге де адам кенде, лмес мір, айрат, кш - брі менде. Кнінде жз уанып, кліп жрген Осы адам уайымсыз не еткен пенде?"... |
Шегіртке мен мырса (И. А. Крыловтан)
| Шырылдауы шегіртке Ыршып жріп н салан. Кгалды уып глайттап, ызыпен жріп жазды алан. Жаздыгнгі жапыраты Бірінде тама, бірінде й, Жапыра кетті, жаз кетті, Кз болан со кетті кй. Жылы жаз жо, тама жо, кінгеннен не пайда? Суыа тоан, арны ашан Ойын айда, н айда? Оныменен трмады, ар крінді, ыс болды. Сауышыл сорлы бкшиді, Тым-а иын іс болды. Секіру айда, срініп, абаын айы жабады. Саламда жатып дн жиан мырсаны іздеп табады. Селкілдеп келіп жыылды, Аяына бас ра: араым, жылыт, тама бер, Жаз шыанша асыра! Мны, жаным, сз емес, Жаз терін білмеп пе е? Жаны шін еш шаруа Ала жаздай ылмап па е? Мен зідей шаруашыл, Жмса илеу йлі ме? Кгалды уып, н салып, ленен олым тиді ме? айтсін, олы тимепті, леші, нші есіл ер! Ала жаздай н салса, Селкілде де, билей бер! |
Анжар
| Сйкімді болат анжар, трсы жайнап, Ысты, суы майданда шыады ойнап. Грузин ашулы ста кекке соан, Ер шеркес соыс шін алан айрап. Еркелі нзік олмен маан тиді, мытпа деп айрылан жерге берді. ан соралар жзінде жас соралап, айымен ртенгенні белгісі еді. ара кз арап маан кп адалан, пия айы ртеніп бойын алан. Болатша дірілдеген жалын крген, Бір кгірт тартып жне оттай жанан |
арасам айыртар жрт бл заманы (М. Ю. Лермонтовтан)
| арасам айыртар жрт бл заманы, Салын, уыс - мірі я араы. Білім де жо, білімге сенім де жо, нерсіз артаяр деп біл балады. Жасынан білер ескі шалды мінін, Апты жерін, аыла кеш енгенін. зі нерсіз, мірден тез суынар, Ойлаан жолаушыдай бос жргенін. Жаманды жасылыа арар салын, Долыы тез басылып, айтар арын. лыа ошеметшіл, л сыылды, атерге ая баспас, крмей артын. Дл бейне ерте шыан блдіргенше, Суы соып брісер, дмі енгенше. Кзге де, ауыза да ызыы жо, ызыы - зілгені бос жргенше. Пайдасыз ылымменен ми кептірер, Дос-жара матан етіп, блдап крер: Жасы сз, жаын міт, тттілікті Кемітер, кіл оймас, кекекірер. уаты ызы ызмет тойларыны ос ыртысын кетірмес ойларыны. Лап бергіш, к... айналыш, айта ойланыш Тыяна оты снген бойларыны. Келісімді ттті ой, р шеберлік уантпас ойын озап плен дерлік. з кеудесін зі адып, бой салдырмай, Тоымдыы бусанбас неткен ерлік? Жек крер, жасы крер - кезі білер, Ашуы, махаббаты боса снер. Жанында суыты бар бір жасырын, аны отты жас кнінде шыпас нер.. |
ара мен бркіт (И. А. Крыловтан)
| ой жайылып жаздыгн Шыан екен ияа. Аспаннан бркіт йылжып, Соралап келіп ыраа¹, Бір озы іліп ап кетті здаы иын яа. Екпіні кшті ер шін, Ебек ылды жем шін ядаы балаа. Крді де мны бір ара, Желікті бір іс бастара: "озыны да тама деп, Кім ап шысын тастара! Е семізін ілейін ызы ылып ашара",- Деді-даы, аралап, Жабысты келіп ошара. алшылдап, дірілдеп Тырнаын салады, анатын айайтып, кетпек болады. Бркіттей емес екені Кешікпей-а білінді. Жабаыа тырнаы Шыпастай боп ілінді. Жалпылдап, салпылдап, ойшылара крінді. ддін² білмес шіркінді дай бден арады. ойшылар кріп клісіп, ¥стап алды араны. рысын да шіркінні, Семіз ойды аланы. ¥шпасын деп имаан анат, йры алмады. Бір жіпті берік бек байлап, Аяына жалады. Балалара ойын боп, ор болып сйтіп аланы. Азат басы болсын л, олдан келмес іске мтыл! |
ара мен тлкі (И. А. Крыловтан)
| Жрт біледі, кледі, Срия тілді жаманын, ошеметшілерді амалын. Сонда да солар айда жо? Ептеп айтса, ересі, Артынан кінсе де пайда жо. Ірімшікті дайым Кез ылды бір кн араа. Алып шып барды да, онды бір биік ааша. лкен олжа емес пе Ірімшік деген арны аша? Бір жеп алып, шкірлік ылайын деп аллаа, Тмсыында ірімшік, Ойланып арап тр еді, Бір у тлкі сорына Жаын жерде жр еді, Ішіне сатап улыын, Ептеп барып барлайды, Блататып йрыын, араны кзін алдайды. Ттті тілмен, ттті нмен Сйлесуге айналды: "араым, не еткен слу е!"- Деп таырап таданды,- "Не еткен мойын, не еткен кз, Осыдан арты дейсі бе Ертегі ылып айтан сз? алайша біткен, япырмай, Мрныыз бен жнііз! Періштені ніндей Деп ойлаймын нііз. Осы крікпен, Бл жнмен, ншілігі белгілі, ялмай, алам, бір сайра, Біз де алалы лгіні. с тресі біздерге Сіз боларсыз бір кні". Басы айналды араны Смны айтан сзіне. уананнан бртініп, Бір масты кірді зіне. зіне біткен ешін Аямастан ар етті, Ірімшік жерге салп етті, Іс бітті, у кетті |
асиетті да (М. Ю. Лермонтовтан)