БЛІМШЕЛІК ТІЗБЕК БАЙЛАНЫСТАРЫН ЙЫМДАСТЫРУ
Блімшелік тізбек байланыстары, поездардын жруін йымдастыру жне темір жол телімінде жмыспен оперативті басару шін здіксіз олданылады, магистральды байланыста бойлай орналасан аралы жне станцияларда кптеген тарматар енгізіледі. Блімшелік телефон жне поезды радиобайланыс трлері, ПТЭ шарттарымен аныталады жне наты ерекшеленген телімнен теміржол желісіны жабдыталуы туелді.
Барлы блімшелік телефон жне поезды радиобайланыс трлерін йымдастыру шін міндетті трде талшы-оптикалы магистральды байланыспен параллель сыйымдылыына сйкес симметриялы кабелді тсеу.
Аралы блімшелік тізбек бекеттерінде байланыс трлері шлейфпен, немесе параллель енгізілуі ммкін. Шлейф тізбегімен енгізу эксплуатациялы артышылыа ие, ол бзылан ондыры байланыстарын баса ондырыларды жмысын алпында сатай отырып сндіруге , жне алпына келетін жмыс орындарымен бірге байланыс трлерін йымдастыруа ие. СЦБ тізбегі жне байланысты йымдастыру слбасы 4.1- суретте крсетілген.
Скелеттік слбаны ран (4.2-сурет) кезде міндетті трде келесі жадайларды басшылыа алу керек.
1. Талап етілетін кабель зындыы кіріс рылыдаы осымша кабель шыыны есебі жне магистральды кабель трассасы бойынша объекттерді зара араашытыымен есептеледі.
2. ОК-ді монтаждау міндетті ызметтерді бірі, ТОБЖ-ны байланыс затыын жне сапасын анытауа арналан. Талшы пен кабельді байланыстыру ндірістегі процесс сияты іске асырылады. Сонымен атар рылыс жне кабельдік сымдарда іске асады.
Оптикалы магистральды монтаждауда траты байланыстырушы олданылады. ОК-ні бір мекемеде немесе аудандара енгізу шін коннекторлар олданылады, ал коннектор уаытша байланыстырыштара жатады.
Оптикалы магистральды монтаждауда ИК/Д2-Т кабелі шін тарматалан шайырлы орасынды муфта МС-25 олданылды.
3. Магистральды кабелдерді абылдауында типті нмірлер бойынша, кабель барлы тарматар жасалытын аралыта к1 белгіленеді, сол кабельді тармаы 8 нмеріне ие. Бокспен екілік номерлер белгіленеді, бірінші кабель номері, ал. екінші саны 1 болып табылады. Барлы муфталар екілік номерге ие, бірінші саны кабель номері, екіншісі муфта типі бойынша: жалаыш – 2, газ ткізбейтін-3, тарматалан -4.
Кабель тармаыны есептеу кестесі 4.1 кестеде крсетілген
4.1 – кесте Кабель тармаыны есептеу кестесі
| Нысан-ны ордина-тасы | Нысан | Енгізу тізбектері | Жптар саны | Кабель сыйымдылыы | Нысана дейінгі араа-шыты | Кабельді осымша шыы-ны | Кабельді жалпы зындыы | |
| Шлейфпен | парал-лельді | |||||||
| 79км000 | ОРП | ПДС, МЖС, ПС, ПГС, ЛПС, ЭДС, СЭМ, ДБК, ВГС, ПРС, ТУ, ТС, СЦБ-ДК, СЦБ, Пр-зд | --- | ТЗБ-27х2 | ||||
| 79км450 | ТП | ТУ, ТС | ПС, ЭДС | ТЗБ-4х4 | ||||
| 79км900 | ШП | ПГС | СЭМ | ТЗБ-14х2 | 1,5 | 6,5 | ||
| 80км500 | РШ-вх | ПГС, СЦБ-ДК, СЦБ | ПДС | ТЗБ-7х4 | 0,7 | 3,7 | ||
| 82км800 | РШ-С | МЖС,ПГС,СЦБ-ДК,СЦБ | --- | ТЗБ-7х4 | 0,7 | 3,7 | ||
| 83км815 | ПБ | ПГС | ЛПС | ТЗБ-2х5 | 0,7 | 3,7 | ||
| 84км000 | РШ-С | МЖС,ПГС,СЦБ-ДК,СЦБ | --- | ТЗБ-7х4 | 0,7 | 3,7 | ||
| 84км800 | РШ-вых | МЖС, ПГС, СЦБ-ДК, СЦБ | --- | ТЗБ-7х4 | 0,7 | 3,7 | ||
| 86км000 | ПЗ | --- | ПС, ЛПС, ЭДС, СЭМ, ДБК, ВГС | ТЗБ-7х4 | 0,7 | 3,7 |
5 ТАЛШЫТЫ-ОПТИКАЛЫ БАЙЛАНЫС ЖОЛДАРЫНЫ ПАРАМЕТРЛЕРІН ЛШЕУ
Кабельді сипаттамасын лшеу, сондай-а ОТ оптикалы сипаттамалары, рылыс кезіндегі бір масатты станады: кабельді кабелді тарату жолында уаыта туелсіз жоары біркелкі параметрлерін амтамасыз ету.
5.1 ТОБЖ оптикалы сипаттамасын лшеу ралдары мен дістері
ТОБЖ жйелеріні жмыс істеу негіздеріне арамастан арапайым кабель жйелеріні компоненттері мен жеке тйіндері металды кабельдер сонымен атар ТОБЖ метрологиялы амтамасыз етеді спецификасымен олданылады. Дстрлі кабель жйелері шін жне ТОБЖ шін лшеуге жататын негізгі параметрлер болып табылады:
- байланыса кіретін сигнал уаты, дБ/км
- байланыстаы сигнал шулігі дБ
- толын зындыы (мкм немесе нм) немесе тасымалдаушы электромагнитті шашырау жиілігі (Гц немесе ТГц)
- тракттаы импульс дисперсиясы (кеею), пс
- ателік коэффициентінде берілген беру жйесіні сезімталдыы (дБм)
азіргі замандаы ТОБЖ электр кабелі бойынша беру жйесі атысатын оптикалы параметрлері бар:
- оптикалы шашырауды спектарльды байланыс клемі, нм
- поляризационды модалы дисперсия, пс*км
- комбинациялы шашырау, %.
Баыттаушы жйені 1 жне 2 нктелері арасындаы байланысты сигнал шулігін ателікті енгізу лшеміні слбасы 5.1 суретте крсетілген.
5.1-сурет ТОБЖ шулігін лшеу слбасы
5.2 ТОБЖ абылдау-ткізу лшемдері
ТОБЖ орнатылан рылы жне жндеу рылысын абылдау рылыс нормасымен ережелерінде жазылан шарттара сай орындалады. абылдауды жмыс комиссиясы іске асырады, оан кіреді: тапсырыс беруші (комиссия траасы) бас реттеуші, реттеуші йымдар, баса ызушылы танытан йымдарды ызметкерлері (тапсырыс берушіні шешімі бойынша).
Тадалан лшемдерді клемін абылдау комиссиясы згерте алады. Егер тадалан лшемдерді бір ана параметрі нормаа сйкес болмаса, 100% тексеріс ткізіледі.
5.3 Оптикалы тестермен шулікті лшеу
Оптикалы тестерлер немесе оптикалы жалауларды лшегіштер ТОБЖ жмыс істеуші толын зындыындаы (850, 1300 жне 1550 нм) оптикалы сулелену уатыны орташа дегейін лшеу шін жне де кабельдегі сигнал шулігін анытау шін ажет. Тестерлер ТОБЖ салу, жндеу жне олданыса беру кезінде, сондай-а, профилактикалы тексеру процесстері кезінде олданылады.
Оптикалы талшыты шулігі шашыра орек кзі жне ваттметр (тестер) арылы лшенеді. Жары талшыа орек кзінен кіреді жне талшыты алыс жне жаын содарындаы оптикалы уатты дегейі лшенеді. Екі лшенулер арасындаы айырмашылы уат дегейімен талшы шулігін анытайда (дБ).
ОРЫТЫНДЫ
Бл курсты жмысты таырыбы «Темір жол телімінде талшыты-оптикалы байланыс жолдарын жобалау». Жмыс барысында талшыты-оптикалы кабельдерді топтастырылуы, артышылытары мен кемшіліктері, олданыстаы тиімділігі толыымен арастырылды.
азір кбіне талшыты-оптикалы байланыс кабелі жиі олданылады, себебі ол басаларына араанда арзана тседі, рі онымен берілетін сигналды сапасы тмендемейді.Оптикалы кабель негізі – оптикалы талшы. Таайындалу, тселу шартына жне пайдалану шартына туелді конструкциясы жне типтері ртрлі оптикалы кабельдер жасалып шыарылады.
азіргі кезде олданылатын, жаа байланыс технологиясы синхронды цифрлы иерархия болып саналады (СЦИ). Бл иерархияда 155,520 Мбит/с жне одан жоары жылдамдытармен аындар біріктіріледі. Аындарды біріктіру дісі синхронды цифрлы иархия аталуына ие болды. Алдыы олданан жйелерге араанда біратар артышылытара ие, ол оптикалы-талшыты жне радиорелелі желілерді ммкіндіктерін тгелдей олдануа ммкіндік береді, олданыса ыайлы, сенімді, тораптар руа ммкіндік береді. СЦИ аппаратуралары бадарламалы трде басарылады жне оны рамына трлендіру, беру, жедел ауысып-осу, баылау, басару ралдары кіреді.
Курсты жмысты екінші блімінде талшыты жары ткізгіштерді параметрлері: санды апертура; жары ткізгіштегі модалар саны; жары ткізгішті шулігі; жары ткізгішті дисперсиясы есептелінді.
шінші блімде шулік пен дисперсия есебі негізінде регенерациялы телім зындыы аныталды. ТОБЖ 
регенерация телім зындыы кабель сипаттамасыны табыстауымен аныталады: оны шулік коэффициенті 
жне дисперсиясы 
.
Тртінші блімде блімшелік тізбек байланыстары йымдастырылды. Аралы блімшелік тізбек бекеттерінде байланыс трлері шлейфпен немесе параллель енгізілді.
Соы блімде оптикалы тестермен шулік лшенді. Оптикалы талшыты шулігі шашыра орек кзі жне ваттметр (тестер) арылы лшенеді.
ДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Угрюмов Е. П. Цифровая схемотехника. – СПб.: БХВ – Санкт Петербург, 2000. 518 с.
2. Цифровые устройства и микропроцессоры, учебное пособие (часть 1): Гласман К.Ф., Алексеева Л.А., Покопцева М.Н. - Санкт-Петербург 2008
3. Беллами Дж. Цифровая телефония.- М.,1986,2004
4. Скляр Б. Цифровая связь. - М., Санк-П, Киев: Изд. дом «Вильямс» , 2003.
5. Сергиенко А.Б. Цифровая обработка сигналов. - М.-СПб.: Питер, 2002.
6. Лагутенко О.И. Современные модемы. - Эко-Тредз, 2002.
7. Шелухин О.И., Лукьянцев Н.Ф. Цифровая обработка и передача речи.- М.: Радио и связь, 2000.
8. Гаранин М.В., Журавлев, Кунегин С.В. Системы и сети передачи информации. - М.: Радио и связь, 2001.
9. Прокис Дж. Цифровая связь. - М.: Радио и связь, 2000.
10. Убайдуллаев Р.Р. Волоконно-оптические сети. – М.: ЭКО-ТРЕНДЗ, 1998. – 267 с.
11. Слепов Н.Н. Современные технологии цифровых оптоволоконных сетей связи (АТМ, PDH, SDH, SONET и WDM). – М.: Радио и связь, 2000. – 468 с.
12. Волоконно- оптические системы передачи и кабели. Справочник / Гроднев И.И., Мурадян Р.М. и др. – М.: Радио и связь, 1993. – 264 с.
13. Волоконно-оптическая техника: история, достижения, перспективы. Сб. статей под ред. Слепов Н.Н., Дмитриев С.А. – М.: Connect. 2000, - 376 с.
14. Фокин В.Г. Аппаратура и сети доступа. – Новосибирск, СибГУТИ, 2000. – 114 с.
15. Фокин В.Г. Аппаратура систем синхронной цифровой иерархии. Издание 2-е, исправленное и дополненное. – Новосибирск, СибГУТИ, 2001. – 60 с.
16. Шмытинский В.В., Глушко В.П. Многоканальные системы передачи: Учебник для техникумов и коледжей железнодорожного транспорта. -Москва 2002г.