Мен кетемін, келеді таы мірге мендей

Мен кетемін,
келеді таы мірге мендей,
Олар мінді креді,
исы жерін жндей.
Бара-бара айындалып аты істі аныы,
Адасанмен, хаиата ойма емес сенбей.
А жрек пен таза аыл,
ылса Адал ебек,
Брінен де сол мал -
Артыа жол бермек.
Арсыздарды ткке трмай арам ойы жойылып,
Аяында хаиатты бл шеуі жебек.
Сен бола гр аа жа,
болам десе адам,
Адал ебек берер ба,
басса соан адам.
Айнымайтын а жрек пен таза аылды адамны
Таппасы жо бл мірде, осынымды , балам!

Зіме

олда алам, кзде жас, толындап ой,
Шіміркеніп, тітіреп, салындап бой,
Тозан мола сыылды см крініп,
ткен кнде ызыан сауы пен той.
аны ашып, жасаурап екі кзі,
He болдым деп табалап зіді-зі.
ткен іс ойа тсіп ялтады.
исынсызды ызы деп уан кезі.
Жне ойыа келгенде алдыы жа,
См жрегі кетеді озалып-а.
Арты анау, алды су, кз жетпейді,
тетын амыды ойланып ба.
Неді аяйсы, отырсы кімді имай,
тырды ой туір-а жерге сыймай.
Салып-салып сандалып отырмысы,
Жо, зіе аз нпсіді ерте тыймай!
Досы айсы, имастай елі айсы?
Ел салмаын ктерер белі айсы?
Аузы темір татиды бетін татып,
Жаланды имайтын жері айсы?
Дние тр алыбыда сен, згерді,
Брін крді тбіне кз жіберді.
Ешкімнен кретын днеме жо,
зіді-зі лімге стап берді.
Пайдасыз бен баянсыз уан ісі,
Тпсізді толтырам деп кетті кші.
Ентелеген ебекті брі жанбай,
А елімді шаырды, сол шын досы.
Енді айтып сен мыты бола алмассы,
Жас кндегі тыра она алмассы.
Кейін баспай, ентелеп ілгері бас,
р айналса, еш жерде оалмассы.
Соны ойла, зге ызы істі ойлама,
Біреуге айла, біреуге кшті ойлама.
Кеткен айта келмейді кейісе де,
Тнде крген клеке - тсті ойлама.
Елге кнсем, а жолдан адасамын,
Кнбей жрсем, кп итпен таласамын.
Тек отырсам, текпілеп шыдатпайды,
Енді айтіп бл елмен жарасамын.
Бір момынны стасам тзу ісін,
Жндейін деп арыпты жн жмысын,-
Атан безген ары жо кей залым
Ырылдатып жабады ит пен сын.
Кп тбетке жетеді айдан кші,
тара алмай адалды пысады іші.
абаыды аанша ас болады,
Жаыным деп болысып жрген кісі.
Осы кнде арамны жолдасы мол,
у мен смды кім жиса, шын мыты сол.
Матан, ата іздесе адамнан без,
Ардан тсіп, арамны біреуі бол.
Мны ылса боласы сен де мыты,
айдаы у, алдампаз трге шыты.
Ел ішінде сенен ор жан бола ма,
стаймын деп отырса адалдыты.
Елеуреген есірік елді, брі,
кей батыр, жалаор жас пен крі,
Сені адам деп есіркеп кім ойлайды,
лап алан у мола кімге дрі...

Лімні ха екенін крсе де

лімні ха екенін крсе де,
лместей омыраулап шатасы.
Доздаты барын біліп жрсе де,
Кна, лі келсе, батасы.
Сауап кп ибадатта десе де,
Жалыып, жалауланып жатасы.
Алланы адал ризыын жесе де,
Арамды дейі іздеп татасы.
Сыртыды сыланасы беріп,
Ішіні тзетпейсін атасын.
Айламен алдаанды жн кріп,
Адамды а орнына атасы.
Жаланны бір пайдасын кргенде,
Арланбай, арыды да сатасы.
Алланы а лімі келгенде,
Амалсыз ара тастай атасы.

Ожа Хафиз сзінен

Баяыда парсы жртында рi бiлгiш, рi сопы, рi аын Хожа Хафиз деген кiсi болан. Иманына азаты талапты жастарын таныс ылма шiн тменгi жырын аза тiлiне аудардым.
Шакрiм

Крiнiске шоынан,
Сопы бiздi не бiлсiн.
Не десе де сыртымнан,
Ренжiмеймiн, неылсын.
А кiлдi кезiне,
Не келсе де - жасылы.
Тура жолды тезiне,
Тскен крмес тапшылы.
Бiр жаяуды жремiн,
Ойын болар порым жо.
Бл шатырашта, бiлемiн,
Мерзiмдерге орын жо.
Мнша биiк шып-шыбар,
Неткен йдi тбесi?
Ешкiм емес хабардар,
Жан бiлмейдi, о несi.
Неткен мсыз, неткен кш,
Неткен бiлгiш дайым?
Сансыз жара - орыныш,
"Аh" деуге де жо жайым.
Есеп, тедiк бiлмейдi
Бiздi таты иесi.
дай шiн демейдi
Жалыз саат, о несi?
Ол патшаа жол ашы,
Не срайды, не дейдi.
Даяшы жо, бостанды,
Ешкiм "рi жр" демейдi.
Не жарамсыз мiнiмiз,
Бiздi бойдан табылма.
Алла берген тонымыз,
Болмай оймас бойа ша.
ымыз iшер араа,
Барар кiсi бiр блек.
Оны сатан алаа,
зiн сатан, не керек.
Сынышыны олымен,
Сынан кiл жамаан.
Алман сопы ылыын,
Екiшты ып алаан.
Босаада отырсам,
Ар-намысым кптiгi.
ымызшыа емес шам,
Мал, мансапты жотыы.
* * *
Кел, аяшы, ымыз й,
Кпке бер де, маан бер.
Махаббат салды ауыр кй,
Жан ысылып, аты тер.
Жаз таыны нр желi,
Жар кекiлiн шайалтып.
Кiлге толып ан селi,
Жректi тр шайалтып.
Жарды она йiнде
Тынышты айда, ты айда?
оыраулатып кн, тнде,
Деп тр: "йда, жк байла!"
араы толын, анды шын,
орыныш атты, жк ауыр.
Бiздi жайды не бiлсiн,
Жаада жксiз жат бауыр.
Пайда, матан, айла, кш
Жаман ата шыратты.
Сауы, думан, крнеу iс
Жасырын ашан тек жатты?
"Жайнамазды арапен
Боя", - десе мaн пiр,
Таза жрек жол бiлген,
Болса айтанын iсте, жр!
Рахат, схбат iздесе,
А жолынан айрылма.
А жрекке кез келсе,
зге ткке айрылма.
Бл парсы жртыны баяы ткен ататы бiлгiш аыны Хожа Хафиз сзiнен аза тiлiне аударылан. Осы кнгi алаш ранды халыты hм басшыларыны басына келiп тран ауыртпалыа дл келетын сз болан со нaсихат болар деп жаздым. Оушылар, естерiде болсын: Хожа Хафиздi "ара" деп жазанын мен кбiнесе "ымыз" деп жазамын. Оны "ара" ("ымыз") дегенi - аыл, ылым, Хаихатта "жар" - дос дегенi, Алла таала hм табиатты кркемдiгi. Мысалы: "Жаз таыны нр желi" деген жырыны маынасы - бостанды келерде адамдарды ртрлi партия толыны табиат трмысын шайалтып, бiздi атты айыа салып трады дегенге келедi.
Шакрiм
* * *
Ей, Жарымыз, ай нры -
Сiздi нрдан шыан бу.
Слуларды бет суы -
Иегiнен таман су.
Бар ма арнаулы кн маан
Мастыма ол жетер,
Жиюлы ойым тараан
Шашыменен теесер.
Мiне, ерiнге жан келдi,
Сiздi жздi кpyгe.
мiрiдi айт ал ендi,
Не айту, не луге.
Жаын тсе, аула ыл
Етегiдi анымнан.
Бл сопата, аны бiл,
Жолыда лген кп рбан.
Кiлiм лдi, кiл алан
Доса хабар ылыыз.
Ей, шын достар, бiздi жан
Сiздi жан ой, бiлiiз.
Нрлы жзi барда ешкiм
Кз жма алмас саулытан.
Айла, арамды сатпасын
Сiздi баса ешбiр жан.
анды йыа боялан
Баытымыз оянды.
Себебi сол нрынан
Кзiмiзге су тамды.
Та желiмен жiбершi
Бiр ттам гл нрынан.
Башаызды иiсi
Аыр лде мрыннан.
мiрлi бол, баты бол,
Ба iздеушi десеiз.
Толмаса да сонша мол,
Кезiiзде кесемiз.
* * *
Кел, аяшы, ымыз й,
Кесемiздi нрландыр.
Домбырашы, тартшы кй,
Бiзге уаыт бердi ыр.
Жарыраан кеседен
Жар суретiн крдiк бiз.
Хабары жо еседен
Не бiледi сезiiз.
Асыа ажал келмейдi,
андай аза крсе де.
Кiлi жанды лмейдi,
Тнi жанды лсе де.
Сырт крiнiс ылан еп
Бза ма деп орамын,
Арапен те болар деп
Жалан сопы тз-нанын.
Ей, жел, егер жолыса,
Башасына достарды:
"Атар бiзге бар ма та?" -
Слемiн айт бiз зарды.
* * *
Тр, аяшы, бер ымыз,
айылара топыра ат.
Шын слуды кр мiнciз,
Неге керек зге жат.
Плесiне дниенi
Кнi-тнi сабыр ыл.
Таза болса масаты,
Аыры олы жетер, бiл.
* * *
Кiл жiбi олымнан
Шыты, кiлi тазалар.
Талай сырым жасыран
Болды, мiне, елге жар.
Шыр айналан он кн, бiл:
Айла, сиыр, жалын, шо.
Достым, доса досты ыл,
мiр тсе, уаыт жо.
ымыз йан кеселер -
Ескендiрдi айнасы.
Дара млкiн бiлгiзер,
Таы да кп пайдасы.
Бл мiрде шын рахат
Екi-а сздi мнiсi:
Досыа ыл махаббат,
Жауа досты дiсi.
Жасы атанар алаа
Берiлмедi бiзге жол.
азаны згерт ара да,
намаса саан ол.
«Ащы сусын‚ - сопы айтан‚ -
Жамандыты басы», - деп.
Слу ызды шаннан,
Бiзге трар тттi кеп.
ол тарлыы кезiнде
ымыз iш, н сал, мас бол,
ару малы зiнде,
Кедейдi бай ылар сол.
Балауыз ылса тасты стап,
Ондай достан шегiнбе.
Тла бойды билеп ап,
Шамша жаар тегiнде.
Жылы сз бен тттi тiл
мiр берер лгенге.
Аяшы, оны хабар ыл
Пiр-сопылар келгенде.
Кигемiз жо жорта бiз
Ара йан шекпендi.
Таза етектi сопымыз,
зырлы бiл бiздi ендi.
* * *
Аны ерге жолдас бол,
Н кемесiн ол бiлсе.
Бiр тамшыдай крмес ол,
Топан суы кез келсе.
Жатар жерi ркiмнi
Топыра болса бiр уыс,
Не ылады йлерiн
Ккке жеткен кп уыс.
Шы, отырма бл йде,
Разы болма нанына.
Бл ара ыдыс тбiнде,
Тас онаты жанына.
анамдаы айымсы,
Мiндi Мысыр таына.
Ендi отырма саан мiн,
Шы зынданнан баыма.
Жпар шашан тлымы
Бiр-бiрiне рiлген.
Жете алмады бiлiмiм,
Неге нрлы крiнген.
уаныш ыл рахатта,
айысыз бол, iш шарап.
ранды оып, ел аулап,
Тза рма сен бiра.
* * *
Егер сйiктi ол бала
Кiлiмдi алса мен шiн,
Самаран мен Бара,
Бердiм ара ме шiн.
алан ымызды кел сен,
Бер, аяшы, кесемен.
Глдi жемiс, талды зен
Табылмайды бейiстен.
Шала асыпыз жаалап,
Жар кiлi бiр блек.
астауыш, иiс, ме, далап
Нрлы жзге не керек.
Масты, ымыз м сйлес,
Дние сырын сз ылма.
Ол тиы жан бiлмес,
Сыр да ашылмас мы жылда.
Жсiптегi слу жз,
Кндей нрын жайызан.
Зылианы бiлемiз,
Ар-яттан тайызан.
Мiнiмдi айтты, разы, бiл,
Мен сондайды найым.
Тттi ерiнге ащы тiл
Жарасады рдайым.
Насихатты, кел, есiт,
Крi алым айтса зар.
Естi, баты жас жiгiт
Оны жаннан дос ттар.
Меруерт тiздi жыр сзiн,
Жасы оышы жаын кеп.
Аспан шашсын жлдызын:
"Брекелдi, батыр", - деп.
* * *
Мжiлiсiнде досыны
иын аман алмаы.
р не ылып отырсы,
Жел лшейдi салмаын.
Тттi мiнез, жылы сз -
Онан ешкiм тылмас.
Зерек сты, ашы кз
Балыпен ттылмас.
Не себептен, бiлмедiм,
Дос иiсi оны жо.
ара кздi, бойы сым,
Ай жздiге сенiм жо.
Слу-асы нры мол
Мiн оятын кiсi жо.
Бiра бетi мiнi сол -
Уада, мейiрiм тсi жо.
Кп мал, баы, досы тр.
Ары шiн бiр ойлан.
Не кн крiп, неып жр,
Баытсыз, доссыз арып жан.
Тада шолпан н салып,
Сзiме обыз кйлесе.
Ккте айса озалып,
нiммен оса билесе.
* * *
Кешегi басшы пiрiмiз
Мешiттен кеттi кабака.
Мридтер, алай жремiз,
Тсемiз андай сабаа.
Пiрдi бетi арайды
Есек ора жаына.
Бiздiкi неге жарайды,
былаа баса таы да.
Жар шашына байланып,
Рахатымды бiлсе аыл,
Дуана болып айналып,
Кетер едi-ау кп мал.
Кптi аын тор рып,
Тсiрiп едiм тзаа,
Шашыды жайып, мас ылып,
Айрылдым анан заа.
Нрлы жзi есiркеп,
Ашты бiзге аны сыр.
Жазылмайды сол себеп,
Жазуымда - баса жыр.
Тас кiлге берер ме,
сер атан оымыз.
йытатпаан снер ме,
Жректегi ысты шоымыз.
Кекiлiдi жел озап,
Жары кнiм болды тн.
Зарлаанда сенi ойлап,
Бар пайдам сол, сзiм шын.
Бiздi улы о, бiлiiз,
Кктi кктеп тпесiн.
Жаныа рахым ылыыз.
Сiзге тиiп кетпесiн.