Кедейлік пен тесіздік
Американдытар здеріні экономикалы жйесін матан ттады, сондай-а, ел азаматтарына жасы мір сру ммкіндігін береді деп сенеді. Алайда елді кптеген жерлерінде кедейлік проблемасы бар. кіметті кедейлікті болдырмау шаралары жмыс істегенімен мселені толыымен шешкен жо. Осылайша траты экономикалы су кезедерінде жмыс орындары кбейіп, кедейлік дегейі тмендегенімен оны жойыл жібере алмады. Федералды кімет трт адамнан тратын отбасына мір сру шін е тменгі кіріс млшерін есептейді. рине, ол сан отбасыны орналасуы мен мірді нына байланысты згеруі ммкін. 1998 жылы осындай трт адамнан тратын отбасыларды жылды кіріс млшері 16 530 доллардан кем болса, олар кедейлікте мір среді деп саналатын.
Кедейлікте мір сріп жатан американдытарды саны 1959 жылы 22.4 пайыз раса, 1978 жылы 11.4 пайыза тмен- деп кетті, біра сол уаыттан бері згеріс шамалы болды. Мысалы, 1998 жылы крсеткіш 12.7 пайыз рады. Сонымен атар, осы жалпы ифрлар аясында естен тандырар деректер жасырынып тр. Мысалы, 1998 жылы барлы афро-американдытарды трттен бірі (26.1 пайызы) кедейшілікте мір срді. Осы апа крсеткіш сонда да 1979 жылы жадаймен салыстыранда, белгілі бір ілгерілеуді крсетеді. Ол кезде елді ара нсілді халыны 31 пайызы ресми трде кедей категориясына енгізілді, жне бл 1959 жылдан бастап, кедейлікті е тменгі дегейі болды. сіресе кедей категориясына жиі жалыз басты аналар, жне осы себепке орай 1997 жылы барлы балаларды бестен бірі дерлік (18.9 пайызы) кедейлікте трды. ара нсілді балаларды арасындаы кедейлікті дегейі 36.7 пайыз, ал испан тілінде сйлеушілер арасында бл - 34.4 пайызын рады. Кейбір сараптаушыларды пікірінше, кедейлікті ресми мліметі, кедейшілікті шын, наты дегейінен асады, йткені ол азы-тлік талондары, медициналы ызмет крсету жне мемлекеттік баспана беру сияты мемлекеттік кмек крсету бадарламаларына назар аудармай, тек ана аша шыындарын есепке алады. Біра басаларды пікірінше, крсетілген бадарламалар шеберінде отбасыларды азы-тлік жне денсаулы сатау ызметіндегі барлы ажеттіліктерін сирек орындады, ал мемлекеттік баспана барлы мтаж адамдара жетпейді. Кедейлікті ресми дегейінен жоары табысы бар отбасылар, баспана мен денсаулы сатау ызметі немесе киім-кешек сатып алу шін ашаны азы-тлік алуда немдеп, кейде аштыта боланы жайлы айтылады. Сонымен атар, кедейлікті шегінде мір сріп жатан адамдар кейде табысты ашалай формала кездейсо жмыстан немесе экономиканы «жасырын» секторындаы жмыс нтижесінде алады, жне ол ешашан ресми мліметтерде крсетілмейді.
Кез-келген жадайда, американды экономикалы жйеде игілік те емес екендігі айын. Вашингтондаы экономикалы саясат институтыны мліметтер! бойынша, 1997 жылы е ауатты Америка отбасыларыны 20 пайыз лесі, лтты табысты 47.2 пайызын раан, ал трмысы нашар кедей жаняларды 20 пайызы лтты табысты тек 4.2 пайызын рады, ал кедей отбасыларды 40 пайызына табысты 14 пайызы жеткізілді.
Америка экономикасын ттасымен аланда стті боланынша арамастан, тесіздік жайлы обалжу 1980-ші жне 1990-шы жылдары саталынып отырды. лемдік дегейде сіп келе жатан бсеке, ндіруші ксіпорынны кптеген дстрлі салаларындаы жмыс атарып жрген жмысшылара ауіп тндірді, жне оларды жалаысыны суін тотатты. Сол кезде федералды билік біртіндеп ауатты адамдарды есебінен кедей жанялар пайдасына шешілетін мселелерге баытталан салы саясатын жргізуден бас тартты жне сол кезде лессіз аландара кмек беретін ішкі леуметтік бадарламалар тізбегіне шыындарды азайтты. Сол уаытта дулетті американдытар осымша табысты кп блігін ор нарыындаыакция ныны арынды су нтижесінен алды. 1990-шы жылдарды соында кері дамуыны белгілі нышандары пайда болды: жалаыны суі, сіресе кедей жмысшыларды ебегін тлеу, тездетілді. Біра, онжылдыты соында да осы аымны тратылыы жайлы айту лі ерте еді.
кімшілік рылысы (штаттар)
|
|
|
|
|
