Кіріспе. Механика жне оны рылымы жнінде тсінік.
Г.К. Уазырханова
Лекциялар жинаы
Физика 1 блімі бойынша 050704 мамандыыны аза блімінде сырттай оитын студенттерге арналан
скемен 2009
МАЗМНЫ
Таырыбы Беті
1 лекция. 1 Кіріспе. Кинематика негіздері
1.1 Кіріспе. Механика жне оны рылымы жнінде тсінік. 4
1.2 Механикалы озалыс. Материялы нкте. Сана жйесі. 5
озалысты салыстырмалылыы.
1.3 Жол жне орын ауыстыру 6
1.4 Жылдамды. Жылдамдыты трлері. Біралыпты озалыс 7
1.5 деу жне оны раушылары. Біралыпты демелі озалыс 9
1.6 озалысты графиктік кескіні 12
1.7 Денелерді еркін тусуі. Еркін тусу деуі. 13
1.8 Брышты жылдамды жне брышты деу 16
1.9 Шебер бойымен біралыпты озалыс 17
2 лекция. 2 Динамика негіздері
2.1 Ньютонны бірінші заы. Дене салмаы. Инерттілік. Зат 18
тыыздыы.
2.2 Ньютонны екінші заы. Кш жне деу. 19
2.3 Ньютонны шінші заы. 20
2.4 Бкіллемдік тартылыс заы. 21
2.5 Денені ауырлы кшіні серінен озалуы. арышты 21
жылдамдытар.
2.6 Серпімділік кші. атты денені деформациялану трлері. 22
Серпімділік модульі. Гук заы. йкеліс кші.
3 лекция. Жмыс. уат. Энергия.
3.1 Траты кшті жмысы. 26
3.2 уат 27
3.3 Кинетикалы энергия. Жылдамдыты згеруі кезіндегі жмыс 28
3.4 Потенциалды энергия. Ауырлы кшіні жмысы 29
3.5 Серпімді–деформацияланан денені потенциалды энергиясы. 31
Серпімді кшті жмысы 4 лекция. Саталу задары
4.1 Денені импульсі. Реактивті озалыс 32
4.2 Импульсті саталу заы. Массалар центрі 33
4.3 Толы энергияны саталу заы 35
4.4 Энергияны трленуі. Механикалы энергияны саталу заы 36
Механизмдерді ПК-і
5 лекция. Арнайы салыстырмалы теория элементтері
5.1 Галилейді салыстырмалылы принципі 38
5.2 Лоренц трлендірулері 40
5.3 Релятивистік жадайдаы энергияны саталу заы 41
6 лекция. атты денені айналмалы озалысыны динамикасы
6.1 Инерция моменті. Штейнер теоремасы 42
6.2 Айналмалы озалысты кинетикалы энергиясы 43
6.3 Кш моменті. атты денені айналмалы озалыс 44
динамикасыны негізгі тедеуі.
6.4 Импульс моменті жне оны саталу заы. 45
7 лекция. Сйытар механикасыны элементтері
7.1 Жылдамды векторыны рісі. Аын сызыы. Стационарлы 46
аыс. Аын ттігі.
7.2 Бернулли тедеуі. Ньютонны ттырлы йкеліс заы. Стокс 47
формуласы. Пуазейль формуласы. 8 лекция. Молекулалы физика негіздері
8.1 Молекула-кинетикалы теориясыны негізгі аидалары 49
8.2 Идеал газды кй тедеуі (Менделеев-Клапейрон тедеуі) 50
8.3 Идеал газды молекулалы – кинетикалы теориясыны негізгі 51
тедеуі.
8.4 Барометрлік формула. Больцман лестірілуі. 53
8.5 Тасымалдау былыстарыны жалпы тедеуі 55
9 лекция. Термодинамика негіздері
9.1 Ішкі энергия. Термодинамиканы бірінші бастамасы 58
9.2 Термодинамикадаы жмыс. 60
9.3 Газды жылу сыйымдылыы. Термодинамиканы екінші 61
бастамасыны тжырымдамалары
9.4 Энтропия. Жылулы озалтыштар. 63
9.5 Жылу жне суытыш машиналар 64
10 лекция. Наты газдар
10.1 Молекулаларды меншікті клемін е жне зара тартылуын 66
ескеру
10.2 Ван-дер-Ваальс тедеуі 67
10.3 Наты газды ішкі энергиясы. Джоуль-Томсон эффектісі. 68
11 лекция. Электростатика
11.1 Электростатика. Электостатикалы рісті кернеулігі мен 70
потенциалы.
11. 2 Электростатикалы рістерді есептеу 74
11.3 Диэлектрлік ортадаы электростатикалы ріс. 77
11.4 Электростатикалы рістегі ткізгіштер. Конденсаторлар. 80
13 лекция Траты электр тогы
13.1 Ток кші. Ом заы 84
13.2 Токты жмысы мен уаты. 86
13.3 Металдаы, вакуумдаы жне газдаы электр тогы. 90
13.4 Эмиссия былыстары. Газ разрядтары. 94
14 лекция. Магнитизм
14.1 Вакуумдаы магнит рісі. Био-Савар-Лаплас заы 98
14.2 Ампер заы. Лоренц кші. 101
14.3 Зарядталан блшектерді магнит рісіндегі озалысы. 101
14.4 Магнит индукциясы векторыны аыны. 102
14.5 Электомагниттік индукция. Фарадей заы. 104
14.6 зіндік индукция. зара индукция. Трансформатор 105
15 лекция. Заттардаы магнит рісі
15.1 Заттарды магниттік асиеттері. Диа-жне –парамагнетиктер. Ферромагнетиктер.
15.2 Электромагниттік ріске арналан Максвелл тедеулері. 110
олданылан дебиеттер тізімі 113
Лекция.
Кіріспе. Механика жне оны рылымы жнінде тсінік.
Механикалы озалыс задары физиканы бірінші блімі – механикада
арастырылады.
Механика –материя озалысыны е арапайым формасын, яни денелерді немесе оларды жеке бліктеріні бір-бірімен салыстыранда орын ауыстыруын зерттейтін ылым. Бл озалыс механикалы озалыс деп аталады.
Галилей-Ньютонны механикасы классикалы механика деп аталады жне жылдамдыы жары жылдамдыымен салыстыранда те аз болатын макроскопиялы денелерді озалыс задарын оытады. А.Энштейнні тжырымдауы бойынша макроскопиялы денелерді жары жылдамдыымен салыстырмалы жылдамдыыны озалыс задары - салыстырмалы теориясы кмегімен арастырылады. Макроскопиялы денелер (жеке атомдар жне элементар блшектер) озалысын сипаттау шін классикалы механика задары олданылмайды - оларды квантты механика оытады
Кинематика– денелер озалысын, осы озалысты тудыру себептерін арастырмай оытатын блім
Динамика –денелер озалысыны задарын, осы озалысты тудыратын жне згертетін себептерді арастыра отырып оытатын блім
Статика– денелер жйесіні тепе-тедік задарын арастырады. Егер денелер озалысыны задары белгілі болса, онда оларды кмегімен тепе- тедік задарын тжырымдауа болады. Сондытан физикада статика задарын динамика задарынан бліп-жарып арастырмайды.
Механикалы озалыстарды ішіндегі е арапайымы болып материялы нкте озалысы табылады.
Физиканы эксперименттік жне теориялы дістері.Физика – тжірибеге сйенетін ылым; ол олданатын негізгі мліметтер мен физиктер жасайтын орытындылар эксперимент нтижесінде тжірибеден алынады. Алайда, негізінен математиканы ралдары мен дістеріне сйене отырып жасалатын теориялы талдаусыз белгісіз задылытарды тптеп зерттеу ммкін болмаан еді.
Физикалы задар.Барлы былыстар мен рдістер зара белгілі бір себеп-салдарлы байланыста болады. Баылаулар мен тжірибелер негізінде оымыстылар ртрлі шамаларды згерулері арасындаы зады жне белгілі бір себептік зара байланыстарды анытайды.
Физикалы шамалар жне оларды лшеу.Физикалы шамалар згерістерін ашанда лшеулер арылы, санды жолмен анытауды ажет ететін дене асиеттері мен рдіс сипаттамаларын ашып береді, яни берілген шаманы бір бірлікке баланан тура сол тектес белгілі бір шамамен салыстыру арылы анытайды.
Физикалы шамаларды бірліктер жйесі.Негізгі жне туынды бірліктер. Физикалы шаманы лшемділігі. Негізгі бірліктерді тадау. Негізгі
бірліктерді саны. Бірліктер жйесін тадауды шарттылыы. Халыаралы бірліктер жйесі (СИ). Уаыт бірлігі – секунд. зынды бірлігі – метр. Масса бірлігі – килограмм. Онды еселік жне лестік бірліктер.
Материя озалысыны формалары ртрлі: механикалы, электромагниттік, жылулы, жне басалары. Материя озалысыны е арапайым трі болып озалысты механикалы формасысаналады: ртрлі денелерді бір біріне салыстырмалы трде орын ауыстыруы жне дене формасыны згеруі.