Молекулаларды зара тартылуын ескеру

Менделеев-Клапейрон тедеуіндегі ыдыс абыраларыны газа келтірілген p ысымы сырты ысым болып табылады. Наты газ молекулаларыны зара тартылу кштеріні сері газды осымша сыылуына

келеді, яни осымша p¢ ішкі ысымды туызады. Сондытан реал газды

шын мніндегі ысымы p –дан жоары жне p +p¢–а те. Сонда

(p + p¢)(VM - b) = RT

p¢~ 2 , ал газды тыыздыы V клемге кері пропорционал, сондытан

p¢= a

V

2

M

Олай болса бір моль газ шін Ван-дер-Ваальс тедеуі:

æ

çp +

ö

a

÷(V

- b) = RT

V

ç 2 ÷ M .

è M ø

Газды кез келген m массасы шін Ван-дер-Ваальс тедеуі:

m

ç

æ 2 a

p +

ö

æ

֍V

- m bö=

m RT .

÷

M

è

è

ø

ç M 2 V 2 ÷ M

M ø M

Тедеудегі a жне b - р газ шін траты шамалар. Оларды тжірибе жзінде анытауа болады.

Ван-дер-Ваальс изотермалары.

Ван-дер-Ваальс тедеуін VM

–а атысты

жазайыта оны pV -координатадаы графиктерін р трлі температура шін трызайы. (сурет)

 

pV 3 - (pb + RT )V 2 + aV

- ab = 0

М M M

Эндрюс тжірибесі

Ван-дер-Ваальс изотермалары тртібіні физикалы маынасын анытау шін аылшын химигі Эндрюсті 1869ж. ойан тжірибесіні нтижелерін пайдаланан жн. Эндрюс кмірышыл газды изотермаларын зерттеген.

Тжірибелік изотермаларды горизонталь айматары траты ысымда тетін газды сйы кйге айналу кезеіне сйкес келеді. Басаша айтанда, осы аймата екі фаза - сйы жне газ - бірдей тіршілік етеді.

з сйыымен динамикалы тепе-тедікте болатын бу аныан будеп аталады.

ысымны сол жадайдаы мні аныан бу ысымыдеп аталады.

аныан бу ысымы клемге туелсіз. аныан бу ысымыны температураа туелділігі тмендегі суретте крсетілген

 

Ауадаы су буыны млшері ауаны ылалдылыыдеп аталады.

Ауаны абсолют ылалдылыыдегеніміз ауа рамындаы су буыны парциал ысымы (Па).

Берілген температурада ауа рамындаы су буыны

pH O

парциал

ысымыны, сол температурадаы аныан буды

p0 ысымына, пайызбен

рнектеліп алынан атынасы, ауаны салыстырмалы ылалдылыыдеп аталады:

pH O

= 2 ×100%

p0

 

Кризистік параметрлер

Берілген газ шін кейбір Tк

 

температурадан жоары теапературадаы газды

сыу арылы сйыа айналдыру ммкін емес. Сол температураны кризистік температурадеп атайды. Сонда бу дегеніміз кризистік температурадан тмен температурадаы газ.

Кризистік температурадаы наты газды изотермасындаы К бгілу

нктесіне сйкес келетін клеммен ысымды Vк

кризистік ысым деп атайды.

кризистік клем жне pк

Газды кризистік параметрлері a жне b тзетулерімен байланысан:

T = 8a,

V = 3b ,

p = a .

к 27bR к к 27b2