Орталытандырылан жне орталысыздандырылан білім.

31. Саяси партиялар леуметтанулы зерттеуді объектісі ретінде. саяси партия - мемлекеттік билікті ола алуа немесе билік жргізуге атынасуа баытталан, орта мдде. Алашы саяси партиялар Ежелгі Грекияда пайда болан. Ал азіргі саяси партиялар Еуропада XIX . II жартысында пайда бола бастаан. неміс ойшылы М.Вебер саяси партияларды дамуында келесі кезедерді атап крсеткен:1) аристократиялы йірмелер; 2) саяси клубтар; 3) кпшілік партиялар. Саяси партия ызметтері - саяси партияларды негізгі міндеттеріні бірі - оамды мдделерді жинатау мен оларды саяси шешімдерді абылдау жйесі шеберіне йымдасан жне баытталан трде енгізу.

32. Саяси леуметтену. Саяси леуметтану - арнайы ылыми пн ретінде саясатты социологиялы ралдармен, яни саясатты саяси мір сипатын анытаушы зара арыматынастаы субъектілер, институттар мен ережелер арылы зерттейді. Саяси леуметтану жеке ылым саласы ретінде XX . 30-50 жж. алыптасты. Біра оны пндік саласы лдеайда ертеректе Платон, Аристотель кне грек ойшылдарымен, жаа заман ойшылдары Н.Макиавелли, А.Токвильмен алыптастырылан. Саяси леуметтану шеберінде саясат трт аспектіде арастырылады: 1) саяси дау-жанжалдар мен мемлекет аралы кресті зерттеу; 2) оам міріндегі мемлекет орны мен рлі, басару ызметтерін жзеге асырушы институттар, йымдар мен леуметтік топтарды оама жне оны жеке бліктеріне атынасын зерттеу; 3) саяси йымдар, партиялар мен озалыстарды, оларды леуметтік рылымын, динамикасын, ішкі дау-жанжалдарын талдау; 4) жеке тлаларды саяси атысуы мен саяси мінез-лын, соны ішінде сайлауда, саяси міткерлер мен мселелер бойынша дауыс беруін зерттеу. Саяси леуметтану дістері макросоциологиялы жне микросоциологиялы болып блінеді. Макросоциологиялы станымда билікті леуметтік негіздері, р трлі леуметтік топтар арасындаы дау-жанжалдарды саяси рдіске ыпалы аныталады, ал микросоциологиялыта наты саяси институттар леуметтік йым ретінде арастырылады.

33. «Саясат», «билік», «саяси мдениет» тсініктері. Саясат - (гр. politika - мемлекетті басару нері) - мемлекеттік жне оамды істер немесе мемлекеттік басару. з мдделерін іске асыруа, орауа баытталан жне саяси билікті басып алуа, оны пайдалануа тырысушылыпен байланысты мемлекеттер, леуметтік топтарды арасындаы атынастар саласындаы азаматтар мен жеке адамдар билігіні мекеме, бірлестіктерді ызметі; Билік“ел басару”, “кім ету” Билікті негізгі міндеті — оамды басаруды стратегиясын айындап, дамуды негізгі баыттары бойынша наты шаралар олдану, леуметтік процестерді шыл басарып, дамуды орнытылыы мен сындарлылыыны маызды лшемдеріне баылау орнату. Саяси мдениет (аылш. political culture, аылш. cultura - воспитиние, образование, развитие) - белгілі бір оама немесе леуметтік ауымдастыа тн саяси сана мен іс-рекеттерді жиынтыы

34. Экономикалы леуметтануды мртебесі мен ерекшелігі. Экономикалы леуметтану жалпы леуметтану ылымыны оамны экономикалы мірін зерттейтін арнаулы теориясы болып саналады. Ол жалпы леуметтануды арынды дамуымен жне оны экономикалы процестерімен тыыз байланысыны негізінде пайда болды. Экон- леу-у біліміні алашы элементтері айта рлеу ж/е жаа уаытта пайда болды. азіргі экон- леу-у бл оамны экон- міріні р трлі салаларындаы лкен леуметтік топтарды кілдері ретінде адамдарды мінезлытары туралы ылым білімдер жйесі. азіргі уаытта бізді еліміз нарыты экономикаа туде. Нарыты экономика деп нарыты атынастара негізделген шаруашылы мірін йымдастыру, оны белгілі бір дегейдегі рылымы мен шартты жадайын айтамыз.

35. Экономикалы леуметтануды функциялары мен сипаттамалары.Экономикалы леуметтану жалпы леуметтану ылымыны оамны экономикалы мірін зерттейтін арнаулы теориясы болып саналады. Ол жалпы леуметтануды арынды дамуымен жне оны экономикалы процестерімен тыыз байланысыны негізінде пайда болды. Фукциялары: 1Танымды функ- экон- рекеттерді леу-к резервтерін зерттеу 2Тжірбиелік функ- леуметтану экономика мен ндірісті тиімділігіне тжірбиесін арастырады. 3Басару- зерттеу нтижесінде басару шешімдерін абылдау.

36. Нарыты экономиканы леуметтік мселелері.азіргі уаытта бізді еліміз нарыты экономикаа туде. Нарыты экономика деп нарыты атынастара негізделген шаруашылы мірін йымдастыру, оны белгілі бір дегейдегі рылымы мен шартты жадайын айтамыз.

37. Отбасы леуметтік институт ретінде.Отбасы- ерлі зайыптыларды арасындаы, ата ана мен балалар арасындаы, баса да туысты трмыстаы аррым- атынас Француз

алымы О.Контты пікірінше, оамды арастыру барысында бірінші кезекте отбасына кіл блу ажет. Ол отбасын – индивид баынып, басарылатын кішкентай оам, леуметтік мір мектебі, оамды рушы негізгі элемент деп атап крсетті. Ол отбасылы арым-атынастара «штарлы пен бірін-бірі натуа негізделген адамгершілік-сезімдік ода» деп анытама берді. Отбасы адамзат пайда болуымен атар алыптасан ежелгі оамды формаларды біріне жатады.Кез-келген оамда отбасы екі жаты сипата ие болады. Бір жаынан отбасы леуметтік институт, екіншіден – кішігірім леуметтік топретінде сипатталады. Отбасы институттарымен неке институты тыыз байланысты.