Дидактика туралы жалпы тсінік

Тланы зін-зі трбиелеуі жне айта трбиелеу

зін-зі трбиелеу дістері:

зін-зі сендіру. Оушы зін жасы стап, жаман ылы жасамауа сендіреді. Темекі тартуды ойысы келетін адам "Мен енді темекі тартпаймын" - деп, зіне-зі сенімді трде ркез айтуы тиіс.

зін-зі сынау дісі - дрекілігі шін зін атты сгіп, сына алу. з тарапынан мны мдениетсіздік, жексрынды екенін, трбиелі адамны ондай іс істемейтінін, бден зі арыланша айталап айтумен болады.

зін-зі трбиелеуде - зін ойша згені орньша ою арылы згемен санаса білуді (эмпатия) лкен трбиелік мні бар.

зін-зі жазалау дісі - алдына ойан міндетті орындау, ауытымау. Мысалы, 9-сынып оушысы ызыты киноа баруа билет алады. Алдында сабаына шала зірленіп, екі алып ала жаздааны ойына оралып, келесі сабаа жнді зірленбегені есіне тсіп кинодан бас тартады.

зін-зі трбиелеуді рамды блімдері:

• з кемшілігіне сын кзбен арау, масат ою.

• зін-зі трбиелеуді бадарламасын жасау.

• дістерін анытау.

• аутотренинг - жеке тланы зіне жаттыу жйесін зірлеуі.

• зін-зі баылау.

Тжірибеде оушы тртібінде жне мінез-лында ауытулар кездесіп отырады. Сондытан трбиелеу жмысында айта трбиелеу де лкен орын алып, оушы ауытуларды алдын алуа жне жеуге баытталады. айта трбиелеу тла рылымын айта ру, адамны барлы психологиялы сапаларын айта жасау. Тзету - оушы санасындаы жне іс-рекетіндегі жеке кемшіліктерді жеу.

айта трбиелеу - трбиелік ыпалдар жйесі барысында лыты даму мен іс-рекеттегі ауытуларды тзетіп, оамны моральды талаптарына сай тла сапаларын алыптастыру.

айта трбиелеу тланы мотивтері мен ажеттіліктеріні, сезімдері мен еркіні, тйсіктеріні, іс-рекеті мен мінез-лыны леуметтік-психологиялы згеру процесі, иын балаларды орынды сапаларын алпына келтіру, педагогикалы трыда араусыз алан балаларды жріс-трысындаы кемшіліктерді орнын ебектегі, спорттаы жне баса іс-рекеттегі нтижелермен толтыру.

айта трбиелеуде айта ындыру, айта оыту, баса іс-рекетке кндіктіру, крт згерту, еріксіз кндіру сияты діс-ер олданылады.

айта ындыру - бл трбиесі иын балалар жне педагогикалы трыда араусыз алан оушылар бойындаы ате кз-арастарын згерту дісі.

айта оыту - бл теріс ажеттіліктер мен дадыларды тзету дісі.

 

Дидактика туралы жалпы тсінік

Дидактика (гр. – тлімді) – білім беру, оыту, трбиелеу теориясы; педагогиканы йренушілерге білімді, машы пен дадыны мегерту жне трбиелеу задылытарын зерттейтін, р кезеде берілетін білім мазмныны клемі мен рылымын айындайтын, білім беруді дістері мен йымды формаларын жетілдіру жолдарын ылыми негіздеумен айналысатын саласы.

 

Дидактика ежелгі Грекияда жас рпаты «оыту-йрету» тжірибесіні негізінде пайда болды. айта рлеу дуірінде жалпы мдениетті, ылымны дамуына, оыту жйесі мен тлім-трбие ісін жааша ру міндетіне байланысты, педагогика ылымыны негізгі саласы болып алыптасты. «Дидактика» терминін XVII асырда чех алымы Я.А.Коменский зіні «лы дидактика» (1657) деген зерттеуінде алаш рет пайдаланды. Ол білім беруді мазмнын, дидактикалы принциптер мен крнекілікті, дйектілікті жне табиатпен сйкес келуді негіздеп, саба ткізу жйесін йымдастыруды ылыми трыдан тжырымдап берді. Коменскийді дидактикалы идеялары XVIII–XIX асырлардаы швейцариялы педагог И.Г.Песталоцийді, неміс алымы Ф.А.Дистервегті, Ресейде К.Д. Ушинскийді ебектерінде одан рі дамытылды.

Дидактика «Нені оыту керек?», «алай оыту керек?» деген пкір лкен сраа жауап береді. Осы сратардан баса сратар дм туындайды: «Оыту алай жргізіледі, оны задылытары андай?», «Кімдерді оыту керек?», «Не шін оыту керек?» «айда оыту керек?».

Осы сратара жауап беру шін дидактика здік педагоги калы тжірибені зерттеп, орытындылап, мектепті тжірибесіне енгізумен айналысады.

рбір малім дидактиканы білу керек, йткені мектептін, алдында тран ірі тжірибелік міндеттерді теориялы білімсіз шешу ммкін емес.

2. Дидактиканы пайда больш дамуы. Оыту теориясыны негізін алаушылар:Я.А.Коменский, Ж.Ж. Руссо, И.Т.Песталоцци, К. Д.Ушинский,В.Сухомлинский, А.С.Макаренко, т.б. осан лесі.

Дидактиканы негізін салушы чех педагогы Ян Амос Коменский (1592-1670). Оны 1632 жылы шыан «лы Дидактика» кітабында оыту масаты, дістері, принциптері, сынып-саба жйесі туралы жазылды. Ол басты масат — адамшылы, оан жету жолы — білім беру жне оыту деп санады. «Кп емес, мірге керекті білімдерді» беруге шаырып, оны тсіндіру шін жаттыу, тжірибелік дістерді олдануды сынды. Оушыны жасы сезімге блейтін дістерді пайдалылыын длелдеді. Я.А.Коменский саналылы жне белсенділік, крнекілік, жйелілік жне сабатасты, жаттыу жне тсініктілік принциптерін сынды. Коменский сынып-саба жйесін тере зерттеді.» Жасы йымдастырылан мектеп задары» деген ебегінде сынып-саба жйесіні бліктерін атады.