Сйлеу тіл дадыларын тексеру.

Сйлеу тіліні даму дегейін анытауа арналан дістеме

сынылан дістеме нашар еститін мектепке дейінгі балаларды сздік ор клемін, зіне айтылан сзді тсінуін, байланыстыра сйлеу тіліні даму дегейін анытауа баытталан.

Сздік ор клемін анытау жне зіне айтылан сзді тсінуін баалау.

Сратар мектеп жасына дейінгі нашар еститін балаларда жиі кездесетін иындытарды талдау шін тадалып алынан. Сратар мазмны нашар еститін мектеп жасына дейінгі балаларды мегеруіне иынды туызатын таырыптара негізделген. Тсініктерді жинатауы, адамдарды ксібін, туысты атынасы, табиат былыстары мен заттарды белгілері туралы білімі тексеріледі. Сраты р трлі лексикалы – грамматикалы рылуы, зіне айтылан сзді тсіну дегейін анытауа ммкіндік береді.

1) р трлі атынасты тсінуді талап ететін сратар.

Алмрт, алма, апельсин – блар не?

Сен андай мамандытарды білесі?

Алматы, Мскеу, Астана – блар не?

Сен клікті андай трін білесі?

й (жабайы) жануарларын ата.

 

Байланыстыра сйлеу білу дегейін анытау.

Бала тапсырманы орындай отырып, сюжетті суреттегі жадайды бірізділігін табуа міндетті. Байланыстыра сйлеу тіліні даму дегейін баалап ана оймай, ойлай білуге йрету.

Балаа р айсысы біткен істі білдіретін 4 сурет сынылады.

Тапсырмаа нсау:

«Суретке ара. Суреттерді ретімен біріншісін, екіншісін, шіншісін, тртіншісін ой. Мнда нені суреті салынанын айтып бер».

 

Сйлеу тіл дадыларын тексеру.

А). Істелген іс туралы есеп бере отырып, тапсырманы орындау. рбір балаа алты-алтыдан тапсырма беріледі.

1. Тр. Орындыты жне баса жиазды крсет.

2. Менен арындаш сра.

3. Апельсинді емес, алма суретін сал.

4. Кітапты ал жне шкафа ой.

5. Есікті жап.

6. Ботадан апасыны атын сра.

). Сратара жауап бер. рбір балаа алты-алтыдан сра беріледі.

1. Сені аты кім?

2. Сені апаны аты кім?

3. Сені жасы нешеде?

4. Сен айда трасы?

5. азір андай жыл мезгілі?

6. Бгін ауа райы андай?

 

Балаларды жауаптары бааланады жне хаттамаа жазылады.

Сйлеу тілін тексеру, ш трлі тексеріс трі бар дістеме бойынша жргізіледі. Сйлеу тіліні дадысын тексеруге екі тапсырма енеді: нсауды орындау жне сратара жауап беру.

Берілген екі тапсырма сздік орын тексеруге арналады: дыбысталу ерекшеліктерін белгілей отырып, белсенді сз орын баалау мен пассивті сздік орын тексеру. Балаларды грамматикалы тіл рылысын мегеру дегейін жне байланыстыра сйлеу дадыларына ш тапсырма берілген: суреттер бойынша сйлем рау, зіні іс-рекеті туралы хабарлау жне сюжетті сурет бойынша байланыстыра гіме растыру. Тапсырманы барлы трі балалармен жеке – дара жргізіледі. Келесі талаптара сйене отырып, тадалан сздік материал бадарлама талаптарына сйкес болуа міндетті. Сздерді тізіміне осылатын сздер:

— наты заттарды атын білу шін зат есімді, осы заттарды белгілерін білдіретін сын есімді, іс-рекетті білдіретін етістік;

— кнделікті мір, оршаан орта туралы балаларды тсінігін білдіретін жне р трлі сабатар кезінде, тзімдік жадайларда жиі олданылатын сздер;

— иллюстративтік материалды пайдалана отырып, оларды тсініктерін тексеру сздері.

Нашар еститін балаларды сйлеу тілінде жіберетін ателіктері жазан кезде де айталанады. Жазу барысында жіберілетін ателіктер есту ызметіні бзылу тріне туелді: кондуктивті бзылу кезеінде тменгі жне орташа жиіліктегі дыбыстарды (У,О,Ы,Р,Л,М,Н,Д,Г,Б,Х,Т,Ц,В,К), ал нейросенсорлы бзылыстар кезінде жоары жиіліктегі дыбыстарды жіктеу иына тседі (И,,Ш,Ж,Ч,Щ,С,З,Ф), сондытан крсетілген дыбыстарды жазан кезде олар тсіп алады, ауыстырылады немесе араласып кетеді.

 

«Мені олымнан брі де келеді»

(ммкіндігі шектеулі балалара арналан тренинг)

Тренинг таырыбы: «Мені олымнан брі де келеді» (ммкіндігі шектеулі балалара арналан тренинг)

Тренинг масаты: Ммкіндігі шектеулі оушыларды бойларындаы абілетін аша білу, бірі –бірімен жасы арым-атынаста болуын алыптастыру.Жан- жатылыа йретіп, здігінен ебектенуге йрету;

Психолог сзі: айырлы кн, рметті оушылар! Кіл- кйлерііз алай?

Шаршап отырган жосыздар ма? азір сіздерге ртрлі ойындар жргіземін.

алай ойнаылары келе ме?

І жаттыу: «Джунглидегі жабыр»

Масаты: Иы. мойын, омырта айматарындаы блшы етті жирылуын жою, босасу, шаршаанды басу.

Уаыты: 10 минут

Нсау: Тар шебер рамыз. Джунгли ну орманындамыз деп ойлаймыз. Ауа райы

бастапыда те керемет болады. Кн ктерілгенде те ысты, ауа апыры болды.

Бір мезетте жеіл самал жел соты. Алдынызда тран адамны арасына

олынызбен жеіл имылдар жасаыз. Жел кшейе тседі. (араа

батырынырайтын кимылдар жасалады) йын басталады (кшті айналыс

озалыстарын жасадар) .Содан кейін жй жабыр сіркірейді (кршіні арасын

саусатарынмен тртесі). Нсер жауын басталады (жоары тмен алаан,

саусатармен сипайсы) . Брша аралас жауын жауа бастады (барлы

саусатарынызбен тртесіз). Содан кейін айтадан нсер жауын, жай жабыр, одан

кейін кн ашылады.

ІІ жаттыу.«Жмса» ойын(жмса ойыншытар арылы баланы немесе

тланы сол ойыншыты зіне ыайлы трде олданып. андай сезімде

боландыын жеткізіп айту).