Енді ойын ойнайы. Мен сендерге бір нрсені айтамын, ал сендер ай шаты айтып транымды табасыдар.

ОЙЫНДАР

 

 

 

Кіріспе

Жинатаандар: араанды алалы Білім бліміне арасты №59 Орта мектеп жанындаы «ршуа» шаын орталыыны

аза тілі пніні малімі: Алтынбекова Ф.А.

Шаын орталы трбиешісі: Садикова С.К.

Бл осымша ралда жинаталып, сынылып отыран «Дидактикалы ойындар» ралы Білім йымдарындаы мектепке дейінгі мекемелерде оытудаы осымша рал ретінде,саба барысында олданылатын трлі дидактикалы ойындар іріктеп алынан.

Бл осымша ралды масаты балаларды тілдік оамды, жоары ажеттілікті сезінетін ойын ызметіні рдісі мынандай ммкіндіктер береді:

- оршаан орта жне табиат туралы тсініктерді игеру ммкіндігімен амтамасыз ету;

- Айналадаы шынайылы пен табиата деген ызыушылыты ояту, табиатты аялай білу;

Тіл-адамны бір-бірімен пікір алысып,арым-атынас жасайтын ралы, тілді оамдаы трбиелік ызметі ерекше. Тіл дамыту сабаында р трлі дидактикалы сздік ойындарды пайдалану ажет. Кез-келген р таырыпа тіл старту, сзді дыбысталу наышын дрыс,тез шебер айта білуге жаттытырады. Айта алмайтын дыбыстарын тез айтуа йретеді.

«ай зат неден жасалан?»

Дидактикалы масаты: Балаларды заттарды неден жасаланына арай жіктеуге, німні андай жануардан алынанын ажырата білуге йрету.

Ойын ережелері:Допты стаан бала бірден жауап беруі керек. Жауап бермеген бала допты еденген бір рады да, жргізушіге береді.

Ойын барысы: Малім ааштан, металдан, ааздан жасалан бйымдарды крсетеді. Ірімшік, щжы,нан,ст, жмыртаны суретін крсетеді. Жргізуші бір затты атын атай отырып, допты латырады. Оны стаан бала жауап береді. Мселен,арындаш-ааштан жасалан, ст-сиырдан алынады жне т.б.

 

«Мені мекенім,мені отбасым»

Ойын масаты:Жаунарлар мен оларды балалары туралы,олар мекендейтін жерлер туралы білімдерін ныайту.

Ойын ережелері:Жануарлар отбасын біріктіріп, оларды «йін» атау, карточкалар жне оларды кішкентай балаларды бейнеленген шаын карточкалар беріледі.Барлы лкен карточкалар араластырылады да, «аны балаларына» зіні отбасын тауып, « ата-анасыны» кім екені жне «йі» айда екені айту тапсырылады.

-оян,кжек; асыр,шулан, блтірік; тлкі,тлкішек,жаута,кірпі,кірпіні баласы, аю, кірекей,ожы,тиін, рашы,тиіні баласы. Тышан мен балалары.

 

«Тез жауап бер»

Ойынны масаты: Балаларды жіктеуге,салыстыруа,жалпылауа жаттытыру. стар,жндіктер, балытар, адар туралы білімдерін бекіту. Сан мен сын есімді зат есіммен сйкестендіруге жаттытыру.

Ойын материалдары:

1. 9 тор кзге блінген кесте. р тор кзде-адар мен тор кздерді бейнелері: бірінші атарда-торай,кгершін,тоылда, екінші атарда- ара,тлкі, шегіртке, ушінші атарда-асыр,, кбелек, суыторай.

2. 9 тор кзі бар кесте. Брінші атарда-сиыр,блан,шаала; екіншісінде-мысы,жолбарыс,тауы,шіншісінде-ит, тлкі,аз.

3. 9 тор кзді кесте.Бірінші атарда-арыстан, керік,бегемот; екіншісінде- а аю, солтстік бысы, итбалы, шіншісінде-асыр, бы, ндыз.

4. 9 тор кзді кесте.Бірінші атарда- шортан, пингвин, морж; екіншісінде- дельфин,мке балы, алаба, шіншісінде-біразан, кит,жайын.

5. Адар бейнеленген суреттер.

Ойыны барысы. Трбиеші балаларды кз алдына кестені іліп, арауды сынады жне ойылан сраа олар тез жауап беруі тиіс. Дрыс жауапа фишка алады.

 

№1 кестеге сратар.

1.Бірінші атарда бейнеленген суреттерді жалпы алай атауа болады?

2.Кестеде барлыы неше с? (Трт) Оларды ата (торай,кгершін, тоылда,суыторай).

3.Не арты? Адар ма, жндіктер ме? (Адар арты)

4.№3 кестеде бейнеленгендерді неше топа блуге болады?

5.шінші баандаы суреттерге арадар. (атармен шатастырмау)

Олара не орта? (Барлыы шады)

6.Бірінші,екінші баандаы барлы адарды салыстыру. андай орта белгіні байадыдар? (р баанда стар, стар,адар,жндіктер бейнеленген)

№2 кестеге сратар.

1.Бірінші жне екінші баандаы адарды салыстыр. Оларды андай топтара блуге болады? (Жабайы жне й жануарлары)

2.Бірінші жне екінші баанда андай андай адар бір-біріе сас? (Мысы-жолбарыс, тлкі-ит).

3.шінші баанда бейнеленегендерді барлыын не деп атауа болады?

(стар?)

4.ай стар арты? й стары ма, немесе жабайы стар ма?

5.Екінші,шінші атардаы адарды салыстыр. Олара орта не байадыдар? (р атарда бір-бірден й сы,бір-бірден жабайы а).

6.Кестеде бейнеленгендерді барлыына арап, андай жануарларды арты екені айт. й жануарларыма, жабйы ма? (Тедей)

№3 кестеге сратар.

1.андай адар суда кп уаытын ткізеді? (бегмот, итбалы,ндыз)

2.Бірінш атардаы адара не орта? (Бл ысты жерлрде мір среді)

3.Екінші атардаы адара не орта? (Блар солтстікте мір среді)

4.шінші атардаы адара не орта? (Бл адар орманда мір среді)

5.шінші баадаы адара не орта? (уаытты штен бір блігін суда ткізеді)

№4 кестеге сратар мен тапсырмалар.

1.Балытарды ата

2.старды ата

3.Не арты? стар ма? Балытар ма?

4.Барлы теіз адары ата. Е ірісі айсы?

 

Сратар:

1.Бл жануарлар алай аталады?

2.Топтарда не арты? Неге?

 

«Зоологиялы домино»

Дидактикалы масаты: Балаларды жабайы жне й жануарлары туралы білімдерін бекіту; ымдылыа, зейін оюшылыа баулу.

Ойын ережелері. Кімде-кім з карточкаларын бірінші болып ойса, сол жеімпаз болады. Жрісті жіберіп алмай, карточканы дер кезінде ойып, мият болу.

Ойынны барысы: Карточкаларда жабайы жне й жануарлары бейнеленген. Ойына трт адам атысады. Карточкаларды сурет жаы теріс аратылып ойылады. Балалар алты алты карточкадан санап алады. Сонан со малім ойын ережесін тсіндіреді: бір-біріні асына тек бірдей карточкаларды оюа болады. Егер керек карточка жо болса, онда ол адам жрісін жібереді. Егер ойына атысушыларды біреуі карточкасыз алса, онда ол жеген болып саналады. Ары арай оынды карточкаларды араластырып, баса карточкалар ала отырып, жаластыру ажет..

«Ботаникалы лото» ойыны да осы аида бойынша жргізіледі. Ойын алдында балаларды сімдіктер жніндегі білімдері игеріліп, жйеге келтіріледі.

«айда не седі?»

Дидактикалы масаты: Балаларды сімдіктер жніндегі білімдерін бекіту; заттарды арасында кеістік байланыстарын оя білу дадыларын дамыту; сімдіктерді сетін жерлеріне байланысты топтастыру, белсенділіктерін жне здігінен ойлау абілеттерін дамыту.

Ойын ережелері. Орман, егістік, бау-баша бейнеленген улкен карточкаларды бос тор кздерді кім сімдіктерді суреттерімен жылдам толтыратыны бойынша жарысу.

Ойынны барысы:Ойына атысушыларды райсысына трлі пейзаждар салынан лкен карта таратап беру; кішкене карточкалар орапта жатады.Жргізуші белгі бергенде лкен карточкалардаы суреттерге сйкес келетін карточкаларды табады. Бос тор кздерді жылдам жауып, сімдіктерді дрыс атаан бала жееді.

Бл ойында дндерді, саыраулатарды атаулары иынды келтіретіндіктен, балаларды олармен саба кезінде, топсеруенге баран кездерінде алдын ала таныстыру ажет. Балалар карточкаларын ауыстырып, кішкене карточкаларды араластырады да, ойынды жаластырады.

Ойына ызыушылыты арттыра тсу шін сімдіктерді жаа трлері берілген карточкаларды осып отыру керек.

«Табиат жне адам»

Дидактикалы масаты: Адам олымен не жасаланы жне табиат адама не беретіні туралы балаларды білімдерін бекітіп, жйелеу.

Ойын ережелері: Допты аып аланнан кейін жауап беруге болады. Затты атаан адам допты екіншісіне латырады. Сзді есіне тсіре алмааны з жрісін жібереді, ол допты еденге бір рып алады да, айта латырады.

Ойынны барысы: Малім балалармен гімелесу барысында айналамыздаы заттарды адам олынан шыаны немесе табиатта сол кйінде кездесетіні, оларды адамдырды пайдалануы туралы балаларды білімдерін аытайды. Мселен, орман, кмір, мнай, газ табиатта сол кйінде болады, ал йлерді, зауыттарды, клік ралдарын адам жасайды.

«Адам андай заттарды жасаан?» -деп малім сра ойып, ойына атысушыларды біріне бір затты береді (немесе доп латырады). Балаларды бірнеше жауабынан кейін ол жаа сра ояды: «Табиат нені жаратан?»

Ойын барысында малім балалармен адамзат табиатты адамдар жасы мір сру шін пайдаланатыны, сонымен атар ормандаы рттен орап, су тоандарын, зендер мен клдерді тазартып, стар мен жануарларды кзетіп, табиатты аялайтыны туралы ыса гіме ткізеді.

 

 

«Дннен ттті нана дейін»

 

Дидактикалы масаты: Балаларды нанны алай жасатылыны туралы білімдерін бекітіп, жйелеу; егіншілерді рметтеуге баулу; сздік орларын жандандыру; тым сепкіш, элеватор, комбаин.

Ойын ережелері: Кішкентай карточкаларды тадап алып, жргізушіні белгісінен кейін олармен тор кздерді жабу. Ойына атысушылар «дн» «бидай» жне «ттті нан» болып ш бригадаа блінеді. Олар диандара кмектесіп жатан машиналар бейнеленген ажетті карточкаларды жылдам тадап алып, з егістігіндегі бос тор кздерді толтырып жарысады.

Ойыны барысы:Ойын басталана дейін балалар егістікті, нанды арастырады, балалармен нанны дннен бастап ттті нана дейін андай жолдан тетіні, барлы адамда нан болуы шін аншама кп адам ебек ететіні 4 адамнан болады).

 

Кктемгі егіс бейнеленген сурет «Дн»бригадасына, жазы егістік «Бидай» бригадасына, кзгі егістік «Ттті нан» бригадасына беріледі.стел стінде диандара кмектесетін трлі машиналарды суреттері бар. Сендер осы жыл мезгіліне ажеттілерін тадап аласыдар.

Ойыа жарысты ажетті суретті кім жылдам тадап алатыны жніндегі элементті егізуге болады. Тапсырманы иындату шін картиналарды араластыранда, ебекті бл тріне пайдаланылмайтын бульдозер, ктергіш кран трізді техника ралдарыны суретін осып жіберуге болады.

Жеген бригада пай алады. Ойын соныда пайлар саналып, жеімпаздар аыталады. Бл ойын балалар сз жне сйлеммен таысаннан кейін жргізіледі.

 

 

«Ашы»

Дидактикалы масаты: Балаларды жануарларды,балытарды,старды жне таы басаларды жіктеп, аттарын дадысына жаттытыру.

Ойын ережелері: Келесі тор кзге аны атын атааннан кейін туге болады. Ормана барар жолдаы тор кздер нешеу болса, сонша аны атын атай отырып, ормана жеткен бала жеімпаз, жасы ашы болады. Есіе тсіре алмаандар кейін айтады.

Ойынны барысы: Ауланы немесе аланы бір шетіндегі бос орында ойыншылар тобы трады. Бл-й. йден бірнеше шаырым жерде белгі ойылып, сызы жргізілген. Ол трлі адара толы орман. Ормана ойыншыларды бірі ашы аттанады. Орныда трып, ол: «Мен ормана аа барамын, мен аулайтын жануар ол ...» деп бір адым «асыр», тртінші адым аттап «тлкі», бесінші адым аттап «борсы» деп атайды. Ашы р аттаан сайын бір аы атын атайды. Бір ады екі рет атауа болмайды. старды да атауа болмайды, егер с аулау ойыны болса, онда тек старды ана атауа болады.

йден ормана дейін р адам сайын жаа ады атай отырып, жеткен бала жеімпаз болады. Жолда аландар кері оралып, орныа баса ойышы аа шыады. Жолы болмаан ашыа таы бір ммкіндік беруге болады.

Ескерту: Осы ойын ережесі бойынша «балыш» ойыны жргізуге болады. Балышы: «Балы аулауа барып,.... шортан, мке балы, алаба стаймын» жне т.б.

 

«ателесіп алма»

Дидактикалы масаты: Жылдам ойлау абілеттерін дамыту, балаларды кнні ртрлі мезгілінде не істейтіні туралы біліктерін ныату.

Ойын ережелері: Текшелерді бірін алып кнні белгілі бір уаытында істелетін андай да бір рекетті атау керек, сонан кейін кнні кез келген мезгілін атап текшені адама беру керек.

Ойынны барысы: Малім кнні трлі мезгілі туралы білімдерін бекіте отырып, балалрмен гіме жргізеді. Балалар таерте, кндіз, кешкісін, тнде не істейтіндерін еске тсіреді. Сонан кейін малім ойын ойнауды сынады.

- Балалар, ане былай істейік. Мен кнні бір мезгілін атаймын, ал сендер сол кезде не істейтін еске тсірісідер. Мселен, мен «таерте» деп айтамын. Сендер андай іс-имылдарды атайсыдар?

- Балалар еске тсіреді:

- Оянамыз, амандасамыз, жуынамыз, тіс тазалаймыз,таранамыз.

- Дрыс,-дейді малім.- Біра ойын кезінде мен текше берген ала ана атайды («балабашаа барамын» немесе «гимнастика жасаймын» жне т.б.) рекеттегі атаан со ол текшені стелге бір рады да, ары арай береді, сонда ол жеілген болып саналады. ане, мият болыдар, ателесіп алмадар.

- Малім кнні трлі уаытын атайды, ал балалар жауап береді. Бл ойыды басаша жргізуге болады. Малім балаларды трлі рекеттерін атайды, ал олар кндіз, таерте, тн, кешкісін деп бір сзбен ана жауап беру керек. Мселен, малім: «Теледидар кріп отырмыз» дейді де текшені ойына береді. Текшені алан бала «кндіз» немесе «кешкісін» деп жауап береді.»

 

«Бл ай кезде болады?»

Ойыа дайынды. Малім лі табиатты, сімдк жне жануарлар леміндегі, адамдарды ебегі мен трмысындаы мезгілдік згерістерді бейнелейтін затты жне сюжеттік картиналарды 4 топтамасын тадайды. Мселен, «Кз» топтамасында «Кзгі ба», «Жабыр», « Алашы ар», «Асты жинау», «Алма теру», «саыраулатар», «стар айтып барады картиналары; «ыс» топтамасына «ысы ба», «Смбіл мздар»,»старды коректендіру», «Кктем топтамасына «Кктемгі ба», « с ясы», «Балаларды кктемгі ойындары», «Ааш отырызу» ,»Кктемгі арбалас» ,»Гл жаран ааштар» т.б картиналары.

Малім барлы балалра жылды блгілі бір мезгілін білдіретін трлі тсті 4 шаршы ааз тарады. Мселен, -сары-кз, а немесе кгілдір-ыс, жасыл-кктем, ызыл-жаз.

Дидактикалы масаты: Балаларды табиатты ртрлі мезгілдік згерістер жніндегі блімін аытау:зейіндерін, ойлау жылдамдытарын дамыту.

Ойын ережесі: Трбиеші (немесе бала) андай да бір мезгілдік былыс бейнеленген (мысалы, жапыратарды тсуі) суретті жоары ктереді. Балалар тез арада тсі ( сары) сйкес келетін шаршы аазды ктерілуі керек.

Тез жне дрыс жауап берген бала пай алады. Кім кп пай жинаса, сол жеімпаз болады.

Ескертпе: Балаларды тменде берілген тапсырмаларды орындауына байланысты ойынны баса да нсаларын олдануа болады (ойын топпен жргізіледі)

1) «ыс-жаз», «Кктем-кз» таырыбына сурет крмесін йымдастыру (суреттерді тадап алып, неліктен осы суреттерді тадааны туралы гімелеу);

2) «ыс-кктем», «жаз-кз» таырыбына сурет крмесін ткізу;

3) Суретті атын айтпай трып, суретте жылды андай мезгілін бейнеленгенін брі тсінетіндей етіп гімелеп беру. Кім тапсырманы тез орындаса, сол жеымпаз болып саналады (крмені тез жне жасы гімелеп беру)

 

«лкен емтихан»

Ойын масаты: Уаыт туралы тсініктерін тексеру жне бекіту. Назар аударуды жне тез жауап беруді алыптастыру.

Ойын ережесі: Сраты зейін ойып тыдап, допты алан кезде тез жне дрыс жауап беру керек.

Ойыны барысы:Трбиеші: ртрлі ойындардан сендер уаытты затыы, жыл уаыттарыны уысу тратылыы, апта кндеріні жне айларды атаулары, азіргі , ткен, келешек уаыттар туралы білдідер.

Бгін бізде «Емтихан» ойыны болады. Мектептегі оушыларда емтихан жріп жатыр, енді бізде де емтихан болады. Мектептегі оушылара емтихан малім сра ойса, ал оушылар жауап береді. Ал біздер осылай ойнайы. Сендер шебер рып трасыдар. Мен сра оямын,сендер алай жауап беруді ойланыдар. Мен допты кімге латырсам, сол жауап береді. Мысалы. Мен таерте деймін. рі арай алай? Таертенен кейі не тседі? (Кн.Содан кейін ? (Кеш. Тн). Ал та, кн,кеш, тн дегенді бір сзбен алай атаймыз? Кімге доп барса., сол жауап беру керек. Жауапа бааны мен айтамын; те жасы, жаман емес, жасы. Ал сендер кім анша, андай баа аланы здерін саадар. Енді бастайы:

 

ыс, одан кейін не?

Кктем одан кейін не?

Жаз, одан кейін не?

Кз, одан кейін не?

ыс одан кейін не?

Кктем, одан кейін не?

Жаз, одан кейін не?

Кз, одан кейін не?

 

ыс,кктем,жаз,кз-бл нелер? (жыл мезгілдері)

Аптада анша кн бар?

Бірінші, екінші т.б айсысы?

Бір жылда неше ай бар?

Жаз айларын ата

Кз айларын ата

ыс айларын ата

Кктем айларын ата.

ыс ай айдан басталып, ай айдан аяталады? Кктем ше? Жаз ше? Кз ше?

ысты ай мезгілінде андай лкен мейрам болады ? Кзде андай мейрам бар? ай айда?

Кктемні ай айында мейрам болады? Жылды ай мезгілінде диан ара бидай мен бидайды дндерін себеді?

Жылды ай мезгілінд саыраулатар мен жидектерді жинайды?

Оушылар ай уаытта оуларын бастайды (жылды ай мезгілінде жне ай айында)?

Ал енді, сендер бір біріне сра ойып , допты латырыдар.

Ескерту; Мндай ойындарды баса да ртрлі материалдарымен жне жылды кез келген мезгілінде ткізуге болады. Ойына барлы балаларды белсене атысаны дрыс. Малім балаларды шамасын біле отырып, оларды райсысынына жеке дістер олдану арылы оларды білдірмей жетістікке арай сйрейді.

 

 

«Сааттар еліне саяхат»

Дидактикалы масаты: Балаларды саатты ойлап шаарана дейін адамдарды уаытты алай белгілегенімен таныстыру; Мскеудегі е лкен жне сенімді саат андай, сааттарды айда жасайды, саатпен уаытты алай біледі, адам зіні кмекшісі саата алай арауы керек екені туралы атады.

Ойын іс-рекеті. Сааттар еліе иял мен саяхата шыу.

Ойын ралдары. Кремльді Спасск мнарасындаы саатты суреті бар плакат. ала кшелерінде, вокзалдарда бейнеленген сааттарды суреті. оырау,ртрлі клемдгі ол сааттары. Тілдері жеіл озалатын жне аы циферблаты бар саатты лгісі (осындай лгі р балада болса тіпті жасы). Ішінде хаты бар хаталта.

Ойынны барысы. Трбиеші. Сааттар еліе саяхата аттанамыз.Біз рине ешайда бармаймыз, біра ойын сондай болады. Бейне бір сааттар еліе саяхатта жргендей боламыз.

Бірінші аялдама «Адамдар саат жо кезде уаытты алай білген?» деп аталады.

- Сендер алай ойлайсыдар?

- Адамдар уаытты кнге арап білген. Кн ясынан шыан кезде ертегілік уаыт басталады; кн шаырайып тбеге келген кезде тскі уаыт; Кн батып араы тсе бастаанда кеш, ал араы тскен кезде тн болады. Жазушы Пришвинні «Алтын шалын» деген гімесінд балалар кгалдаы кптеген сары баба глдерін кріп, оны»алтын шалын» деп атаан делінген. Ал кешке арай, глдер жапырашаларын жапан кезде, кгал жасыл тске боялды. Таерте глдер бастарын ашнда кгал айтадан алтын болып шыа келді. Баса глдерде де осындай болады. Адамдар осыны байап, ай уаытта кеш пен тн тсетінін, ай уаытта та ататынын біліп отыран.

Трбиеші. Адамдар тешті ш рет «ку-ка-ре-ку» деп айайлайтынын байайды:тн ортасында, тн ауан кезде, таерте.

Адамдар брын уаытты осылай біліп отыратын, азір ше?

Балалар: Саат арылы.
Трбиеші: Бізді келесі екінші аялдамамыз- Мскеудегі Кремль маы (плакат крсетеді). Биік Спасск мнарасынан біз алтын тілді лкен саатты креміз. Олар кп жылдар бойы уаытты крсетіп келеді. Тулік сайын саат таы 6.00-де барлы алаларда, ауылдарда адамдар радиодан кремль куранттарыны соаны жне «айырлы та!» деген сзді естиді. Брі та атананы біледі. Тгі саат 12.00-де саат оырауы таы естілді.Яни, тн мезгіліні басталаныны білдіреді. Бл уаытт дл крсететін саат.

Бізді шінші аялдама-саат шыаратын зауыт. Мнда кшелерге, аялдама бекеттеріне, мектептерге арнап ртрлі сааттар жасалады. Сендерді йлеріде де трлі сааттар бар. Олар абыраа ілетін саат, тілін брап ойса ажет уаытта оятатын оыраулы саат жне ол саат. Бл саатты барлыы уаытты крсетеді (балабашада андай саат бар екенін круге болады немесе суреттерін крсет. оыраулы саат пен ол саатты зі крсетуге болады).

Бізді елде саат шыаратын заыттар кп. Олар шыаратаын сааттар да кп.

Келесі ялдамамыз- заытта ебек ететін з ісіні шебері болып табылатын адамдар (суреттерді крсету). Оларды брі кілді жне олар жасы сааттар жасайтынына уанышты.

Ал енді барлы сааттар бізге не деп тіл ататынына назар аударамыз. Оларда андай орта белгілер бар? (Циферблат,саат тілі). Саат жмыс істеп тру шін алай бралады? (Брандамен, кілтпен)

Уаытты саата арап білуге йренеміз.

р балаа саатты цифрлары мен тілдері жапсырылан дгелек саат лгісі беріледі. Малім кез-келген уаытты атайды да, лгі саатты тілін сол уаыта оюды тапсырады (минутты тіл 12 санын крсетуі керек). Ал саат тілін 2 санына аратып ояды да, балалардан срайды: «Мені саатымда уаыт 2.00 болды, сендердікінде ше?» Сйтіп, ол саат тілін трлі цифрлара оя отырып, балаларды да тексеріп отырады.

Содан кейін малім ойынды крделендіреді. «Енді біреуі ажетті уаытты срайсыдар, екінші біреуі саат тілін ойып отырасыдар».

 

 

«Осы , ткен, келер уаыт»

Ойын масаты: Балаларды осы, ткен, келер уаыт туралы тсініктерін ныайту. Сйкес сздер туралы білімдрін тексеру:бар,азір,бгін-осы ша, кеше,болды-ткен ша; ерте,болады-келер ша.

Ойын ережелері: Жмбатарды мият тыдау. Ойланып алып, сонан кейін ана іс-рекетті, имылды, оианы ай уаытта болып жатаны, боланы жне болатынын айту.

Жауапты дрыстыын тсіндіру.

рал-жабдытар; Малім растыран мтіндер. ш тсті тексеру белгілері. Оларды р айсысы белгілі бір уаытты крсетеді (белгі ретінде жалаушалар, дгелектер,таспалар, шбрыштар жне т.б олдануа болады). Белгілеу шін тексеру жолатары жне дгелектер олданылады.

Ойыны барысы. Трбиеші. Сендер тулік, апта, айлар, жыл, мезгілдері туралы біраз нрсе білдідер. Трлі мезгілді білдіретін таы мынандай сздер бар: осы, ткен, келер ша. Мселен, мен: «Ит жгіріп келе жатыр»-деп айтамын. Бл дл азір болып жатыр, яни, сендер итті жгіріп келе жатанын кріп трсыдар. «Балалар бгін суретті жасы салып жатыр» -деп айтамын. ашан? азір, бгін. азір. Бгін осы шаты білдіреді. «Кеше балалар оян туралы ле айтты?». ай ша? Бл ашан болды. Бл -ткен ша. Бл аяталан іс-рекет жне «кеше» немесе»болды» сздерімен берілген.

«Ерте балалар жаа ойыншытар алады» . «Бл ай ша? Келер ша. рекет лі болан жо «ерте, таяуда,болады» деген сздермен беріледі.

Енді ойын ойнайы. Мен сендерге бір нрсені айтамын, ал сендер ай шаты айтып транымды табасыдар.

Дрыс жауап беру шін, ойлану керек.

Тыдадар. «Кеше ит жгірді» (Жауап: «Ит жгіріп келе жатан жо, жгірді бгінгі емес,кеше. Бл -ткен, яаталан рекет. «Болды,кеше» деген сздер ткен шаты білдіреді.)

«Ерте ит жгіріп келеді» деп айтамыз (жауап: «Бл лі болман рекет, біра ктіледі. «Болады ерте» деген келер шаты білдіреді)

Малім балалрды сздерге арап уаытты дрыс айыранын айтады. Ойынды рі арай жаластырамыз. Барлытары уаытты белгілермен крсетесідер: осы ща-кгілдір тспен, ткен ша-ср тспен , ткен ша –ср тспен,келер ша-ызыл тспен. Белгі бойынша кім уаытты дрыс крсеткені креміз.

ане, бастайы!

Бгін балалар мектепке бара жатыр.

Кеше біз саяжайдан келдік.

Ерте бізді балабашаа онатар келеді.

стар я салып жатыр

Таяуда яда балапандар пайда бола болады

Бгін балалар текшелерден лкен кеме жсап жатыр.

 

 

«Мен атаан нрсені крсет»

Ойын масаты: Балаларды адам олымен не жасаланы жне табиатты адама не беретіні туралы білімдерін бекітіп, жйеге келтіру. Тірі жне лі табиат туралы білімдерін бекітіп, тсініктерін алыптастыру.

Ойын ережелері. Балалара карточкалар таратылады. Оларды міндеті адам олымен жасаан заттар бейнеленген карточкалары. Оларды міндеті –адам олымен жасаан заттар бейнеленген карточкаларды іріктеу. Табии нысандар бейнеленген алан карточкаларды балалар екі топа бледі; лі жне тірі табиат. Сонан кейін кайсыны ай топа жатаныны табады.

Ойыны барысы. Малім адам олымен жасалан заттар бейнеленген карточкалары бар балаларды татаа шаырады. Сонымен бірге тірі жне лі табиат бейнеленген карточкалары бар балалар да татаа шыады. Орныдарда алан балалар достарына баа береді.

«Жбын тап.»

Ойын масаты;Кнделікті трмыста олданылатын заттар туралы блімдерін шыдау.

Керекті ралдар: ааздар (карточкалар) жинаы.

-сыпыраш,шасорыш, шылапшын, кір жуыш машина, ине, тігін машинасы, пеш, газ плитасы, арба, машина, машина (клік) айы, кеме, есепшот, компьютер.

Балалар жп карточкаларды (парные карточки) тадайды.

1. сыпырыш- шасорыш

2. ине-тігін машинасы

3. арба-клік

4. есепшот-компьютер

5. леген-кіржуыш машина

6. пеш- газ плита

7. айы-кеме

8. уатты саат- электронды саат.

«Біз кімбіз»

Дидактикалы масаты:Адамны оамдаы алатын леметтік орны туралы білімдерін жетілдіру.

Ойынны барысы.

-Сендер бір адамны рилы жадайда ралай аталатыны туралы ойлан крдідерме?

-азір біз сендерді алай атауа болатындыы туралы аытаймыз.

Мысалы:мен шін сендер балаларсыдар, яни лдар мен ыздар.

-Ал, ата-аналары шін ше? (лдары мен ыздарырысыдар)

- Аа-пкелеріе кімсідер? (Іні-арындас)

-Аай-ттелеріне ше? (Жиен,наашы болсыдар)

-Ал ата-желеріе алай? (Немере)

-Егер сендер алада трсадар, онда... (алалысыдар)

-Егер клікпен кетіп бара жатсадар... (жолаушысыдар)

-Егер жаяу жрседер... (жаяу жргіншілерсідер)

 

«Кімге не керек?»

Дидактикалы масаты. рылысшы мамандыы туралы білімдерін жетілдіру.

Керекті ралдар: рылысшы мамандытары бейнеленген иындылар:тас алаушы,сырлаушы,шатыр жасаушы, ааш шебері,электрик.

рал-саймандар бейнеленген ааздар: бояыш,лай батырмасы,ара,сргі,бала, брыш, тістеуік.

Тас алаушыны, шатыр жасаышты,сырлаышты,ааш стасын, ааш зергерін бір ана сзбен алай атауа болады? Бл кісілер не істейді? (й салады.Олар-рылысшылар)

Оларды райсысыны жмыста олданатын з заттары бар. Бл заттарды бір сзбен алай атауа болады? (рал-саймандар)

Адамдар й саланда олданылатын рал-саймандарды атадар. (Олар; лай бастырмасы; сргі,бояыш, бала, кілт,аытыш)

Кімге жмыс шін андай саймандар ажет?

Дидактикалы ойын.

«Жапыратар» (Кзгі жапыратар таырыбына)

Ойын масаты: Балаларды куз мезгілі туралы білімдерін тиянатау. Кзгі табиат ерекшелігіне деген сйіспеншілігін трбиелеу.

Ойынны шарты: Педагог р трлі аашты жапыратарын флаллеграфа жапсырады.Балалара здеріне наан аашты жапыраын тадап алуды сынады. р бала зі тадап алан жапыраты трін,тсін,пішіні, ай аашты жапыраы екенін айтады. Егер бала сипаттап айта алмаса, педагог немесе зге балалар кмектеседі.

«ай жануарды тлі?»

Ойын масаты: Суреттер бойынша гіме рауа йрету. й жануарларын ктіп-бауа деген сйіспеншілік сезімге трбиелеу.

Ойынны шарты: й жануарларыны тлдері ауысытырылып ойылады: жылыа бота,ойа лын,тйеге бзау, сиыра озы. Балалар ай жануарды тлі екені аытайды. Аытай алмаан бала педагогты ойан шарты орындайды (тлдер туралы ле, тапа айтады, немесе тлдерді имылын жасап билейді.)

«Бадаршам»

Ойын масаты:Балалара жол жне кше тртібі жнінде білім беру. Кшеде жру ережесін бекіту. Кшеде жру тртібін дрыс сатауа трбиелеу.

Ойын шарты:балалара жолда жру ережесі туралы рлдер блініп беріледі.Балаларды біреуі жргізуші, ал екіншісі жол тртібін реттеуші бадаршам рлінде ойнайды.Жргізуші ойынды бастайды. Оны тртібін бзан бала ле немес тапа айтады. Осылай ойын жаласады.

Бадаршам

Ашса кезек ш кзін,

Айтты деп ш сзін:

«Тота!,Сатан!,Жол ашы!»

Жрме жола таласып

ызыл кзін ашанда,

Сыны сйем баспа ала!

Сары кзін ашанда,

арап алма аспана,

Жасыл кзін ашанда,

те бергін,жасанба!

«Сйкес сзді табайы!»

Ойын масаты:Кз мезгіліні ерекшеліктерін баалай білуге трбиелеу.

Ойын ережесі:Балалар «алтын»деген сзге сйкес сзді тауып атайды: алтын саина, алтын саат,алтын сыра, алтын кз, алтын ереже, алтын бала т.б.

Дрыс жауап берген балаа текше беріледі. Педагог «алтын» сзі кей жадайда «те жасы жне те демі» деген ауыспалы маынада олданылатынын айтып тсіндіреді.

«Не арты?»

Ойын масаты:Нанны адам шін маыздылыын тсіндіру. Нанды рметтеуге трбиелеу.

Ойын ережесі: Педагог ннан жасалан таам трлерін жне рамында ны жо таы бір таамны суретін крсетеді. Балалар ол суретті тауып, алдыы таамдардан айырмашылыын тсіндіреді.

 

«Не жапсырыланы тап?»

Ойын масаты:Нан німдерімен таныстыру. Нана, нанды даярлайтын адамдара деген рмет сезімдерін трбиелеу.

Ойын ережесі: Татаа ннан жасалан таамдар:торт, блке,батон,печенье, бауырса т.с. суреттер ойылады. Педагогты белгісінен кейін балалар кздерін жмады. Педагог бір суретті алып тастайды, балалар андай суретті алынаны табады. аландарыны орындары ауыстырылады.

 

«о» дыбысы кездесетін сзді ата»

Ойын масаты.балаларды ойлау,есте сатау абілеттерін дамыту.

Ойын ережесі: Балалар шебер рып трады, педагог кезек-кезек доп латырып, балалара «о» дыбысы бар сздерді айтады, балалр дыбысты сзді ортасында,басында,аяында екені айтады.

 

 

«Анасын тап»

Ойын масаты:й стары тіршіліктерімен таныстыруды жаластыру. стара деген аморлы сезімдерін трбиелеу.

Ойын ережесі: Педагог балалара й стары мен оларды балапандарыны суретін лестіріп береді.Балалар анасын балапанымен жптастырады.

«Кн тртібі»

Ойын масаты: Жеке басты тазалыы жне гигиена туралы тсініктерін кеейту. Денсаулыты ктуге трбиелеу.

Ойын ережесі:Педагог сабаа трлі гигиеналы шаралар бейнеленген суреттерді даярлайды. Балалар суреттерді «Кн тртібі» бойынша реттеп ояды, талылайды. Мысалы:йыдан ояну,таертенгілік жаттыу, жуыну, т.б. Педагог балалармен кн тртібі,оны сатауды маызы туралы гімелейді.

 

 

«Затты атын табайы»

Ойын масаты:балаларды есте сатау, тазалы туралы білімдерін бекіту, тазалыа, ыптылыа йрету.

Ойын ережесі. Педагог стел стіне трлі заттар ояды:жн, ылалам, шыны ты,моншатар, мата,аазды..... ояды. Ал балалар кздерін жмып,олдарымен не зат екені табуы керек.

«ажайып дорба»

Ойын масаты:материалдар туралы білімдерін бекіту, ойын арылы сезінуі,абылдау тсініктерін дамыту.

Ойын ережесі:Дорбаа р трлі материалдардан жасалан заттарды салады. Кзін жмып, бала дорбадан алан затты не екені сипаттап ,айтып береді.