Винтті сорапты жмыс жасау принципі
Винтті сорап біріні ішіне бірі орналасан екі геликоидты тісті берілістен трады (4 - сурет).
Ротор - жылжымалы iшкi блшек, 1 батуы бар геликоид болып табылады, яни, арапайым брандалы бет болып растырылан. Ол берiктiгi жоары жне трпiлi тозуа арсы тру шiн атты металлды жiкпен гальваникалы жамылымен апталады.
4 – сурет. Винтті сорапты имасы:
а — ротор; б — статор; в — жинаталан сорап;
1 — сорап корпусы; 2 —статор мен роторды арасындаы уыс.
Ротор штангаларды баанасымен жаластырылады жне онымен айналады, бл баана жоары беттен айналма озалыс жасайды.
Ротор берiктiгi жоары, арнайы токарь ондырысында нделген цилиндрлiк болат бырдан дайындалады. Токарь ондырысында нделгеннен кейін, электрохимиялы деу кмегiмен оан атты металлдан гальваникалы жамылысы апталады, детте хром металлы олданылады.
Осы уаытта сорапты рбiр лгiсi шiн статорды бiр-а лшемi, ал роторды бiрнеше лшемдерi бар болады. Сорапты рбiр лгiсi шiн диаметрлердi сл айырмашылыы болатын 14 роторларына дейiн болатын атары шыарылады. Хром жамылысыны р трлi жуандытарымен иыстырылатын диаметрлердi бл атары керiлiстi дл реттеуiн амтамасыз етуге ммкiншiлiк бередi.Барлы роторлар бiр пiшiлген дайындама заттарынан ндiрiледi: брандалы бет здiксiз болуы керек. Бір жаыны соы сору штангаларыны баанасына осу шiн API нi сырты брандасымен жабдытандырылады. Роторларды зындыы нерксiптiк ндiрiстерінде бар болат зындыымен шектелген. азіргі тада механикалы деу кмегiмен басын жне брандамасын оса есептегенде максимал зындыы 9, 25м (30, 3 фут) болатын роторлар ндiрiледi.
йтсе де, KUDU фирмасы берілісі жоары тиімді сораптар алу масатында зындыы 12 м (40 фут) асатын роторлар пiсiруде, те табысты рекет жасауда. Сораптарды барлы лгiлерiндегi роторды жалпы зындыы статорды зындыынан 45-50 см-ге (1, 5 фут) асады. Бл зындытар ротор бір-біріне дрыс орналастыранда роторды басы статордан асып труы шін керек.
Статор - жылжымайтын сырты блшек, 2 батуы бар геликоид болып табылады. Ол эластомер тріндегі йылан формада болаттан жасалан быра бекiтiледі жне ол сорапты-компрессорлы бырына осылады. Статор болаттан жасалан быр мен стерженні аралыында жоары температура мен ысымда серпiмдiлiк лшегiштi жiберуiмен ндiрiледi. Стержень имасы статорды iшкi профилiнi «негативі» болып табылан екі кірісті ротора сас. Болаттан жасалан бырды iшкi бетiне эластомерді толтыру алдында арнайы желiм жаылады.
Эластомерді жоары ттырлы болуына байланысты, техникалы себептермен статорлар е жоары зындыы 3 м етіп дайындалады. Олар симметриялы, бастарындаы сырты брамасы бірдей болып табылады. зындыы 3 метрден жоары болатын сорап моделдері 2,3 жне 4 элементтен дайындалан статор болып табылады.
Олар зауытта ерекше длдікпен жаластырылады: осулар шiн олданылан жалаыш муфталарды андай болмасын айналдырушы моментін еш уаытта оса тiркеуге болмайды.
Статорды кез-келген клдене имасында шебер жатады, бл шеберлердi орталытарыны сi роторды айналу сi болып табылан брандалы сызы стiнде жатады. Роторды кез-келген клдене имасында айналу стерi айналма има эксцентриситет деп аталатын «е» ашытыа жылжытан.
Статорды iшкi уысыны клдене ималарын бойлай остері бiрдей, бiра салыстырмалы трде бiр-бiрiне брылан; ашыты арылы, статор, бл ималарды lc те адымдарына дл келедi. Статорды iшкi уысыны имасы роторды имасыны радиусына те екi жартылай дгелек болып табылады, оларды орталытары 4e ашытыа бралып озалан. Роторды айналуында ол меншiктi стi айналады; онымен бірге роторды сi бiр уаытта 2e диаметрiмен дгелек бойынша айналма озалысты жасайды (6 - сурет).
6 - сурет. Винтті сорапты статоры мен роторды клдене имасы
Оны барлы зындытары бойынша роторды спирал тарамы статормен здiксiз байланыста болады; сонымен бiрге имасыны ауданы 4e ашытытаы роторды D диаметрiне те, ал бл уысты зындыы статорды lc адымына те, ротор мен статорды аралыында уыс пайда болады. Бл уыстар ыманы шыарылатын нiмiмен толтырылан, жне нiм роторды брылысында бiр айналыма оны стерiн бойлай lc ашытыына ауысады.
Сонымен бірге, винтті сорапты наты туліктік німі Q (м3/ту) келесі рнекпен аныталады:
Q = 4eDlc, (60)
Q = 60·24·4eDlcn (61)
немесе
Q = 11520 eDlcn (62)
мндаы е — эксцентриситет, м;
D — ротор диаметрі, м;
lc—статор мен роторды сйкесінше адымы, м;
п — роторды айналу саны, 1/мин;
Т1 — ондырыны беріліс коэффициенті, бірл.блігі.
Жоарыда бір винтті батырмалы сорапты негізгі ережесі арастырылан, оны басты конструктивтi жетiспеушiлiгi ысымдарды ротор жмыс iстейтiн шыару жне абылдауында ысымны тмендеп кетуі есебінен стік кштi пайда болуы болып табылады.