Рылыс нормалары мен ережелері.

Бгінгі тада азастан Республикасында ебек орау жнінде кптеген жаттар жмыс істеп жатыр. Ол жаттарды министрліктер Республиканы ксіпода федерациясымен келісе отырып жасайды. Нормалар мен ережелері:

· жалпыа бірдей;

· сала аралы;

· салалы болып блінеді.

Ебек орауды жалпыа бірдей ережелері шаруашылыты барлы салаларына таралады, ал салааралы ережесі шаруашылыты бірнеше салаларына жне технологиялы жабдытарды кейбір трлеріне (олар шін ауіпсіздігі мен ндірістік санитария ережелері жалпылама болса) таралады. Ебек орауды салалы ережесі тек кана шаруашылыты кейбір салаларына ана таралады.

1974 жылдан бастап ебек орау жніндегі нормалар мен ережелер ауіпсіздік жніндегі стандарта айнала бастады. Стандартты р трі бар:

· МЕСТ (мемлекеттік стандарт);

· ОСТ (салалы стандарт);

· ксіпорынны з стандарты.

Бгін де жалпы жасалан мемлекеттік стандартты саны 100 ден асады. Оларды барлыы зіні мазмнына карай бірнеше топтара блінген:

· негізге алынатын мемлекеттік стандарттар;

· ауіпті жне зиянды ндірістік факторлар тріне ойылатын жалпы мемлекеттік талаптар мен млшер стандарттары;

· ндірістік жабдытара ойылатын ауіпсіздік талабыны жалпы стандарты;

· ндірістік процесстерге ойылатын стандарттарды жалпы ауіпсіздік талабы;

· жмыскерлерді орайтын орау ралдарына ойылатын талап стандарттары;

· имараттара ойылан ауіпсіздік стандарттар талабы.

Негізге алынатын мемлекеттік стандарттар:

· стандарттарды;

· оны ызметін, мазмныны жіктелуін;

· белгісін жне оларды келістіруін;

· ебек ауіпсіздігі облысындаы терминдерді;

· кауіпті жне зиянды ндірістік факторларды жіктелмесін анытайды.

ндірістік жабдытара ойылатын ауіпсіздік талаптарыны жалпы стандарттары мына тмендегі талаптарды ояды:

· техникалы жабдытарды конструкциясына тгелінен жне оларды кейбір элементтеріне ойылатын ауіпсіздік талаптары;

· ауіпсіздік талабыны орындалуына ойылатын баылау тсілдері.

ауіпті жне зиянды ндірістік факторлар тріне ойылатын жалпы мемлекеттік талаптары мен млшер стандарттары мына тмендегі талаптарды ояды:

· млшерленетін параметрлерді мейлінше шектелген млшеріне (МШМ);

· лшеу тсілдеріне;

· ауіпті жне зиянды асиеті бар заттармен жмыс
істегенде ойылатын ауіпсіздік талаптарын ояды.

ндірістік процесстерге ойылатын стандарттарды жалпы кауіпсіздік талабы мына тмендегі талаптарды ояды:

· технологиялы жйелерді элементтеріні орналастыруына ойылатын ауіпсіздік талаптары;

· ндірістік жабдытарды жмыс істеу режиміне ойылатын талаптар;

· жмыс істейтін персоналдарды, жмыс орнына жне ебек режиміне ойылатын талаптар;

· басару жйесіне ойылатын талаптар;

· жмысшыларды орау ралдарыны олдануына ойылатын талаптар;

· ауіпсіздік талабыны орындалуына ойылатын баылау тсілдеріні талаптары.

Жмысшыларды орайтын ораныс ралдарына ойылатын талап стандарттары мына тмендегі талаптарды ояды:

· конструкцияны негізгі параметрлеріне ойылатын талаптар;

· коллективтік жне жеке орау ралдарыны гигиеналы жне пайдалану крсеткіштеріне ойылатын талаптар, олады сынау жне олара баа беру тсілдері талаптары.

Техниканы ауіпсіздендіру тмендегі мемлекеттік стандарта 12 деген шифр

берілген. Мысалы МЕСТ 12.0.002-80, мндаы: 0 – жіктелу тобын крсетеді; 002 – стандартты коды; 80 – стандартты бекітілген жылы.

Класса жйені ру негізіні йымды, дістемелік
стандарттары кіреді. Кбінесе бнда ебек орау жніндегі негізгі
мліметтер кіреді;

· 1 класса – ауіпті жне зиянды ндірістік
факторларды трлері бойынша ойылатын талаптар
стандарттары кіреді;

· 2 класса – ндірістік жабдытара ойылатын
кауіпсіздік талаптарыны стандарттары кіреді;

· 3 класса – ндіріс процестеріне ойылатын ауіпсіздік
талаптарыны стандарттары кіреді;

· 4 класса – жмысшыларды жеке ораныс ралдарына
ойылатын талаптар стандарттары кіреді;

· 5 класса – имараттара ойылатын ауіпсіздік талаптарыны
стандарттары.