Трбие процесіні мні жне задылытары
Пед білім саба.
Педагогика- трбие туралы ылым
Педагогика зіні атауын гректі "раіdаdodas"-баланы жетектеуші сзінен алан. Е алашысында бл сз л ожасыны баласын мектепке жетектеп апарушы дегенді білдірсе, кейін келе ол трбие туралы ылымны аты ретінде алды. Трбие-оамны кейінгі рпатарда зін айта крсетумен байланысты атаратын негізгі ызметтеріні бірі. рбір келешек рпаты оамдаы орнын табуы е алдымен ткен рпагарды жинаан леуметтік тжірибесін мегеру деген сз. Адамзат есейген сайын, мазмны жаынан леуметтік тжірибеде крделене тседі. Сондытан уаыт ткен сайын ебекті оамды блінісінде оамны "трбиені" ызметін жзеге асырумен байланысты ксіби іс-рекет блініп шыты. сіп келе жатан балаларды леуметтік тжірибені игеруі шін - делдал - стаз, малім керек. Педагогика баса ылымдар сияты , белглі бір аиат саласындаы білімдерді жйеге келтіреді, ылымдарды оларды нысанасы мен пні бойынша ажыратуа болады. Нысана — аиатыны натылы сол ылым зерттеуге алатын саласы. Пн-бл натылы аиатты мнін райтын негізі. Педагогика оамны трбиелік ызметін жзеге асырумен байланысты ылым. Демек, педагогикалы іс - рекет объективтік шындыты барлы жатары, педагогиканы нысанасы болады.
Трбиені мні жне оны ерекшеліктері
Трбие процесі» ымыны анытамасы
Трбие процесі (ТП) – бл сырты масат бадарлы ыпалы мен тланы зін - зі трбиелеуін кірістіре жргізілетін тла алыптастыру, дамыту процесі.
Трбие процесі – бл зара байланыстаы дайы дамып отыратын трбиелеу жйесіні тізбегі, мндаы рбір тізбек алдыы нтижелер есебінен ралады. Бл тсінік бойынша трбие процесі зіндік даму жйесі ретінде арастырылады жне оны бірлігі болып дамушы трбиелеу жадайында есептеледі. Мнда трбиеленушілер, трбие іс - рекеті, трбиеші, оны тэрбиеленушілерімен зара рекеті ана дамып оймай, келешек крделі жйе алыптастыратын бірттас объектіні дамытады.
Трбие процесі кпырлылы, иерархиялы, статистикалы, зін - зі басару сияты асиеттермен сипатталады.
Трбие процесі – де мазмнды жне процессуалды жатары аныталады. Бларды бірлігі тек трбие іске асатын наты жадайлар тірегінен шыуа ммкіндік беретін жоары дрежедегі абстракциялау арылы жасалады. Оу пні малімні, сынып жетекшісіні, жымны трбиелік іс-рекеті – блар брі трбие процесі болып табылады. Бларды ары жаындагы ттастыты кру шін педагогикалы абстракциялау ажет. Абстракциялауды жеткілікті дрежесі – трбиелеу теориясыны аса маызды діснамалы проблемасы. йткені, тмен дрежедегі абстракциялауда трбие процесі тексеріле алмайды, ал те жоары болса, шындытан алшатау аупі туады.
Трбие процесіні мні жне задылытары
Трбиені мнін анытайтын белгілері болады. Е алдымен, оны трбие масатына баытталан ыпалы кптеген жадайлара байланысты иындай тсетін те крделі диалектикалы сипатынын болуы.
Тарбиені масата баытталани ыпалын киындататын жадайлар мыналар: трлі серді бала (мектеп, йелмен, кше, ресми емес топтар т. с. с) табиатына йлеспеуі, р баланы зіне тн белгілі бір жинаталан кзарасы мен ынта-ыыласы, деті мен таламдарыны болуы. Сондытан оушыны ішкі рухани жан дниесін ашуды иындыы (оушылар здері тап болан жадайдын себептерін, рине, біле бермейді) бір педагогикалы ыпал нтижесіні р трлілігінен, баланы оамды мнінен, зіне тн рекеті сипатынан келіп туады.
.
Трбие процесі адамны оамды мніні леуметтік маызды сапаларын алыптастыруа, оны коама, адамдара, зді-зіні атынастарын жасауа жне оларды шенберін кеейтуге баытталады. Адамны оамды, мніні, мірді трлі жатарына атынасыны жйесі нерлым ауматы, ке болан сайын, оны рухани жан-дниесі сорлым жазиралы, бай болады. Трбиені мні—адамны оамды мазмнын леуметтендіріп, оны жыммен жне оаммен практикалы атынастарыны жйесін ру. зіні табиаты жаынан трбие ісі педагогикалы міндетерді тмендегідей біратар мселелерін шешуді камтиды:
1. Педагогикалы жадайларды трбиелік серлерді нтижесін талдау, жоспарлау жмысын реттеу. Сйтіп, оушылар трбиелілігіні дегей анытауды, оны оамды мні мен жымны дамуын белгілеуді, наты педагогикалы міндетті блуді жне алыптастыруды, оны шешуді жолдарын анытауды, трбиенін ралдары мен дістерін тадай білуді т, б. ажет етеді.
2. Трбие процесіні жобасын ру жне жзеге асыру. Бл
зіні мазмны жаынан педагогикалы іс-рекетті пайдалы
бліктерге жне ыкпалдара блуді, окушылардьщ іс-рекетіне педагогикалы басшылы етуді оушылар жымдары мен шаын топтарды, жеке оушымен дрыс арым-атынастарды
бекітуді, оушылар тртібінін леуметтік-психологиялы шарттары мен себептерін аара білуді оушылара жеке трыда атынас жасау бірлігінін болуын талап етеді.
3. Трбиелік ыпалдарды реттеу жне олара тзетулер енгізу. Бл мазмны жаынан педагогикалы міндеттерге енгізілген тзетулерді орынды жзеге асыруды, сырты ыпалдарды алыпты жадайа туін немесе абылданбауын амтамасыз етеді, оршаан ортаа сай баланы дамыту шін ажетті материалды тадап алуды, жым мен адамдар арасындаы арым-
атынасты реттеуді, баыттауды, дамытуды,
4. ортынды есепке алу жне баылау. Мны мазмны
депкі берілгендермен салыстырып, кол жеткен нтижені талдау, олданылан трбие дістеріні тиімділік шенберін анытау, балаларды дамуындаы жне тртібіндегі ойластырылмаан, ажетсіз былыстарды туу себептерін белгілеу, орынды ралдарды, дістерді, тсілдерді жинатау, з тжірибесіне 'енгізу масатында баса малімдерді іс-рекетін зерттеу, педагогикалы теория мен тжірибені сйкестендіре білу деген сз
1. Трбис оам мтаждырына жне жадайына байланысты. Нерлым оамны леуметтік экономикалы ммкіншілігі скеле мір талабына сйкес дамып отырса, сорлым жастарды келешегіне, адамгершілік асиеттеріні дамып алыптасуына игі сер етеді.
2. Трбие мен зін-зі трбиелеуді бірлігі. Оушы тласыны дамуы мен алыптасуына белсенділікті ролі зор. Іс-рекет барысында белсенділікті бірнеше трлерін байауа болады. Олар: арым-атынас белсенділігі, таным белсенділігі жне зін-зі трбиелеу белсенділігі.
арым-катынас белсенділігі арылы бала жолдастарымен, кейбір адамдармен арым-атынас жасайды, зіне дос іздестіреді, тілектес дос табуа тырысады. арым-атынас белсенділігіні нтижесінде тланы, бойында мінез-лы асиеттері (аморлык, айырымдылы, ілтипаттылы, жауапкершілік сезімі т. б.) алыптасады.
Тланы даму процесінде зін-зі трбиелеу белсенділігі
сапа жаынан ішкі фактора айналады. Оушы лгі аларлы сздермен, ережелермен толтырылан сауыт емес, ол шырак, оны зін-зі трбиелеуді аса мейірімділік ынтытыымен ттандыру керек. Демек, жеткіншектер тек айналадаы дниені танып кана оймай, олар зіне жне зіні ішкі дниесіне іле арай білулері ажет, яни оушы бір жаынан трбие объектісі, ал екінші жаынан трбие субъектісі болады.
3. Трбие іс-рекетіні жне арым-атынасты шешуші ролі. Трбие, окьггу жне білім беру іс-рекетіне байланысты іс-рекетіні бірнеше трлері бар. Олара ойын, оку ебек, спорт, кркемдік, оамды саяси іс-рекеттері т. б. жатады. Осы іс-рекеттерді нтижесінде баланын аыл-ойы, дниеге кз-арасы дамиды, мінез-лы жне эстетикалы асиеттері алыптасады ебек етуде жауапкершілік сезімі артады.
Іс-рекетіні барысында арым-атынас іске асырылады. арым-атынас бл адамдарды зара рекеттесіп, р трлі коммуникациялы ралдарды кмегімеи бір-бірімен пікір алысуы. арым-атынас леуметтік мір кбылысы, ол хабарламалы нормативтік жне таным процесі ретінде сипатталады. арым-атынас оушыларды мінез-лы, іс-рекеттері, білім, дебиет, нер, оршаан орта туралы, мол хабарламалармен байытып, ой-рісін дамытады.
арым-атынасты нормативтік процесс трысынан арастырса оушыларды арым-атынасы белгілі нормалар жинаымен реттеледі. Ол нормаларды оам реттейді. оамды нормаларды кзі-идеология, оамиы леуметтік-саяси жне экономикалы практикасы.
арым-атынас — таным процесі. Таным жне карым-атынас зара байланысты, мны оушыларды іс-рекетінен круге болады.