Дріс. Баалаудерісіні масаты. Оу шін баалау жне оуды баалау.

Баалау

Баалау, экономикада — материалды игіліктерді нын анытау масатында жзеге асырылатын іс-рекеттерді жиынтыы.

Баалар крделі экономикалы процесс. Дамыан нарыты экономика жадайында Баалар жер лестерін сатуда, й жне птерсаудасында, ндірістік уаттарды сатып алу немесе инвестициялы жобаларды іске асыруда жиі олданылады. Баалар процесі оны негізгі аидаларын айындауа жне жзеге асыру тетіктері мен наты экономикалы есептеулерге негізделеді. Баалар экономикалы сипатына арай номиналды, реалды жне оптималды болып, ал олданылатын обьектісіне арай жекешелендіруге сынылан объектілерді Баалар, негізгі орды Баалар, шаруашылы орларын баалар, жылжымайтын мліктерді Баалар, т.б. трлерге блінеді.

Баалау

Баалау трлері

· Номиналды баалау — инфляцияны есепке алмай бааланан экономикалы санды крсеткіш.

· Реальды баалау — инфляцияны болжалды шегін ескере отырып баалау.

· Оптималды баалау — дамуды оптималды бадарламасын жасау ралдары. Ол кімш. шешімдер абылдауда басшылыа алынады. Оптималды Баалау белгілі бір ресурс орыны бастапы алпымен салыстыранда аншалыты згеріп (кбейіп не азайып) отыруыны оптималды згерісін крсетеді. Мны нтижесінде олда бар ресурстарды (ебек, ндірістік, табии т. с.с.) тиімді пайдалануа болады.

· Жекешелендіруге сынылан объектілерді баалау — млікті аукционда сату кезінде бастапы баасын белгілеу немесе ксіпорын акционерлік оам болып айта рылан жадайда оны жарылы ор клемін анытау. Ксіпорынны млкі бухгалтерлік баланс мліметтеріне, тікелей тгелдеу негізіне сйеніп бааланады. Бааланалы отыран млікті рамына негізгі ор мен салымдар, ашалай аражат пен баса да аржылы активтер кіреді.

· Негізгі орды баалау — негізгі орды нын анытауа баытталан дістер жйесі. Негізгі ор іске осылу мерзіміне арай р трлі бааланады. Ол мынандай трлерді амтиды:

· 1) толы алашы н — жаа іске осылан негізгі ор ны. Оан имаратты жабдытау, рылыларды жеткізу, орнату жне осуа жмсалан шыындар да енеді;

· 2) тозбасы шыарылан бастапы н — негізгі ор ныны ндірілген німге ауыспаан бір блігі;

· 3) толы алпына келтіру ны — негізгі орды айта баалау кезіндегі наты жадайларды: ктерме баа, транспорта ойылан тарифтер, рылысты сметалы баасын ескере отырып аныталан н;

· 4) тозбасы шыарылан алпына келтіру ны — негізгі орды німге ауыспаан наты ны. Ол негізгі орды айта баалау кезіндегі мліметтер негізінде аныталады. *Шаруашылы орын Баалау — табии крсеткіштерді ашаа шаып крсету тсілдері. Ол бухгалтерлік есеп жргізуде олданылады.

· Жылжымайтын мліктерді баалау — жылжымайтын мліктерді сатып алу, сату процесінде оларды нарыты нын анытау шін олданылатын іс-рекеттер жиынтыы. Жылжымайтын мліктерді Баалауда мынадай талаптар: ттынушыны кзарасына негізделген талаптар, жерге атысты немесе оан орналасан ндірістік уаттар мен й рылыстарына байланысты талаптар, нарыты ортаны алыптасуынан туындайтын талаптар жне млікті те тиімді пайдалануа негізделген талаптар басшылыа алынады