ОЫТУ ШІН БААЛАУДЫ ТРЛЕРІ

 

Жасы малім – ксіби дегейі жоары, интелектуалды, шыармашылы леуеті мол тла
Кез-келген дстрлі сабатардаы баалау – оушы тілген таырыпты зі тсінгені бойынша айтып береді немесе демонстрациялайды. Ал 21- асыр мектебіндегі баалау масаты ке клемді жне ртрлі болып келеді, нтижесінде оу сапасы артады.
— оушы ажеттілігін баалау
— оушыларды жеке жне бірлесіп жмыс жасауын марапаттау
— оу барысын баылау
— аншалыты тсінгенін тексеру жне таырып мазмнын аншалыты маыналы тсінгеніне арай марапаттау (тек теориялы трде ана тсінгені жеткіліксіз)
— тсінгенін демонстрациялау (тсінгенін практикада олдана білу)
-Оушыларды оу жетістігіні нтижесін кру, білім дегейін анытай алу, пнге деген ынтасын, кш-жігерін алыптастыру,зіне деген сенімділігін арттыру.
Баалау дістері:
— оу тапсырмалары арылы баалау (пікірталастар, кнделіктер, оытуды дамыту шін олданылатын барлы материалдар);
— топта, жпта, сыныпта талылау;
— зін-зі жне бірін-бірі баалау;
— оушы портфолиосы (оушы жинаан баалар, марапаттар, жетістіктер т.б.)

Саба ызы боланда ана оушыа барлыы тсінікті болады. Демек, саба оушы шін ызы болуы тиіс. И.Гербертті айтуы бойынша «ызыушылы» оу ужіні синонимі екенін есте сатау керек. барлы оытуды тізбектесек: «алаймын- орындаймын- ызыушылыпен орындаймын-жекелеп-райсымыза маызды» (И. С. Якиманская), осы рылымны ортасында жне ызыушылы транын байаймыз. Осы тсінікті оушыларда алыптастыру шін, оушыны белсенділігін арттыруымыз, з бетінше жмыс жасауын амтамасыз етуіміз керек; осымша мліметтерді сабата да, йде де жігерлене іздеу; проблемалы жадаят туызу; оыту дісіні ртрлілігі; саба стіндегі атмосфералы ортаны алыптастыруымыз керек.
азіргі кезде елімізде сабаты сапасын арттыру негізгі мселеге айналды. Сабаты сапасын арттыру масатында мен физика сабаында баалауды келесі трлерін тиімді деп алып, оу жылы барысында 7-сыныпа олдандым: бірін -бірі баалау; зін -зі баалау; топтарды бірін- бірі баалауы; стикерлер арылы баалау; баалау критерийлерін оушылармен бірге ру жне сол критерийлер арылы топбасшысы топ мшелеріні балдарын кестеге ойып отырады жне оны бааа айналдырады; тестер; Сратар (жіішке, жуан); сауасатар арылы баалау.
Осы оу жылындаы тадап алан таырыбым: «Диалогтік оыту арылы физика сабаында оушыларды белсенділігін арттыру» боландытан, саба жоспарларым кбіне осы таырыпа негізделіп рылан еді. Сол себепті жпты жмыста тек ана жпты жмыс орындамай, бірін -бірі баалауды олдандым. Бірін- бірі баалауда келесі шарттар орындалуы керек еді: 1) мені кршім таырыпты мегеруде маан жасы кмектесті (йреніп жатан таырып бойынша орта сратара кмектесті, мысалдар келтіріп, формулаларды физикалы маынасын толы тсіндір
е білді, есептер шешуде формулаларды тиімді пайдаланды)-3балл; 2) мені кршім орта сратарды бір блігіне жауап берді, есептер шешуде аздаан тсініктеме де бере алды;-2балл: 3) мені кршім таырып мазмнын шешуде аздап 0ана кмектесе алды-1; балл; 4) мені кршім маан кмектесе алмады-0 балл деген балдарды ойып кршісін немесе серігін баалап отырады. 0 балл-«2», 1 балл-«3», 2 балл-«4», 3 балл-«5» зін — зі баалауда оушы рбір дрыс орындаан тапсырмасын 1-балдан ойып отырады; брыс орындалан тапсырмаа – 0 балдан ояды. Бл тсілді кбіне мен й тапсырмасын орытуда (физикалы диктанттарда) олдандым. Топтарды бірін-бірі баалауында топтар бір -біріні орындаан топты жобаларын аншалыты мазмны мен маынасыны ашылуына байланысты стикерлермен баа ояды жне ыса тсініктеме береді. Баалау критерийлері бойынша баалауында кбінесе толы саба тапсырмаларына байланысты малім мен оушылар бірге баалау критерийлерін жасап шыады жне р тапсырмаа 1-балдан ойып отырады, рбір тапсырмадан кейін топбасшы ай оушы аншалыты з лесін осты жне
анша балл аланын жариялап отырады. Сонда р оушы сабатаы р тапсырманы орындаудаы белсенділік дрежесін біліп отырады жне одан рі не істеу керектігін ойланады екен.
Бааны жинатау жйесін мынадай кесте трінде рдым:
№ Ушыны аты жні й тапсырмасын тексеру Мтінмен з бетінше танысу Жпты жмыс Эксперимен
талды тжірибе Сабаты орыту Рефлексия Жалпы балл Баа
Физикалы диктант Кластермен жмыс жаттыулар шешу Мен бгін не йрендім!
1 Молдабек 1 1 1 1 1 1 1 7 5
2 Бадулет 1 1 1 1 1 1 1 7 5
3 Нрдулет 1 1 1 1 1 1 1 7 5
4 лдана 1 0 1 1 0 0 1 4 3
5 сем 1 1 1 0 1 0 1 5 4
6 Аерке 0 1 1 0 1 0 1 4 3
7 Жансая 0 1 1 0 1 0 1 4 3
8 Айбаршын 0 0 1 1 1 0 1 4 3

Сабаты рефлексия кезеінде: «Мен бгін не йрендім!», ББ-кестесін толтырыздым; сабаты орытындылау кезеінде смайликтер арылы, білім аашына бгінгі саба туралы ой пікірлерін жазып жабыстырады, бл кері байланыс еді. Саба соында осы смайликтерді кейбірінде: «бгінгі саба кешегіден де ызы болды, рахмет!», «маан бгін мынандай тапсырма немесе сраа жауап беру иын болды!», «маан бгін сабаты мына жері намады!» деген сияты з ойларын еркін жазатын еді. Смайликтердегі сыныстарды оып боланнан кейін келесі саба рылысына згертулер енгізген кездерім де болды.
Нтиже: Жыл бойы олданан формативті баалаудан мынадай нтиже кре алдым: шынайы баалай алды, бір – біріне деген сыйласты пен сенімділік орнады, здерін еркін сезінетін болды, ателіктерін кре білді жне оны з уаытында тзетуді жолдарын іздеп з бетінше жоюды йренді. Осыны нтижесінде оушыларды белсенділігі мен шыармашылыы артты, алан білімдерін мірде еркін олдана алатын болды.