Дріс. Оыту мен оу дерісінде Lesson study олдану.

Lesson Study сыныпты зерттеу нысандарыны бірі болып табылады, бл 1870-ші жылдары Жапонияда тжірибені жасарту мен жетілдіру масатында пайда болан. Lesson Study тсілі Макота Йошида Америка рама Штаттары мен лыбританияда жаа тсілді таныстырылымын жасааннан кейін, Жапониядан тыс жерлерде 2007 жылдан бері танымал бола бастады. Аталан елдерді зерттеушілері жапонды алымдарды халыаралы зерттеу аясында крсетілген академиялы жоары жетістіктеріне ыылас танытты. Йошида бл жетістік Lesson Study-ді жапон мектептерінде кеінен олданылуынан болып отыр дегенді ала тартады, сондытан азіргі кезде Шыыс Азияны біратар елдерінде малімдерді педагогикалы білімдері мен тжірибесін дамытуа арналан тиімді рал ретінде белсенді енгізіліп жатыр. Рефлексия Lesson Study нысаныны бірі болып табылады деп айтуа болады. Соан арамастан, Lesson Study-ді енгізу жніндегі ызметті ксіби деп атау шін белгілі аидаттар мен практикалы амал-шаралар саталуы керек. Наты айтанда, Lesson Study малімдерді оыту мен тжірибесін дамытудаы ынтыматасты тсіл болып табылады, жне де іс-рекеттегі зерттеу сияты біратар циклдерді амтиды. Lesson Study-де е бастысы «сабаты зерттеу» немесе «сабаты зерделеу» дерісі болып табылады, бл деріс барысында ынтыматастытаы малімдер оу сапасын арттыру шін белгілі бір тсілді алай дамытуа болатындыын анытау масатында оушыларды оу дерісін зерделейді. Lesson Study-ді тйінді сипаты креативтілік жне ылыми длдік болып табылады. Креативтілік оытуды жаа тсілдерін зірлеу масатында бірлесе жмыс істейтін малімдер бастамасымен жасалады, ал ылыми длдік жаа тсілді тиімділігін крсететін оушыны оуы туралы деректер жинауды кздейді.

Атап айтанда, Lesson Study тжірибені жасартуды демократиялы жолы болып табылады. Топтар детте кемінде ш малімнен трады, бл тжірибесі мен білімдері бір-біріне жайлы сер ететін фактор болып есептеледі. Топ малімдері кп жадайда бір мектепте жмыс істейді, біра практиканы жасарту масатында бірлесе жмыс істеу шін баса мектептерді малімдері де тартылуы ммкін. Кейде топты ксіби йымдастыру шін белгіленген тсілдерді немесе оу бадарламаларыны аспектілерін пайдалану бойынша жмыс тжірибесі бар, тиісті дайындытан ткен малімдер шаырылуы ммкін. Сонымен бірге барлы топ мшелері толы клемде жне бірдей дрежеде деріске тартылады. Тек бір малім ана саба беретіндігіне арамастан, топ зіне ол шін жауапкершілік алады жне кез келген оыту мен сабаты баалау жеке малімге ана емес, ттас барлы топты жмысына атысты беріледі. Lesson Study-ді таы бір демократиялы ерекшелігі, малімні жинатаан білімімен ауымды педагог ауыммен блісуі болып табылады. Жапонияда малімдерді тжірибесін олдауа жне зерттеулерді жеке топтамаларын дайындауа кмегін тигізу шін Lesson Study нтижелері жйелі трде жарияланып трады. Lesson Study топтары сондай-а ріптестерімен бірлесіп жаа тсілді оыту мен оу бадарламаларыны аспектілерін модельдейді жне жргізілген зерттеулер туралы талылауларды йымдастырады. Жапонияда Lesson Study бкіл мектепті ызметін йлесімді етуге ыпал ету шін оушыларды ндылытар жйесі, атрибуттары жне жеке асиеттері трысынан бааланады.

Деріс

Lesson Study тсілі бастапы кезеде оны бірлесіп егжей-тегжейлі жоспарлауды кздейді. Содан со топты бір мшесі зерттеу сабаын ткізеді, ал алан мшелері – адаалайды. Оушыларды оу дерісіне атысты барлы нтижелерді бкіл топ мшелері зерттеу сабаы аяталаннан кейін бірден жйелейді жне талдайды, содан кейін Lesson Study-ді анарлым тиімділігін амтамасыз ету шін оу дерісінде алынан нтижелерді есепке ала отырып, бірлесе жмыс айта жоспарланады.

Уаыт ткен сайын Lesson Study дерісінде алыптасып, бекітілген біратар адамдар бар:

• Lesson Study тобы оны жмысыны нтижелілігін амтамасыз ететін ережелер жйесін келіседі, деріс барысында барлы мшелер бір-бірімен сыйласты арым-атынаста болады.

• Топ зерттеуді сра трінде ресімделген тйінді идеяларын келіседі жне нені, кімді оытуды анытайды, мселен, «Оларды оуын жасарту шін Х-ті -ті ммкіндіктерін анарлым тиімді пайдалануа алай йрете аламыз».

• Топ мшелері зерттеуді тйінді идеяларына атысты жауап табу шін дебиеттерді зерделейді жне жоспарлау кезінде оларды пайдалану шін нтижелерін орытады.

• Топ зерттеу сабаыны ортасында андай сыныпты жне андай ш «зерттелетін оушыны» болатынын шешеді жне оу лгерімі жоары, орта жне тменгі дегейдегі сынып топтарын сынады.

• Топ зерттеу сабаын «зерттелетін оушыларды» мегеруіне ерекше назар аудара отырып, оны жоспарлайды.

• Бір малім зерттеу сабаын жргізеді, осы уаытта басалары – «зерттелетін ш оушыа» ерекше кіл блу арылы адаалайды жне ескертпелерді жазып отырады.

• Малімдер осы зерттеу сабаы туралы оларды пікірін тсіну шін бірнеше оушылармен схбат жргізеді.

• Топ зерттеу сабаы аяталсымен бірден талылау жргізеді. Талылау белгіленген рылым бойынша жреді:

ü жоспарлау дерісінде жасалан алдын ала болжамдармен салыстыра отырып, «зерттелетін оушыларды» оуын адаалау жне болан айырмашылытарды себебін анытау;

ü ттас сыныпты оыту;

ü зерттеу сабаыны барысы жне оыту дерісі;

ü белгіленген жне зерделенгендерді негізінде жне солара сйкес келесі зерттеу сабаыны масатын ою.

• келесі Lesson Study-ді топпен бірлесе жоспарлау.

Lesson Study циклінен кейін (детте ш немесе одан кп) топ оу тсілдері мен оу бадарламаларындаы абылданатын жне кпшілікке таратылатын згерістерді келіседі.

Дріс. Оыту мен оудаы апаратты-коммуникациялы технологияны (АКТ) пайдалану масаттары. АКТ-ны педагогикалы стратегиясы.

Апаратты-коммуникациялы технологияларды (бдан рі - АКТ) дамуы білімді баалау жне пайдалану жйесін де уатылы згертіп отыруды талап етеді. Осыан байланысты оытуда олданылатын діс-тсілдер, дістемелер, технологиялар жаартылып отырады. Мысал шін лыбританияда малім мамандыын тадап алан бгінгі жастарды, здеріні болаша оушылары сияты, жеткілікті дрежеде санды сауаты бар, себебі олар мір жадайларыны барлы аспектілерінде жаа технологияны бар ммкіндіктерін пайдалана отырып, санды технологиялармен немі зара рекеттесетін рпа кіліне жатады. АКТ оушылара ылыми ымдарды тсіндіруді жне оларды абылдауын, тсінуін жеілдетуге ммкіндік беріп, малімдерге саба беруде кмектесетін маызды рал болып отыр. Сондытан оыту барысында осы технологияларды ойланып олдануды ажет етеді. Осы тарауда сынылан апараттар малімдерге оыту барысында ылыми жетістіктерді пайдалану, оытуды жетілдіру масатында жаа санды технологияларды олдану бойынша кмек крсетуге арналан.

Мишра мен Келер (2006) егер де жаа технологиялар оыту мен оуды жетілдіру дерісін айта рушы болса, онда яни, оу сабатарын жоспарлау дерісінде пндік білім мен дістемелерін жне оыту технологияларыны зара ыпалын кздеуге тиіс деп есептейді. Бдан баса Мишра мен Келер малім білімні барлы ш саласын байланыстыруа абілетті, олар шеберлікті жеткілікті жоары дрежесіне ие жне ксіби тжірибелері мол деп баалайды. Бдан рі зерттеушілер оыту мен оуда АКТ пайдалануда кп тжірибені игеріп алады, йткені зертханада жмыс істейтін тжірибелі алым немесе технологиялар жніндегі сарапшы, компьютер алым сияты білімі шектеулі тжірибелі оытушылар да жаа технологияны алай пайдалана алатын болады.

13-сурет. Білім салалары (http://tpack.org/)

 

Пндік білімдер (ПБ)

Пндік білімдердегеніміз – оытылатын пнні зекті білімдері. Айталы, химия пніні білікті малімі азіргі заманы ылыми идеялар мен тжырымдамаларды жеткілікті трде біліп, химия туралы практикалы тсінігі болады. Мысал шін, лыбританияда аталан сапалы белгілер бакалавриат дрежесінде, сонымен атар химия саласында дипломнан кейінгі білім беру дегейіндегі оу барысында жетілдіріледі. Орта мектептегі 11 жастан 18 жаса дейінгі оушылара арналан химия пні бойынша білім беру бадарламасыны мазмны оушыларды наты жас ерекшеліктеріне сйкес тсінікте сынылып, ындырылады. Химия пні маліміне оытылатын пнді жасы білу, химияда олданылатын тйінді ымдарды, теориялар мен шараларды тсіну ажет. Оны стіне жаратылыстану ылымдарыны малімдері зерттеулер жргізуді ерекшелігін, теориясы мен дістемесін тсінуі керек. Алайда пн мазмнын жан-жаты білу малімні біліктілігіне жне оушыларды оу нтижелілігіне кепілдік бермейді. Осылайша, жаратылыстану ылымдары маліміні біліктілігі педагогикалы білімдерді дамыту ажеттігін крсетеді.

 

Педагогикалы білімдер (ПедБ)

Педагогикалы білімдер– білім беруді жалпы негіздерін, оыту масаты мен міндеттерін білуге негізделетін оу мен оыту дерістері, тжірибесі мен дістері туралы тере білімділік. Кез келген малім шін осы білімдер кешені ажетті болып табылады жне оушыны оыту рдісіне, сыныпты басаруа, сабаты жоспарлау жне ткізуге, оушылара баа оюа атысты мселелерді амтиды. Сонымен атар ПедБ рамына сабата олданылатын тсілдер мен дістерді білу, масатты аудитория сипаты, оушыларды оу материалын мегеріп алуын баалау стратегиясы кіреді. Білікті малім оушыларды білімдерді мегеруіні жне дадыларды алыптастыруыны дерістерін тсінуге кмектесетін тере педагогикалы білімге ие, оларды аыл-ой асиеттерін, оуа деген эмоциялы жаымды атынасын дамытады. Шын мнісінде, педагогикалы білімдер оытуды саналы, леуметтік жне дамытушы теорияларын, оларды сыныптаы оушылара атысты олдану дістерін тсінуде біліктілікті ажет етеді. 14-суретте педагогикалы білімдерге негізделетін тиімді оу мен оытуды тоыз тйінді станымы сипатталан.

14-сурет. Оу мен оытуды тйінді тоыз аидаты

 

Жаратылыстану ылымдарын оыту тменгі сынып оушыларыны ылыми идеяларды алыптастыруыны ерекше тсілін ажет ететіндігін айта кету керек, бл білімдерді педагогикалы аспектісі болып табылады.

 

Білімдерді педагогикалы аспектісі (БПА)

Білімдерді педагогикалы аспектісімазмнды педагогикалы ыпалды формалара айналдыру ммкіндігін беретін рамдас бліктерді: оу мазмны мен педагогикалы білімдерді бірттастыы болып табылады (Shulman, 1986). Жаратылыстану ылымдары саласындаы білім беру мнмтінінде аталан бірттасты оытылатын ылыми тжырымдамаларды білікті тсіну оушыларды оларды тйсінуі мен тсінуінде кмектесу абілетімен ажырамас байланыста болуын кздейді. Осылайша, жаратылыстану ылымдарыны білікті малімі абстрактілі ылыми идеялар мен дерістерді оушыларды белгілі бір тобына бларды з бетімен зерттеу дерісін амтамасыз ете отырып сынатындай етіп, рамдас бліктерге бле алуы тиіс.

БПА нтижелілікті амтамасыз ететін аналогия, суреттеу, мысалдар, тсіндіру жне крсету дістерін олдана отырып, оытуда ылыми идеяларды олдануды тиімді, отайлы формалары болып табылады. Шын мнінде, БПА оушылара ылымды тсінікті жолмен крсетуді рі сынуды тсілі болып табылады. Сонымен атар білімдерді педагогикалы аспектісі малімні оушыларды жекелеген таырыптарды оай не иын мегеруіні себептерін тсіндірумен амтамасыз етеді. Бл себептер кей жадайларда оушыларды ылыми тжырымдамаларды тсінбеуімен, ал кейде ртрлі жастаы жне білім дегейі ртрлі оушыларды мектепке з наным-сенімдерімен немесе теріс ымдарымен келетіндігімен тсіндіріледі.

 

Технологиялы білімдер (ТБ)

Технологиялы білімдер– оытуды осалы ралдары (бейне, желілік материалдар, санды баралы апарат ралдары жне т.б.) туралы білім. Бл білімдер технологиялы рылылар саласындаы жеткілікті хабардарлыты да, оларды басару шін ажетті дадылара ие болуды да мезейді. Санды технологиялара атысты аланда осы білімдер операциялы жйелер жне компьютерлік аппаратты ралдарды білуді, сондай-а мтіндерді теру мен тзетуге, электронды кестелер руа ммкіндік беретін бадарламалы ралдарды стандартты жиынтыын, браузерлер мен электронды поштаны пайдалана алу абілеті болып табылады. Оны стіне, ТБ рамына перифериялы рылыларды орнату жне алып тастауды, бадарламалы жабдытау жйелерін, жаттарды ру жне мрааттауды т.б. білу кіреді.

 

Білімдерді технологиялы аспектісі (БТА)

Білімдерді технологиялы аспектісі– технологиялы білімдер (ТБ) мен пндік білімдерді (ПБ) зара рекеттесуіні тсілін білу. АКТ олдану заттар туралы толы тсінікті алыптасуына ыпал етпегенні зінде, азіргі заманы инновациялы технологиялар заттар туралы жаа, алуан трлі тсінік алыптастыруды жне осы тсініктерді басарудаы ауымды икемділікті амтамасыз ете алады. Малім зі саба беретін пнді ана емес, оыту технологияларын олдану арылы осы пнді жетілдіру тсілдерін де білуі керек.

Мысалы, жаратылыстану ылымдары саласында желі арылы олжетімді кптеген лгілеулер (симуляциялар) бар. лгілеу(симуляция) оларды рекет етуі туралы млімет алу шін жаратылыстану жйелерін немесе адам жйелерін ылыми лгілеу шін жиі олданылады. лгілеу баламалы шарттарды жне іс-рекет жоспарларыны болжамды шынайы серлерін крсету шін олданылуы ммкін. Сондай-а лгілеу наты жйе, оан ол жеткізу ммкін болмауына байланысты олданыла алмаан жадайда немесе оны олданылуы ауіпті болса не рсат етілмесе, жйе енді жасалып жатанда немесе млде жо боланда олданылады.

 

Технологиялы педагогикалы жне мазмнды білім (ТПМБ)

ш білім саласыны иылысу ортасында Технологиялы педагогикалы жне мазмнды білім (ТПМБ) орналасан. Осы тсілді алаш рет 2006 жылы Мишра жне Кёлер арастырды, оларды айтуынша, егер жаа технология оуды жасарту жаына згертуге абілетті болуа тиіс болса, онда жоспарлау дерісі пнні ерекше білімдерін оушылар алай тсінетінін біле отырып, осы білімдерді ыпалдасуын амтуы керек. Оны стіне, Мишра мен Кёлерді пайымдауынша, барлы ш білім саласы арасында зара байланысты іске асыруа абілетті малім жоары дегейдегі ксіпой болып табылады. Сонымен атар зерттеушілерді айтуынша, осындай малімдер зертханада жмыс істейтін алымдармен немесе жаа технологияларды пайдалану жнінде білімдері жеткіліксіз бадарламашылар мен тжірибелі малімдер сияты технологиялы сарапшылармен салыстыранда ауымды ксіби білімге ие болады.

орыта келгенде, жекелеген пндерді оытуа білім технологияларын ыпалдастыру малімні арынды дамуына, оуды барлы ш аспектісін зара байланыста белсенді олдануына дайын болуын ажет ететіндігін жне бл оу мен оыту дерістерін білікті тсіну крсеткіші болып табылатындыын баса айту керек.

15-дріс. Интеративті тата жне сыныптаы зара рекеттестік.

Апаратты – коммуникациялы технология электронды есептеуіш техникасымен жмыс істеуге, оу барысында компьютерді пайдалануа, модельдеуге, электронды оулытарды, интерактивті ралдарды олдануа, интернетте жмыс істеуге, компьютерлік оыту бадарламаларына негізделеді.

 

Апаратты дістемелік материалдар коммуникациялы байланыс ралдарын пайдалану арылы білім беруді жетілдіруді кздейді.
Апаратты – коммуникациялы технологияны келешек рпаты жан – жаты білім алуына, іскер рі талантты, шыармашылыы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалы, психологиялы жадай жасау шін де тигізер пайдасы аса мол.
азіргі кездегі шапша жріп жатан жаандану рдісі лемдік бсекелестікті кшейте тсуде. Елбасы Н. . Назарбаев азастанны лемдегі бсекеге абілетті 50 елді атарына кіру стратегиясы атты жолдауында « Білім беру реформасы – азастанны бсекеге натылы абілеттілігін амтамасыз етуге ммкіндік беретін аса маызды ралдарыны бірі » деп атап крсетті.
ХХІ асыр – бл апаратты оам дуірі, технологиялы мдениет дуірі, айналадаы дниеге, адамны денсаулыына, ксіби мдениеттілігіне мият арайтын дуір.
Білім беру рдісін апараттандыру – жаа апаратты технологияларды пайдалану арылы дамыта оыту, дара тланы баыттап оыту масаттарын жзеге асыра отырып, оу – трбие рдісіні барлы дегейлеріні тиімділігі мен сапасын жоарлатуды кздейді.
Біріккен лттар йымыны шешімімен «ХХІ асыр –апараттандыру асыры» деп аталады. азастан Республикасы да ылыми – техникалы прогресті негізгі белгісі – оамды апараттандыру болатын жаа кезеіне енді.
Заманымыза сай азіргі оамды апараттандыруда педагогтарды біліктілігін апаратты – коммуникациялы технологияны олдану саласы бойынша ктеру негізгі міндеттеріні біріне айналды.
азастан Республикасыны Білім туралы заында : «Білім беру жйесіні басты міндеттеріні бірі – білім беру бадарламаларын мегеру шін жадайлар жасау керек» – деп крсетілген. Соларды бірі білім беруді апараттандыру барысында дидактикалы жне оыту ралы болып компьютер саналады. Сондытан кез келген білім беру саласында мультимедиялы электронды оыту ралдары барлы пндерді оытуа пайдаланады. Бл баытта апаратты технологияны оыту рдісіне екпінді трде енгізу баытында жне олданылатын жаа ралдарды бірі – бадарламалы – техникалы кешен болып саналатын « Активті экран » болып табылады.
Апаратты оамны негізгі талабы – оушылара апаратты білім негіздерін беру, логикалы – рылымды ойлау абілеттерін дамыту, апаратты технологияны зіндік даму мен оны іске асыру ралы ретінде пайдалану дадыларын алыптастырып, апаратты оама бейімдеу.
Олай болса, апаратты бірліктерді білімге айналуы лемні жйелік – апаратты бейнесін оушыларды шыармашылы абілеттері мен ндылы бадарларын дамыту арылы алыптастыруды кздейтін, адамны дниетанымыны рамдас блігі болып табылатын интеллектуалды дамуды
алыптастыруды бір жолы.
Апаратты бірлікті алыптастыру: мектепті материалды -техникалы базасына; апаратты оам саясатыны масаты мен міндеттеріне; оушыларды апаратты мдениетін алыптастыру жйесіне;
оушыларды жас ерекшеліктері мен мегеру абілеттеріне, педагог мамандарды информатикадан білім дегейлеріні сапасы мен шеберліктеріне, оу – трбие баытыны апаратты оам баытымен зара байланысына туелді.
азіргі уаытта жаратылыстану – ылыми білім беруде саба барысында интерактивті ралдарды олдануда.

Интерактивті тата - мультимедиалы электронды оыту ралдарыны бірі.

Бл білім рдісінде олданылатын апаратты крсетуге жне оны компьютермен басаруа таайындалан мбебап интерактивтік жйе.

 

Интерактивті ралдарды кмегімен малімні , оушыны шыармашылыпен жмыс істеуіне жол ашылып отыр.
Білім берудегі интерактивті технология – мндаы интерактивтісзі- inter (бірлесу), act (рекет жасау)ымын білдіреді, саба барысында оушыны топпен жмыс жасауа атыспауы ммкін емес, бірін-бір толытыратын, саба барысында барлы оушыларды атысуын йымдастыратын оыту барысы.

 

Интерактивті тата – дегеніміз не?

Интерактивті тата – бл компьютерді осымша рылыларыны бірі жне де дріс берушіге немесе баяндамашыа екі трлі ралдарды біріктіретін: апаратты кескіні мен арапайым маркер татасын біріктіретін рал. Бгінгі кні бірнеше ИТ трлері бар. Оларды ішінде білім саласында олданып жргендеріне ысаша шолу жасайы.
ACTIVboard(Promethean компаниясы) – ACTIVstudio программасы арылы іске осылады. Бл рылы компьютер, мультимедиялы проектор жне апараттарды енгізуге арналан активті аламнан трады.

Активті алам – дегеніміз не?

Aктивті алам – бл мезерді басару рылысы жне компьютер мен тата арасындаы байланысты іске асырушы рылы.

ACTIVwand указкасы

Электронды ACTIVwand указкасыны зындыы 54 см татаны жоары блігінен кішкентайлара да ол жеткізуге ммкіндік береді. Жанында орналасан батырма ташанны сол жа батырмасыны ызметін атарады. ACTIVboard – интерактивті татасында жмыс жасаушыа проекторды сулесінен астынан шыуа ммкіндік береді. “О ол” сонмен бірге “сол олмен” жмыс жасауа олайлы рал.

ACTIVpanelpro

ACTIVpanelpro (Активпанель) лкен аудиторияларда олдануа те олайлы, онда лкен экрана проекцияа олданады. ACTIVpanelpro арнайы арындашты кмегімен дисплейде жазылан жазулар компьютер арылы татадан круге ммкіндік береді.

ACTIVpanelpro (Активпанель) те жеіл зат, блмеден блмеге иындысыз – а алып жре беруге болады, ал проектор болса кескінді лкейтіп крсетеді. ACTIVpanel-pro ДК басарады, сурет салады, жазу жазады – бл апаратты енгізетін рылыа жатады.

ACTIVslate

Радио портты ACTIVslate панель рылысы топпен жргізілетін конференцияа атысушыларды белсенді атысуына ммкіндік береді. Конференция немесе презентация кезінде аудиторияда еркін озалуа болады ACTIVslateXR панель аудиторияны кез келген жерінен татамен жмыс жасай алады. ACTIVslateXR кмегімен атысушылар з шешімдерін орындарынан трмай-а татада жаза алады.

ACTIVtablet

ACTIVtablet планшет арапайым тышанны ызметін атара алады, презентация мен конференция материалдарын ACTIVstudio2 немесе ACTIVprimary татасыз (ACTIVboard кмегенсіз) компьютерде дайындауа ммкіндік бетерін рылы. ACTIVtablet компьютерге USB порт арылы осылады, бадарламаны барлы функцияларын олдануа болады. Арнайы батареясыз аламмен флипчарт беттерінде жазу жаза алады.

ACTIVote

ACTIVote тестілеу жйесі конференцияны барлы атысушыларына сратара, бірнеше берілген жауаптарды нсаларынан желісіз радио пультті батырмасын басу дісімен жауап беруге ммкіндік береді. Пультты кмегімен апарат ACTIVboard абылдайды жне де деліп конференция атысушысыны жауабын абылдайды. ACTIVote арапайым тест жргізуге те олайлы зат. ACTIVote 16 немесе 32 пульттан кішкене чемоданда тест жргізу шін олданылады.

ACTIVote олдана отырып:

«Тест дайындау шеберінде» ACTIVstudio бадарламасында флипчартта мтіндік немесе графиктік трде тест сратары кітапханада саталады да, тесті нтижесін кесте немесе диаграмма тріндекомпьютерді жадында саталады. Тесті нтижесін EXСEL немесе WORD редакторларында экспорт жасауа болады
ACTIVstudio программасы
ACTIVstudio PE программасы арнайы презентацияларды ткізуге жне оны саба барысында олдануа негізделген программа. Бл программа
ACTIVboard жне ACTIVpen аламымен жмыс жасау шін жасаталан. ACTIVstudio программасыны ммкіндіктері те кп. Атап айтанда, презентацияларды руа, ткізуге, материалдара арнайы эффектілер
осуа, негізгі кезедерді крсетуге, крсеткіштерді осуа, осымша апараттарды енгізуге жне баса да кптеген ммкіндіктері бар.

Флипчарт – бл бірнеше ажетті беттерден тратын негізгі жмыс аймаы. Бл аймата презентацияны руа жне оны крсетуге ажетті ралдарды барлыы крсетіледі. Бірнеше флипчарттарды бірден ашып, бір флипчарттан келесі флипчарта, объектілерге сілтемелер оюа немесе объектілерді бір мезетте келесі бетке кшіруге болады. Флипчартты басу рылысынан шыаруа немесе р трлі форматтарда экспорттауа болады.
«Активті экран» кешені білім рдісінде олданылатын апаратты крсетуге жне оны компьютермен басаруа таайындалан мбебап интерактивтік жйе болып табылады.
«Активті экран» бадарламалы – техникалы кешеніні дидактикалы масатта пайдалану барысында оларды негізгі ызметі – жалпы апаратпен ксіби біліктілікті жетілдіру баытында олданып, сонымен атар бл ралды оушыларды, ойлау жне ойын ыса жне тсінікті трде жеткізе білу абілетін, арттырып з ойларын жаа технология ралдары кмегімен жзеге асыруын алыптастыруды амтамасыз ете алатыны белгілі болды.

 

Бадарламалы – техникалы кешенні рамына кіретін интерактивтік татаны оытушыа сабаты ызыты жне динамикалы трде мультимедиялы ралдар кмегімен оушыларды ызыушылытарын тудыратындай оуа ммкіндік беретін визулды ор деп те атауа болады. Сабаты тсіндіру барысында малім тата алдында трып, бір мезетте мтіндік, аудио, бейне жаттарды DVD, CD-ROM жне Интернет ресурстарын олдана алады. Бл кезде малім осымшаны іске осу, CD-ROM, Web- тйін мазмнын арастыру, апарат сатау, белгі жасау тышанды ауыстыратын арнайы алам арылы жазулар жазу жне т. б. рекеттерді жеіл орындай алады.

Интерактивті ралдарды сабаа пайдалананда дидактикалы бірнеше мселелерді шешуге кмектеседі :
— Пн бойынша базалы білімді мегеру ;
— Алан білімді жйелеу ;
— зін – зі баылау дадыларын алыптастыру;
— Жалпы оуа деген ынтасын арттыру
— Оушылара оу материалдарымен здігінен жмыс істегенде дістемелік кмек беру.
Бл технологияны оу материалын хабарлау жне оушыларды апаратты мегеруін йымдастыру арылы, кзбен кру жадын іске осанда арта тсетін абылдау ммкіндіктерімен амтамасыз ететін діс деп арауа болады.
Оушыларды кпшілігі естігеніні 5 % жне кргенін 20 % есте сатайтыны белгілі. Аудио – жне видеоапаратты бір мезгілде олдану есте сатауды 40-50 % дейін арттырады.
азіргі кезде сабаа дайындалу барысында малім саба мазмны оушылар шін танымдылыы жаынан ызыты рі жааша туі шін зіні баалы уаытын ажетті материалды іздеу мен жйелеуге жмсайды. Ал жекелеген курс бойынша мселелік – бадарлы оу бадарламалары пакетіні болуы малімге « малім – оушы » жйесінде апаратты беруді, деуді жне айталауды жааша йымдастыруына ммкіндік береді. Біра , мны барлыы жзеге асуы шін малім компьютерлік оыту технологиясы бойынша білімдер мен іскерліктерді игеруі ажет. Бл дайынды диференциалды болуы тиіс. Себебі, рбір пн малімдері шін компьютерді оыту рдісінде пайдалану р трлі сипата ие.
ылым асырыны табалдырыынан аттаалы тран азіргі тада компьютер мірді барлы саласына кеінен енуде.
Сабата уаытты немдеу, демонстрациялы материалдар даярлау масатында интерактивті татаны пайдаланан тиімді. Интерактивті татаны ш режимінде де жмыс жасауа болады.
А тата режимі – е арапайым режим. А тата режимін олдананда оны а бет аазбен жмыс жасаандай жне таырыпа ажетті жерін белгілеулермен, негізгі ымдарын ерекшелеу шін трлі тсті аламды олдануа болады. А бетті артына фон ретінде мазмнды суретті пайдалануа болады. Татаны бл асиеті, мысалы географиядан, физика, биологиядан жне т.б. пндерден саба жргізгенде ыайлы. Фон ретінде географиялы картаны, физикалы аспаптарды суреттерін алуа болады жне саба барысында ажет болса картаа белгі салуа, жазуа ммкіншілік бар.
Екінші режим – Office режимі. Бл режим сабаа ажетті дайынды жмыстарын, яни материалдар даярлауа ыайлы. Сабаа дайынды жмыстары Word мтіндік редакторыны, Excel электронды кестесіні жаттары, Power Point – презентациясы болуы ммкін. Мысалы , Microsoft Word ралдарымен трт трлі мтіндік тапсырмаларды амтитын жат зірлеуге болады. Осы жатта тапсырмаларды айталап, жауаптарыны дрыс нсаларын немесе амалдарды дрыс тізбегін крсету керек. айталанан тапсырмаларды сурет салу панеліні « тртбрыш » объектілерімен жасырамыз. Сабата ажет кезде бл жатты интерактивті татаны Office режимінде ашу ажет. Бл режим Microsoft Office – ні барлы ммкіншілігін сынады. Сондай ммкіншіліктеріні бірі – рылан жата мтінді осуа болады, яни экраннан тсірілген суретпен емес жатпен тікелей жмыс жасаймыз. Сонымен, малім оушыны тестілік тапсырмаа жазбаша жауап беруге татаа шыарып, оушыны жауабын дрыс жауаптарымен салыстыра алады ( « тік тртбрыш » объектісін жылжыту немесе жою арылы ) жне дайындалан материалды шаблон ретінде келесі сабатарды пайдалану шін сатап оюа болады.
шінші режим – татаны интерактивті режимдегі жмысы.
Сабатарды жргізуде ткен материалды айталау ажет, сондай жадайда интерактивті татаны сілтеме жасауа арналан компонентін олдануа болады. Бл компонент арылы Microsoft Office ралдары арылы рылан жаттара, графиктік редакторларды немесе программалау ортасыны кмегімен рылан файлдара, интернет беттеріне сілтемелерді йымдастыруа ммкіншілік береді.

Прожектор жне Шторка ралдары экранны белгілі бір кішігірім аумаын крсетуге арналан. Прожектор ралы аудиторияны назарын бір объектіге аударуа арналан. Экран бетінде бір мезгілде бірнеше объектілер орналасан болса, оны ажет объектісін ерекшелеп, аланын жауып оюа арналан. Шторка экранны бір блігін жауып оюа арналан ( есеп шыаруда дрыс жауаптарын, оушылара зір белгісіз апаратты ) жне материалды оу барысында ммкіндігінше татаны ажет блігін крсету.
азіргі уаытта « оамды апараттандыру », «білім беруді апараттандыру » деген сз тіркестері бізді сздік орымыза еніп кетті. Олай болса, оамды апараттандыру дегеніміз не ?оамды апараттандыру дегеніміз – ылыми техникалы прогресс жетістіктеріні кнделікті трмыса ауымды енуіні нтижесі, яни адам міріне іс – рекетті интеллектуалды трлеріні жан – жаты сер етуі мен роліні жоарылауына байланысты объективті процесс.
Ол оыту мазмны, дісі мен йымдастыру трлеріні згерісін тездетеді. Бл процестегі негізгі мселе білім беруді мазмны мен масатын згерту болып табылады, ал оны технологиялы жаынан амтамасыз ету – ндірістік мселе.
оамды индустрияландыру кезеінде білім беру жйесі алдыы кезекте, маманданан сауатты ттынушыларды дайындауа баытталса, ал білім беруді апараттандыру жадайында бл мселе білім беруді негізгі масатына ауысады. Мндаы негізгі масат – оушыны оршаан лем жайында табии ылыми болжамын алыптастырумен жалпы ізгілікті адамгершілікке дайындау болып саналады.
азіргі заман малімнен тек з пніні тере білгірі болуы емес, тарихи танымды, педагогикалы – психологиялы сауаттылы, саяси экономикалы білімділік жне апаратты сауаттылы талап етілуде. Ол заман талабына сай білім беруде жаалыа жаны мар, шыармашылыпен жмыс істеп, оу мен трбие ісіне еніп, оытуды жаа технологиясын шебер мегерген жан боланда ана білігі мен білімі жоары жетекші тла ретінде лаатты саналады.
Орта білім беру жйесін апараттандыруды негізгі масаты оушыларды апаратты мдениетін алыптастыру. Осы масатты орындау барысында оушыларды апаратты мдениетін алыптастыруда жаа дістерді олдану ажеттілігі туындап отыр. XXI асырда апараттанан оам ажеттілігін анааттандыру шін білім беру саласында тмендегідей міндеттерді шешу кзделіп отыр : компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі, электронды жне телекоммуникациялы ралдарды, интерактивті ралдарды, электронды оулытарды оу рдісіне тиімді пайдалану арылы білім сапасын ктеру.
Еліміздегі саяси, леуметтік – экономикалы згерістерге сай білім беруді апараттандыру баытында мектебімізде жргізіліп жатан жмыстар апараттандыруды мемлекеттік бадарламасына сйкес жзеге асырылуда.
XXI асыр – апарат асыры боландытан адамзата компьютерлік сауаттылы ажет. Бгінгі тада мектеп пндерін компьютер, интерактивті ралдарды кмегімен оыту нтижелерін зерттеудегі ылыми проблемаларды шешу е басты орын алады. Бан себеп оыту процесінде туындайтын компьютерлендіруді педагогикалы- психологиялы жаа проблемалары лі толы шешілмегені.
Білім беру жйесін апараттандыру білім беру шін лкен перспективалар ашады. Соы жылдары компьютерлік, телекоммуникациялы техника мен технологияларды оам міріндегі ролі мен орнында тбегейлі згерістер болды. Апаратты жне телекоммуникациялы технологияларды игеру азіргі заманда рбір жеке тла оу жне жазу абілеті сияты сапалармен бірге атара жне рбір адам шін ажетті шарта айналды.
рбір елді технологиялы даму дрежесіне оны экономикалы уаты мен халыны трмыс дегейі ана емес, сол елді лемдік оамдастыта алатын орны, баса елдермен экономикалы жне саяси ыпалдасу ммкіндіктері, сондай – а лтты ауіпсіздік мселелерін шешуіне байланысты. Сонымен атар, лдебір елде азіргі технологияны дамуы мен олдануыны дегейі оны материалды базасыны дамуымен атар емес, негізінен оамды парасаттандыру дегейімен, оны жаа білімді туындату, игеру жне олдана білу абілетімен де аныталады.
Жедел дамып отыран ылыми – техникалы прогресс оам міріні барлы салаларын апараттандыруды аламды процесіні негізіне айналады. Апаратты – технологиялы дамуа жне оны арынына экономиканы жадайы, адамдарды трмыс дегейі, лтты ауіпсіздік, бкіл дниежзілік ауымдастытаы мемлекетті ролі туелді болады. Ттас дние алыптастыру мен оамдастытар, жеке адам мен бкіл дниежзілік оамдастыты мір сруі шін жаа жадайларды амтамасыз етуде апаратты – телекоммуникациялы технологиялар маызды роль атарады.
ылым мен техниканы даму арыны оу – аарту саласыны оыту рдісіне жаа технологиялы дістер оны ішінде интерактивті ралдарды ке клемде олдануды ажет етеді.
азастанны туелсіз мемлекет ретінде алыптасуы орта білім беру жйесіні дамуымен тыыз байланысты. ай халыты, ай лтты болсын толыып суіне, рухани рі мдени дамуына басты ыпал жасайтын тірегі де, тп азыыда – мектеп.
Мектептерді білім дегейін ктеру жне онда интерактивті ралдарды пайдалану арылы оу – трбие процесін тиісті дегейге ктеру, мектеп стаздарыны, басшыларыны, педагогикалы жжымны жйелі басшылыа алан баыты деп есептейміз. Интерактивті ралдарды олдану негізінде мектепте жаратылыстану баытыны пндерін оыту сапасын арттырып, білім беруді апараттандыру жйелі трде іске асады деуге болады.
Мектепті апараттандыруа осылай мемлекет тарапынан лкен экономикалы олдау крсетіліп, оны оыту, йрету мселесі бкіл халыты дегейге ктерілсе ана бізді еліміз ндірісті жоары психологиясын мегерген диежзілік бсекеге ттеп беретін, ндіріс німдерін ндіре алатын алдыы атарлы мемлекетке айналады. Ол дрежеге жетуге ажетті білім алуына бізді жас рпаты абілетіні жететініне сенім мол.
«азіргі заманда жастара апаратты технологиямен байланысты лемдік стандарта сай мдделі жаа білім беру те ажет » деп, Ел басы атап крсеткендей жас рпаа білім беру жолында апаратты технологияны оу рдісінде отайландыру мен тиімділігін арттыруды маызы зор.
Компьютер жне интерактивті ралдар арылы жасалып жатан оыту процесі оушыны жааша ойлау абілетін алыптастырып, оларды жйелік байланыстармен задылытарды табуа итеріп, нтижесінде – здеріні ксіби потенциалдарыны алыптасуына жол ашу керек. Бгінгі тадаы апаратты оам аймаында, оушыларды ойлау абілетін алыптастыратын жне компьютерлік оыту ісін дамытатын жалпы задылытардан тарайтын педагогикалы технологияларды ана тиімді деп санауа болады.
Оушыларды интерактивті ралдар кмегімен алыптасатын жне жзеге асырылатын ойлау абілеті брыны технологиялар арылы берілетін ойлау жйесінен згеше болатындытан, тек ойлау абілеті тсінігі ана емес, абылдау, есте сатау жоары дегейде болады.

Интерактивті ралдарды келесі ерекшеліктерін атап туге болады:

1.Бормен татаа жазылан кескінді интерактивті татадаы трлі – тсті айын, ыпты кескінмен салыстыруа болмайды
2. Тата мен борды кмегімен р трлі осымшалары бар жмысты тсіндіру иын рі ммкін емес.
3. Слайдтарда, флипчартта ателер жіберілсе, тез арада тзетуге болады
4. Сабата ACTIVote тестілеу жйесі арылы тест алу ммкіндігін олдануа болады
5. ACTIVwand указкасыны кмегімен татаны жоары блігіне кішкентайлара да ол жеткізуге ммкіндік береді.
6. Сабата крнекілікті олдану дегейі артады.
7. Сабаты німділігі артады.
8. Оушыларды білім дегейіне о сер етеді

Біз бейбіт елде, мемлекеттік білімді жетілдіруге аса мн берген елде трамыз. Жалпы білім беруді масаты – тере білімні, ксіби дадыларды негізінде еркін бадарлай білуге, зін – зі дамытуа адамгершілік трысынан жауапты шешімдерді абылдауа абілетті жеке тланы алыптастыру, яни жеке тланы алыптастыруа негізделген, апаратты технологияны тере мегерген, жылдам згеріп жататын бгінгі замана лайыты, жаашыл тланы алыптастыру.

Интерактивтік таталарда олданылатын технологиялар трт типке блінеді:

1. Сенсорлы аналогты-резистивтік технология;

2. Электромагниттік технология;

3. Лазерлік технология;

4. Ультрадыбысты / инфраызыл технология;

 

 

Интерактивті тата арылы оушыларды біліктілігін арттыру

 

азастан Республикасыны Президенті Н.. Назарбаев азастан халына Жолдауында «Бізге экономикалы жне оамды модернизация талаптарына сйкес азіргі заманы білім беру жйесі керек. Білімді дамыта білмейтін ел XXІ асырда стсіздікке шырайды»,- деп атап крсетті. Осыан орай еліміздегі білім саласын дамытуа арналан іс — шаралар мен реформалар жзеге асырылуда.

азастан Республикасыны «Білім туралы» Заында «Білім беру жйесіні басты міндеті — лтты жне жалпы адамзатты ндылытар, ылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды алыптастыруа жне ксіби шыдауа баытталан білім алу шін ажетті жадайлар жасау; оытуды инновациялы технологияларын енгізу, білім беруді апараттандыру, халыаралы аламды коммуникациялы желілерге шыу» деп, білім беру жйесін одан рі дамыту міндеттері кзделеді. Бл міндеттерді шешу шін білім беру йымдарыны, р оытушыны кнделікті ізденісі арылы барлы жаалытар мен айта ру, згерістерге батыл жол ашарлы жаа тжірибеге, жаа арым-атынастара ту ажеттігі туындайды.

Заман талабына сай білім беру р оу орныны алдына ойан масаты. азіргі кездегі білім беру жйесіні міндеті -жастарды білімді йреніп ана оймай, алан білімін здіксіз дамытып,оны бойына сііріп, трбиелі, депті, интеллектуалды болуын амтамасыз ету.

«рбір стаз — білікті маман, ал рбір студент — ойшыл тла» деген аидаларды стана отырып, білім беру рдісінде кез келген стаз білім сапасын жасарту масатында оытуды озы технологияларын пайдаланады. Болаша рпаа оам талабына сай трбие мен білім беруде оытушыларды инновациялы іс-рекетіні ылыми-педагогикалы негізін мегеруі-маызды мселелерді бірі.

Инновация-ол тамыры тереде жатан термин, латын тіліні «жаару», «згеру» сздерімен баламаланып, «брын болмаан жаалы», «оамды ажеттіліктерді анааттандыруды жаа дісі» деген тсініктерді білдіреді. Ал аылшын тілінен аударанда, «жаалы енгізу», «жаашылды» деген ымды білдіреді.

Инновация-рал жне процесс ретінде лдебір жаалыты ендіру деген сз. Педагогикалы процесте инновация оыту мен білім мазмнына, оытушы мен оушыны бірлескен ызметін йымдастыруа жаалы енгізуді білдіреді. Инновация здігінен пайда болмайды. Ол ылыми ізденістерді, жекелеген оытушылар мен ттас жымны озы педагогикалы тжірибесінен пайда болады.

Мемлекеттік білім стандарты дегейінде оыту рдісін йымдастыру инновациялы педагогикалы технологияны ендіруді міндеттейді. Ал инновациялы педагогикалы технологияны трі, олдану ерекшелігі, одан туындайтын мселелер бгінгі тада лі натыланып белгілі бір жйеге тспеген дние.

азіргі оу орындары мен педагогикалы жымдар сынылып отыран кп нсалыа байланысты здеріні алауына сйкес кез келген лгі бойынша ызмет етуіне ммкіндік алды. Бл баытта білім беруді ртрлі нсадаы мазмны, рылымы, ылыма жне тжірибеге негізделген жаа идеялар мен технологиялар бар. Сондытан ртрлі оыту технологияларын оу мазмны мен оушыларды жас жне психологиялы ерекшеліктеріне сай тадап, тжірибеде сынап байауды маызы зор.

Апаратты-коммуникативтік технология мірімізді барлы саласында, оны ішінде білім беру ісінде те маызды орын алады. Кейінгі жылдары оыту процесінде кеінен олданыла бастаан компьютерлік технология зор ммкіндіктерге ие болып отыр. ылым мен техниканы жедел дамыан, мліметтер аыны кшейген XXI асырда АКТ ммкіндіктерін кеінен пайдаланбай, айтарлытай жетістіктерге ол жеткізу ммкін емес.

азіргі компьютерлер уатты рал екені даусыз, ал осындай компьютерлік орта бір желіге біріктірілгенде, оны ммкіндігі еселей тспек, ресурстарды (апаратты та, бадарламалы та) орта пайдалану, кез келген ажетті апарата олжетімділік-мны брі білім беру ісінде орасан зор жетістіктерге жетуге жол ашады.

Білім берудегі жаа апаратты технологиялар орталытары йымдастыран электронды оыту (e-leaming) жйесін білім саласына енгізудегі басты масат-білім беру рдісіні барлы атысушыларыны здік білім беру ресурстары мен технологияларына те ммкіндікте ол жеткізуін амтамасыз ету болма. Ал бл масатты жзеге асыру шін оу рдісін автоматтандыру енгізуге жадай жасау ажет.

E-leaming (Electronic leaming ысартылан)-электронды оыту жйесі, электронды оыту, ашытытан оыту, желілік оыту, виртуалды оыту, апаратты жне электронды технологияларды кмегімен оыту терминдеріні синонимі.

ЮНЕСКО мамандары «E-leaming» ымына «Интернет пен мультимедия кмегімен оу» деген анытама берген.

Ол бірнеше маынаа ие:

-Жеке компьютерді, ялы телефонды,теледидарды пайдалану арылы электронды мліметтермен жмыс;

-Жеке діскерден аыл-кеес алу, ашытытан жмыс істеу ммкіндігін пайдалану;

-Орта ызметтес пайдаланушылардан тратын аныталан йым ру;

-Заман талабына сай электронды мліметтерді зіліссіз пайдалану;

-Апаратты технологияларды мегеру жне топ мегерушілеріні апаратты мдениетін арттыру жне алыптастыру;

Жаа мыжылды – бл ткенді таразылап, мірді мнін жааша тсінуге, болашаты барынша жете дрыс анытайтын уаыт.

сіресе бгін з кш-жігерімізді жарын болашаа жмсауымыз керек. оамны арынды дамуына негізінен жастарды білімі мен мдениетімен аныталады. Сондытан, бізді ойымызша, білім жйесін ру, оамды мына кнде дамып отыран лемге дайындау-бгінгі кнні зекті мселесі.

азастан Республикасы ылыми-техникалы прогресті негізгі белгісі-оамды апараттандыруды жаа кезеіне туі. оамды апараттандыру-экономика, ылым, мдениет дамуыны негізгі шарттарыны бірі.

«Жаа апаратты-коммуникациялы технологиялары» ымыны пайда болуы білім беру саласында компьютерді олданыла бастауымен тыыз байланысты. Кптеген электронды оулытар мен оу бадарламалары, мультимедиялы оу бадарламалары жасалды жне жасалыпта жатыр.

азіргі оу орны шыармашылы ізденіс абілеті дамыан, жаа педагогикалы технологияларды жете мегерген, маманды шеберлігі алыптасан оытушыны ажет етеді. Ол педагог, психолог жне оу-процесін йымдастырушы технолог бола білуі керек.Сондытан, оытушылар жаа апаратты технологияны з ызметтеріне еркін олданып, оыту ралы ретінде пайдалануы керек.

азіргі заман талабына сай, апаратты-коммуникациялы технологияларды кеінен олданыса еніп, жылдам дамып келе жатан кезеінде адамдарды арым-атынас жасауы шін апаратты оамды алыптастыруды ажетті шартына айналып отыр. Осы орайда келешек оамымызды мшелері-жастарды бойында апаратты мдениетті алыптастыру-оамны алдында е басты міндет.

Апаратты орта ке ауымды рі те бай. азіргі заманда апарат кздерінен мына мліметтерді алуа болады:

-интернет кздерінен: кітапханалар, энциклопедиялар, сздіктер, анытамалар, авторлар, белгілі адамдар, табиат былыстары,т.б. туралы;

-электронды оыту бадарламалары, электронды кітапханалар, сздіктер,анытамалар,бейне жне DVD фильмдер;

-кітаптар (деби шыармалар, мірбаяндар, очерктер, маалалар);