Коммуникация психологиясыны негізгі трлерін атаыз
Адам оамда зiн оршаан адамдар тобында мiр средi жне дамиды, оны талаптарына сйкес з ойлары мен мiнез-лын згертедi, топты баса мшелерiмен зара рекеттесу арылы ртрлi байланысты сезiнедi.
арым-атынас психологиясы мынандай былыстарды зерттейдi; адамдарды бiр-бiрiн абылдауы жне тсiнуi, елiктеу, сендiру жне нандыру, йымшылды немесе жанжалды, бiрiккен iс-рекет жне тлааралы атынастар. Осы психологиялы былысты р трлiлiгiнде, оларды пайда болуыны негiзгi айнар кзi болып адамдар арасындаы арым-атынас аймаы болып табылады.
Егер арым-атынас болмаса, бiздi рухани, материалды даму дегейiмiздi андай дрежеге ктерiлгенiн бiлмес едiк. Бiздi райсымыз зiмiздi негiзгi ырларымызды жеке арым-атынас тжiрбиелерiмiз арылы жанядаы, мектептегi, жмыстаы, кшедегi тiкелей атынастар арылы игеремiз. Бл микроорта. Микроортадаы арым-атынас арылы райсымыз леуметтiк лемдi кеiнен танимыз жне арым-атынаса тсемiз, яни макроорта серiн сезiнемiз.
Макроорта – бл з ылымы, мдениетi, идеалогиясы, заы, оамды лшемдерi бар оам.
Микро жне макроортаны кездесетiн жерi, оларды зара рекеттесетiн шек – бл кiшi топ, онда бiздi райсымызды мiрiмiз тедi.
арым-атынас тарихи алашы форма болып табылады оны негiзiнде ркениет дамуыны кейiнгi кезедерiнде арым-атынасты баса трлерi пайда болды. Мысалы; жазбаша арм-атынас жазбашалыты ралуынан кейiн ана пайда бола бастады. Бiздi райсымыз адамдар арасында мiр срiп жне жмыс iстегендiктен кез-келген жадайда з тiлектерiмiзге туелсiз трде адамдармен арым-атынаса тсемiз.
Егер бiз з мiрiмiздi баыласа онда мынаны байаймыз:
• баса адамдармен зара рекеттесiп оларды абылдаймыз жне баалаймыз.
• Жиi трлi естiгендерiмiздi ызыушылыпен абылдаймыз.
• Таныстарымызбен немесе кездейсо адамдармен мiрлiк тжiрбиелерiмiзбен алмасамыз.
• Баса адамдарды серiн сезiнiп олара елiктеп з мiнез-лымызды згертемiз.
• Шешiм абылдаанда кп жадайда асыдаы адамдарды пiкiрiн есепке аламыз.
арым-атынас стратегиясы
арым-атынас стратегиясы шке блiнедi.
1-шi ашы-жабы арым-атынас. Ашы арым-атынаста р адам зiнi кзарасын жеткiзе бiлуi жне басаларды позициясын тыдауа рдайым дайынды. Ал жабы арым-атынас апарата деген зiнi кзарасын атынасын жеткiзе алмауы, арым-атынаса тсуге талпынбауы.
2-шi Монологты стратегия.
3-шi Рольдiк тлаарлы стратегия (малiм-оушы, лкен-кiшi).
арым-атынасты трлерi:
1. Маскiлi арым-атынастар; бiр кннi iшiнде бiрнеше маска кию. Формалды арым-атынас, яни мнда маскiлердi пайдаланып схбаттасушыларды тлалы ерекшелiгiн тсiнiп ескеруге талпынамыз (сыпайлы, аталды, тйыты). Шынайы схбаттасушыа деген сезiмдерiн, эмоцияларын арым-атынас барысында крсетпейдi.
2. Формалды рлдiк арым-атынас – мнда схбаттасушыны тласы мен леуметтiк рлi маызды болып табылады.
3. Iскерлiк арым-атынас – мнда схбаттасушыны iске деген тлалы ерекшелiгi, мiнезi, жасы, кiл-кйi ескерiледi. Сонымен бiрге оны iске деген ызыушылыы мндiк маызды орын алады.
4. Достарды рухани жне тлалы арым-атынасы – мнда кез келген таырыпа гiме озауа болады, тек сз арылы ана емес жест, мимика арылы бiрiн-бiрi жасы тсiнедi.
5. Маникулятивтiк арым-атынас схбаттасушыдан белгiлi бiр пайда табуа баытталан. Ол шiн схбаттасушыны тлалы ерекшелiгiне байланысты трлi дiстер пайдаланады.
6. Вербалды жне вербалды емес арым-атынас.
Коммуникациялы жйе – бл алынатын жне берiлетiн апаратты тсiнудi амтамасыз ету масатында адамдар арасындаы хабар алмасу.
Коммуникацияны негiзгi функциялары мыналар:
1.Информативтi – адамдар арасындаы зара рекеттесудi йымдастыру.
2.Интерактивтi – адамдар арасындаы зара рекеттесу трлерiн пайдалана отырып схбаттасушыны кiл кйiне, сенiмiне мiнез-лына сер ету.
3.Перциптивтi – арым-атынаса тсушi серiктестердi бiрiн-бiрi абылдауы жне зара тсiнушiлiктi алыптастыру.
4.Экспрессивтi – эмоционалды бастан кешiрулер сипатын згерту.
Хабар беру мына баыттармен жзеге асады:
-жоарыдан тменге – жмысшылара бйры беру.
-тменнен жоарыа – басшылармен пiкiр алмасу жне т.б.
Коммуникация процесi жзеге асу шiн мынадай 4 элемент керек.
1. хабар берушi
2. млiмет
3. арнайы апарат беру ралы
4. апарат алушы
Коммуникация процесi 5 кезенен трады.
1. апарат алмасуды басталуы, мнда хабар жiберушiнi андай реакция алатынын ашы бiлу керек.
2. Ойды символа млiметкен айналуы