Пептидазалар (пептидгидролазалар) 5 страница

2) энергетикалы тосауылды жне активтену энергиясыны тмендеуі

3) реакция німіні жне субстратты оптималды концентрациясына жетуі

4) рН-ты оптималды мніне келуі

5) рекеттесетін заттарды активтену энергиясыны суі

болады

4. . Химиялы табиаты жаынан ферменттер:

1) кмірсулар

2) ерекше ызметі бар белоктар

3) ерекше ызметі жо белоктар

4) бейорганикалы катализаторлар

5)аминышылдары

5. Бейорганикалы катализаторлармен салыстыранда ферменттер:

1) активтену энергиясын бірден тмендетеді

2) реакцияны баытын згертпейді

3) ферменттер жоары арнайылыа ие

4) айтымды реакцияны тепе-тедікке жету уаытын тездетеді

5) реакция барысында жмсалмайды

Толытырыыз:

6) Ферменттермен катализденетін реакциялар -------------- сатыда жреді.

7) Субстрат ферментті активті орталыымен байланысады жне----------------комплекс тзеді.

8) Белоктармен салыстыранда ферменттер -------------------- рылымына ие.

9) Ферменты жоары боилогиялы…………………… ие

10)Ферменттер активтілігІН -------------------- болады.

№2 квантталан мтін тест тапсырмасымен

Ферменттерді рылысы.

ралысы жаынан ферменттер жай ферменттер (бір компонентті) жне крделі (екі компонентті) болып блінеді

Бір компонентті ферменттер

Жай белоктар трізді ралады, біра олара араанда ферменттерде активті орталы болады. Активті орталы ферментті каталитикалы активтілігін амтамасыз етеді. Бір компенентті ферменттерге асазан ішек жолыны ферменттеріні барлыы дерлік жатады.

Ферментті активті орталыыны рылысы

Активті орталы — бл ферментті субстратпен рекеттесетін аймаы. Активті орталы амин ышылдарыны алдытарынан трады. Активті орталы екі айматан трады: а) субстратты айма , ферментті субстратты арнайлыына жауапты жне субстратпен байланысады; б) каталитикалы айма, субстратты химиялы жааруына жауапты, ол сер ету арнайлыына жауапты.

Ферментті аллостерикалы орталыы

Кейбір ферменттерде активті орталытан баса аллостерикалы орталы болады, ол орталы ферментті активті орталыыны ызметін реттейді. Аллостерикалы орталыа эффекторлар сер еткен кезде активті орталыты конформациясы згереді. Аллостерикалы орталы бірнеше суббірліктен тратын ферменттерде болады.

Екікомпонентті ферменттер

Екікомпонентті ферменттер (холоферменттер) белоктік бліктен (апофермент) жне белоксіз бліктен (кофермент) трады. Кейбір ферменттерде апофермент пен кофермент мыты байланысан жне осы байланыс зілгенде фермент блінеді. Біра бл байланыс лсіз ферменттер де бар. Апофермент субстратты арнайлыа жауапты, кофермент сер ету арнайлыына жауапты,реакцияны трін анытайды. Кофермент рлін ртрлі витаминдер мен металдар (темір, мыс) атарады.

Фермент рамындаы металдарды рлі:

1)Коферментті – металл фермент жргізетін реакцияа міндетті трде атысады. Мысалы: цитохромдар рамындаы темір коферменттік негізгі блігі болып табылады жне электрондарды тасымалдайды.

2)Кофакторлы – фермент рамына кіреді, сонымен атар апофермент пен коферментті байланыстырады. Мысалы: пиридинферментте бл ферменттерді апоферменті мен коферментін байланысу шін мырыш иондары.

Сіздерді назарларыыза бір, екі, ш немесе одан да кп жауабы бар тапсырмалар сынылады. Барлы дрыс жауабы бар клавиштерге басыыз:

1. Жай ферменттер болып келеді

1) белоктар

2) олигопептидтер

3) липидтер

4) кмірсулар

5) амин ышылдары

2. крделі ФЕРМЕНТТЕР

1) амин ышылы жне липидтерден;

2) амин ышылы жне кмірсулардан;

3) фосфолипидтерден;

4) полисахаридтерден;

5) белоктар жне белок емес бліктерден

ралады

3. Активті орталы – бл

1) альфа- амин ышыл алдытарыны бірегей жйелігі;

2) минералды ышыл алдытарыны бірегей жйелігі;

3) бетта- амин ышыл алдытарыны бірегей жйелілігі;

4) гамма- амин ышыл алдытарыны бірегей жйелілігі;

5) гирокси ышыл алдытарыны бірейгей жйелілігі

6) карбон ышылы алдытарыны бірегей жйелілігі.

4. Субстратпен комплементарлы байланысты амтамасыз ететін, фермент молекуласындаы амин ышылы алдытарыны бірегей жйелілігі аталады...

1) активті орталы

2) аллостерикалы орталы

3) молекулярлы орталы

4) кофактор

5) кофермент

5. Ферментті полипептидтік бліГі:

1) апофермент

2) изофермент

3) кофермент

4) холофермент

5) простетикалы топ

6. Ферментті белоксыз бліГі

1) апофермент

2) изофермент

3) кофермент

4) холофермент

5) мультифермент

7. Кофермент – бл

1) крделі ферментті тез блінетін белокты блігі

2) крделі ферментті блінбейтін белоксыз блігі

3) крделі ферментті белокты блігі

4) жай ферментті белоксыз блігі

5) крделі ферментті трасыз байланысан белоксыз блігі

8. андай да бір тмен молекулалы затпен байланысанда фермент активтілігі згеретін ферментті орталыы

1) каталитикалы 2) аллостерикалы

3) субстратты 4) активті

9. Металдарды ферменттегі рлі

1) коферменттік

2) апоферментті рамына кіреді

3) апофермент пен коферментті байланыстырады

4) аллостерикалы орталыты рамына кіреді

5) кофакторлы

Толытырыыз :

10. Ферменттік каталИЗДІ ДЕ, СУБСТРАТТЫ ДА осып алуа жауапты фермент молекуласыны аймаы - __________________________

11. Активті орталытан алыстаан реттеушІ орталы -______________________

№3 квантталан мтін тест тапсырмасымен

Ферменттерді формалары.

Изоферменттер

Изоферменттер — ртрлі жадайда бір субстратпен бір реакцияны катализдейтін ферменттерді молекулалы тр зерісі. Олар апоферменттеріні рылысы, физика – химиялы асиеттері, апоферментті субстрата ытытыы бойынша ажыратылады. Коферменттері бірдей, сол себепті изоферменттерді биологиялы сері бірдей. Изоферменттер электрофорезде оай блінеді.

Жасушалар жне органдар осы немесе баса да изоферменттерді млшеріне байланысты ажыратылады, б.а. оны органотропты асиеті бар. Бл азалы диагностика жргізуге ммкіндік береді, себебі ртрлі мшелерді заымдануында ана белгілі изоферменттер тіп кетеді.

Лактатдегидрогеназаны изоформалары (ЛДГ)

ЛДГ лактатты (ст ышылы) пирувата (пирожзім ышылы) дейін тотыатын айтымды реакциясын катализдейді жне бес трлі изомерменттері бар. Изоферменттер полипептидтік тізбектерді рылысы бойынша ажыратылады, біра коферменттері бірдей — НАД (никотинамидадениндинуклеотид). ЛДГ апоферментіні рамы трт полипептидті тізбегінен трады. Н-тізбегін (heart-жрек) жне М- тізбегін (muscle-блшы ет) ажыратады. ЛДГ изоферменттері:

ЛДГ₁- 4 Н-тип тізбегінен трады, жректе кездеседі;

ЛДГ₂- 3 Н-тип, М-типті 1 тізбектерінен трады, жректе, бйректе кездеседі;

ЛДГ₃ – 2 H, 2 M- тип тізбектерінен трады, кпеде кездеседі ;

ЛДГ₄– 1 H, 3 M- тип тізбегінен трады, кбіне бауырда кездеседі;

ЛДГ₅- 4 M тип тізбегінен трады, блшы етте, бауырда кездеседі.

Біратар ауыруларда ан плазмасындаы ЛДГ активтілігін зерттейді. алыпты жадайда ЛДГ активтілігі 170-520 ЕД/л те болады. Активтілігіні жоарылауы жрек, бауыр, бйректі жедел заымдануында, сонымен атар мегалобластты жне гемолитикалы анемияда байалады. Біра бл айтыландарды ішінде тек бір ана тінні заымдалуын крсетеді

Креатинкиназаны изоформалары (КК)

КК креатинфосфатты тзілу реакциясын катализдейді. КК молекуласы – димер, екі типті суббірліктен трады: М (блшы ет типі) жне В (ми типі). ш изофермент тзіледі- ВВ, МВ, ММ. Изофермент ВВ бас мида, ММ – аа блшы еттерінде жне МВ- жрек блшы еттерінде орналасады. алыпты жадайда КК активтілігі 90 МЕ/л-ден аспауы керек. ан плазмасындаы КК активтілігін лшеу арылы инфаркт миокардында диагноз оюда маызы зор (МВ дегейі артады). ММ млшері травма аланда жне аа блшы еттері заымдаланда артуды. ВВ гематоэнцефалитикалы тосауылдан те алмайды, сондытан диагностикада маызы жо.

Проферменттер

Кейбір ферменттер активті емес проферменттер трінде тзіледі. Реакциялара дайындалу кезінде ферменттерді активті орталыы тзілуіне арай олар активтендіріледі. Мысалы, пепсинні проферменті пепсиноген. Асазанда тз ышылыны серініен пепсиногеннен активті пепсин тзіледі.

Мультиферменттік комплекстер

Кейде жеке ферменттер зара бірігіп мультиферменттік комплекс райды, онда бір ферментті реакция німі баса бір ферментті субстраты бола алады. Немесе бірнеше ферменттер бір субстрата белгілі бір ретпен сер етіп, трлі реакциялар жргізеді. Мысалы, пируватдегидрогеназды мультиферменттік комплекс бір субстрата сер ететін (пируват) бірнеше ферменттерді біріктіреді, біра ртрлі типті реакцияны катализдейді.

1. Мультиферменттік комплектер ралады

1) екі субстратты згеруін катализдейтін бірнеше ферменттерден

2) бір субстратты бірнеше реакцияларда згеруін катализдейтін бірнеше ферменттерден

3) бір субстратты бір реакцияда ана згеруін катализдейтін бірнеше ферменттерден

4) ш субстратты бір реакцияда згеруін катализдейтін ферменттерден

2. Изоферменттер – бл кптеген ферменттерДІ ФОРМАЛАРЫ,ОЛАР

1) ртрлі реакцияларды катализдейді

2) физико-химиялы асиеттері жне рылысы бойынша айырмашылыы жо

3) бір реакцияны катализдейді біра ртрлі жадайда

4) физико-химиялы асиеттері жне рылысы бойынша ажыратылады

5) бір жадайда бір реакцияны катализдейді

3. Лактатдегидрогеназаны бауырда КЕЗДЕСЕТІН изоферменті

1) ЛДГ 1

2) ЛДГ 2

3) ЛДГ 3

4) ЛДГ 4

5) ЛДГ 5

4. Профермент болып табылады

1) активті ферменттер

2) ферменттерді бастапы трі

3) полиферменттік жйе

4) ферментті кптеген формасы

5) табиаты белок емес органикалы зат

5. Изоферменттер -БЛ

1) ферменттерді активсіз формалары

2) бір класа жататын ферменттерді жинаы

3) ферменттерді кптеген формалары

4) полиферменттік жйе

5) ферменттерді бастапы трі

болады

6. Инфакт миокарды диагностикасында анда

1) пероксидаза

2) лактатдегидрогеназа

3) каталаза

4) -амилаза

5) пируватдегидрогеназа

ферментті АКТИВТІЛІГІН АНЫТАУ маызды рл атарады

7. Пируватты лактата айналу жылдамдыы жрек блшы етінде жне бауырда згеше, себебі бл АЗАЛАРДА лактатдегидрогеназа:

1) ртрлі изоформалармен крсетілген

2) ртрлі кофакторлары бар

3) ртрлі компартментте орналасан

4) ртрлі коферменттері бар

Толытарыыз:

8. Креатинкина изоформалары _______ тзілу реакциясын катализдейді

9. ---------------------- серінен пепсиноген пепсинге айналады

10. --------------------- заымдаланда КреатинкинаЗАНЫ ММ изоформаларыны саны артады

№4 квантталан мтін тест тапсырмасымен

Ферменттерді арнайлытары

Тсінік

Ферменттер тек белгілі бір субстрата (субстратты арнайлы) сер етеді жне белгілі бір химиялы реакцияны (сер ету арнайлыы) ана тездетеді.

Субстратты арнайлы

Субстратты арнайлы: абсолюттік, салыстырмалы, стереохимиялы болып блінеді.

Абсолюттік (жеке) арнайлы – ферментті бір ана субстрата сер етуі. Мысалы, аргиназа тек аргининге сер етіп, оны мочевина мен орнитинге дейін ыдыратады. Салыстырмалы (топты) арнайлы – ферменттер рылымды жатан сас, байланыс трі бірдей заттарды тобына сер етеді. Мысалы, пепсин сімдік пен жануарлар организмінде кездесетін барлы белоктарды пептидтік байланыстарын зе алады. Стереохимиялы арнайлы оптикалы немесе геометриялы изомерлері бар болуымен байланысты. Мысалы, фумараза тек фумар ышылыны (транс-изомер), згеру реакциясын катализдейді, ал фумар ышылыны цис изомері болып табылатын малеин ышылына сер етпейді.

сер ету арнайлыы

сер ету арнайлыы – бл ферменттерді субстратпен ммкін болатын реакцияларды ішінен тек бір ана химиялы згеріске шырауы. Ферменттер бірнеше субстраттара сер ете алады, біра тек белгілі бір реакцияны ана кализдейді.

1. СУБСТРАТА АБСОЛЮТТІ АРНАЙЛЫ КРСЕТЕТІН ФЕРМЕНТ

1) липаза

2) пепсин

3) амилаза

4) сахараза

5) аргиназа

2. БІР СУБСТРАТТЫ ЗГЕРУІН КАТАЛИЗДЕЙТІН ФЕРМЕНТКЕ КЕЛЕСІ АРНАЙЛЫ ТН

1) топты

2) абсолюттік

3) салыстырмалы

4) зіндік

5) стереолы

3. РТЛІ МОЛЕКУЛАЛАРДАЫ БІР БАЙЛАНЫСТАРДЫ ЫДЫРАУЫН КАТАЛИЗДЕЙТІН ФЕРМЕНТТЕРГЕ КЕЛЕСІ АРНАЙЛЫ ТН:

1) топты

2) абсолюттік

3) салыстырмалы

4) зіндік

5) стереолы

4. ТЕК АНА БІР ОПТИКАЛЫ ИЗОМЕРДІ ЗГЕРУІН КАТАЛИЗДЕЙТІН ФЕРМЕНТТЕРГЕ КЕЛЕСІ АРНАЙЛЫ ТН:

1) топты

2) абсолюттік

3) салыстырмалы

4) зіндік

5) стереолы

Толытырыыз:

5. ФЕРМЕНТТЕР СЕР ЕТУ АРНАЙЛЫЫ ОЛАРДЫ БІРНЕШЕ СУБСТРАТТАРА СЕР ЕТЕТІНІМЕН, БІРА __________________ КРІНЕДІ.

6. ФЕРМЕНТТІ АБСОЛЮТТІ АРНАЙЛЫЫ_________________________ СЕР ЕТЕТІНІМЕН БАЙАЛАДЫ.

7. ФЕРМЕНТТІ САЛЫСТЫРМАЛЫ АРНАЙЛЫЫ_________________________ СЕР ЕТЕТІНІМЕН БАЙАЛАДЫ.

8. БЕЛОКТАРДАЫ ПЕПТИДТІК БАЙЛАНЫСТЫ ФЕРМЕНТ ___________________. ЫДЫРАТАДЫ.

9. ФУМАР ЖНЕ МАЛЕИН ЫШЫЛДАРЫ ГЕОМЕТРИЯЛЫ ИЗОМЕРЛЕР БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ, СОНДЫТАН ОЛАРА ___________ АРНАЙЛЫ ТН.

10. ПЕПТИДТІК БАЙЛАНЫСТЫ ЫДЫРАТАТЫН ПЕПСИН ФЕРМЕНТІ _____________________________ АРНАЙЛЫА ИЕ.

№5 квантталан мтін тест тапсырмасымен

Ферменттерді активтілігіне сер ететін факторлар

Температураны сері

Ферментті е жоары активтілігіне сйкес келетін температураны (37°—45°С), ферменттерді сер етуіні оптималды температурасы деп атайды. Температураны 37°-тан тмен тсуі немесе 45⁰С-тан жоарылауы ферменттерді инактивацияа шыратады. Инактивация айтымды жне айтымсыз болып блінеді. айтымды инактивация температура тмендегенде байалады, фермент з активтілігін алпына келтіре алады. Температураны тмендету хирургиялы практикада кеінен олданылады (шует, бастапы бліну сатысында рыты, келесі ауыстырып ондыруа арналан азаларды мздату жне т.б.).

айтымсыз инактивация температура 45⁰С-тан асанда байалады жне фермент з активтілігін айта алпына келтіре алмайды. Температураны 70°С-тан жоарылауы ферменттерді денатурацияа алып келеді .

ОртарН ортаны сері

Ферменттер амфотерлік асиетке ие жне фермент молекуласыны заряды, ферментті орналасан ортасына байланысты. Кез-келген ферментті ерекше активті болатын, зіндік оптималды рН ортасы болады. Кптеген ферменттер шін оптималды рН ортасы 4 пен 7 арасында. Оптималды аралыта ферментті субстрата деген ынтытыы жоары болады. рН оптималды маынасына салыстырмалы біршама згерсе ферментті конформациясы згереді, активті орталы, комплементарлылы жне реакция жылдамдыы бзылады.

Субстрат концентрациясыны сері

Субстратты концентрациясыны жоарлауынан реакция жылдамдыы алашында пропорционалды седі, біра толы аныаннан кейін субстрат концентрациясы жылдамдыын згертпейді немесе реакция тежеліп алады.

. Фермент концентрациясыны сері

Фермент концентрациясы мен реакция жылдамдыы арасындаы байланыс - сызыты.

Фермент серіні активаторлары мен ингибиторлары

Жасушада ферменттерді активтілігіне активтілігін жоарылататын (активаторлар) немесе тежейтін (ингибиторлар) эффекторлар сер етеді.

Активаторлар блінеді:

1. Арнайлыы жо— бір топ ферменттерді активтілігін арттырады. Кбіне бны иондар орындайды. Сонымен, магний ионы барлы фосфатазаларды активтендіреді.

2. Арнайлыы бар — тек бір ана ферментті активтендіреді. Мысалы, Mn тек изоцитратдегидрогеназаны активтендіреді, т ышылыны тздары йы безі слі липазасын. Ішек жасуша эпителийінде тзілетін энтеропептидаза трипсиннні активаторы болып табылады: ол гексапептидті бліп шыарады да трипсиногенді трипсинге айналдырады.

1. КАТАЛИТИКАЛЫ РЕАКЦИЯ ЖЫЛДАМДЫЫ БАЙЛАНЫСТЫ

1) рН

2) фермент концентрациясына

3) изоферменттерді болуына

4) активті орталыты жайына

5) субстрат концентрациясына

2. ФЕРМЕНТТІ КОНЦЕНТРАЦИЯСЫН ЖОАРЫЛАТАНДА ФЕРМЕНТАТИВТІК РЕАКЦИЯ ЖЫЛДАМДЫЫ:

1) тмендейді

2) жоарылайды

3) згермейді

4) жоарылайды, сосын тратанады

5) тмендейді, сосын тратанады

3) АКТИВАТОРЛАР БОЛАДЫ

1) арнайлыы бар

2) абсолюттік

3) арнайлыы жо

4) салыстырмалы

5) стереоарнайлыты

4. АНДАЙ РН МНІНДЕ КПТЕГЕН ФЕРМЕНТТЕР МАКСИМАЛДЫ АКТИВТІЛІК КРСЕТЕДІ

1) ышылды рН=1.5-2.0

2) сілтілік рН=8.0-9.0

3) бейтарапа жаын рН= 5-7

4) тек ана рН=7.0

5. ФЕРМЕНТАТИВТІК РЕАКЦИЯ ЖЫЛДАМДЫЫ ТУЕЛДІ ЕМЕС

1) фермент концентрациясына;

2) субстрат концентрациясына;

3) орта рН-на;

4) реакция німіні шыуына

5) ферментті молекулярлы массасына

6. ФЕРМЕНТТЕРДІ АКТИВАТОРЛАРЫ - БЛ

1) ферменттік реакцияларды жруін реттейтін заттар

2) ферменттік реакцияларды жруін тездететін заттар

3) ферменттік реакцияларды жруін баяулататын заттар

4) заттар – ферменттерді денатураторлары

5) ферменттерді концентрациясын лайтатын заттар

7. ТЕМПЕРАТУРАЛЫ ОПТИМУМ – БЛ ТЕМПЕРАТУРАДА

1) айтымды инактивация байалады

2) фермент минималды активтілікке ие

3) фермент тнбаа тседі

4) фермент максималды активтілік крсетеді

5) фермент активсіз

8. ФЕРМЕНТТІ АЙТЫМДЫ ИНАКТИВАЦИЯСЫ АНДАЙ ТЕМПЕРАТУРАДА БАЙАЛАДЫ

1) 0⁰ С

2)-10⁰ С

3) 37⁰ С

4) 70⁰ С

5) 100⁰ С

9. ФЕРМЕНТТІ АЙТЫМСЫЗ ИНАКТИВАЦИЯСЫ АНДАЙ ТЕМПЕРАТУРАДА БАЙАЛАДЫ

1) 0⁰ С

2) 50⁰ С

3) -40⁰ С

4) 40⁰ С

5) 100⁰ С

10. ТРИПСИНННІ СПЕЦИФИКАЛЫ АКТИВАТОРЫ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ

1) магний ионы

2) т ышылыны тздары

3) энтеропептидаза

4) тз ышылы

5) химотрипсин

Толытырыыз:

11. СПЕЦИФИКАЛЫ АКТИВАТОРЛАР ТЕК АНА _______________________________________________________________________________ СЕРІН КШЕЙТЕДІ

12. СПЕЦИФИКАЛЫ ЕМЕС АКТИВАТОРЛАР ТЕК АНА _______________________________________________________________________________ СЕРІН КШЕЙТЕДІ

№6 квантталан мтін тест тапсырмасымен

Ферменттерді ингибиторлары

Ингибиторлар ферменттермен ртрлі дрежедегі беріктікпен рекеттеседі, сол себепті айтымды жне айтымсыз болып блінеді. сер ету механизмі бойынша ингибирлену бсекелес жне бсекелес емес болып блінеді. Ингибиторлар арнайлыы бар жне арнайлыы жо болып блінеді.Арнайлыы бар-бір ферменттін активтілігін тежейді, ал арнайлыы жо-бір топ ферменттін.

Бсекелес ингибирлену

Ингибиторлар рылысы жаынан субстратпен сас болады да ферментті активті орталыымен байланыса алады.Фермент-ингибитор комплексі тзіледі. Сонымен бірге ингибитор ферментті активті орталыын толыымен ала алмайды. Субстрат концентрациясын арттыранда ингибитор сері тежеледі. Мысалы, СДГ(сукцинатдегидрогеназа) ферментіні субстраты янтар ышылы болса, малон жне ымыздысірке ышылдары ингибиторлары болады, себебі оны активті орталыымен байланысып, осы ферментпен янтар ышылыны тотыу реакциясын тотата алады. Бсекелес ингибиторлара сонымен атар организмге енгізгенде метаболизмді тежейтін антиметаболиттер де жатады.

Мысалы, сульфаниламид рылысы жаынан парааминобензой ышылына (ПАБ) те атты сас. ПАБ метилтрансферазаны коферменті фоль ышылыны рамына кіреді. Метилтрансфераза коферментіні рамына сульфаниламид еуі фермент активтілігіні тмендеуіне алып келеді. Осы негізде сульфаниламидтік препараттарды медицинада олданылады.

Бсекелес ингибирленуге реакция німімен ингибирлену де жатады. Реакция німдері рылысы жаынан кбіне субстрата сас болады, сол себепті олар ора жиналып, ферментті ингибирлейді.

Бсекелесс емес ингибирлену

Бсекелес емес ингибирленуде ингибиторды химиялы рылысы субстратпен сас болмайды, сол шін ингибитор субстратпен бірге ферментті активті орталытарындаы субстратты аймаа таласпайды. Ингибиторды сері оны активті орталытаы каталитикалы топтармен байланысып, активті орталыты конформациясын згертіп, субстратпен байлынысуына жол бермейді. Сонымен атар згеріске шырамайтын фермент-субстрат-ингибитор комплексі тзіледі. Бндай ингибиторлара темірмен байланысан цитохромдарды каталитикалы орталыына кіретін цианидтер жатады жне оларды ингибирлейді. Ауыр металдарды ионы ферменттерді каталитикалы орталытарыны тиотоптарыны серін тежей отырып, ингибирлеуші сер крсетеді.