Лт жоспары - азастанды армана бастайтын жол» атты мааласы.

2016 жылды 1 атарынан «5 институтты реформаны жзеге асыру бойынша 100 наты адам» – лт жоспарын орындауды практикалы кезеі басталды. Мемлекетті, экономика мен оамды дамыту шін аидатты жаа ыты орта алыптастыратын 59 за кшіне енді. Бізге тарихымыздаы брын-соды болмаан ауымдаы лтты занамаа згерістерді баамдау маызды. Оны стіне, олар бізді азастанды арманымыз – ХХІ асырда кшбасшы отыз лтты бірі болуа ол жеткізуімізге жол ашады. р рпаты з арманы бар, оларда тек жеке жне отбасылы игіліктерге ана мтылыс крініс таппайды. Оларда ашанда туан жерге деген сйіспеншілік сезімі, з халы мен Отаныны баыты туралы асар айын крінеді. Ата-бабаларымызды кптеген рпатары шін азастанны Туелсіздігі асыл арман болып келді. Біз оларды азат жне туелсіз Отанды асаан кп асырлы иялдарын іс жзіне асырды. Біз, азіргі азастандытар шін Туелсіздік кпэтносты оамымызды наты жоары мірлік ндылыына айналды. Біз осыдан бар-жоы ширек асыр брын ана барлы аыл-ойымыз бен жрегімізді баурап алан кптеген ой-ниеттерімізге ол жеткіздік. Біз азастан Республикасыны егемендігі Конституция мен задарды берік арауы мен халы мддесіне ызмет ететін мемлекеттік аппаратты ксіби жне негізді іс-имылына ара сйеуін амтамасыз еттік. Оны азастан экономикасыны наты табыстарымен, лтты байлыты жне халы игілігіні сімімен ныая тсетін еттік. Туелсіздігімізді жоары халыаралы беделмен жне лтты ауіпсіздікті тиімді жйесімен сенімді оралуын амтамасыз еттік. Біз з жеріміз бен оны байлыыны ыпты иесі болуа йренудеміз, жаа технологияларды мегеріп, тарихымызда ешашан болып крмеген ндірістік уаттар мен экономиканы ттас салаларын іске осудамыз. Жне е бастысы – біз жааша армандауды, Туелсіз азастанымыз бір блшегі болып отыран жаанды лемдегі иындытара арамастан, ел мен оамды дамытуда наты міндеттер оюды жне оларды шешуді йрендік. Жаа азастанды арман Біз Туелсіздікті 25-ші жылдыына жаа азастанды арманмен ая басты, оны басты масаты жзеге асырылып жатан «2050» Стратегиясымен бара-бар. ХХІ асырды ортасына арай біз азастанны лемдегі аса дамыан 30 мемлекетті атарына осылуына ол жеткізуді жоспарлап отырмыз. Бл 2015 жылды суірінде тіп, азастандытарды абсолютті кпшілігі олдау крсеткен кезектен тыс президенттік сайлау барысында пайда болан бкілхалыты армана айналды. Шын мнінде, осы бкілхалыты сенім кепілі бізді Болашаы Бірттас лт туындауындаы тарихи акт болды. Біз зімізді жаа арманымыза арай жаындауды Бес институтты реформаны жзеге асыру бойынша 100 наты адам – лт жоспарын жасаудан бастады. Осы жаыртулара шешуші рл беріліп отыр. Олар азастанды, оны экономикасын, мемлекет пен оамды згертетін тарихи міндеттер кешенін шешуге даыл жол салады. Олар планетадаы аса дамыан мемлекеттерді біріктіретін Экономикалы ынтыматасты жне даму йымыны стандарттарына сйкес келетін елді дамыту, экономикалы сім мен барлы азастандытарды мірін жасарту шін жаа лайыты жадайлар алыптастырады. Бізді азастанымыз серпіндірек, лайытыра, сенімдірек жне дулеттірек болады. 2015 жылды бірнеше айыны ішінде ана Бес институтты реформаны басталуын занамалы жне йымдастыру трысынан амтамасыз ету бойынша орасан зор жмыс атарылды. Бл жмыс мені Жарлыым бойынша рылан Жаыртулар жніндегі лтты комиссияны басшылыымен жргізілді. Мен біратар кеес ткізіп, сарапшылармен, саясаткерлермен, бизнес жне аржы йымдарыны басшыларымен гімелестім. Халыаралы сапарларым мен кездесулерім шеберінде мен зімні ріптестеріммен – зге елдерді мемлекет жне кімет басшыларымен талай рет кеестім. Ттастай аланда, мені азастанды тередете жаырту жніндегі ой-ниетіме барлы тараптан жан-жаты олдау крсетілді. леуметтік сауалдамалар да лт жоспарыны барлы бес реформасына траты жоары олдау крсетіліп келе жатанын айатап беріп отыр. азастандытар реформаларды уатылы жне ккейкесті екенімен бірауыздан келіседі. азірді зінде барлы ажетті задар абылданды жне зады кшіне енді. Парламент пен кімет жмысыны йлесімділігін ерекше атап ткім келеді. те ыса мерзімде жзеге асырылан занамалы жмыстарды осындай арыны мен сапасы бан дейін азастанда болып крген емес. Бл – бізді парламенттік моделімізді жне мемлекеттік билікті кілетті жне атарушы тарматарыны зара іс-имыл жйесіні жоары тиімділігіні айаы. лт жоспарын орындау бойынша практикалы жмыстар жаа ммкіндіктер мен лемдік дамудаы ытимал туекелдерді есепке ала отырып, згермелі жаанды жадайлара толы сйкес тзіліп жатанын кру маызды. Бл туралы мені 2015 жылды 30 арашасындаы азастан халына Жолдауымда егжей-тегжейлі баян етілген. Бес институтты реформа азастан экономикасы жаанды экономикалы иындытарды кшті ыпалын сезініп отыран азіргі кезеде ерекше маызды. Біз оларды экономикалы сімні сенімді арынын алпына келтіру мен бкіл халыа берік леуметтік кепілдіктерді амтамасыз етуге баытталан мемлекетті дадарыса арсы ке ауымды шараларыны басты рамдасы ретінде арастырамыз. азастанны дамуды жоары лемдік стандарттарына ол жеткізуіне ыпал ететін жаа азастанды занамалар азірді зінде жмыс істей бастады. Сондытан азір азастандытарды олар туралы тек біліп ана оймай, сондай-а, оларды практикалы мірде, экономикалы ызметте немесе оамды атынастарда беретін жаа ммкіндіктерін олданулары маызды. Баршаны бойында ыты жаалытар негізінде мемлекеттік басару мен ы тртібіні жйесі алай ауысатыны жайында барынша толы тсінік болуы тиіс. Жаа жадайларда бизнесті алай дамытуа немесе мемлекеттік емес секторды ызметін андай перспективалы баыттарда белсенді етуге болады деген сияты. Осыны брі, ттастай аланда, трындарды бріні экономикалы жне азаматты белсенділіктерін арттыруа уатты серпін беретін болады. Осыны арасында біз зімізді азастанды арманымыза арай секіріс жасап, ХХІ асырды ортасындаы басты масатымыза жаындай тсетін боламыз. Бес реформаны райсысы бойынша іс-имылды жол картасы жасалан жне біз оларды дйектілікпен жзеге асырамыз. Мемлекетті ксібилендіру Бізді бірінші реформамыз «Мемлекеттік ызмет туралы» жаа За негізінде мемлекеттік аппаратты тиімділігін арттыруа баытталан. Мемлекеттік ызметті реформасын біз алашы занамалы акт – Президентті «азастан Республикасындаы мемлекеттік ызмет туралы» за кші бар Жарлыы абылдануыны 20 жылдыы тсында жзеге асыра бастауымызды нышанды мні бар. 1995 жылды желтосанында бл жат тек азастан шін ана емес, сондай-а, бкіл ТМД кеістігі шін инновация боланын атап ту маызды. Біз барлы посткеестік елдерді ішінде алаш болып мемлекеттік ызметшілерді жаа кадрлы корпусын конкурс жне меритократия аидаттары арылы алыптастыруа кірістік. азір азастанды мемлекеттік ызметті дамытуды жаа кезеі бастау алды. Мені Жарлыыммен Мемлекеттік ызмет істері жніндегі министрлік, оны рылымында – Жеморлыа арсы іс-имылды лтты бюросы рылды. Осылайша, тек мемлекеттік ызмет жйесі ана емес, сондай-а, жеморлыа арсы іс-имыл танытатын, яни жеморлы кріністеріні барынша алдын алуа бадарланан жйе де жаыртылып отыр. Бл жерде жеморлыпен кресті зі барынша дйекті бола тседі жне жйелі сипата ие болады. Міне, жеморлыа арсы іс-имыл туралы жаа за осындай станымдара негізделсе, оны зі халыаралы стандарттара бадарланан жне жаа жылдан бастап кшіне енді. Жеморлыа арсы жаа занамамен зара байланыста жне сонымен атарласа абылданан мемлекеттік ызмет туралы жаа за мемлекеттік ызметті жаартылан моделіні негізгі шеберлерін жне мемлекетті басаруды барлы жйесіні тиімділігін кшейту бойынша одан ары іс-имылдарды рет-тртібін айындайды.

Біріншіден, кімшілік мемлекеттік ызметшіні мансабы оны біліктілігі жне жинатаан тжірибесі есепке алына отырып ралады. Мансапты сатыны р баспалдаында ол зіні ксіби жарамдылыын длелдеп отыруа тиіс болады. Жаа заа біратар аидатты нормалар енгізілген. Мемлекеттік ызметке орналасу тек кешенді іріктеу мен жмысты тек тменгі лауазымдардан бастауды нтижелері бойынша ммкін болады. Жмыс тжірибесі мемлекеттік ызметшіні мансапты ілгерілеуіні басты шарты болады жне мнда да тек конкурсты негізде жзеге асырылады. Сондай-а, жекелеген мемлекеттік ызметшілер ротацияларыны ммкіндігі клбеуінен жне тігінен оларды ызметтік баспанамен амтамасыз ете отырып арастырылан.

Екіншіден, мемлекеттік ызметке ашы конкурс арылы жне Кадр саясаты жніндегі лтты комиссияны шешімі бойынша келісімшартты негізде мемлекеттік емес сектордаы басарушылар атарынан азаматтар жне шетелдік менеджерлер тартыла алады.

шіншіден, мемлекеттік ызметшіге ебекаы тлеуді жаа жйесі оны біліктілігі мен атаратын жмысыны сипатына, клемі мен нтижесіне байланысты за трысынан бекітіледі. Аса нтижелі ызмет шін бонустар тлеу арастырылан. Мндай жйені 2017 жылды 1 атарынан бастап енгізу жоспарланып отыр. Бл жерде 2016 жылы бгінде «Б» корпусына кіретін мемлекеттік ызметшілерді ебекаысы жоарылайтынын айта кету керек.

Тртіншіден, зада саяси мемлекеттік ызметшілер ауысан кезде мемлекеттік аппаратты автономдыы мен тратылыы аидаты наты жазылан. Министрлер мен орталы атарушы органдарды жауапты хатшыларыны кілеттіктері егжей-тегжейлі длдеп ажыратылан.

Бесіншіден, шенеуніктер ортасында этикалы нормаларды бзуа келетін жне жеморлы былыстар туындататын жадайларды алдын алу бойынша ата шаралар арастырылан. Мемлекеттік ызметшілерді жмыс пен трмыстаы жріс-трысыны алыптары регламенттелген Мемлекеттік ызметшілерді жаа этикалы кодексі жасалды. Сондай-а, жаа институт – этика бойынша кілетті кілдер институтын ру кзделіп отыр. Олар азаматтар мен мемлекеттік ызметшілерге кеес беріп, оларды ытарын орауды амтамасыз ететін болады.

Алтыншыдан, мемлекеттік ызмет туралы жаа заны маызды ыры оны араулы нормаларыны ы орау органдарына да атысты болатынымен байланысты. Бл жерде ы орау органдарындаы ызметті ерекшелігі олданыстаы «ы орау ызметі туралы» Зада ескерілген. Жетіншіден, жаа за негізінде жне ебекке аы тлеуді жаа жйесі енгізілгеннен кейін «Б» корпусыны кімшілік мемлекеттік ызметшілерін жаа біліктілік талаптарына сйкестігі бойынша кешенді аттестаттаудан ткізу жоспарланан. Аттестаттау кезеінде мемлекеттік ызметке орналасуа конкурстар ткізуге мораторий жарияланатын болады. ызметшілерді біліктілігін 3 жылда бір реттен кем болмайтындай етіп міндетті арттырып отыру за трысынан бекітіледі. Ттастай аланда, мемлекеттік ызметті жаыртуды негізгі ырлары осындай. Мен оны азастандаы барлы жаырту дерісі ой-ниеті табысыны шешуші тетігі ретінде арастырамын. ы тртібі жне задылы Екінш реформаны мні туелсіз сот трелігі мен азастанны бкіл ы орау жйесіні тек ана азаматтарды ытары мен бостандытарын амтамасыз етуге, задарды ата орындауа жне ы тртібін ныайтуа баытталуы тиістігінде. Оны занамалы трыдан амтамасыз ету аясында жаа Азаматты іс жргізу кодексі мен жаа «Жоары Сот Кеесі туралы» За абылданды. «Сот жйесі жне судьяларды мртебесі туралы» Конституциялы заа, ылмысты-іс жргізу кодексіне жне кімшілік ы бзушылы туралы кодекске ажетті згерістер енгізілді. Брінен брын, жаартылан занамалар оамны сот жйесіне сенімін арттыруа ыпал ететін болады. ділдік на сотта салтанат ратыны белгілі. азастан соттарын реформалаудаы теміразы мселе – сапалы судьялар корпусын жасатау. Судьялыа кандидаттарды іріктеуді ата тетігі мен олара ойылатын жоары біліктілік талаптары за трысынан арастырылан. Сот трелігін лкен мірлік тжірибесі бар жне жоары моральды станымдара ие е лайыты рі барынша дайындалан ксіби шеберлер жзеге асырулары тиіс. Судьяларды іріктеу мен таайындау дерістері оам шін млдір жне ашы болады. Осымен байланысты зіні аппараты бар, рамы мен кілеттілігі кеейтілген автономды мемлекеттік мекемеге айналатын Жоары Сот Кеесі тбегейлі реформаланды. Сот реформасыны маызды ыры – сот трелігіні бес сатылы жйесінен ш буынды жйесіне ту. Тек бірінші, апелляциялы жне кассациялы инстанциялар алады. Бл жерде кп іс аралатын бірінші жне апелляциялы инстанциялар соттарыны рлдері айтарлытай кшейтілетін болады. Мндай адам сотты уре-сарсаны алдын алып, сот шешімін абылдауды мерзімін ысартады. азастандаы сот трелігі азаматтарды жеке міріні пиялыына кепіл ын есепке ала келгенде барынша ашы бола тседі. Сот залдары сот істерін аудио жне видеожазуды аппаратураларымен жаратандырылады жне жазбаларды андай да бір тотатуа немесе редакциялауа ммкіндік берілмейді. Бл судьяларды жне сот мжілісіне баса да атысушыларды тртіпке шаырады, сот процесі мен сот абылдаан шешімні объективтілігін амтамасыз етеді. Сот жйесін реформалау шеберінде біратар институтты шешімдер жмыс істей бастайды. Біріншіден, Жоары Сот жанындаы Сот жюриі тбегейлі айта рылады. Сот жюриі азаматтарды судьяларды іс-рекетіне жне судьялы корпус кілдеріні абылданады деп ктіліп отыран Этикалы кодексті бзу жадайларына байланысты арыз-шаымдарын арайтын болады. Екіншіден, Жоары Сот жанынан дауларды, оны ішінде, ірі инвесторлар атысатын дауларды арау шін мамандандырылан ала рылатын болады. Оны шеберінде шетел инвесторларыны ын здерінде туындаан ыты даулар бойынша сапалы рі діл шешу жзеге асырылады. шіншіден, ылмысты іс жргізу шеберінде соттарда, оны ішінде сота дейінгі кезеде, айыптау мен орау арасында тегерім амтамасыз етілетін болуы тиіс. Бан адамны конституциялы ы мен бостандыын шектейтін тергеу судьясыны барлы тергеу рекетін санкциялау бойынша кілеттіліктерін одан рі арай кеейту есебінен ол жеткізілетін болады. Тртіншіден, азастанды соттарды траалары – ы тедерді ішіндегі жолы кедері екенін мытпау маызды. Сондытан оларды тарапынан баса судьялар абылдайтын шешімге ыпал ету ммкіндігі млдем болмайды. Бесіншіден, мемлекеттік сот орындаушыларын кезе-кезеімен ысарту арылы жеке сот орындаушыларыны институты одан рі дамытылады. Сот жйесіні туелсіздігін ныайтатын шараларды маызы ерекше. Мені тапсырмам бойынша бгінде рметті зейнетке шыан судьяларды зейнетаылы амтамасыз ету бойынша барлы мселелерін шешуді арастыратын за абылдананы белгілі. Бл судьялара бар кш-жігерін сот трелігін барынша объективті атаруа аудару ммкіндігін береді. Бдан блек, бізге барлы ы орау органдарыны жне брінен брын полицияны адамдарды мддесі мен ыты тртіпті ныайту ызметінде труына ол жеткізуіміз ажет. Бл шін жергілікті биік органдары мен жергілікті оамдастытара есеп беретін жергілікті полиция ызметі рылады. Осындай ызмет ттастай Экономикалы ынтыматасты жне даму йымына мше біратар елдерде зін жасы танытты. Жергілікті полиция ызметіні арауына оамды тртіп кзеті, трмысты ылмыса арсы тру, жол ауіпсіздігін амтамасыз ету мен са ы бзушылытара атымен тзбеушілік мселелері беріліп отыр. Осы жаалытар жаа занамада крініс тапан. Онда, сондай-а, азаматтарды этикалы нормаларды бзан полицияларды стінен тсірген арыз-шаымдарын арайтын оамды кеестер мен зге де консультативтік-кеестік органдар жйесін ру арастырылан. Сондай-а, «ылмысты ы бзушылы картасы» интернет-порталы рылатын болады. Мндай тетік лемні біратар елдерінде табысты олданылып келеді. Осы веб-ресурса елдегі барлы ылмысты ы бзушылытар жедел енгізіледі. Бл жртшылыты ы орау органдары жмысыны тиімділігін баылауына ммкіндік береді. Пенитенциарлы жйені жасарту ккейкесті мселе болып табылады. Бл жмыс мемлекеттік-жекеменшік ріптестігін дамыту шеберінде жргізілуі тиіс. Шетелдерді табысты тжірибелері жеке секторды пенитенциарлы мекемелерді салу мен пайдалануа тарту жніндегі шараларды жзеге асыруды негізі болуы тиіс. Сондай-а, бан дейін занан аттап, сонысы шін жазасын теген адамдара кмек крсету мен ыпал ету маызды. Бл шін леуметтік оалту кешенді дамытылып, жазасын теп жатан азаматтар шін арнайы леуметтік ызмет крсету стандарттары енгізілетін болады. Ттастай аланда, азастанда ыты мемлекетті орнытырылуы – бірттас жаырту дерісі аясында шешіліп жатан бізді конституциялы міндетіміз. Белгіленген шаралар мен адамдарды жзеге асыру азаматтарды, сондай-а, шетел инвесторларыны лтты сот жне ы орау жйесіне сенімін арттырып, ттастай аланда, еліміздегі бизнес-ахуалды жасартады. Бюрократты шыынсыз экономикаа адам басу Ауымды жмыс шінші реформаторлы баыта – индустрияландыру мен экономикалы сімді амтамасыз ету бойынша жаыртулар кешенімен байланысты. Бізді за мерзімді станымымыз экономика ызметіндегі транзакциялы шыындарды дайы ысарту болуы тиіс. Оларды клемі, е алдымен, мемлекеттік институттарды алай жмыс істейтініне байланысты. Салыты жне кедендік кімшілік жргізуді жасартуа баытталан шаралар зор маыза ие болады.

Біріншіден, бл арада гіме салыты жне кедендік жйелерді кіріктіру туралы болып отыр. Бірте-бірте электронды пішімге кшірілетін тауарлы-кліктік жкжат баылауы енгізіледі. Сондай-а, жаттарды сйкестендірілуі пішіні негізінде салыты жне кедендік тексерулер ресімі отайландырылады. Тексерулерге шаым беру ресімі бірттастандырылады.

Екіншіден, табыс пен млікті жалпыа орта декларациялауа кезе-кезеімен кшу арастырылады. 2017 жылы декларацияларды мемлекеттік ксіпорындар мен мекемелерді, лтты компанияларды ызметкерлері – бл шамамен 1,7 миллион адам – сынатын болады. 2020 жылдан бастап жалпыа орта декларациялаумен барлы жеке тлалар амтылады.

шіншіден, салыты кімшілік жргізуді оайлату масатында осымша н салыыны орнына сатуа салы енгізуді орындылыы мселесі арастырылып жатыр.

Тртіншіден, олданыстаы салыты режімдерді отайландыру жоспарланып отыр, онда 2017 жылдан салыты кірістер мен шыыстарды есебі міндетті трде енгізілетін болады. Бл клекелі экономиканы дегейін тмендетуге ммкіндік береді. ЭЫД елдеріні тжірибесі крсетіп отырандай, табысты жмыс істеп тран экономиканы маызды аидаты мемлекетті шаын жне орта ксіпкерлікті олдауы, оны орауды тиісті дегейін амтамасыз ету болып табылады. Бл жайлар бизнесті оалтылуы мен банкроттыыны жаыртылан ыты ырлары бар Ксіпкерлік кодексінде крініс тапан. Бизнесті орау мен ксіпкерлерге ыты кмек крсетуді орталы тетігі болуы тиіс бизнес-омбудсмен институты ныайып келеді. Оны ызметіні занамалы негізі де Ксіпкерлік кодексінде бекітілген. Бдан блек, онда мемлекеттік монополияа арсы ызметті ыты шеберлері ЭЫД стандарттарына сйкес егжей-тегжейлі баян етілген. Жаартылан монополияа арсы ызмет еркін бсекелестікті жан-жаты дамытуа бадарлануы тиіс. 2016 жылды 1 атарынан бастап доминанттар тізілімі тек реттелетін рынок бойынша жргізіледі, ал 2017 жылдан бастап толытай алынып тасталады. Тиісті тауарлы рыноктара субъектілерді лесін лайтуа мндай іс-имылдар бсекелестікті шектеу белгісі болмаан кезде ана жол берілетін болады. 2017 жылды 1 атарынан бастап баалы реттеу алынып тасталады, оны орнына тек монополияа арсы реттеу мен баылау ралдары ана пайдаланылады. Монополияа арсы ызмет жанынан жаа институт – монополияа арсы занаманы бзушылытар орытындылары бойынша абылданатын шешімдерді объективтілігі мен млдірлігін амтамасыз ететін келісім комиссиясы рылатын болады. Мемлекетті ксіпкерлікпен зара іс-имылы мен ріптестігіні жаа аидаттары Мемлекеттік сатып алулар туралы Заны жаартылан редакциясында крініс тапан. Олар німді сату шін за мерзімді келісімшарттар жасасу арылы тікелей инвестициялар тартуа жаа ммкіндіктер ашады. Бл, сондай-а, азастанда жаа жоары технологиялы ндірістер руа ызмет ететін болады. Фермерлік пен бкіл аграрлы секторды дамыту шін айтарлытай ынталандырушы кш Жер кодексіне енгізілген згерістер болды. Жаа ыты нормалар жмыс істеп тран 224 мынан астам агронерксіптік кешен субъектілеріне олар жала алан 97,4 млн. га жерді жекеменшікке алуа ммкіндік береді. Оны стіне, кадастрлы ныны 50 %-ы клемінде 10 жыл мерзімге бліп-бліп тлеу арастырылан. Бдан блек, 102 млн. гектар запас жерді ауыл шаруашылыы ндірісін жргізуге арналан 85,3 млн. гектарын да азастан Республикасыны зады жне жеке тлалары жекеменшікке аукцион арылы сатып ала алады. Млікті задастыру мерзімі 2016 жылды 31 желтосанына дейін зартылды. Млік пен ашаны зады айналыма айтару шін осымша ынталандыру шаралары абылданды. пиялылыты сатауа, сондай-а, ылмысты жне кімшілік удалаудан орауа кепілдік беріліп отыр. Бл капитал аынын лайтып, клекелі экономика дегейін айтарлытай тмендетуге ммкіндік береді. Зады тлаларды оалтылуы мен банкроттыы ресімдері занамалы дегейде наты жне тсінікті бекітілген. Компанияларды банкроттыы, лемдік тжірибеге сйкес, ксіпорындарды жмысшыларын ысарту арылы тотап алуына алып келмеуі тиіс. ндірісті міршедігі мен жмыс орындарын сатау шін тлеуге абілетсіздікті сота дейінгі тртіпте реттеуді жаа тетігі жасалды. Ол борышкер мен кредитора ксіпорынды аржылы сауытыру масатында айта рылымдау мселелерін бірлесіп шешуге ммкіндік береді. Инвесторлар здеріні шыындарын азайтуа, алпына келтіруге ммкіндік алады. Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіруді белсенді ете тсу шін жекешелендіруден, активтерді діл нары баасы бойынша сатудан, сондай-а, азастанды жне шетелдік инвесторлара жекешелендіруге барынша атысуа жадай жасау шін шектеулерді алып тастауа ммкіндік беретін занамалы згерістер абылданды. Жекешелендіруді шешуші тетігі акцияларды ор рыноктарына ашы аукциондар арылы орналастыру болады. 2016 жылды І тосанында мліктен айыруа жататын нысандарды тізімі ысартылып, барлы акционерлерді квазимемлекеттік секторда иеліктен шыарылан активтерін сатып алуа басым ытарын алып тастауды арастыратын за жобасы жасалатын болады. Жаа тетіктерді есепке ала отырып Жекешелендіруді 2016-2020 жылдара арналан кешенді жоспарын жзеге асыру басталды. Осы жат шеберінде бсекелесті ортаа «Самры-азына» , «Бйтерек» А пен «азАгро» А-ты мемлекеттік меншіктегі аса ірі 65 компаниясы, «Самры-азына» » А-ты рамына кіретін 173 еншілес жне туелді йымдары берілетін болады. Сондай-а, 545 йымнан тратын Жекешелендіру нысандарыны олданыстаы тізіміне зекті сипат беріледі. 2016-2018 жылдары «Самры-азына» » А, «Бйтерек» БХ» А пен «азАгро» БХ» А активтеріні бір блігі бсекелесті ортаа ткеннен кейін олар ышам холдингтерге айта рылатын болады. Мемлекеттік меншікті жекешелендіру мен квазимемлекеттік сектор активтерін беру отанды ксіпкерлікті, жеке бизнесті одан рі ныайту мен дамыту шін жргізіліп отыр. Жекешелендіруді кешенді жоспарын жзеге асыру шаын жне орта бизнесті дамытуа жаа серпін береді. Пайдасын лайтуа мдделі жеке бизнес ызмет крсету ауымын кеейтіп, німіні сапасын жоарылатады, бсекелестік сетін болады, демек – сынылатын ызметті баасы тмендейді. Аграрлы секторда кімшілік кедергілер ысарады. азірді зінде аукцион тетігін енгізу жолымен жер ойнауын пайдалану ыын сыну ресімі жеілдетілді.