Н..Назарбаевты жмысы «азастан туелсіз мемлекет ретінде алыптасу жне даму стратегиясы».

1992 жылды басында Назарбаев «азастанны егеменді мемлекет ретінде алыптасуы мен даму стратегиясын» зірлеп, елді ішкі жне сырты саясатыны баыт-бадарын айындады.

Соны нтижесінде 1997 жылды басына арай елде макроэкономикалы тратылы орын алды, инфляция тотатылды, нерксіп жанданып, аржы-бюджет, салы жйесі рылды, жекешелендіру жргізілді, зейнетаы жинатау жйесі дниеге келді, трын й-коммуналды шаруашылыын реформалау жзеге асты.

Назарбаевты «азастан-2030» стратегиясы мемлекет дамуыны басым баыттарын айындады. 2006 жылы халыа Жолдауында азастанны бсекеге абілетті елу елді атарына кіру стратегиясы белгіленген.

Назарбаевты экономист жне саясаткер ретіндегі жеке беделі елде олайлы инвестициялы ахуалды алыптасуына, кптеген мемлекеттермен жне халыаралы аржы институттарымен арынды экономикалы ынтыматасуа игі ыпал етті. Республикада ауылды дамытуа, кедейлікпен кресуге, трын й рылысын дамытуа жне т.с.с. баытталан ірі-ірі леуметтік бадарламаларды іске асыру басталды. Назарбаев индустриалды-инновациялы даму стратегиясын зірледі, инвестициялыжне инновациялы орлар рылды. Дниежзілік сарапшыларарасында «азастанды лгі» термині пайда болды. ыса мерзім ішінде халыаралы ынтыматасты тжырымдамасын алыптастырды. Оны кптеген бастамалары ке халыаралы жаыры тапты рі мойындалды. Мселен, Семей ядролы полигонын жабу, ядролы держава мртебесінен бас тарту, жаанды жне ірлік ауіпсіздікті амтамасыз ету жніндегі дйекті ызмет, т.б. Назарбаев ТМД, ОАО, Кеден одаы, Шанхай Ынтыматасты йымы (ШЫ), Еуразия одаы сияты халыаралы рылымдарды дниеге келуді бастамашысы. Ол Б Бас Ассамблеясыны 47-сессиясында руды сынан Азиядаы зара ыпалдасты пен сенім шаралары жніндегі кеес (АСШК) іс жзінде жмыс істей бастады. Назарбаев мдениеттерді, діндерді, ркениеттерді жйелі схбаттасуын жола оюа кп кіл бледі. 2003, 2006 жылдары Астанада лемдік діндер кшбасшыларыны съездері табысты тті.

2011 ж желтосан айында Маыстау оиасы орын алды. ВВС-ді айтуы бойынша бл Назарбаевті билікте болан уаытындаы оппозицияны е лкен озалысы. 2011 жылды 16 желтосан кні Жаазен мнай аласында мемлекетті Туелсіздік Кніне орайы демонстрацияы шыандар мен полиция ызметкерлеріні арасында атыыс туды. арулы кштер ару олдану салдарынан 15 адам оа шты, 100 астам адам жараланды.

 

 

Аза КСР-нымемлекеттілік туелсіздік Декларациясы. 1991 жылы тамыз блігі. КСРО-ны ыдырауы жне Туелсіз Мемлекеттер Достастыыны орнауы (ТМД).

КСРО-ны ыдырау барысын тездеткен 1991 жылы тамыз блігі 1991 жылды азанына арай кптеген республикаларды з туелсіздігін жариялауына септігін тигізді. 1991 жылы 16 желтосанда азастан Республикасыны туелсіздік жнінде Конституциялы За абылдауы улкен айтыс-тартысты арауы болды. Сз жо, осыдан бір жыл брын азастанны туелсіздігі жніндегі За кптеген арсылытара шырар еді, 1991 жылды соы 4 айыны ішіндегі саяси процестер тыырытан шыуды табии жолына бастап келді:азастан з туелсіздігін жариялады.

аза КСР-ны жоары Кеесі 1991жылы азанны 16-сындаы аулысында 1991жылы желтосанны 1-інде сайлау ткізу жнінде аулы шыарды. «Президент сайлау жніндегі За» абылданып, ол бойынша 1991 жылы желтосанны 1-інде бкілхалыты сайлау ортындысымен Н..Назарбаев азастан Президенті болып сайланды, Е.М. Асанбаев-вице президент. Желтосанны 10-ы кні Президентті таа отыру рсімі болып, ант берді.

азастанны мемлекеттік тулсіздігін жариялау.

Кеестік жйені ауымынан босап шыан республикалар «кеестік», «социалистік» деген атаулардан бас тарта бастады. 1991 жылы желтосанны 10-ы Республика Жаары Кеесіні сессиясында аза Кеестік Социалистік Республикасын азастан Республикасы деп згертілді.

КСРО-ны ыдырау процесін тездеткен 1991 жылы тамыз блігі 1991 жылды азанына арай кптеген республикаларды з туелсіздігін жариялауына септігін тигізді. 1991 жылы 16 желтосанда Республиканы Жоары еесіні жетінші сессиясында « азастан Республикасыны Мемлекеттік туелсіздігі туралы» За абылданды. Осы кні азастан з туелсіздігін жариялады. Сонымен, 1991 жылы 16 желтосан Республиканы туесіздік алан кні.

абылданан За бойынша азастан туелсіз демократиялы ылы мемлекет ретінде аныталды. Ол з аумаында барлы кімет билігін толыынан олданады ішкі жне сырты саясатты з бетінше жргізеді, республика барлы мемлекеттер мен халыаралы ы принципі негізінде з арым-атынасын орнытырады. азастан Республикасыны шекаралары бірттас блінбейді жне оан ол суа болмайды. азастан Республикасыны жне оны атарушы кіметіне басшысы Президент болып табылады.

1991 жылы 8 желтосанда РСФСР, Украина, Белеорусь басшилары Минск аласында кесдесті (Беловеж келесімі). Талыланан негізгі мселелер-1922 жылы КСРО ру тралы келісімшартты жою, Туелсіз Мемлекеттер Достыын ру. Бас осуда осы мселелер туралы ааздара ол ойылды. Бл кездесуге азастан Президенті Н..Назарбаев та, баса Ортаазиялы республикаларды басшылары да шаырылмады.

1991 жылы 13 желтосанда азастан, збекстан, ыргызстан, Туркіменстан, Тжікстан басшылары Ашхабадта бас осты. Орта Азия мемлекеттеріні басшылары Минск (Беловеж келесімі) шешімін олдайтындытарын білдірді. 1991 жылы 20 желтосанда азастан, ырызстан, збекстан, Тжікстан, Туркіменстан, РСФСР, Украина, Белорусь, Армения, Молдова Алматыда бас осты. Оан Грузия баылаушы есебінде ана атысты.

1991 жылы 21 желтосанда аталан 11 республиканы басшылары КСРО-ны ыдыратып, ТМД-ны ру туралы келісімге ол ойды.

Алматы кездесуі кезінде келісілген мселелерді аса бір маыздысы ядролы аруа атысты бірлескен шара жніндегі келіссз еді. Оан олдарында ядролы арауы бар мемлекет есебінде Белорусь, Казастан, Россия Федерациясы жне Украина республикаларыны басшылары ол ойды. Мемлекеттер келісімі бойынша-атысушылар ядролы мселе жніндегі саясатты бірлесе жасап, Туелсіз Елдер Достыына енетін барлы республиаларды жымды аупсіздігін амтамасыз етуге тиісті болды.

"Алматы декларациясы" - 1991ж. 21 желтосанда Алматыда брыны он бір кеестік республика басшылары кездесуінде 1991 ж. 8 желтосанда Минскіде Беларусь Республикасы,Ресей Федерациясы, Украина арасындаы Туелсіз мемлекеттер Достастыын ру туралы келісімге осылатын республика басшылары ол ойан хаттама.

Оан зірбайжан,азастан, Ресей, збекстан, Армения, ырызстан, Тжікстан, Украина, Белорусь, Молдова, Тркіменстан басшылары ол ойды.

зара тсіністік, экономикалы байланыс, орта мддеге негізделген шынайы ерікті трде біріккен республикалар достастыы пайда болды. ТМД- ні дниеге келуі брыны империялы лы державалы шовинизмнен бас тарту, бірттас экономикалы кеістікті сатап алу жолындаы дрыс шешім болды жне кшейіп кеткен экономикалы дадарыс пен адамдарды мір сру дегейіні лдырап кетуіне арсы рекет еді. 1991 ж. желтосандаы жадайда Достастыты рылуы туелсіз мемлекеттер басшыларыны Алматыда жиналуына кп кш салан азастан Республикасыны бастамасыны нтижесі болды. Жас туелсіз мемлекеттерді бірігуі жоары жаты нсауы мен міндеттеуінсіз, з еріктерімен жзеге асырылды. Достасты мшелеріні зара атынасы те ыты, бір-біріні ауматы ттастыын рметтеу, шекараны бзбау аидаттары негізінде, ТМД мшелері арасындаы келісіммен бекітілген тртіппен ызмет ететін біратар йлестіру рылымдары арылы жзеге асырылады.