Тиімді баылау мінездемелеріне сипаттама берііз

Баылау басаруды маызды рі крделі ызметі, ебек німділігін, ызметкерлерді ынта-жігерін арттыруды басты ралы.

Баылауды басты принциптеріні бірі — баылау ттастай амтылуы тиіс. Баылау ісі тек менеджерлерді жне оны кмекшілеріні ана міндеті емес. рбір басшы, ызмет лауазымына арамастан, зіні тікелей жауапты міндеті ретінде баылауды жзеге асыруы тиіс. Істі аны-аныын жете білетін, соан білім рісі жететін, рі басалара лгі-неге крсете алатын адамдар ана баылай алады.

Баылауды келесі принципі - ол басару процесіні негізгі элементі болып саналады. Барлы баса кызметтерді одан блек арастыруа болмайды.

Тиімді баылауды басты принциптері -жйелік жне жанжатылы.Баылаудаы масаттылы та, яни тексеру барысында тек кемшілікті ашып ана оймай, сондай-а оны жою шараларын арастыруды зор маызы бар.

Баылауды негізгі ш трі бар: алдын ала, аымды, орытынды. Іске асыру бойынша баылауды трлері сас, себебі оларды алдына ойан масаттары бірдей: наты алатын нтижелер талап етілетін нтижелерге жаын болуы керек. Оларды айырмашылытары іске асырылатын уаытында ана.

Жоспарлау мен жаа йымды крылымдарды руда баылауа сирек жатызса да, олар йымны ызметіне алдын ала баылауды жргізуге ммкіндік береді. Баылауды бл трі алдын ала деп аталады, йткені ол жмысты басыда жзеге асырылады. Алдын ала баылауды жзеге асыруды негізгі ралдарына аныталан ережелерді, процедураларды жне тртіп сызытарын жргізу жатады. йымдарда алдын ала жргізілетін баылау материалды, аржылы жне адамдарды атынасы бойынша олданылады.

Адам ресурстары облысындаы алдын ала баылау андай да болмасын міндеттерді орындау шін ажет жне дайындытан ткен, мамандандырылан адамдарды тандау, іскерлік жне профессионалды, білімді тадау есебінде іске асырылады. абылданатын жмысшыларды тапсырылан мін-деттерін орындай алатындыына кз жеткізу шін білім дегейін немесе жмыс стажын бекіту керек жне сипаттамалары мен кжаттарын тексеру ажет. Сапасыз шикізаттан жоары сапалы нім шыару ммкін емес. Сондытан да нерксіптік фирмалар олданылатын материалды ресурстарына міндетті алдын ала баылауды бекітеді. Баылау сапаны минималды дегейіні жасалу стадарттары жне осы талаптара тсетін материалдара сйкес физикалы тексеру жргізу жолдарымен іске асырылады. Алдын ала баылауды бір дісі — техникалы шарттара сйкес материалдармен жаб-дытау ммкіндігін длелдеген жабдытаушыны тандауы. Материалды ресурстарды алдын ала баылауды дісіне йымны дефицитті болдырмайтын дегейдегі орлармен амтамасыз етуі жатады.

Каржы ресурстарын алдын ала баылауды маызды кралы бюджет болып табылады (аымдаы аржы жоспары). Ол жоспарлау ызметін жзеге асыруа ммкіндік туызады. Бюджет алдын ала баылауды механизмі егер йыма олмаол аражат ажет болан кезде аражат болады деген сенім туызанда алыптасады. Бюджеттік шыынны шекті мнін алыптастырады жне андай да болмасын блімні немесе йымны аражаттарын тауысады.

Аымдаы баылау жмыс жргізгенде тікелей жзеге асырылады. Оны объектісі — ол астындаы жмысшысы, ал зі тікелей басшысыны артышылыы болып табылады. ол астындаы жмысшыларыны жмысын немі тексеріл отыру, пайда болатын жне жмысты жетілдіруге атысты мселелерді талылау бекітілген жоспарлар мен инструкциялардан ауытудан шыуа ммкіндік туызады. Егер де бл ауытулар дамып кетсе, олар йыма иындытар келуі ммкін.

Аымдаы баылау жмысты орындаумен бірге бір уаытта жргізілмейді. Ол жмыс орындаланнан кейін алдына ойан масаттан алынан наты нтижелерді лшеуге негізделеді. Бндай жолмен аымдаы баылауды іске асыру шін басару аппаратына кері байланыс ажет. Кері байланысты арапайым мысалы ретінде, егер басшы зіні ол астындаы жмысшысыны ателіктерін байаса, онда ол жмыс ана-аттанысыз деп танылады. Кері байланысты жйесі басшыа кптеген мселелерді анытауа жне алдына ойан міндеттеріні тиімді жолдан ауытуына жол бермеуге ммкіндік береді.

Егер жмыс жргізілу барысыда талап етілетін масата жету шін аымдаы баылауда кері байланыс олданылса, ода орытынды баылауда кері байланыс жмыс орындалып біткеннен кейін олданылады. ызметті баылап боланнан немесе аныталан кезе біткеннен кейін наты алынан нтижелер талап етілетін нтижелермен салыстырылады. орытынды баылау мселе пайда боланнан кейін те кеш жзеге асырылады, ал профессор Уильям Ньюменні ойынша, бл баылауды екі маызды ызметі бар. Бірінші ызметіні мні — орытынды баылау йым басарушысына жмысты болашата жргізу керек болан жадайда жос-парлауа ажетті апарат беруде. Басарушы наты алынан нтиже мен талап етілетін нтижені салыстыра отырып рылан жоспарларыны аншалыты наты екенін баалауа ммкіндік туады. Бл процедура пайда болан мселелер туралы апарат алуа жне жаа жоспарлар руа жадай жасайды. Екінші ызметі — ынталандыруа жадай жасайды. Егер басшы ынталандыратын сый аыны нтижені дегейімен салыстырса, онда наты жеткен нтижені тура жне объективті лшеу керек.