Ыма туралы тсінік жне оны негізгі элементтері.

ыма-тередігі бірнеше метрден бірнеше киллометрге дейінгі жне диаметрі 75 мм-ден жоары болатын, алыдыы бойынша тау жынысымен оршалан дгелек ималы тау жынысыны делуі (иілмелі немесе тік) (1 сурет).

ыма элементтері: саа – бетке шыу; тп; абыра немесе опан – жаты бет. Опан сі бойынша саадан тпке дейінгі ашыты – ыма зындыы, ал ості проекциясы бойынша тікке – оны тередігі.

ымаларды, шарт бойынша, интервалдан интервала дейін диаметрді кемітумен брылайды. Бастапы диаметрі детте 900мм-ден аспайды, ал соысы 75мм-ден кбіне кп болады.

ымаларды тередету сааны барлы ауданы бойынша жынысты бзу (жазы брылау) жолымен іске асырылады немесе перифериялы блік бойынша іске асырылады (колонкалы брылау). Соы жадайда ыманы ортасында керн алады (жынысты цилиндрлік баанашыы), оны жынысты тілген имасын мегеру шін бетке немі ктереді.

а, б— тік; в— иілмелі; а, в— жазы брылау; б — колонкалы брылау; 1 — саа; 2 —абыра (опан); 3 —с; 4 —тп; 5 — керн

 

 

Ыма трлері. ыманы брылауды негізгі тсілдері. Брылау ондырылары жне оны негізгі жабдытары.

 

Ыма трлері.

Регионалды зерттеу, іздеу, мнай кенорындарын деу жне барлау ымалары келесі категориялара блінеді: а) тіректік; б) параметрлік; в) іздестіру; г) барлау; д) пайдалану.

Тіректік ымалар зерттелген ірі региондарды тередікті рылысыны негізгі пішінін мегеру, шгінділерді территориалды жне стратиграфиялы бліну задылыын анытау шін жобаланады. ымаларды брылау аяталаннан кейін жне осы процессте арнайы конструкциямен арастырылан зерттеулер комплексі жргізіледі. Тіректік брылауды орытындысында мнай жне газды болжамды орына баа беріледі.

Параметрлік ымалартередікті ескіруді мегеру жне мнайгазжиналуды ммкін аймаындаы мнайгаздылыты перспективаларын салыстырмалы баалау шін трызылады. Тіректік ымалара араанда іздестіру жмыстарыны тездету жне негізгі геологиялы тапсырмалары шешуге заым тигізбей оларды нын тмендету масатымен бл ымалар кернні ысартылан тадалуымен брыланады. Параметриялы ымаларды брылауды орытындысында жорамалды орлар длденуі жне С2 категориялы газ бен мнай оры аныталуы ммкін.

Іздестіру ымаларыпараметрлік брылауды жне жаа аудандарда мнай жне газ шгінділеріні болу немесе болмауын анытау шін геофизикалы жмыстарды берілгендері бойынша жобаланады. ымаларды ткізу кезінде ммкін німділік жиегіні шгінде жне стратиграфиялы блімні шекарасында кернні толы жиналуы, сонымен атар салалы-геофизикалы зерттеулер жиынтыын жргізу мен ммкін німділік жиекті байау арастырылады. Іздеу ымаларын брылау кезінде С1 жне С2 категорияларды орлары аныталуы ммкін.

Барлау ымаларыіздеу брылауы кезінде оларды мнайгаздылыын аныталаннан кейін айматарда брыланады. Бірінші дегейде (алдынала барлау) мндай ымаларды брылау масаты - оларды барлауыны экономикалы масаты жайында технико-экономикалы баяндамаларын (ТЭБ) растыру. ТЭБ-ті бекіткеннен кейін екінші дегейді масаты (блшектік барлау) - (А + В + С) ндірістік категорияларыны орын дайындау жне кенорынны (шгіндіні) ндірілуіні жобасын трызу шін берілгендерді жинау.

Барлау ымаларын брылау кезінде німділік шгінде кернді жинау, салалы-геофизикалы жиынтыын жргізу, сонымен атар жаты грунтпен кернді жинау мен алдын-ала пайдаланудан тратын жиекетерді байау арастырылан.

ндіріске ендірілетін кенорындарда німділік барлау ымалары пайдалану орына беріледі.

Пайдалану ымалар мнай жне газ кенорындарыны делу жобасына сйкес брыланады. Бл категорияа сонымен атар айдау, баалау, баылау жне пьезометриялы ымалар кіреді. Пайдалану ымалар делетін шгіндіден мнай мен газды алу шін арналан; айдау – німділік абата суды, газды жне ауаны айдау шін арналан; баалау – німділік жиектерді коллекторларын баалау шін; баылау жне пьезометриялы – ыманы пайдалану процесінде мнайгаз жанасуыны, ысымны згеруін жйелі трде баылау шін арналан.

Арнайы ымалар.Мнай жне газ ндірісінде сонымен атар ксіптік суларды латыруа, мнай мен газдарды ашы фонтандарын жоюа, жерасты суойнауларына арналан рылымды дайындауа жне олара газды айдауа, техникалы суларды барлау мен алуа арналан арнайы ымалар брыланады.