Структура методической разработки мероприятия для детей
(конспект мероприятия)
| ФИО педагога (педагогов) | Мингулова Алия Шаукатовна |
| Должность | воспитатель |
| Место работы | МБДОУ «Детский сад № 3 «Кояшкай» |
| Возрастная группа | Подготовительная к школе группа |
| Образовательная область | Речевое развитие, художественно-эстетическое развитие |
| Форма проведения мероприятия | Развлечение |
| Тема мероприятия | Зурлар м мктпкч хзерлек тркеменд "И туган тел, и матур тел! " дип ткрелгн чара. Г.Тукайны "Бала белн кблк","К белн сарык" ( Балалар катнашында схнлштерелгн кият) |
| Цель | Балаларны татар халкыны бек шагыйре Габдулла Тукайны иаты белн таныштыру. иазлар: Г.Тукай портреты, китаплар, аудиоязмада З. Яруллинны “Тукай” маршы, «Туган тел», «Бала белн кблк» ыры, схнлштер чен атрибутлар, театр чен киемнр. |
| Задачи | 1.Матур дбият срлре белн кызыксындыру, снгатьле шигырь сйл кнекмлрен камиллштер. 2.Образлар аша баланы кзаллау слтен, фантазиясен, сйлм телен стер. киятне схнлштергнд балаларны образга керерг, авазларны, сзлрне ачык, дрес итепйтерг йртне два ит. 3.Балаларда театр снгате аша эстетик звык трбиял Г.Тукайны кпкырлы иатына кызыксыну уяту, ихтирам хислре трбиял. Сзлек: шкерт, буыннар, ятим, фкыйрь, ерткыч, муркыргыры, насыйп. |
| Предварительная работа | ыр тылау "Туган тел", Г.Тукайны тормышы м иаты белн танышу( слайдлар,рсемнр ярдменд, китаплар карау,стерешле уен "Кайсы срдн икнен бел", аудиоязма "Бала белн кблк", Г.Тукайны срлреннн тзелгн мульфильмнар карау. |
| Обеспечение мероприятия | иазлар: Г.Тукай портреты, китаплар, аудиоязмада З. Яруллинны “Тукай” маршы, «Туган тел», «Бала белн кблк» ыры, схнлштер чен атрибутлар, театр чен киемнр. |
| Ход мероприятия | Зал бйрмч бизл. Г. Тукайны портреты элен. Залны бер почмагына балалар чен язылган китаплардан м аны киятлрен карата этлнгн рсемнрдн кргзм оештырыла. й алды. Аудиоязма З. Яруллинны “Тукай” маршы ягырый. Алып баручы. Иснмесез, кадерле балалар, хрмтле канаклар! Татар халкыны бек шагыйре Г. Тукайга багышланган кичбезне башлыйбыз. Язны и матур, бер кненд карлар эреп, бозлар агып киткч, агач м куакларда хуш исле брелр уянган чакта яраткан шагыйребез Г.Тукай туган. Салмак кына “Туган тел” ыры ягырый. Нинди таныш, молы кй бу? Тукай ыры - "Туган тел". Истн бер д чыкмый торган Халык ке - туган тел. йе, секле Тукаебызны беркайчан да истн чыгармыйбыз. Аны яратабыз, зурлыйбыз. Шигырьлрен, киятлрен укып яшрг йрнбез. Шулай ук Тукай абыебыз язган шигырьлрне, ырларны тыларбыз, кият геройлары белн очрашырбыз. “Бйрм бген “дигн ыр (.Фйзи ке, Г.Тукай сзлре) башкарыла. Акрын гына кй ягырый. Кблк булып киенгн бала кер. "Очып'' ччклр арасында йри. Аны артыннан кулына крин тоткан кыз кер. Кблкне тотмакчы була. Кыз. Мин ди матур кблк! Сйлшикче берглп. "Бала белн кблк" ыры башкарыла. ( Г. Тукай сзлре.) Кблк очып кит. Кыз. илк ыям, как коям Д ниг блкк. Монда илк кп икн, Аю - бре юк икн. “Д ниг” ыры башкарыла. Йорт каршына туктый. Ишек шакый. Йорттан д ни чыга. Кыз. –Иснме д ни. Д ни. Балакаем килгн икн, нихл, кызым? Алып баручы. Балалар, д ни кунакка килеп иткнче, без Тукай абыебызга багышланган шигырьлрне тылап китик. 1 бала. Илд кояш, ирд кояш, Тукай кне канат йгн. Бйрм бген, бйрм бген, Тукай кне - безне бйрм! 2 бала. ле укый белмск т, Туган телне ырлыйбыз. Бу - Тукай абый блге, И киркле ыр, дибез. 3 бала. И матур, молы ырларны Халыкка бирде Тукай. Монары белн мгег Йркк керде Тукай. 4 бала. киятлрен сйлп, тылап, Теллребез ачыла. “Су анасы,” “ Шрлелр” - Безне дуслар барысы да. 5 бала. Туган телне беклеген белдек, Шигырьлре Тукайны. Ул зе д бек, кабатланмас, Андый бер ирд юк тагын! Залга кыз, ду ни керлр. Д ни.Мен килеп т иттек. Иснмесез, балалар! Балалар.Иснмесез. Алып баручы.Рхим итегез, бйрмебезг! Хзер сзне кунагыбыз - д ниг бирик. Ул безг Тукай абыебыз язган "Бишек ыры" н ырлап крстер. «Бишек ыры» башкарыла. Алын баручы.Рхмт сиа, д ни. Хзер утырып ял ит, безне бйрмебезне кара. Без сезне игътибарыгызга Г.Тукайны “К белн сарык” киятен нигезлнеп эшлнгн схн срен крстбез. Автор: Борын заман бер Ир белм Хатын торган. Тормышлары шактый гына фкыйрь булган: Асраганнар бер Кж берл бер Сарык. - Болар булган берсеннн д берсе арык. Ир: Сиа йтм, кара ле монда. Хатын! - зе яхшы белсен бит печн хакын. Китсен бездн чыгып К белн Сарык, Ашап ята бушка гынаалар азык. Хатын: Ярар, ирем, ярар. Бу икене кумаклыкка булсын карар; Кж белн Сарык хзер китсен бездн. Аларны со асрап торып ни файда бар? К белн сарык:(ырлыйлар). Сау бул, би, сау бул, бабай, Безне ерак юллар кт. Безд яш йбт иде. Инде китр вакыт ит. би белн бабай елашып калалар. Автор: Нишли инде мескен Кж белн Сарык? Булмый хуш кушканына каршы барып. Икесен бер зур гына капчык тегеп, Китте болар кырга таба сфр чыгып, (сарыклар кит). Еракта урман крен. Схнне бер кырында бре башы ята. Китте болар. Бара, аман бара, бара. Кренмидер кзлрен ак м кара. Бара болар. Кнме баргач, Алла бел, Юл стенд лгн Бре башын таба. К: -Ай!!! Нрс бу? (Бре башына таба карап) Сарык: -Б-б-б--!!! Б-б-бре б-б-башы-ы-ы..!? йд, качтык, сызыйк моннан. Кж: йе, шу-у-ул. Б-б-бре башы! Ашыкма, дускай, сакалым белн киш итим ле...Без бу бре башын к-к-капчыкка салырга к-кирк... Файдасы тимс д, зыяны тимс. Сарык: кем сала-а-а ? (залдына) -Курка башны кузгатырга. Кж - куркак! К (залдына): - Кптн инде куркаклыкка Сарык уртак! (Сарыкка карап):- Сип тот. Сарык: Бре башын, син кчлерк! Бре башын, син кчлерк! Сарык: -Син, сакалбай, мина караганда гайртлерк!.. Берг: Бре башын кулга тотып кузгатырга Икебезне беребезг итми йрк. (курка-курка гына Бре башын капчыкка салалар). Юл буенда ята иде Бре башы. Клрне, сарыкларны котын алып. без аны салып куйдык капчыкка ук, Курыкмыйча колагыннан тотып алып. Автор: Озак торгач шунда ик калтыранып, Бре башын тоталмынча, куллар барып. Башны ик тогып ике колагыннан, Юнлттелр, капчык эчен салып. Берг: (ырлыйлар). Юл буенда ята иде Бре башы. Клрне, сарыкларны котын алып. без аны салып куйдык капчыкка ук, Курыкмыйча колагыннан тотып алып. Сарык: Б---! К:М---!. Автор: Баралардыр тукталмастан аман алга. Крен берчак: ерак тгел бер ут яна. Утны кргч шунда йт Сарык: Сарык:(каранып). - Эйд, К, куныйк бгеп шунда барып. Ут янына брелр д киллмаслар. Безне анда кунганлыкны беллмаслар. (Ашыгып, ут крен торган ирг китлр). К: -йд, иптш, ярар, барсак барыйк инде... (Кара урман аланы. Тн. Уртада учак. Учак стенд казан асылган. Дрт бре учак тирли тезелеп утырганнар да кеф –сафа коралар). Автор: Кж, Сарык ут янына якын барса, Мескеннрнен кз алдында мен нрс: ч-дурт Бре утырганнар каршы утка, Тыршып-тыршып пешермкт алар бутка. Кж, Сарык кргч ушбу тамашаны, Калды куркып рберсене ярты аны. Брелр ырлый: Мин дняда и шп Бре, Мин – брелр атаманы. Син - атаман, мин –атаман. У- у- у, у- у- у. (Брелр кашык, табак, тлинк кагалар, ырлыйлар. Яшь бре бии.) К (калтыранып): - Иснмесез, бре дуслар, Сезд бген бйрм икн. Брелрне бйрмнре Бик келле хйран икн. Хрмтле бре фнделр! Автор: Куаналар ч-дрт Бре, Алларына Сарык белн К килгч... 1нче Бре: Ашыйбыз без, бу иквен тотабыз да! 2нче Бре: Мен ничек ит таптык бит буткабызга! Знче Бре: "Насыйп ризык авыз ертып керер", -дилр... 4 нче бре: ллрен эзлп килгн ике юлр!.. К: Кайгырмагыз, фнделр, безд ит куп; Ул ит берлп ркайсыбыз булырбыз тук! Ни карыйсын? Тиз бул эле, тиз бул, Сарык! Капчыктагы Бре башын китер алып! Сарык (капчыктан Бре башын ала м халыкка): Автор: м сарык шунда капчыктагы башны ала Барча Бре куркуыннан шашып кала; ч-дурт Бре хйран калып торган чакта. Кж аман гайрт чч, ачулана... К: Микикики! микикики! микикики! Кап чыктагы Бре башы бит уники! Ах, умаган, жлр Сарык, надан Сарык. Моннан зуррак Бре башын китер табып! Автор: Сарык бик тиз анлап алды бу алдашны, Капчыктан ул алып килде шул ук башны. ч-дурт Бре чынлап инде куркыттылар. Бер-берсен кзлрен йртештелр. 1нче Бре: Тгел хзер инде безд ашау кайгы, Тиз-тиз ген бу урынны ташлау кайгы! 2нче Бре: Ничек качыйк? Знче Бре: Ничек табыйк качу юлын? 4нче Бре: рберебез шуа салган бтен уен. 1нче Бре: Туктагызчы, мин тиз ген су китерим, Суы бик аз, безне бутка пешр коры (чыгып кит). 2иче Бре: Инде нишлик. лкн Бре суга китте, Ник кайтмый ул, байтак кына вакыт тте? (Брелр ботка янында кайнашалар, болгаткан булалар). Туктагыз, мин Карт Брене эзлп килим. Адашкандыр, аны монда алып килим...(чыгып кит, калганнары учакны, ботканы караган булалар). Знче буре (икенчесен) : Сизсеме, эшлр харап безне хзер, Бу икве башны кисрг д зер... 4нче Бре (тегесен): йд, тизрк, бу урынны дускай, ташлыйк, Исн чакта башыбызны ачып качыйк! Знче Бре: фнделр, без тиз ген карап килик... 4нче Бре: Бер уайдан буткага да су китерик...(качалар). К: Микикики, микикики, ботка хзер безнеке! Сарык: И-и-и, сакалбай, дрес йтсе, бирм дигн колына - чыгарып куяр юлына! К: Утырыйк, йд, аяк бклп, каршы утка, Тмлп кен, иклшеп, ашыйк бутка! Ашап туеп, рхт кен, Ял итрбез, сузылып ятып, тук корсакка. (икесе д мактый-мактый ботка ашыйлар м учак янына кырын яталар). К, Сарык икесе берг ырлыйлар: Брелрне иеп булмый Кул кче белн ген, Акылны эшк иктек без Хйлсе белн берг. Бре башы, бре башы, итте бре башына. Безг калды брелрне Учагы да, ашы да. Сарык: Б---. К: М---. Сарык: Кж, дускай, тамак туйгач келлр ктрелеп китте, лл табышмак йтешбезме, син бик тапкыр бит... К: Тыла алайса: Ашлыклар сте. Башаклар пеште... Сарык: Я, я, шуннан? К: Тынлап бетер, блдерм! Ашлыклар сте, башаклар пеште; Кояш пешер, тирг тшер. Бу кайчак була? Сарык: Узган кыш би белн Бабай башак пешерен биргн иде, шуныйтмиседер бит? К: И, надан, кыш кне урак уралармы инде? Башыны эшлт... (елый-елый Куян килеп чыга ) Куян: И-и-и-иии... Автор: -И, Куян, куркак Куян, йомшак Куян, Моланасы нинди хсрт, кайгыдан? Куян: - И аным, син белмисен: Тште зур хсрт, ничек моланмыйсын. Без ик: тк куян, нк куян. Яшь куянчыклар ян бездн туган. Бармабыз бер гаил булган идек, Кп заман шатлык белн торган идек. Яшь балаларны ашап китте Бре. Бик усал ерткычтыр ул, муркыргыры!.. Сарык: И-ии, мескенем, бик олы кайгыларга юлыккансы икн... К (Куянга Бре башын крст): Сине балаларыны ашаган Брене зене д башына иткннр, мен ул! Куян( куркуыннан читк сикер): Ай, явыз, киргене алдымы? К: Курыкма, Куянкай, эле яа гына дрт Брене куркытып, куып ибрдек... Сарык: Без барында алар сина тиялмслр, (Куянны житклп учак янына алып кил). К: йдгез, кунак булыгыз, тмле боткадан авыз итегез! Кблк Сез бик келле ген утыра идегез, табышмаклар да йтеш идегез... К: И-ии. Сарык туган, ул биебезне йомшак тавыш белн ктдн чакырулары-ы-ыы, бабай крмгнд ген хуш исле, тмле ипи кисклре каптырулары-ы-ы...(кзлрен сртеп ала). Теге, чирм белн кунак ит торган, крше малае Галине д сагынды-ы-ым... Сарык: И-ии. йтм ген инде, Кж туган! Ул тау битлре-е-е, андагы лннр, салкын чишмлребе-е-ез! Кж: Тау башына салынгандыр безне авыл. Бер чишм бар, якын безнеп авылга ул... Сарык: Авылыбызны ямен, суын- тмен белм. Шуар кр сям аным-тнем белн... Куян(шатланып сикерен): - - , белдем! Сез теге, тау башындагы Кырлай дигн авылда яшче би белн Бабайныкымы лл? К: йе - йе! Нкъ злре! Син аларны каян белсе? Куян: Белмск, мин бит аларны яна гына крдем! Кемнр икн монда, минем кебек ямансулап утыра дип, яннарына барып карадым. К, Сарык(шатланып): Я-я, нрслр ишетте, й! Алланы рхмте тшкере! Куян: Алар сезне юксынып, кенеп утыралар... - Кайларда кагырып йрилр икн безне бдр йонлы Сарыгыбыз белн тмле ст бир торган Кэкэебе-е-ез? - ди биегез. К, Сарык(сикереп торалар) : Кайтабыз!!! Хзер к!!! Кырлаебызга, би белн Бабай янына! н, та да беленеп кил! К: Мин аларга кп итеп, тмле, шифалы ст бирермен! Сарык: Мин аларга кп итеп ылы оекбашлар, биялйлр бйлр чен, бдр йонымны бирермен! Куян: Мим д сезне белн! Шунда авыл кырындагы урманда яшрмен! Сез булганда брелр д тиялмсл--р. Кблк: Мин д сезне белн! Минем белн сйлшеп йри торган Бала белн уйнармын! (жырлый) йт ле, кблк, Сйлшик берглп... Барысы берг: Бар келлелек бтен дньяда, бар бер ямь бген! Нрсдн бу, белсезме? Бйрм бген, бйрм бген! Авылыбызга!!! би белн Бабай янына-а-а! (сен - сен чыгып китлр). Алып баручы. Син крмгн яа буын килде, Котлап бген туган кнене. Килчкк барган улларынан Ишетсе “Туган теле”ене. Туган тел ыры |
| Использованная литература | "Туган телд сйлшбез" З.М.Зарипова,Л.Н.Виева, Р.С.Зфрова., "Могизалы мктп схнсе", Ф.Я.Зарипова, "Балачак аланы". |