Теріс энергетикалы баланс келесі заттекті жеткіліксіздігімен тыыз байланысты

Таам гигиенасы» пні

В 110400 «медициналы-профилактикалы іс» мамандыы

Курс студенттеріне арналан

1*Организмде зат алмасу жне энергия алмасу*1*136*2*

Ассимиляция рдісі бл

*+организм тіршілігі мен сіп-дамуына олданылатын ажетті заттектерді тзілу процесі

*органикалы заттарды ыдырауы мен оларды тсуін амтамасыз ету процесі

*заттарды ыдырауы, оны оттегімен тотыып, организмнен шыарылуы

*тулік бойы энергияны тсуі мен жмсалуыны сйкестігі

*ішкі азаларды жмысына шыындалатын энергия

 

Диссимиляция рдісі бл

*ішкі азаларды жмысына шыындалатын энергия

*тулік бойы энергияны тсуі мен жмсалуыны сйкестігі

*биохимиялы реакциялар шін организмге ажет энергияны тзілуі

*+ заттарды ыдырауы, оны оттегімен тотыып, организмнен шыарылуы

*органикалы заттарды ыдырауы мен оларды тсуін амтамасыз ету процесі

 

Зат алмасуды бзылуына алып келетін факторларды бірі

*+ йлесімсіз таматану

*физикалы жктеме

*дене салмаы

*жынысы

*жасы

 

За уаыт теріс энергетикалы баланс нтижесінде дамитын ауру

*семіздік

*+маразм

*ант диабеті

*атеросклероз

*гипертониялы ауру

 

За уаыта созылан о энергиялы баланс нтижесінде дамитын ауру

*алиментарлы дистрофия

*+гипертониялы ауру

*квашиоркор

*пеллагра

*маразм

 

Реттелінетін энергия шыыны бл

*спецификалы-динамикалы рекетіне кететін энергия шыындары

* тіршілік етуге ажет жйелерді ызметін стап тратын

*+ебек рекетіне жмсалатын

*блшы ет тонусы шін ажет

*негізгі алмасуа жмсалатын

 

Негізгі алмасуды млшеріне сер етеді

*блшы ет ызметіні клемі мен сипаты

*+орталы жйке жйесіні жадайы

*ебек рекетіні сипаты

*й жмысыны трлері

*спортпен шылдану

 

Кмірсуа бай тама абылдауда негізгі алмасу неше пайыза жоарылайды

*+4-7

*10-14

*20-25

*30-45

*45-50

 

Белока бай тама абылдауда негізгі алмасу неше пайыза жоарылайды

*4-7%

*10-14%

*20-25%

*+30-40%

*45-55%

 

Майа бай тама абылдауда негізгі алмасу неше пайыза жоарылайды

*1-2%

*+4-14%

*20-25%

*30-35%

*45-50%

 

Зат алмасу бір-біріне арама-арсы, бір мезгілде жретін рдістерден трады

*белоктарды тотыуы мен шыарылуы

*ферменттерді синтезі мен ыдырауы

*кмірсуларды синтезі мен ыдырауы

*гормондарды синтезі мен ыдырауы

* +катаболизм и анаболизм

 

Заттек алмасуды химиялы реакцияларыны жылдамдыы, оларды келісімділігі мен реттілігі реттеледі

*+ферменттік жне баса да реттеуші жйелер, сіресе жйке жйесі ызметімен

*ассимиляция жне диссимиляция рдістерімен

*эндогенді факторларды серімен

*экзогенді факторларды серімен

*гормондар синтезімен

 

Таамды заттектер мен энергияа ажеттілік млшерін анытайтын факторлар

*ебек ызметіні сипаты мен трлері

*+жынысы, жасы жне ебек сипаты

*алмасу рдістеріні арындылыы

*сырты орта факторларыны сері

*ксіптік патологияны болуы

 

Ебекке жарамды ерлер шін белоктар, майлар, кмірсулар жне энергияны нормасы» Астана . 2012ж. бойынша арастырылан ксіби топты саны

*2

*3

*4

*+5

*6

 

Жастан асан арт адамдарда зат алмасу рдістеріне тн

*белока жоары ажеттілік

*атты мал майларыны тез сіуі

*макронутриенттерді арты тсуі

*+зат алмасу арындылыыны тмендеуі

*ас орыту белсенділігіні функционалды жоарлауы

#16*!Таамны спецификалы-динамикалы рекетімен байланысты энергия шыыны те

*негізгі алмасудан 15-20%

*+негізгі алмасудан 10-15%

*туліктік уаттылытан 5-8%

*туліктік уаттылытан 10-15%

*туліктік уаттылытан 15-20%

 

Теріс энергетикалы баланс келесі заттекті жеткіліксіздігімен тыыз байланысты

*май

*+белок

*кмірсу

*витаминдер

*минералды заттектер

 

#18*!Спецификалы-динамикалы рекетінде аз млшерде жмсалатын энергия шыынын шаыратын таам

*майлы

*белокты

*+кмірсулы

*витаминге бай

*минералды заттектерге май

 

#19*!Зат алмасуды химиялы реакцияларыны жылдамдыы реттеледі

*ассимиляция жне диссимиляция процесстерімен

*+ферментті жне жйке жйесі ызметімен

*эндогенді факторларды серімен

*экзогенді факторларды серімен

*гормондар синтезімен

 

#20*!Реттелінбейтін энергия шыына жатады

*+негізгі алмасуда

*ебек ызметінде

*ойлауда жмсалатын

*спортпен шылдануда

*белсенді демалыс трінде

 

#21*!Реттелінетін энергия шыыны

*жылу алмасу

*негізгі алмасу

*су-тз алмасу

*+жйке-блшы ет жмысы

*таамны спецификалы-динамикалы рекеті

 

#22*!Энергия шыынын анытайтын ке таралан діс

*срау-лшеу

*тікелей калориметрия

*+кестелік-хронометражды

*тікелей емес калориметрия

*алиментарлы энергометрия

 

#23*!Ересек ебекке жарамды адамдарды таматануында белок, май, кмірсуды отайлы

араатынасы

*1: 0,8: 4

*+1: 1,2: 4,6

*1:1:3

*1:2: 5

*1:3:7

#24*!р трлі таамды белоктарды сапасын баалайтын халыаралы эталон ретінде абылданан азы-тлік белогы

*+тауы жмыртасы

*сиыр еті

*балы

*ст

*соя

 

#25*!Ересек адамны1 кг салмаа белокты туліктік ажеттілігі

*0,3 г

*0,5 г

*+1,0 г

*2,0 г

*3,0 г

#26

 

*!Ересек адамдарды туліктік рационыны жалпы энергетикалы ндылыынан белокты сынылан млшері

*8-10%

*+12-14%

*16-20%

*25-30%

*40-45%

 

#27*!Ересек ебекке жарамды адамдар шін сімдік тектес белоктарды жалпы млшері райды

*35%

*+45%

*55%

*65%

*75%

 

#28*!Ересек ебеккке жарамды халы шін жануар тектес белоктарды жалпы млшері райды

*35%

*45%

*+55%

*65%

*75%

 

#29*!Аралас таматану кезінде тулігіне негізгі алмасу жоарылайды

*40-50%

*+10-15%

*20-25%

*30-40%

*45-55%

 

#30*!Белока бай таам абылдауда негізгі алмасуды жоарылау пайызы

*40-50%

*10-14%

*20-25%

*+30-40%

*45-55%

 

#31*!Арты белокты таматануда организммен адааланбайтын рдістер кшейеді

*организмні лсізденуі

*бой суіні кешеуілдеуі

*иммунитетті тмендеуі

*зат алмасу бзылыстары

*+бауыра жктемені артуы

 

#32*!Адамда белок жеткіліксіздігіні кріністері

*ішекте шіру рдісіні кшеюі

*бйрекке жктемені артуы

*бауырда жктемені артуы

*+иммунитетті тмендеуі

*жйке жйесіні озуы

 

#33*!Адам организмінде лизинні рлі

*+сйек тініні алыпты алыптастыруына ажет кальцийді сіуіне кмектеседі

*ниацин биосинтезіне атысуымен амтамасыз етеді

*организмнен ауыр металдарды шыарады

*су балансыны бзылысына алып келеді

*ми химиясына белсенді сер етеді

 

#34*!Организмде темірді жетіспеуіні негізгі себептері

*+организмдегі темірді шыыныны жоарылауы

*минералды заттектерді арты тсуі

*сырты ортаны ластануы

*ксіби зияндылы

*арты салма

 

#35*!Организмде белокты ораныс ызметі

*барлы клеткалы катализаторлар-белоктар

*1 г белок ыдыраанда 17 кДж энергия блінеді

*жиырылыш белоктар барлы іс-имылды шаырады

*+бгде заттарды залалсыздандыру шін белокты дене жне антидене ндіру

*андаы гемоглобин белогы оттегімен осылып, барлы тіндерге тасымалдайды

 

#36*!Организмде белокты рецепторлы ызметі

*1 г белок ыдыраанда 17 кДж энергия блінеді

*жиырылыш белоктар барлы іс-имылды шаырады

*+белоктар заттектерді клеткамен тануды амтамасыз етеді

*бгде заттарды залалсыздандыру шін белокты дене жне антидене ндіру

*андаы гемоглобин белогы оттегімен осылып, барлы тіндерге тасымалдайды

 

#37*!Организмде белокты жиырылтушы ызметі

*+миозин блшыет жиырылуына атысады

*1 г белок ыдыраанда 17 кДж энергия блінеді

*белоктар заттектерді клеткамен тануды амтамасыз етеді

*бгде заттарды залалсыздандыру шін белокты дене жне антидене ндіру

*андаы гемоглобин белогы оттегімен осылып, барлы тіндерге тасымалдайды

 

#38*! Организмде белокты энергетикалы ызметі

*миозин блшыет жиырылуына атысады

*+1 г белок ыдыраанда 17 кДж энергия блінеді

*белоктар заттектерді клеткамен тануды амтамасыз етеді

*бгде заттарды залалсыздандыру шін белокты дене жне антидене ндіру

*андаы гемоглобин белогы оттегімен осылып, барлы тіндерге тасымалдайды

 

#39*!Протеиндерге жатады

*нуклеопротеидтер, липопротеидтер, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*нуклеопротеидтер, липопротеидтер, глобулин, глютелин

*альбумин, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*альбумин, глобулин, глютелин, фосфотелин

*+альбумин, глобулин, глютелин

 

#40*!Протеидтерге жатады

*+нуклеопротеидтер, липопротеидтер, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*нуклеопротеидтер, липопротеидтер, глобулин, глютелин

*альбумин, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*альбумин, глобулин, глютелин, фосфотелин

*альбумин, глобулин, глютелин

 

#41*!Адам организмінде триптофанны рлі

*калийді сіуіне ыпал етеді

*ми химиясына белсенді сер етеді

*су балансыны бзылуына келеді

*организмнен ауыр металлдарды шыарады

*+ниацин биосинтезіне оны атысуын амтамасыз етеді

 

#42*!Таамны толындылыын анытауда осы аминышылдарыны «штігі» есептеледі

*треонин, триптофан, метионин

*+лизин, триптофан, метионин

*метионин, валин, цистин

*лизин, валин, гистидин

*валин, глицин, цистин

 

#43*!Организмде гликоген тзілу шін тез жне жеіл олданылатын кмірсу

*клетчатка

*+глюкоза

*крахмал

*лактоза

*пектин

 

#44*!Ст жне ст німдерінде ана кездесетін кмірсу

*пектин

*+лактоза

*глюкоза

*фруктоза

*клетчатка

 

#45*!Бауырда кп млшерде кездесетін жануар текті кмірсу

*+гликоген

*фруктоза

*крахмал

*лактоза

*пектин

 

#46*!Линол, линолен, арахидон андай май ышылдарына жатады

*+кпаныпаан

*моноаныан

*тотыпаан

*баяу еритін

*аныан

 

#47*!Лецитин жататын биологиялы белсенді заттектер тобы

 

*белоктар

*стериндер

*+фосфолипиттер

*аныан май ышылдары

*аныпаан май ышылдары

 

#48*!Организмде холестеринні арты млшеріні жиналуына кедергі жасайтын заттек

*глобулин

*+лецитин

*лактоальбумин

*аныан май ышылдары

*аныпаан май ышылдары

 

#49*!Зоостериндерді негізгі кілі

*лецитин

*витамин

*ситостерин

*+холестерин

*сфингомиелин

 

#50*!Ккірт рамдас аминышылы

*серин

*аланин

*тирозин

*триптофан

*+метионин

 

#51*!аныан май ышылдарына жатады

*арахидон

*линолен

*+майлы

*линол

*олеин

 

#52*!Глюкозаны негізгі ызметі

*гормондар синтезіне атысады

*+миа энергияны негізгі жеткізуші

*ішкі секреция безіні ызметін реттейді

*ст ышылды бактерияларыны дамуына ыпал етеді

*клетка протоплазмасыны негізгі рылымды элементі

 

#53*!Холестеринні таамды кзі

*саыраула

*сімдік майы

*+жмырта

*ара нан

*жеміс

 

#54*!Организмде эндогенді суды осымша кзі бола алатын жне немді олдануа ыпал ететін заттек

*+май

*белок

*кмірсу

*друмен

*минералды заттар

#55*!Кпаныпаан май ышылдарына жатады

*пальмитин, стеарнин, миристин

*стеарин, миристин, арахидон

*липолен, линолен,арахидон

*+линол, линолен,арахидон

*липол, фолий

 

#56*!Лецитин жатады

*белок

*стерин

*+фосфолипидтер

*аныан май ышылдары

*аныпаан май ышылдары

 

#57*!Организмде гликоген тзілу шін олданылатын жеіл сіетін кмірсу

*лактоза

*пектин

*+глюкоза

*крахмал

*клетчатка

 

#58*!Ст жне ст німдерінде ана кездесетін кмірсу

*клетчатка

*глюкоза

*крахмал

*+лактоза

*пектин

 

#59*!сімдік жне ст німдерінде кмірсуды сіімділігіні орташа пайызы

*30-40

*45-50

*65-70

*75-80

*+85-98

 

#60*!Азы-тлікте бос кйінде кездеспейтін моносахарид

*лактоза

*глюкоза

*крахмал

*сахароза

*+галактоза

 

#61*!Асазан ішек жолдарында ыдырамайтын жне энергия кзі бола алмайтын кмірсу

*+клетчатка

*крахмал

*гликоген

*фруктоза

*лактоза

 

#62*!1грамм кмірсу тсуді амтамасыз ететін энергия млшері

*+4 ккал

*5 ккал

*7 ккал

*10 ккал

*25 ккал

 

#63*!Ст німдерінде кмірсуды сіімділігіні орташа пайызы

*30-40%

*45-50%

*65-70%

*75-80%

*+85-98%

 

#64*!арапайым кмірсулар

*крахмал

*+лактоза

*гликоген

*клетчатка

*пектиндік заттек

 

#65*!Крделі кмірсулар

*глюкоза

*фруктоза

*+крахмал

*сахароза

*мальтоза

 

#66*!Моносахаридтерге жататын кмірсу

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*+галактоза

 

#67*!Гексоза жататын кмірсу

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*+фруктоза

 

#68*!Таматануда олданылатын аса ке таралан моносахарид

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*+глюкоза

 

#69*!Кондитерлік німдер мен сергіткіш сусындар шыаруда масатты олданылатын кмірсу

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*+фруктоза

 

#70*!Фруктозаны табии кздері

*ет

*ст

*балы

*жарма

*+жемістер мен жидектер

 

#71*!Дисахаридтерге жататын кмірсу

*фруктоза

*галактоза

*крахмал

*+лактоза

*глюкоза

 

#72*!Адам таматануында кеінен олданылатын кмірсу

*+сахароза

*галактоза

*крахмал

*лактоза

*глюкоза

 

#73*!Сахарозаны табии кздері

*ет

*ст

*балы

*жарма

*+баша німдері жне жемістер

 

#74*!Ересек адамдар шін кмірсуды орташа ажеттілігі

*100г

*200г

*300г

*600г

*+400-500г

 

#75*!Кмірсу жеткіліксіздігіні нтижесінде дамиды

*+анда глюкоза дегейіні тмендеуі

*бауыр ызметіні нашарлауы

*сйек тзілуіні бзылуы

*арты дене салмаы

*терідегі згерістер

 

#76*!Таамда клетчатканы жеткіліксіздігі кейбір елдерде ауруларды едуір суімен байланыстырады

*бауыр ызметіні нашарлауы

*сйек тзілуіні бзылуы

*+то ішекті атерлі ісігі

*ант диабеті

*инфаркт

 

#77*!Организмге таам арылы холестерин кп млшерде тскен сайын, ол аз синтезделеді

*кпеде

*асазанда

*+бауырда

*ккбауырда

*йы безінде

 

#78*!Дисахаридтерге жататын кмірсу

*+сахароза

*галактоза

*фруктоза

*крахмал

*глюкоза

#79*!Кшті липотропты сері бар, бауырды май басудан сатайтын аминышылы

*фениаланин

*триптофан

*+метионин

*треонин

*лизин

 

#80*!Энергияа сиымдыра таамды заттек

*аминышылы

*витамин

*кмірсу

*белок

*+май

 

#81*!Моноаныпаан аминышылы

*линол

*+олеин

*линолен

*арахидон

*миристин

 

#82*!Адам организміне кмірсуді арты тсуінде алыптасатын негізгі фактор

*тері згерістері

*+арты дене салмаы

*алиментарлы дистрофия

*сйек тзілуіні бзылуы

*дене салмаыны тмендеуі

 

#83*!Кондитерлік німдерді жне сусындар шыаруда олданылатын кмірсу

*лактоза

*крахмал

*гликоген

*+фруктоза

*галактоза

 

#84*!Организмде холестеринні арты млшерін жиналуына кедергі жасауына ыпал етеді

*белок

*КМ

*+лецитин

*аныан май ышылдары

*аныпаан май ышылдары

 

#85*!Зоостериндер кілі

*КМ

*витамин

*ситостерин

*+холестерин

*май ышылдары

 

#86*!Ауыл шаруашылыы малдарыны стінде лактозаны млшері

*+4-6%

*10-15%

*20%

*38%

*54%

 

#87*!Дн німдеріні таамды ндылыын амтамасыз ететін кмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*+крахмал

*лактоза

 

#88*!Дн німдеріндегі рамы аса жоары кмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*+клетчатка

*лактоза

 

#89*!Сахарозаны таамды кздері

*ет

*ст

*балы

*жарма

*+баша німдері жне жемістер

 

#90*!ант ызылшасы рамындаы сахароза млшері

*+14-18%

*20%

*30%

*35%

*40%

 

#91*!ант раындаы сахароза млшері

*+10-15%

*20%

*25%

*30%

*60%

 

#92*!Кмірсу ауыр жеткіліксіздігінде дамиды

*+анда глюкоза дегейіні тмендеуі

*бауыр ызметіні нашарлауы

*сйек тзілуіні бзылуы

*арты дене салмаы

*терідегі згерістер

 

#93*!Адам организміне кмірсуді арты тсуінде байалады

*тері згерістері

*+арты дене салмаы

*алиментарлы дистрофия

*сйек тзілуіні бзылуы

*дене салмаыны тмендеуі

 

#94*!Сулы ерітіндіде ышыл жне антты болуымен желетрізді жне коллоидты массаа айналуа абілетті кмірсу

*+пектин

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

#95*!ауіпті ебек жадайлары бар ндірісте емдік жне профилактикалы масата пайдаланылатын кмірсу

*+пектин

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

 

#96*!Ішек перистальтикасын ынталандыратын кмірсу

*+клетчатка

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

 

#97*!Холестеринді организмнен шыаруа ыпал ететін кмірсу

*+клетчатка

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

 

#98*!Пайдалы ішек микрофлорасын алпына келтіруде маызды рл атаратын кмірсу

*+клетчатка

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

 

#99*!Дн німдеріні таамды ндылыын аса жоарлататын кмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*+крахмал

*лактоза

 

#100*!Дн німдеріндегі рамы аса жоары кмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*+клетчатка

*лактоза

 

#101*!С витаминіні таамда млде болмауы алып келеді

*пеллаграа

*бери-бериге

*анемияа

*+цингаа

*рахитке

 

#102*!Аскорбин ышылыны физиологиялы ызметі байланысты

*реттеуші ызметімен

*цистеиннен метионин тзілуіне атысумен

*кальций мен фосфор тегерімін стап трумен

*+тотыу-тотысыздану реакцияларына абілеттілігімен

*жйке жне блшы ет клеткаларыны ферментативті емес рлімен

 

#103*!Антигеморрагиялы витаминдерге жатады

1

*+К

12

 

#104*!Тиамин (В1) авитаминозы аталады

*рахит

*анемия

*скорбут

*пеллагра

*+бери-бери

 

#105*!Рибофлавин жеткіліксіздігіні клиникалы белгілері

*ызыл иекті анаыштыы

*+ангулярлы стоматит, хейлоз

*демелі жрек жеткіліксіздігі

*мегалобласты анемияны дамуы

*денені р бліктерінде ауру сезімі,тырысулар

 

#106*!РР витаминіні негізгі таамды кздері

*цитрусты жемістер

*ст жне ст німдері

*балы майы, сары май

*+сиыр бауыры, днді-даылдар

*сары-сарыш тсті ккністер мен жеміс-жидектер

 

#107*!Рахит кріністеріні бірі

*кру анализаторыны араыа бейімделу уаытын тмендету

*+ааны дрыс дамымауы мен деформациясы

*организмні иммунореактивтілігіні тмендеуі

*ораныс-бейімделу механизмдеріні лсіреуі

* гепатобилиарлы жйені заымдалуы

 

#108*!Организмні коллагенді рылымымен байланысы бар витамин

*токоферол

*пиридоксин

*кальциферол

*пантатен ышылы

*+аскорбин ышылы

 

#109*!Фолий ышылыны негізгі таамды кздері

*+шпинат, салат жапыраы

*ст жне сйы ст німдері

*кептірілген жне балауса итмрын

*ашытылан ырыабат, ттті брыш

*цитрусты жне тропикалы жеміс-жидектер

 

#110*! А витаминіні негізгі таамды кздері

*алма

*+бауыр

*сімдік майы

*асты німдері

*брша тымдастар

 

#111*!Тиаминні негізгі таамды кздері

*итмрын

*ара араат

*цитрусты жемістер

*+брша тымдастар

*жылтыратылан кріш

 

#112*!Витаминдерді жалпы биологиялы асиеті

*организмде ышылды-сілтілі тепе-тедікті реттейді

*+биохимиялы рдістерді катализаторы

*сйек тіндеріні алыптасуына атысады

*пластикалы ызмет атарады

*су-тз алмасуына атысады

 

#113*!Токоферолды биологиялы ролі

*протромбин дірілуін ынталандырады

*+жыныс бездеріні ызметін реттейді

*кру абілетіні ызметін реттейді

*сйек тзу рдісіне атысады

*кмірсу алмасуына атысады

 

#114*!Фолий ышылыны жеткіліксіздігі келеді

*цинга

*пеллагра

*бери-бери

*гемералопия

*+макроцитарлы анемия

 

#115*!Витаминге арсы асиетке ие заттар

*лютеин

*кверцетиндар

*флавоноидтар

*чай катехиндері

*+авидин (шикі жмырта)

 

#116*!Алиментарлы витамин жеткіліксіздігіні алдын-алу шаралары

*рационда жануар текті азы-тлік лесін азайту

*+рационда ккністер мен жемістерді молайту

*витамин препараттарын олдану

*санитарлы ережелерді сатау

*таматану тртібін сатау

 

#117*!Жараа арсы сері бар витамин трізді заттар

*холин

*карнитин

*коэнзим Q10

*+витамин U

*пангам ышылы

 

#118*!Е витаминіні негізгі таамды кздері

*нан-блке німдері

*жеміс-жидектер

*+сімдік майы

*ст німдері

*ет німдері

#119*!ышылды сипаттаы макроэлемент

*калий

*натрий

*магний

*кальций

*+фосфор

 

#120*!Сілтілі сипаттаы макроэлемент

*+кальций

*марганец

*фосфор

*ккірт

*хлор

 

#121*!Фосфорды аса жоары млшері кездесетін азы-тлік

*+балы, ірімшік, брша

*кондитерлік німдер

*картоп, ырыабат

*ияр, ызана

*алма

 

#122*!Организмде фосфорды физиологиялы ызметі

*т блінуін жоарылатады

*ан юы рдісіне сер етеді

*гемоглобин синтезіне атысады

*+кальций алмасуымен тыыз байланысты

*ішек жиырылыштыын ынталандырады

 

#123*!Калийді жоары млшері кездесетін азы-тлік

*+кептірілген жемістер,жеміс-жидектер

*ант, рафинадталан ант

*майдаы балы консерві

*кондитерлік німдер

*сімдік майы

 

#124*!Организмні калийге ажеттілігін амтамасыз ететін азы-тлік

*кріш жармасы

*сімдік майы

*бршатар

*+картоп

*ант

 

#125*!Темірге бай азы-тлік

*кондитерлік нім

*голланд ірімшігі

*сімдік майы

*картоп

*+бауыр

 

#126*!Темірді сіімділігін иындататын азы-тлік

*+дн німдері

*ккністер

*жемістер

*балы

*ет

 

#127*!Минералды элементтерді жіктелуі

*+электр теріс жне электр о заряд тзуіне

*белок молекуласымен байланысу абілетіне

*Мендеелев кестесінде орналасуына

*организмдегі атаратын ызметіне

*жйке жйесіне сер етуіне

 

#128*!Йодталан азы-тлік кзі болып табылады

*су

*ет

*+тз

*ст

*жарма

 

#129*!Кальцийге бай азы-тлік

*кондитерлік

*+ст німдері

*ккністер

*ет німдері

*соя

 

#130*!йелдер шін рациондаы темірді ажеттілігі (мг/тулік)

*2-3

*5-8

*15

*+18

*20

 

#131*!Ерлер шін рациондаы темірді ажеттілігі (мг/тулік)

*2

*5

*7

*+10

*12

 

#132*!рамындаы темірі организмде оай сіетін азы-тлік

*ет

*ст

*балы

*жмырта

*+ккністер

 

#133*!Эндемиялы аурумен байланысты микроэлемент

*кальций

*магний

*фосфор

*+йод

*сера

 

#134*!Ерлер шін йодты орташа ажеттілігі (мкг/тулік)

*10

*40

*70

*100

*+150

 

#135*!Жкті жне емізулі йелдер шін йодты туліктік ажеттілігі (мкг/тулік)

*50

*100

*150

*+200

*250

 

#136*!Организмде темірді сіуін тежейтін нім

*тз

*+шй

*ет

*ант

*дн німдері

1*Органимдегі заттек жне энергия алмасу *2*77*1*

 

#137*!Ассимиляция жне диссимиляция рдістеріні ересек адамда алыпты жадайдаы сипаты

*ассимиляция процесіні диссимиляция процесінен басым болуы

*диссимиляция процесіні ассимиляция процесінен басым болуы

*алмасу процестеріні арындылыыны жоарылауы

*зат алмасу арындылыыны тмендеуі

*+салыстырмалы трде тепе-те

 

#138*!Адекватты таматанбауда жмсалан энергия шыыныны орнын абылдаан таматы уаттылыы толтырмаан жадайда туындайтын энергетикалы баланс

*+теріс

*отайлы

*бейтарап

*динамикалы

 

#139*!Жмсалан энергия шыынынан таам рационыны уаттылыы за уаыт артанда туындайтын энергетикалы баланс

*+о

*теріс

*бейтарап

*отайлы

*алыпты

 

#140*!Теріс энергетикалы балансты организмдегі салдары

*+белок жеткіліксіздігі

*гипертониялы ауру

*арты дене салмаы

*атеросклероза

*семіздік

 

#141*!Негізгі алмасуа жмсалатын энергия шыыны

*+тіршілік етуге ажетті энергияны е аз млшері

*таамны орытылуы жне сіуі

*физикалы белсенділік

*аыл-ой жмысы

*енбек ызметі

 

#142*!Адамны негізгі алмасуына сер етеді

*+ жасы мен жынысы

*таматану тртібі

*жмыс жадайы

*тулік уаыты

*мамандыы

 

#143*!Ебек етуде жмсалатын энергия шыыныны клемін анытайды

*+физикалы, блшы ет жмысыны клемі мен сипаты

*жмыс уаытыны затыы

*жмыс орны

*климатты жадайы

*денсаулы жадайы

 

#144*!Таам абылдаанда энергия шыыныны жоарылауы байланысты

*+таамды заттектерді ыдырауы шін тотыу рдістеріні кшеюіне

*интервалом между приемом пищи

*ттынан таамны клемі

*таматы ттыну жиілігі

*таматану тртібі

 

#145*!Алиментарлы дистрофияны ауыр сыраты алыптасу кезінде маызды рл атарады

*крделі кмірсуларды аз сіімділігі

*+белокты-калориялы жеткіліксіздігі

*минералды заттарды жеткіліксіздігі

*иын балитын майды аздыы

*гиповитаминоз

 

#146*!Организмні энергия шыынын анытайтын діс

*респираторлы энергометрия

*тікелей калометрия

*+хронометражды

*алиментарлы

*зертханалы

 

#147*!Бір уаытта жне арама-арсы жретін зат алмасу рдісі

*ышылдану жне органимнен ыдыраан німдерді шыуы

*биосинтез жне жаа рылымдарды пайда болуы

*ажетті заттектерді синтезі мен сіімділігі

*заттектерді ыдырауы жне энергия блуі

*+ассимиляция жне диссимиляция

 

#148*!Азадаы зат алмасуды реттейтін негізгі жйе

*ас орыту жйесі

*тыныс алу жйесі

*зр шыару жйесі

*ан айналым жйесі

*+орталы жйке жйесі

 

#149*!Организмдегі теріс азотты баланс дамиды

*алмастырылатын аминышылдарыны арты млшерде болуы

*+рационда белокты жеткіліксіз болуы

*рационда кмірсуларды арты болуы

*минералды заттарды жеткіліксіздігі

*друмендер жеткіліксіздігі

 

#150*!нды белоктара жатады

*рамында кем дегенде бір алмастырылмайтын аминышылы болса

*азыта кем дегенде бір алмастырылатын аминышылы жетіспесе

*+азыта алмастырылмайтын аминышылдары тгел кездессе

*німде барлы алмастырылатын аминышылдары сирек кездессе

*азыта екі алмастырылатын аминышылдары болса

 

#151*!Аминышылыны биологиялы ндылыы мен физиологиялы рлін анытайтын негізгі критериі

*алмастырылмайтын аминышылдарыны синтезіне атысу

*крделі кмірсуларды ыдырауын кшейту

*+бойды сіру жне белок синтезін амтамасыз ету

*фермент синтезін жеделдету

*гормон синтезін жабдытау

 

#152*!Таамны толындылыын анытайтын аминышылдарды «штігі»

*треонин, триптофан, метионин

*+лизин, триптофан, метионин

*метионин, валин, цистин

*лизин, валин, гистидин

*валин, глицин, цистин

 

#153*!Асты тымдас німдерді белок ндылыын тмендететін негізгі фактор

*алмастырылмайтын аминышылдарыны жеткіліксіздігі

*фенилаланин синтезіні бзылуы

*метионинні арты болуы

*+лизинні жеткіліксіздігі

*валинні болмауы

 

#154*!Кшті липотропты сері бар аминышыл

*фениаланин

*+метионин

*аланин

*валин

*лизин

 

#155*!Темірді биологиялы ролі

*+оттегі тасымалдайды

*кмірсуды ыдыратады

*зат алмасуды кшейтеді

*зат алмасуды бседетеді

*организм артаюын кешеуілдетеді

 

#156*! Арибофлавиноз мына таамды заттекті жеткіліксіз тсуінен дамиды

*майды

*+белокты

*кмірсуды

*витаминні

*минералды заттекті

 

#157*!Бой суіні кешеуілдеуі мен салматы тмендеуі, бйректегі жне аланша бездегі згерістерімен сипатталатын аминышылыны жеткіліксіздігі кездеседі

*глютаминде

*+лейцинде

*тирозинде

*аланинде

*серинде

 

#158*!Сйек тзілу бзылыстары, эритроциттер саныны азаюына жне гемоглобинні тмендеуіне алып келетін аминышылыны жеткіліксіздігі байалады

*тирозинде

*лейцинде

*+лизинде

*аланинде

*серинде

 

#159*!Метилдеу, трансметилдеу процестерін алпына келтіруде маызды роль атаратын аминышыл

*+метионин

*тирозин

*аланин

*лизин

*серин

 

#160*!Алмастырылатын аминышылына жатады

*триптофан

*метионин

*+аланин

*валин

*лизин

 

#161*!Алмастырылатын аминышылы болып табылады

*лизин

*валин

*метионин

*+глютамин

*фенилаланин

 

#162*!Белокты азадаы ролі

*жаа май санын тзеді

*оттегі тасымалдаушысы

*А жне Д витаминдеріні ерітушісі

*ішек перистальтикасын ынталандырады

*+гемоглобинні, блшы еттегі миозин мен актинні рамына кіреді

 

#163*!Белокты биологиялы ндылыын анытайды

*сіімділігі

*орытымдылыы

*тасымалдаушылыы

*+аминышыл рамы

*энергетикалы ндылыы

 

#164*! Кшті липотропты заттек болып табылатын, бауырды май басудан сатайтын аминышыл

*+метионин

*глицин

*аланин

*серин

*валин

 

#165*!Аталан азы-тлікті айсысы жоары биологиялы асиетке ие

 

*нан

*ант

*алма

*картоп

*+жмырта

 

#166*!Толынды белок кзі болатын нім

*нан

*ияр

*+ст

*нта

*баклажан

 

#167*!Таматануда за уаыт тек сімдік текті таамдарды олдану, яни вегетарианды, алып келеді

*+аминышыл дисбалансына

*су балансыны бзылуына

*йоджеткіліксіздігіне

*остеопороза

*семіздікке

 

#168*!Жоары биологиялы белсенділікке ие, аса кшті липотропты заттек болып табылатын метионинні сері

*+бауырды май басудан орайды

*бауырдаы згерістерді лайтады

*имыл озалысты бзылуын реттейді

*эритроциттер саны азаюыны алдын алады

*сйек кальцификациясыны бзылуын ынталандырады

 

#169*!Таамда лизин жеткіліксіздігі алып келеді

*бауырды май басуды алдын алу

*+ан тзілу бзылыстарына

*дене салмаыны артуына

*о азотты баланса

*атеросклероза

 

#170*!Триптофанны негізгі таамды кздері

*+ет, балы, сзбе, жмырта

*ккністер

*жидектер

*жемістер

*жгері

 

#171*!Триптофанны маызды ызметі

*холин синтездейді

*озалысты кшейтеді

*тамыр абырасыны ткізгіштігін арттырады

*бойды суін тежеу жне дене салмаын тмендетеді

*+азаны суі жне азотты тепе-тедікті стап трады

 

#172*!нды белокты кзі болып табылатын азы-тліктер

 

*+ст німдері

*дн німдері

*ккністер

*жаатар

*жемістер

 

#173*!О азотты баланс байалатын кезе

*+регенерация рдісіні арындылыында

*нсыз белогы бар таамдарды ттынуда

*таамда белокты млдем болмауында

*су жне азаны дамуында

*белокты ашыуда

 

#174*!Теріс азотты баланс пайда болады

*+таамда белокты жеткіліксіз млшерде болуы немесе млдем болмауында

*синтетикалы рдісті белок шыынынан басым болуында

*андай да бір азада белокты жиналуында

*регенерация рдісіні арындылыында

*су жне азаны дамуында

 

#175*!Ересек адам шін аскорбин ышылыны туліктік ажеттілігі (мг)

 

*1-3

*5-10

*20-30

*50-60

*+70-80

 

#176*!сімдік жапыраында кездесетін, аты сонымен байланысты витамин

*алма ышылы

*лимон ышылы

*+фолий ышылы

*пантотен ышылы

*аскорбин ышылы

 

#177*!С витаминіні негізгі кзі болып табылатын азы-тліктер

*нан-блке німдері

*макарон німдері

*+ара араат

*ет німдері

*балы

 

#178

*!Адам азасында синтезделмейтін витамин

*+аскорбин ышылы

*пантотен ышылы

*рибофлавин

*тиамин

*биотин

 

#179*!Блшы ет лсіздігі, жаяу жргенде аяты ауыруымен тетін витамин жеткіліксіздігі байланысты

*аскорбин ышылымен

*рибофлавинмен

*пиридоксинмен

*+тиаминмен

*ретинолмен

 

#180*!Рибофлавинні маызды ызметі

*+су процесіне атысады

*ан ю процесіне атысады

*тнгі кргіштікке сер етеді

*ышылдыа арсы асиетке ие

*жасушаны тыны салу рдісіне атысады

 

#181*!араылы адаптациясын, тс ажыратуды жоарылатып, тнгі кргіштікті жасартатын витами

*тиамин

* Р витамині

* С витамині

*+рибофлавин

*линоль ышылы

 

#182*!В1 авитаминозы дамитын жадай

*тиімді таматануда

*таматану режимін станбаанда

*+за уаыт аталан крішті ттынанда

*кмірсуді тама рационында иын сіірілуінде

*кп аныпаан май ышылдарыны арынды тсуінде

 

#183*!Май алмасуда тиаминні ызметі

*ан ю процесіне атысады

*+май ышылдарыны синтезіне атысады

*карбоксил тобыны ыдырауын катализдейді

*амин ышылдарды дезаминдеу процесіне атысады

*амин ышылдарды айта аминдеу реакциясына атысады

 

#184*!В1 витаминіні жеткіліксіздігіні ерте крінісі

*+андаы жне зрдегі пирожзімышылыны млшеріні жоарылауы

*шаш тбі фолликуласына ан йылуы

*капилляр ызметі бзылыстарыны туындауы

*жйке жйесі мен психиканы згеруі

*асазан секрециясыны бзылуы

 

#185*!Витамин жеткіліксіздігіні е айын жне ауыр трі

*гипоавитаминоз

*+авитаминоз

*квашиоркор

*бери-бери

*маразм

 

#186*!Витаминдерді жіктелу негізі

*суда ерімеуімен

*спиртте еруімен

*+суда жне майда ерігіштігі

*витаминдерді баса таамды заттектермен байланысы

*жасушаны рылымды элементіні тзілуіне атысуы

 

#187*!А коэнзиміні негізгі блігі болып табылатын витамин

*ст ышылы

*фолий ышылы

*аскорбин ышылы

*+пантотен ышылы

*пирожзім ышылы

 

#188*!Жеткіліксіздігі азадаы ісік ауруларыны туындауына келетін витаминтрізді заттек

*инозит

*биотин

*+холин

*карнитин

* U витамині

 

#189*!Витамин жеткіліксіздігі кезінде эритроциттер саны азайып, андаы холестерин млшері кбеюімен сипатталады

*рибофлавинде

*пиридоксин

*+биотинде

*тиаминде

*ниацинде

 

#190*!Асазан жне он екі елі ішекті ойы жарасын емдеуге абілетті витаминтрізді зат

*холина

*инозит

*биотин

*картинин

*+ U витамині

 

#191

*!Бірнеше глистті инвазияда ай витаминні тапшылыы байалады

*аскорбин ышылы

*пантотен ышылы

*+ В12витамині

*тиамин

*биотин

 

#192*!Барлы алмасу мен жасушаны тыныс алу реакцияларына атысатын витамин

*тиамин

*ретинол

*+ниацин

*рибофлавин

*филлохинон

 

#193*!Тіс тазалауда ызыл иекті анауына алып келетін витамин жеткіліксіздігі кездеседі

*РР

*+С

*В 1

*В 6

 

#194*!Тнгі кргіштікті жасартатын жне тс ажыратуды жоарылататын витаминге жатады

*аскорбин ышылы

*фолий ышылы

*+рибофлавин

*кальцеферол

*тиамин

 

#195*!Родопсинні тзілуін кешіктіретін немесе тежейтін, кешрым кзді кргіштігі тмендеуіне келетін витамин жеткіліксіздігі

*В1

*+А

*холин

 

#196*!Организмдегі кбею ызметін ынталандыруа атысатын витамин

*В1

*+Е

*холин

 

#197*!Сілтілі сипаттаы минералды элементтері бар нім

*дн німдері

*жмырта

*балы

*+ст

*ет