Зін-зі тану- тлалы су факторы екендігін мысалмен длелдеіз.

Адамзат тжірибесіндегі мгілік жалпыадамзатты ндылытарды даналы таылымды рлін ашып крсетііз.

Адамгершілік»-ымын оамды талапа сай ізгілікті, инабаттылыты білдіретін моральды ндылы ретінде дйектеіз .

Жасы мінез бен аыл кші біріксе – блар адамгершілік асиеттер

(Ыбырай Алтынсарин)

Адамгершілік — бл рухани трбие. Адамгершілік - адам бойындаы е асыл асиет жне адамзат баласыны е жоары масатына баытталады. Бл асиет адамды мейірімділікке, Отанын, елін, отбасын сюге йретеді. Егер адамда адамгершілік асиет болмаса, ол адам з - зін сыйламайды.

Рухани - адамгершілік трбиесі - зіндік сананы дамытуа жадай жасауды, жеке тланы деп станымын, оны оам міріні нормалары мен дстрлерімен келістірілетін моральдік асиеттерін жне бадарларын алыптастыруды болжайды. Оушыларды рухани - адамгершілікке трбиелеу, болашаына жол сілтеу – бгінгі ажетті, кезек кттірмес мселе. сірсе, мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке трбиелеуді мазмны осы жастаы балаларды ерекшеліктеріне сай келуі тиіс. Негізгі міндет – балаларды жасы дет, мінез - лыын алыптастыру. Баланы сезіміне сер ету арылы ішкі жан дниесін ояту нтижесінде оны рухани - адамгершілік асиеттері алыптасады.

Жаа кезедегі білім беруді зекті мселесі жас рпаа - адамгершілік - рухани трбие беру. «Адамгершілікке трбиелеу ралы – ебек пен ата - ана лгісі» - деп, Ы. Алтынсарин атамыз айтандай, нды асиеттерге ие болу, рухани бай адамды алыптастыру баланы туылан кезінен басталуы керек. Халыта «Ааш тзу су шін оан кшет кезінде кмектесуге болады, ал лкен ааш боланда оны тзете алмайсы» деп бекер айтылмаан. Сондытан баланы бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, айырымдылы, яни адамгершілік нды асиеттерді сііріп, з - зіне сенімділікті трбиелеуде отбасы мен педагогтар шешуші роль атарады. Рухани - адамгершілік трбие - екі жаты процесс. Адамгершілікке, ебекке трбиелеу кнделікті мірде, лкендерді олдан келетін жмысты йымдастыру барысында, ойын жне оу ісінде жоспарлы трде іске асады.

Мектепке дейінгі балаларды адамгершілік сана - сезімін оятып, жаымды мінез - лын алыптастыруда даярлы тобыны балаларына арналан ашы сабатар: «Мамандытар», « дыбысы мен рпі», трбие сааты: жне ойын - сабатарын: «Ойнайы та, ойлайы!» ткіздім. Мны брі адамгершілікке баытталды рі дл осыан кереар асиеттерді бала бойынан кездестірдім жне оан керекті діс - амалдарды да іздестіріп, олданып келемін.

Халымыз «баланы ойын сіреді»деген сзі тегін айтылмаса керек. Бала ойнап жріп, ойланады, жйкесі тыныады, ойы сергиді, денесі шымырланады. здеріні рбы - рдастарымен жасы араласуды йренеді. Сан алуан ойындар баланы дене трбиесін дамытып, жас жеткіншекті бойына адамгершілік, сйіспеншілік, кішіге кмек, лкенге рмет крсете білуге, иыншылытан орыпауа, масата жетуде тзімділікті лайтуа трбиелеуде ерекше мні бар. Е бастысы, ойын баланы жан - жаты, тез ойланып шешім абылдауа, ойын шыншыл ойнауа кешірімді, жанашырлыа трбиелейтіні аны.

Адамгершілік таырыбы - мгілік. Жас рпаты бойына адамгершілік асиеттерді сііру - ата - ана мен стаздарды басты міндеті. Крнекті педагог В. Сухомлинский «Егер балаа уаныш пен баыт бере білсек, ол бала солай бола алады», — дейді. Демек, шкіртке жан - жаты тере білім беріп, оны жрегіне адамгершілікті асыл асиеттерін здіксіз ялата білсек, ертегі азамат жеке тланы зіндік кзарасыны алыптасуына, айналасымен санасуына ыпал етері сзсіз.

Рухани - адамгершілік білім беру – жас рпаты бойына мірді мні, сйіспеншілік, баыт, сыйласты, татулы, бірлік, тзімділік сынды ндылытарды дарыту арылы адамны оамда з орнын табуына, абілет - дарыныны ашыла тсуіне, аыл - парасатын дамытуына, яни снді де мнді мір сруіне ызмет етеді.

«Жмыла ктерген жк жеіл» демекші бала трбиелеудегі осындай міндеттерді іске асырушылар – мектепке дейінгі мекемелер мен отбасы. Осы екі арнада жргізілетін тлім - трбие сабатаса, штаса ткізілгенде ана кздеген масат нтижелі болары зсіз. Бгінгі жаа оам мддесіне лайыты, жан - жаты жетілген, бойында лтты сана, лтты психология алыптасан ертегі оам иегері боларлы парасатты азамат трбиелеп сіру – отбасыны балабашаны, барша халыты міндеті.

Адамгершілік трбиені, адам бойында осы жасы асиеттерді болуы, жаняа, скен ортасына байланысты. Бала ісіні дрыс екенін оштап, о баыт беріп, теріс жерін дереу жндеп, демеп жіберу ата - ана мен трбиешіге жктелер міндет. “Адам бойында жасы асиеттер кп болса, оан ба та, баытта онады” деген сзге сйенсек, жаымсыз ылы - асиеттер болса одан арылту ажет. Кптеген айырымды істер жасап, жасы мінез - лытарды н бойыа жинап, аылдылы танытса, міне адамшылды боланы.

орыта келгенде, уаыт талабынан туындап, білім беру жйесінде болып жатан згерістер баланы трбиелеу осы заман талабына сай йлесімді дегейді айта руды міндеттейді. Трбие мен оу егіз деген сз бар. «Трбие бар жерде ана сапалы білім саналы рпа болады» деген дана халымызды маал сзіне сйенеміз.