Жасты кезедегі (студенттік шатаы) Мен-тжырымдамасыны ерекшеліктеріне з кзарасыызды білдірііз.

Жеке тланы оамды-педагогикалы шыармашылы аблетін дамытуда оларды ксіби шеберлігін шыдау ерекше орын алады. Сондытан ксіби білім беру йымдары студенттерді ойлау абілетін, адамгершілігіні жне кш-жігеріні алыптасуына, здіксіз білім алуына жне з бетінше дайындалуына ыпал жасай отырып, жеке асиеттеріні ке клемде ашылуына ыпал жасауды ажет етеді.

зін-зі тану гімелесуге, шындыты бірлесе іздестіруге, білімді бірге игеруге, здік шыармашылыты, ішкі белсенділікті оятуа баытталан. Жеке тланы бойында жасы кру, бейбітшілік, дептілік, шыншылды, аяушылы, адалды, имандылы, сыйласты, досты, сйіспеншілік, кішіпейілділік, жанашырлы, жасылы жасау, ділеттілік, елжандылы, ізеттілік, сенім, махаббат, айырымдылы, аморлы жасау сияты ндылытарды алыптастыру кзделген. зін-зі тану психологиялы, педагогикалы, философиялы ылым негіздеріне сйене отырып, мына міндеттерді орындалуын кздейді:

- жеке тланы «Мені» (зімшілдігін емес) ояту;

- оршаан ортасына деген ызыушылыын ояту;

- негізгі рухани-адамгершілік категорияларына кіл аударту;

- балаларды бойында лем жне адамзат туралы тсінік алыптастыру;

- зіні адамгершілік мінез-лытарына баа беру ммкіндіктерін алыптастыру;

- танымды белсенділігін арттыру.

Оушылар зара арым-атынас барысында:

- адамдарды іс-рекетіні, лтты салт-дстрлерді жасы жатарын аара алады, шындыты айтуа, жаымды ойлауа йренеді;

- зара сыйластыты тсінуге абілетті, айналасындаыларды натып, жасы кре біледі, жасылы жасауа дайын, жаындарын уантуа асыады;

- сабырлы, салматы болуа, трбиелі болуа, ойланып сйлеуге йренеді;

- дептілікке, ыптылыа йреніп, кмектесе біледі, аморлы жасай алады, лкендерді рметтей біледі;

- згені ренжітпеуге тырысады, кешірімшіл болуа, барлы тіршілік иесіне сыйластыпен арауа, аяушылы сезімін білдіріп отыруа йретеді.

сынылан материалдарды талдау барысында тере ойлану ажеттілігі туындайды. Осы кезде:

- оршаан орта туралы тсінігі кеейеді, жасы мен жаманды айыра біледі, діл болуа мтылады;

- айналасымен жасы арым-атынас орнатуа, зін-зі жасы круге, рметтеуге, шыдамдылыа йренеді;

- зіндік пікірі бар, отбасына аморшыл, міндетін орындауды біледі, ел тыныштыы жнінде ойлай алады;

- зіне-зі баылау жасай біледі, з ісін баалай біледі, лкендермен санаса алады;

- аморлы жасай біледі, жауапкершілікті сезіне біледі.

Оу барысында:

- сауатты ои білетін болады;

- тсінігін аны жеткізе алады;

- талдауа белсене атысады;

- зіндік пікірін еркін жеткізуге йренеді;

- топта жмыс істей біледі.

Оушыны абілетін ашып, сезімін ояту масатында жргізілетін шыармашылы рекетте:

- оршаан ортаа ызыушылыы артады;

- салт-дстрлерді рметтеуді тсіне бастайды;

- зіндік белсенділігін таныта бастайды;

- ойын ааз бетіне тсіруге, трлі суреттер арылы білдіруге дадыланады;

- ата-анасын, жолдастарын, малімдерін рметтеуге йрене бастайды.

зіндік тану – крделі психологиялы рылым, бірнеше асиет ерекшеліктерін амтиды. В.С. Мерлинні есептеуі бойынша, біріншіден, зіні бір беткейлігі, екіншіден, саналы трде зіні «мені», шіншіден, зіні психикалы асиеттері мен ерекшеліктерін тану, тртіншіден, леуметтік-адамгершілік зіндік баалауын анытау. Осы элементтерді барлыы зара функционалды жне генетикалы жаынан байланысты, біра олар бір мезгілде алыптаспайды. Баланы санасы заттарды денесімен сезу арылы ана пайда болады. ш жастан бастап зін анытай бастайды. зіні психикалы асиеттерін тану мен баалау сіресе жеткіншек, жасспірім шата маызды.

Адамны зге адамдармен отбасында, топта, жымда зара рекеттестігіне зін-зі трбиелеу дерісі трысынан анытама берііз.

Студент тласы шін «мір бойы білім алу» станымыны маызын зін-зі жетілдіру жолдары арылы тсіндірііз.

Темперамент типтеріні араатынасы жне студентті іс-рекетіні табыстылыын зіізді темпераментіізді мысала ала отырып крсетііз.

Виктор Франклді мірді мніне талпыну теориясыны негізгі ережелеріне сйкес мірді мні тсінігіне з ережеізді енгізііз.

Тланы баыттылыыны адамны зін-зі тануындаы рлін «Тланы баытталандыын анытау» тестіні (МТІ) нтижесін пайдаланып тсіндірііз.

Комплимент – тлааралы вербальды арым-атынасты маызды раушысы екендігін азіргі жастар арасындаы арым-атынас арылы сипаттаыз.

Адамны зін-зі жаын адамдармен зара арым-атынаста тануына ажетті ндылытар жйесін кестеге тсірііз.

азіргі замандаы адам тадыры жне жалызды философиясыны тжірибесіне арым-атынас трысынан з пікіріізді білдірііз.

«зін- зі танудаы отбасыны рлі» немесе «Мен жне мені жаындарым» таырыптары бойынша ой- толау жазыыз.

Адамны з бойындаы асиеттерге сйкес зін-зі абылдауына з тжырымдарыызды сыныыз.

Жалпыадамзатты ндылытарды тланы зін зі тануындаы орны туралы анытамалы мтін растырыыз.

Студенттік ортадаы досты атынасты ндылыты бадарын длелдеіз.

Жігіт пен бойжеткен арасындаы досты жне махаббат туралы наыл сз, маал-мтелдер жинастырып, оларды маынасын тсіндірііз.

«Мені зіндік ндылыым» Декларациясын дайындаыз.

Адамны есеюіні трт раушы бліктеріне (жаымды ойлау, дниеге жаымды атынас; толеранттылы; зін-зі дамыту; жауапкершілік) сйкес зін-зі тану тлжатын растырыыз.

зіізді мірбаяныызды зіізді су жолыызбен сйкестендіріп жазыыз.

Вербальды арым-атынас жне бейвербальды арым-атынас ралдары арылы зіізді кіл-кйіізді сипаттап берііз.

Айматы жне жаанды экологиялы мселелерді жасаруа атысты з жобаызды сыныыз.

«Баыт» ымыны адамгершілік категориясы ретіндегі мнін белгілі бір тланы мірде, бір салада ол жеткізген табыстары бойынша тсіндірііз.

зіндік трбие тсілдері – зіне зі бйры беру, зіндік олдап-уаттау, зіндік мада, зіндік жазаны зін-зі тану нтижесі ретінде сипаттаыз.

зіізді ата-тегіізді, отбасыызды тарихы немесе отбасы мшелеріні бірі туралы шаын гіме дайындаыз .

Достарды арасында болан кикілжі туралы бір жадаят растырып, оны шешімін табуда дрыс рекет ндылыын басшылыа алыыз

«зін-зі тану – мірді тану» таырыбына эссе жазыыз.

«Жалпыадамзатты ндылытар аясында» атты жобаны жоспарын рыыз .

«Адамзатты рухани стазы» таырыбына диалог растырыыз.

«Сенімдік сттілік негізі» таырыбын зіізді су жолыыз арылы баяндаыз.

35.