Лтты ауіпсіздік туралы жаа за абылданды

За Елбасы Н. Назарбаевті тікелей тапсырмасымен зірленіп елімізді лтты ауіпсіздігін амтамасыз етуді тиімді ыты тетігін жасауа баытталады. Естеріізге сала кетейік, аымдаы жылды 15 наурызындаы ауіпсізді Кеесіні отырысында Президент кіметке осындай тапсырманы жктеген болатын. лтты ауіпсіздік комитеті траасы орынбасары сман міринны айтуынша, жатты негізгі масаты лтты ауіпсіздік жйесін ныайту жне азіргі кнні ауіп-атерлеріне жйелі трде арсы рекет ету мселелерін жаа дегейге шыару болып табылады. Осыан байланысты, зада ауіпсіздікке тнетін жаа атерлер еске алынып, лтты мдделер натыланды. «Біріншіден апаратты ауіпсіздік саласында ауіптер аныталды. Таяу Шыыстаы орын алып отыран оиаларды зі азіргі кні апаратты ауіпсіздікті зекті екендігін крсетеді. Бдан со, экономикалы ауіпсіздік мселелері есепке алынып, негізгі ауіптер ретінде аржы жйесіні трасыздыы белгіленді. Осымен бірге апаратты-экологиялы жне сырты салалардаы лтты мдделер де осымша енгізіліп отыр. Мселен, леуметтік саладаы лтты мдделер кеейтілді, атап айтанда денсаулы сатау, білім беру, леуметтік амтамасыз ету жйелірін жетілдіруді маыздылыы атап крсетілді. Себебі азіргі тада леуметтік салалардаы проблемаларды шешілмеуі ртгрлі наразылы акциялара, азаматтарды экстремистік рекеттерге атысуына ыпал етіп отыраны млім», - деді . мірин.

Оны айтуынша, заны басты жаалытарыны бірі - мемлекеттік органдарыны зыретін жне оларды лтты ауіпсіздік саласындаы орнын наты белгілеу. Бл ретте заны 17 бабына сйкес, мемлекеттік органдар келісімді ызмет ету шін оларды зыреті наты белгіленуі тиіс. «Алайда, олданыстаы зада мемлекеттік органдарды зыреті аныталмаан. Осыан байланысты зада 30 мемелкеттік органны лтты ауіпсіздікті амтамасыз ету саласындаы зыреті жне зара іс-имыл жасау тртібі белгіленді», -дейді . мірин.

Бдан блек, жатта лтты ауіпсіздік трлері де айта аралан. Сонымен атар, зада саяси ауіпсіздік лтты ауіпсіздікті жеке трі ретінде белгіленген. «Саяси ауіпсіздік саласындаы оралатын нысандар натыланды, олара конституциялы рылым, мемлекеттік органдар жйесі, мемлекеттік басару тртібі жатызылды», - деді . мірин.

Тапсырмалар:

1) Мтінді тсініп оы.

2) Мтінді ысаша мазмнда.

3) За Елбасы Н. Назарбаевты тікелей тапсырмасымен зірленіп елімізді лтты ауіпсіздігін амтамасыз етуді тиімді ыты тетігін жасауа баытталадысйлемін срау мнді сйлемге айналдырыыз.

4) Мтіннен 2 cйлемге синтаксистік талдау жасаыз.

2-жаттыу

оамды айта рудаы маызды жне нерлым ткір мселелерді бірі — арулы Кштерді тадыры болып саналады. Блай болуы зады да, йткені армия мемлекетті тадырын, ішкі тратылыын, азіргі лемдегі орны мен маызын айыдайтын ралдарды бірі.

Соыстан сатану — адамзатты е бірінші масаты. азіргі кездегі асіретті болмыстардан — соыс, атыыс, скери ауіптен жне скери атер кздерінен арылу армияа ара сйемей туі ммкін емес.
Бкіл лемні тыныш мір сру дуіріне жету уаыты лі алыс. Кіші, шаын жне айматы атыыстарды ттану ытималдылыы біршама сті. азіргі заманда скери кауіп дегейіні артуы мен оны белгілі бір жадайда тікелей баытталан скери ауіпке ласпауына кепілдік беру ммкін емес. Сондытан да соысты алдын алу жалпы мемлекеттік саяси масат болып табылады.
азіргі жадайда басымдылы саяси ралдара берілуі тиіс екендігі сзсіз. Біра саясат мемлекетті скери уаты мен жеткілікті экономикасына сйенсе ана тиімді болмак. Демек, баса мемлекеттік институттармен бірге бл маызды мселені шешуде арулы Кштер де белсене ат салысуы тиіс. арулы Кштер мемлекетті ауматы ттастыын сырты ауіп-атерден орауды амтамасыз етуде кш крсету діс-тсілдерін олдана отырып, агрессияа арсы труа міндетті.
Аймата алыптасан скери-саяси жадайа байланысты жне ТМД аумаында орын алып отыран саяси жне экономикалы процестерді талдай келе, азастан Республикасы з арулы Кштерін руды кола алды.
Кез келген мемлекетте арулы Кштерді рылуы, е алдымен, лтты мддеге негізделеді. Брыны Одаты скери бірлігіні ыдырауында азастан бастамашы болан жо, керісінше, ол согы кезеге дейін бірттас болу идеясын, ал кейіннен Достастыты Бірлескен арулы Кштері болуын жатады. Брын КСРО рамына, сонан со ТМД-а кірген мемлекеттер з арулы кштерін раннан кейін ана, азастан да з арулы Кштерін ру туралы шешім абылдады. Оны жылнамасы 1992 жылды 7 мамырынан басталады.
азастан Республикасы Президенті Н.. Назарбаевты "азастан Республикасыны арулы Кштерін ру туралы" Жарлырына сйкес, арулы Кштерін тиімді басаруды шешу шін Республиканы ораныс министрлігі рылды. Оны юрисдикциясына азастан аумаында орналасан барлы скерлер кірді. Олар рлы скерлері, скери-уе кштері, уе шабуылына арсы ораныс кштері, скери-теіз кштері, сондай-а рысты, арнайы, тылмен амтамасыз ету жне А-ты скери рамаларыны негізін рады.
Республиканы арулы Кштері мынадай аидаларды йлестіре рылады: жалпы скери міндеттілік пен демократиялы басару, орталытандыру мен келісім-шарт жйесі, дарабасшылы, мемлекеттік билік органдарыны есеп беруі мен баылауа алынуы. Бл аидалар азастан Республикасыны Конституциясы мен скери мселелер бойынша: "азастан Республикасы арулы Кштері жне оранысы жайында", "Жалпыа бірдей скери міндеттілік жне скери ызмет туралы", "скери ызметшілер мен оларды отбасы мшелеріні мртебелері жне оларды леуметтік орау туралы" задарында жне т.б. занамалы актілерде арастырылан.
азастан Республикасыны Конституциясында азастан Республикасыны ауматы ттастыы мен егемендігін орауа негізделетін арулы Кштер міндеттері белгіленген. Осы басты міндеттерден негізгі тапсырмалар аныталады: жоары жауынгерлік зірлік жадайында тру арылы соысты алдын алу; мемлекет шекарасына ол сылмаушылыты сатау; мемлекеттік мекемелер мен скери нысандарды корау жне кзету; арсыласты басын кіруші топтарын рту жне агрессияа тойтарыс беру; агрессия зардаптарын жою жне шекарадаы жадайды алпына келтіру.
Кеестер Одаы тарааннан кейін ыса мерзім ішінде азастан Республикасыны арулы Кштері рылды.

Тапсырмалар:

1) Мтінге таырып ойыыз.

2) арулы кштер сзіне фонетикалы талдау жаса.

3) азастан Республикасыны арулы кштері ай жылы рылды?

Жаттыу

ы орау органдары.
Кез келген мемлекет мірді барлы оамды салаларында, адамдар арасындаы зара арым-атынастарда ата тртіп пен сатыты орнатуа мдделі. Онсыз оамны біралапты дамуы, экономиканы,мдениетті, игілікті ктерілуі жне халыты ауіпсіздігіні артуы ммкін емес.
Сондытан мемлекет азаматтарды, оларды бірлестіктеріні, шаруашылы йымдардыны, мемлекеттік органдарыны, оларды лауазымды адамдарыны ытары мен міндеттерін, жауапкершілігін белгілейді. Мемлекет зі абылдаан задарды барлы адамдарды ата сатауын, задарды талаптаорын бзушыларды замен жауапа тартылуын рдайым адаалап отырады.
Мемлекетті мндай ызметі, яни задар талаптарынан ауытулара жол бермеу шін азаматтарды ытары мен бостандытарын орау жнінде, шаруашылы жне оамды йымдарды, мемлекеттік органдарды ызметіндегі белгіленген тртіпті сатау – баылау жне адаалау ызметі деп аталады.
ыты орау ызметі, негізі, ш нысанда жзеге асырылады: а) ы бзушылытан сатандыру жніндегі р алуан шаралар жргізу жолымен; ) зады істерді арау жне шешу жолымен; б) ы бзушыларды замен жауапа тарту жолымен.
Мемлекетті ыты орау ызметін жзеге асыру шін ытары мен міндеттері арнаулы задармен реттелініп р трлі органдар рылады.
азастан Республикасында андай ы орау органдары рылан: Оан мыналар жатады: полиция органдары, лтты ауіпсіздік органдары, прокуратура, ділет министрлігі, р алуан мемлекеттік инспекциялар (рт, санитарлы, аржы жне т.б., сот органдары,адвокатура, нотариаттар, кедендік органдар, ішкі жне шекара скерлері, Президент кзетіні ызметі жне т.б.
ы орау органдары, негізінен, азастан Республикасыны Ішкі істер министрлігіні, лтты ауіпсіздік комитетіні, Прокуратураны жне ділет министрлігіні рамында рекет етеді.
Полиция органдарыны ызметі. Полиция – Ішкі істер министрлігіні ыты орау органдары жйесінде басшылы орын алады, оан ы бзушылыты алдын алу, анытау жне болдырмау жніндегі жмыстарды анарлым кп клемі жктелген. Сондытан ПМ жйесінде толып жатан полициялы органдар рылан. Олар: 1) ылмысты істер полициясы, ол ылмыстарды болдырмау жне ашумен айналысады; 2) патруль полициясы – кшелер мен елді мекендерде, баса да оамды орындарды оамды тртіпті сатауды йымдастыруды; 3) жол полициясы – жол озалысы ережелерін сатауды жне оны ауіпсіздігін адаалайды; 4) кімшілік полициясы, оны міндеті - кімшілік ы бзушылыты алдын алу; 5) полицияны арнайы отрядтары – кзетілген маызды объектілерде ыты тртіпті аитамасыз етуге баытталан жне т.б.
За бойынша – полиция ылмыстар, кімшілік бзулар туралы тініштерді, хабарлауларды абылдауа жне тіркеуге, ылмыстардан зардап шеккен азаматтара кмек крсетуге, ылмыс жасаан адамдарды іздестіруге; ару сатып алуа, алып жруге жне сатауа рсат беруге; кмелетке толмаандарды панасыздыы мен ы бзуларын анытауа; шетелдік азаматтарды азастан аумаында болуы кезінде ережелерді сатауа баылауды жзеге асыруа жне т.б. міндетті.
азастанны полициясы баса еларалы келісімдер негізінде баса елдерді полициясымен зара рекеттестікте жмыс істейді. азастан з аумаында ылмыс жасаан адамдарды іздестіруге, стауа жне Р-на беруге кмектесетін халыаралы полиция йымыны – Интерполды мшесі болып табылады.

Тапсырмалар:

1. ы орау органдары, негізінен, азастан Республикасыны Ішкі істер министрлігіні, лтты ауіпсіздік комитетіні, Прокуратураны жне ділет министрлігіні рамында рекет етеді сйлеміне синтаксистік талдау жаса.

2. азастан Республикасында андай ы орау органдары рылан?