Диабетті алашы кезедегі белгілері

І. Кіріспе.

ІІ. Негізгі блім.

· ант диабетіне тсініктеме.

· Этиология. Патогенезі.

· Клиникалы кріністері. Балалардаы ерекшеліктері.

· ауіпті асынулар - гипергликемиялы жне гипогликемиялы комалар.

· Емдеу принципі. Диабетпен ауыратындарды диетасы.

ІІІ. Пайдаланан дебиеттер.

ант диабеті — инсулинні бездік немесе безден тыс жеткіліксіздіктерінде, анда ант млшеріні кбейіп кетуінен пайда болатын дерт. Бл аурумен жас та, кемел жастаылар да, крі де ауырады. сіресе жасспірім кездегі диабет ауруы те иын, мндай жаста диабетпен ауырандара арнаулы дрі (инсулин) олдану сынылады. йтсе де бл ауру 40-тан асан, таматы шектен тыс ішіп, толыса бастаан адамдара тн болып келеді. ант диабеті - кмірсутек, май, ауызды зат алмасуыны созылмалы бзылуы, яни ана кп млшерде ант тйіршегіні блінуі болып табылады. Диабет инсулинні асазан асты безінен жеткілікті млшерде блінбеуі салдарынан басталады. Инсулинсіз аза ант тйіршегін дей алмайды. Соны салдарынан анны рамында ант млшері артады.

БД жіктеуі 1981ж бойынша ант диабетін 2 трге блген:

1. Инсулинге туелді І трі – 25 жаса дейінгі жастарда немесе балаларда кездесетін диабет инсулинні бездік жеткіліксіздігінен оны толы болмауынан дамиды. Ол сырат адамны атты арып азуымен ауыр трде теді жне инсулинмен емдемесе тез кетоацидоз дамып, адамны луіне келеді.

2.Инсулинге туелсіз ІІ трі - лайан адамдарда кездесетін жне инсулинні салыстырмалы жеткіліксіздігінен дамиды (70%). анда инсулинні млшері аздап ана тмендеген немесе тіпті алыпты дегейде болады. Сыраттарды арасында денені толып кетуі жиі байалады жне кетоацидоз дамымайды.

 

анда инсулин аз боланда лпалар антты сііре алмайды, сондытан ант млшері седі, яни гипергликемия дамиды. алыпты жадайда андаы ант млшері ашарына- 3,5-5,5 ммоль/л. андаы ант млшеріні суі оны организмнен зрмен шыуына себепкер болады-глюкозурия.

БД-ны мліметтері бойынша ант диабетімен ауыратындарды саны 20 миллиона жуы, оларды ішінде балалар мен жасспірімдер 10%, яни миллиона жуы. ант диабетіні ке таралуы бл ауруды леументтік ауруа жатызуа жне оамды шараларды ткізуді талап етеді: жаппай кпшілікті жоспарлы медициналы тексеруден ткізу жне ант диабетіне бейімді континентті зерттеу, ант диабетімен аыратын адамдарды диспансерлік баылауа алу, оларды инсулин препаратымен тегін амтамасыз ету, осы науастара арнайы тама трлерін шыару, санитарлы-аарту жмыстарын кеінен жргізу.

Этиологиясы

Себебі болып тым куатын жне жре пайда болан ыпалдар есептеледі. Сонымен атар ант диабетіні дамуы – акромегалия, Иценко-Кушинг ауруы, феохромоцитома кездерінде соы крініс ретінде байалады. Бл кездерде инсулинге арсы гормондарды арты ндірілуінен, йы безіні бета-жасушаларыны тым уалайтын пайдаланылмаан ммкіншіліктері шектелген адамдарда, инсулинні жеткіліксіздігі тез дамуы ытимал.

· Тым уалаушылы-65 пайыза дейін.

· Балалардаы вирусты инфекцияларды асынулары-ызылша, желшешек, тмау, мысыл т.б.

· Тамаа анттар мен майларды кп пайдалану.

· Стресстік ситуациялар.

 

Патогенезі

Инсулин кптеген зат алмасу процесіне сер етеді. Е алдымен кмірсулар алмасуы бзылады. Гипергликемия дамиды. Блшыеттерде жне май тіндерінде, миокардта глюкозаны аннан жне жасуша аралы сйытан жасуша ішіне туі иындайды. Ары арай жасуша ішінде глюкозаны пайдалану шектеледі. йткені глюкозаны фосфорлау арылы жасушаны энергиялы алмасуына сер ететін ферменттерді тзілуі тежелген. алыпты жадайда гексокиназа жне глюкокиназа глюкозаны фосфорлайды: глюкоза + АТФ = глюкоза -6- фосфат + АДФ. Ары арай фосфорланан глюкоза тотыу тотысыздану реакциясына ілігеді. Крсетілген ферменттерді жеткіліксіздігі нтижесінде жасушаларды глюкозаны пайдалануы бзылады.

Инсулинні жеткіліксіздігі гликогенсинтетаза ферментіні белсенділігін тмендетеді. Сондытан бауырда, блшыеттерде, антты диабет кезінде глюкозадан гликогенні тзілуі азаяды да, глюкоза бос кйінде саталып алады. Бл кезде глюкозаны пентозды – фосфатты жолмен тотыуы нашарлайды. Сондытан рибоза мен НАДФ.Н2 коферменті рылуы азаяды. Ал блар нуклеин жне май ышылдары тзілуіне ажет.

Диабетті алашы кезедегі белгілері

· немі сусап тру

· кіші дретті жиілеп, кп болуы.

· немі шаршаулы сезіну,

· ол-аяты йып, жансыздануы

· немі арын аштыынан арылмау

· салма азаюы