АКМЕ ымыны мазмны

Акме – (грек тілінен аударанда – шы, кемелдену кезеі) – бл жоары нкте, тланы кемелденуі, оны жоары жетістіктерге ол жеткізудегі кезеі, оны барысында р трлі салалар бойынша тла жетілуіні крініс беруі, оны абілеттері мен даралыыны барынша дамуы байалады. «Акме» ымы ксібилікті шыына шыу сол арылы мірде табыстара жету, шыармашылы леуетті дамуы мен адамны шыармашылы рекет жадайында за болуымен тсіндіріледі. Маманны ксіби трыдаы жетілуі жне оны шыына жетуі оны кенеттен рі бірден алыптаса салмайтын полифункционалды жадайы. Оан индивидті алдыы сатыда алан білімдері мен жинаан тжірибелері «жмыс жасайды». Тек солар ана маманны андай тлалы бадарлары мен ксіби абілеттері, аншалыты білім оры мен білік, дадылары оны жасампаз субъект дегейіне жетелейтінін крсетеді.

Тлалы-ксіби дамуды акмеологиялы зерттеу

Психологияда даму принципі кп ырлы, сондытан ол арнайы психологиялы білім аймаы болды. Акмеология психологиялы дамуымен жаындай келе, даму принциптерін анытайды.Олар:

— дамушылы жетілдіру, суіне, жоары дегейдегі барысы;

— даму сипатыны субьектілігін тану;

— даму процесі мен талдау процесі арама – айшылысыз болмайды, субъектісі болмаса;

— акмеологияда даму принципі жекешілік даму сипатын анытайды;

— акмеологияда дамуды мірлік дамуында жне іс-рекетте, мір жолындаы дамуыны байланысы;

— акмеология бірізділік кезедерін анытамайды, тлалы кезеі идеямен жне болашапен байланысты.

Акмеологиядаы дамушылы ол: сапалы, мдениеттілік.

Акмеологияа сйенсек – тланы мдениет асиеті з-зіндік бейнелеушілігі, з-зін жзеге асыруы, бны брі кмелеттік дейді.

Арым-атынас стильдері

арым-атынас– адамдар арасында бірлескен іс-рекет ажеттілігін туызып, байланыс орнататын крделіпроцесс; екі немесе одан да кп адамдарды арасындаы танымды немесе эмоционалды апарат, тжірибе, білімдер, біліктер, дадылар алмасу. арым-атынас тлалар мен топтар дамуыны жне алыптасуыны ажетті шарты болып табылады.^[2]

арым-атынас барысында адамдарды танымды хабарлармен, апаратпен, тжірибемен, біліммен, дадылармен алмасуы жне зара тсінісуі, бірін-бірі абылдауы жзеге асады. арым-атынасты интерактивті,коммуникативті, перцептивті деген ш жаы жне мезо, макро, микро, рухани, іскер, т.б. дегейлері болады.

арым-атынасты трлерi:

1. Маскiлi арым-атынастар; бiр кннi iшiнде бiрнеше маска кию. Формалды арым-атынас, яни мнда маскiлердi пайдаланып схбаттасушыларды тлалы ерекшелiгiн тсiнiп ескеруге талпынамыз (сыпайлы, аталды, тйыты). Шынайы схбаттасушыа деген сезiмдерiн, эмоцияларын арым-атынас барысында крсетпейдi.

2. Формалды рлдiк арым-атынас – мнда схбаттасушыны тласы мен леуметтiк рлi маызды болып табылады.

3. Iскерлiк арым-атынас – мнда схбаттасушыны iске деген тлалы ерекшелiгi, мiнезi, жасы, кiл-кйi ескерiледi. Сонымен бiрге оны iске деген ызыушылыы мндiк маызды орын алады.

4. Достарды рухани жне тлалы арым-атынасы – мнда кез келген таырыпа гiме озауа болады, тек сз арылы ана емес жест, мимика арылы бiрiн-бiрi жасы тсiнедi.

5. Маникулятивтiк арым-атынас схбаттасушыдан белгiлi бiр пайда табуа баытталан. Ол шiн схбаттасушыны тлалы ерекшелiгiне байланысты трлi дiстер пайдаланады.

6. Вербалды жне вербалды емес арым-атынас.

Коммуникациялы жйе – бл алынатын жне берiлетiн апаратты тсiнудi амтамасыз ету масатында адамдар арасындаы хабар алмасу.

Коммуникацияны негiзгi функциялары мыналар:

1.Информативтi – адамдар арасындаы зара рекеттесудi йымдастыру.

2.Интерактивтi – адамдар арасындаы зара рекеттесу трлерiн пайдалана отырып схбаттасушыны кiл кйiне, сенiмiне мiнез-лына сер ету.

3.Перциптивтi – арым-атынаса тсушi серiктестердi бiрiн-бiрi абылдауы жне зара тсiнушiлiктi алыптастыру.

4.Экспрессивтi – эмоционалды бастан кешiрулер сипатын згерту.