ИІСТІ ГАЗБЕН УЛАНУ КЕЗІНДЕ АЛАШЫ КМЕК КРСЕТУ

§

Иісті газ млдем иіссіз болып келеді, иісті газбен улану рдісін адам млдем сезбей де алуы ммкін, ал ол жану рекеті болан жерлерді брінде, тіпті духовкада да пайда болуы ммкін. Адамны жтып отыран ауасыны рамында 0,08% СО болан жадайда адам бас ауруы мен тншыуды сезінеді. СО концентрациясыны 0,32% дейін кбеюі салдарынан сал болып алу, есінен тану жадайларыны келіп сотырады (30 минуттан кейін адам леді). возникает паралич и потеря сознания (смерть наступает через 30 минут). 1,2% жоары концентрацияда адам 2-3 рет ауа жтанны зінде-а 3 минуттан кейін ліп кетеді. Сол себепті бл газ те ауіпті. Иісті газды пайда болуыны негізгі себептері – жану аймаында оттегіні жеткіліксіз болуы. Мндай жадайда ешандай аупі жо – толы жану німі болып табылатын кмір ышыл газыны орнына иісті газх тзіледі. /uspan>

Иісті газды адама сер ету механизмі, оны адам азасына тскеннен кейін ана еніп, ондаы гемоглобин жасушаларын байланыстырып тастайтындыына негізделеді. Бл жадайда гемоглобин зіні оттегі тасымалдау ызметінен толы айырылады. Адам иісті газбен кп млшерде демалан сайын, оны анындаы гемоглобиндерді жмыса жарамдылыы тмендей береді, жне адам азасы оттегіні аз млшерде ана ала алады. Адам тншыа бастайды, бас ауруы пайда болады, есінен айрылады. Егер адамды дер кезінде таза ауаа шыармаса, (немесе есінен танып жатанда таза ауаа алып шыпаса), адама лім аупі туындайды. Иісті газбен улану жадайында гемоглобин жасушаларыны иісті газдан толы тазаланып, зіні жмыс алпына келуі шін кп уаыт кетеді. Ауа рамындаы СО концентрациясы нерлым жоарылаан сайын, андаы мірге ауіпті карбоксигемоглобин концентрациясы кбейе береді. Мысалы, егер ауадаы иісті газ концентрациясы 0,02-0,03 % райтын болса, мндай ауаны 5-6 саат бойы жту кезінде 25-30% карбоксигемоглобин концентрациясы тзіледі, егер ауадаы СО концентрациясы 0,3-0,5 % болса, онда карбоксигемоглобинні 65-75% дегейдегі лімге келіп соатын концентрациясы иісті газ ортасына адам тап боланнан кейін 20-30 минутты ішінде-а зіні межесіне жетеді.

 

Иісті газбен улану белгілері:

-блшы ет лсіздігі пайда болады
-бас айналады
-лата шу естіледі
-жрек айниды
-лосу пайда болады
-кей жадайларда йы келеді, кейде керісінше ыса мерзімдік озалыс, озалысты бзылуы пайда болады
-адам сандыратайды
-галлюцинация пайда болады
-естен танады
-діріл, сіір тартылу байалады
-кома жне тыныс алу орталыыны жансыздануынан болан лім. Жрек тыныс алу тотааннан кейін шамалы уаыт соуы ммкін.

Адамдарды иісті газбен улананнан кейін 2-3 апта ткеннен кейін улану нтжесінде луі секілді жадайлар да кездеседі.

Иісті газбен улануды айыруды шешуші кезеі мынада, уланан адамда жоарыда аталан улану белгілеріні бір имарат ішіндегі бірнеше адамда крініс табуы немесе ол жерден кеткеннен кейі адамны жадайыны жасаруыны бамйалуы болып табылады.

Ке тараан иісті газ кздері – газ жне майлы пештер, ааш пеші, газ рылылары, бассейндердегі су жылытыштар жне двигательдер, латырылып тасталынан пайдаланылан газдар. Пештерді жарылуы, бітелген ттін жолы, бітелген трбалар иісті газды трын йді ішінде пайда болуына келіп соады. Пешке ауаны дрыс келмеуі йде иісті газды жинаталуына келіп сотырады. йлерді бір-біріне те жаын орналасуы да иісті газбен улану аупін арттырады, йткені олар еркін желдетуге кедергі жасайды.

Иісті газбен улананда крсетілетін алашы кмек.

- иісті газбен уланан жадайда иісті адамны иісті газбен демалуына жол бермеу ажет

- зардап шегушіні таза ауаа алып шыу керек

- егер зардап шегуші есін білсе, оны жатызып, оны тыныштыы мен таза ауамен тыныстауын амтамасыз ету ажет (газетпен желпу, желдеткіш немесе кондиционер осу)

- егер зардап шегуші есінен танып алса, жедел жрдем келгенше немесе есін жианша жрегіне жабы массаж жне жасанды тыныстандыру рекетін жасау ажет

- Естеріізде болсын, зардап шегуші адамды иісті газ концентрациясы бар жерден алып шыу кезінде уланып алмас шін алдымен зіізді ауіпсіздендіріп алыыз. Бл шін тез рекет ету ажет жне ол орамал немесе марля арылы тыныс алан жн.

 

 

13.Жол-клік апаты кезіндегі алашы кмек

Дрыс крсетілген бірінші кмек зардап шеккені мірін сатауында жиі шешімді кезе болып табылады. р бір адам з ммкіндігі жне абілеттігі шегі бойынша бірінші медициналы кмек крсете білуі ажет. депте зардап шеккен адамны мірі мен денсаулыы арнайы медициналы білімі жо тланы бірінші кмек крсетуінен туелді болады. Бірінші кмектін мні жараат фактілерін сер етуін одан рі болдырмау, арапайым мерекелер ткізу жне зардап шеккенді емдеу мекемесіне жылдам тасымалдауды амтамасыздандыру болып табылады. Бірінші медициналы кмек крсеткенде келесі принциптара басшылы ету керек: дрысты, масата лайытылы, жылдамды, ойлананды, шешімділік жне тыныштылы. Зардап шеккенді араанда жараат трі мен ауырлыы, ммкіндігіне жне мн-жайа байланысты ажетті бірінші кмек аражаттары арастырылады. Ауыр жадайларда (кретамырды анауы, ессіз жадайда, буынуда) бірінші кмекті дер кезінде крсету керек. Егер кмек крсетуге керекті аражаттар болмаса, онда оларды кмекке шаырылан немесе баса біреу табуы тиіс. ЗАРДАП ШЕККЕНМЕН ДРЫС АЙНАЛЫСУ.Бірінші медициналы кмек крсеткенде жараат алан адаммен дрыс айналысуды білу те ажет, блекте, зардап шеккеннен дрыс кімді шешуді білу керек. Бл сіресе маызды мертігуде, кшті ан кетуде, есін жоалтуда, химиялы жне термиялы кйіп алуда. Зардап шеккені шыып кеткен жне сынан ол-аяынан стап тарту немесе аудару – ауырмалдыты кшейтеді, асынуы ммкін жне де есінен танып алуы ммкін. сіресе, кптеген химиялы жне термиялы кйіп алу жадайларда бірінші кмек крсеткенде, зардап шеккенді шешіндіру ажет. ол-аяына зардап келгенде жадайда, кйімді бірінші сау мшесінен бастап шешеді. Сонан со, зардап болан мшесін астыа аратып стап шешеді. БІРІНШІ КМЕК АРАЖАТТАРЫ.Бірінші кмек крсеткенде байлау материалы мен бірінші кмек аражаттарсыз крсету ммкін емес: дріханашысыз, санитарлы сумкаларсыз. ЖАРАНЫ ЕМДЕУ.Жараны емдеуге марля, мата, бинт жне де андай да бір дезинфицириялы дрі ажет. Сонан со байлауды бастайды.Дезинфицириялы дрісі болмаан жадайда жара стін таза марлімен жауып, сонан собір абат мата ойып битпен байлап тастау керек. Марля мен бинтті болмаан жадайда, жара бетін пластикалы битпен (акутин) жабуа болады, одан кейін олданылмаан орамалмен немесе баса сондай маталы затпен байлап тастау керек. ЖРЕКТІ УАЛАУ.Жрек тотап алан жадайда оны ысартуы мен созылуын жасанды жолмен алу керек. Бл келесі трде жзеге асырылады: зардап шеккенді стелге немесе жерге жатызып, кеуде сйегіні астыны жаында бір минутта алпыс рет (60) ысу керек. ысым ішкі жаынан бір олды тобы бiлезiгімен жасалады. Кеуде сйегі арылы істелінген ысым жрекке тиеді. ысымды атты кшпен істеу керек, кеуде сйегі бел омыртаа арай 5-6см. жылжуы арылы жзеге асырылады. Жректі уалаанда, жасанды тыныс алу істеу ажет, йткені жрек тотап аланда, адамны тыныс алу ызметті де тотап алады. Егер зардап шеккенге жандануды бір адам істейтін болса, онда ол бір мезгілде жректі уалап, жасанды тыныс алуды істеу керек. Тс торынын он бес ысымына ш жасанды тыныс алу істелуі тиіс. Жректі уалау – бл шара, лкен абайлыты талап етеді, сондытан оан те ажетті жадайда ана жасауа сйену ажет.