Жазушыаа–пкелеріміздігімесіналайорытанымыздытменненоыыздар.

Мазмны

[жасыру]

· 1ысаша мазмны

· 2Трилогиядаы тарихи тлалар

· 3Кітап туралы пікірлер

· 4Таы араыз

· 5Дереккздер

ысаша мазмны[деу]

Кшпенділер трилогиясында бес асырлы оиа, яни, XV-XIX асыр аралыындаы аза хандыы мір срген кезе суреттеледі.

1. Алмас ылыш романында ХV –ХVІ асырларда аза хандыыны рылуы, білайыр, Жнібек, Керей хандарды та шін таласы, аза руларыны бірлесу идеясы суреттеледі.

2. Жанталас романында ХVІІ –ХVІІІ асырлардаы азастанны шетел басыншыларымен кресі жне білайыр ханны азастанны Батыс блігімен Ресей патшалыы ол астына кіруі сипатталады. алма хандыыны аза еліне опасызды шапыншылыы, Алакл маайында, Ордабасы ірінде болан ырын рыстар, Ресей патшалыыны ол астына кірген білайырды тпкі армандарыны жеке басындаы тілістері туралы жазылан.

3. аар романында ХVІІІ асырда Абылай хан бастаан аза халыны алма басыншыларын біржолата талан етуі, Абылайды аза елін дербес аза хандыына біріктіру рекеттері жне Абылай хан мен оны батырларыны ел туелсіздігі шін крестегі ерлік, даналы істері баяндалады. Абылай ханны аза елін біріктіру жолындаы жанталас кйзелістері суреттеледі.

Трилогиядаы тарихи тлалар[деу]

Шыарма кейіпкерлері – негізінен, тарихи тлалар, Шыысхан дуірінен басталып Кенесарымен аяталатын аза мемлекетіні бастау кзі мен иын-ыстаулы тадыр-талайыны басында тран хандар тізбегі, ел мы мен арман-тілегіні хабаршысы – аын-жыраулар, ел мен жер шін, рпа болашаы шін жан аямай шайасып, Отанын орай білген арыстан жрек, атан жілік батырлар. Блар – ел есінде аттары жатталып, тарихта алан, мірде болан тлалар.

1. Алмас ылыш романында - білайыр хан , Жнібек хан ,Керей хан

2. Жанталас романында -, асым хан , Ханазар хан , Абылай хан , Бар жырау

3. аар романында - Асан айы, азтуан, Кенесары хан, Аыбай батыр сияты тарихи,аты аыза айналан тлалар басты кейіпкерлер болып табылады.

Кітап туралы пікірлер[деу]

Нрслтан Назарбаев: «Ілияс Есенберлинні шыармашылыында ататы «Кшпенділер» трилогиясы негізгі орын алады, ол эпикалы лаш - арымымен, оиаларды серпінділігімен, аза тарихыны жанды рі айталанбас тлаларыны бейнесімен, тіліні шынайылыымен жне айындылыымен ерекшеленеді».

Шыыс Айтматов: «...алайда, е бастысы, «Кшпенділерді» брыны оам жадайына да, азіргі жадайа да туелсіз з ндылыы мен деби тадырыны барлыында жатыр».

нуар Трлыбеклы лімжанов: «І.Есенберлинні «Кшпенділер» трилогиясыны беттерін мият зерделемейінше аза лтыны сан асырлы тарихын талдап, пайымдау да ммкін емес, рі мнсыз ол толыанды болмайды».

Чингис Гусейнов: « «Кшпенділер» трилогиясы халыты зін - зі танып - білуіні тамаша кезедік туындысы болып табылады».

аар (роман)[деу]

"аар" романы – "Кшпенділер" трилогиясыны шінші кітабы. Роман – аза тарихи романистикасыны здік табысы, шотыы биік туынды. аза дебиеті тарихында былыс болан ел тадырын шыншылдыпен бейнелеген халыты кркем шыарма. Роман авторы – Ілияс Есенберлин.

Ілияс Есенберлин[деу]

лияс Есенберлин (10 атар, 1915 жылы азіргі Амола облысы, Атбасар аласы - 1983, Алматы) — аза жазушысы. Жалпы аланда, I. Есенберлинні "аар" романы — аза халыны азатты жолындаы крес шежіресіне осылан, оны Кенесары озалысы сияты аса ірі кезеіні ішкі сырларын кркем тсінуге кмектесетін елеулі тарихи шыарма.

Ілияс Есенберлинні мірдерегін білмейтін оушы ол кісіні тарихшы деп ойлап алуы да задылы. Алайда, жазушыны игерген мамандыы – кен–металлургия саласы. «Кшпенділер», «Алтын Орда» кітаптарындаы тарихитаырыпа батыл алам сілтеуі – оны азаматтыыны, лтыны адалперзенті бола аланыны крсеткіші. Тарихи хрониканы кркем дебиеталыбына салып беруі – оырмана тсінуге де, есте сатауа да жеіл.Романда Кенесары бейнесі тарихи толы мазмнда кркем сомдалан. Автор оны жеке басындаы ерлік пен парасатты йлесімін шебер аартады

Мысалы, Саржан мен Есенкелдіні шбегі Бегдербек олынан апыда мерт боланын естіп, «Ташкентті шабу керек» деген асым трені кеесін іштей абыл крсе де, соыса шыуа ертерек екенін тсініп, жоспарды кейінге алдырады.

ысаша мазмны[деу]

Кенесары асымлы - аза халыны дербес мемлекеттілігін алпына келтіру, халын бодандытан тарып, басын біріктіру, азатты пен бостандыа ол жеткізіп, туелсіз ел ету мратын кздеген сыла саясатшы, айраткер, ірі ммілегер, дарынды скери олбасшы ретінде ел есінде алды. Кенесарыны мірі мен азатты жолындаы кресі кптеген аын-жазушыларды шыармаларына арау болды. Соны бірі "аар" романы. Трилогияны "аар" атты кітабында I. Есенберлин XIX . 30-40 жылдарындаы Кенесары асымов бастаан Ресей отаршылдыына арсы озалысты жай-кйін гімелейді. Мнда жазушы жрта брыннан белгілі тарихи оиаларды тізе отырып, ондаы адамдарды кйініш-сйінішімен, арман-кінішімен, мратымен, кейіпкерлер тадырымен байытып крсетеді.

"аарда" аза даласында туелсіз ханды орнатуды масат еткен, мемлекет айраткері, скери олбасшы, аза халыны 1837 – 1847 жылдардаы лт-азатты озалысыны ксемі, аза хандыыны соы ханы Кенесарыны ол жиып креске шыуы, туелсіздік шін кресті олдамаан слтандара жне патша бекіністеріне шабуылы, Кенесарыны билікке ол жеткізу шін патша кілдерімен келіссздер жргізуі, талабы тпеген жерлерде халы аныны тгілуімен есептеспей, кш олданылатын істерге баруы баян етіледі. Роман арылы Кенесарыны босатанды шін жанын рбан етуге дейін баранын кре аламыз. Осы жолдаы ханны аталдыы, елді кйзеліске шырауы, Кенесары дшпандарыны йымдасан іс-рекеттері, сан алуан адам мінездері крсетіледі. Романда Кенесары бейнесі тарихи толы мазмнда кркем сомдалан. Автор оны жеке басындаы ерлік пен парасатты йлесімін шебер аартады, сонымен атар трлі иыншылытара арамастан шыдамды боланы крінеді. Романда Ресей патшалыыны р дрежелі кілдері бейнелері де бар. Бл романда адамны барлы тр сипатын круге болады. Роман ішінде сатынды та, адалды та, сенімділік те, ткаппарлы та сипатталан. Адам міріне саба болатын жайттар кптеп кездеседі. Кішкене ана роман ішінен бкіл аза еліні сол кездегі кй жайын круге болады.

Бір отаршылдан екінші отаршылды артытыы жо екені, бріні кксеген мддесі аза еліні тарихын, тілін жойып, халыты лсіретіп, ансыратып, талан-таража салу, з билігін жргізу екенін жазушы ашып крсетеді. Мселен, оан, Хиуа хандытарына за уаыт туелді болып тран отстік азатарыны ауыр жадайы, Ташкентті шбегі Бегдербекті жрдем срап баран Есенкелді, Саржанды асындаы нкерлерімен бірге опасыздыпен лтіріп жіберетін суреттер тарихи шындытара негізделген. Кенесарыны Амола бекінісін аланда крсеткен ерлігі де серлі. Кенесары бастаан озалысты белгілі батырлары — Аыбайды, Иманны, Тлебайды, Басыараны, Жанайдарды, Бхарбайды эпизодтары да оларды батырлы бейнесін айындай отырып, Кенесары тласын толытыра тседі.

Тарихи романдары

Есенберлинні наыз жазушылы орнын белгілеген шыармалары — "аар", "Алмас ылыш", "Жанталас" атты тарихи романдары.

Тарихи романдар деп ткен тарихты маызды оиаларын айта жаыртып, оларды кркем трде баяндайтын романдарды айтады. Жазушылар тарихи романда тарихты жаыртумен шектеліп оймай, адамгершілік, психологиялы, мдени мселелерді бірттас ктеруге кіл бледі.

Жазушы I. Есенберлин зіні тарихи трилогиясында аза еліні ХV-ХІХ .. туелсіздік шін табанды кресін кркем суреттейді. Осы жолдаы ыруар иындыты, ішкі айшылытарды, адами атынастарды, оларды рекеті мен мінез-лытарын, сырт жаулармен шайаста шыныан бірлікті, дстрді, салт-сананы крсетеді Тарихи жазба деректерге, шежіре малматтарына, аыз гімелерге сйене отырып, аламгер аза халыны тарихыны аса маызды тстарын ашып, кптеген тарихи айраткерлерді кркем тласын жасайды.

"Алмас ылыш" романы — XV . оиаларынан аса кп малматтар бере алады жне ол оиаларды жылнамалы реті саталан. Сол себепті де оны роман-хроника деп атауа болады. Роман-хроника боландытан, онда кптеген тарихи оиаларды тізбегі басым келуі — жанрлы задылы.

"Алмас ылыш" романында Дешті ыпшаты (брыны аза еліні бір атауы) аарлы ханы білхайырды кезінде аза руларыны аза хандыы ол астына топтасуы, бір жаы — білхайыр, екінші жаы — Жнібек, Керейлерді та пен тж шін таласы, хан ордасындаы шытырман оиалар, алдау мен зорлытар тізбегі баяндалан. Кітапты бірінші блімі — білхайыр лысыны екіге бліну жадайын крсетуге арналса, екінші блімі аза хандыыны ішкі, сырты жауларымен кескілескен крес стінде шыныып ширауы, бл жолдаы ыруар кедергілер мен иындытар крсетілген.

Романны басты идеясы — аза руларыны бірлесу, бір хандыта ынтыма ру мселелері.

Шыармада басты аарман білхайырды, сондай-а Жнібек, Мхаммед Шайбани, Брыдытарды, таы баса тарихта болан айраткерлерді бейнелері жасалан. Автор оларды крделі тлаларын бойындаы айшылытарын ашып крсету береді. Мселен, білхайыр, бір жаынан, айлакер, аылды айбарлы ел басшысы болса, екінші жаынан, з масаты жолында ешбір арамды, азындытан тайынбайтын мейірімсіз, андыол. Оны жздеген жылдара созылып, ріден келе жатан Шыыс ханны рім-бтаыны озбырлы саясатын жаластырушы екенін де автор жасырмайды, хан екен деп, орынсыз дріптемейді.

алы леумет адамдары да романны басты идеясын ашуда елеулі ызмет атарады. Мселен, Асан айыны Бердібек пен білхайыра айтатын атал сын сздері, білхайырды Керей мен Жнібек елін шабам деген екпініні ол астындаыларыны олдамауынан су сепкендей басылуы сияты кріністер бан айа.

Мнда халыты жасы асиеттерін бойына дарытан обыланды, азтуан, Саян, Ора секілді кейіпкерлер романны идеялы жгін едуір ктеріп тр. Мселен, азтуан мен отан аындарды айтысы арылы роман бкіл аза даласыны тарихи крінісін, шежіресін береді, халыты сан асырлы мірін, крестерін, оларды сыры мен сипатын айтады.

Трилогияны "аар" атты кітабында I. Есенберлин XIX . 30-40 жылдарындаы Кенесары асымов бастаан Ресей отаршылдыына арсы озалысты жай-кйін гімелейді. Мнда жазушы жрта брыннан белгілі тарихи оиаларды тізе отырып, ондаы адамдарды кйініш-сйінішімен, арман-кінішімен, мратымен, кейіпкерлер тадырымен байытып крсетеді.

"аарда" аза даласында туелсіз ханды орнатуды масат еткен Кенесарыны ол жиып креске шыуы, туелсіздік шін кресті олдамаан слтандара жне патшабекіністеріне шабуылы, Кенесарыны билікке ол жеткізу шін патша кілдерімен келіссздер жргізуі, талабы тпеген жерлерде халы аныны тгілуімен есептеспей, кш олданылатын істерге баруы баян етіледі. Осы жолдаы ханны аталдыы, елді кйзеліске шырауы, Кенесары дшпандарыны йымдасан іс-рекеттері, сан алуан адам мінездері крсетіледі.

Бір отаршылдан екінші отаршылды артытыы жо екені, бріні кксеген мддесі аза елін блшектеп бліп, лсіретіп, ансыратып, талан-таража салу, з билігін жргізу екенін жазушы ашып крсетеді. Мселен, оан, Хиуа хандытарына за уаыт туелді боп тран отстік азатарыны ауыр жадайы, Ташкентті шбегі Бегдербекті жрдем срап баран Есенкелді, Саржанды асындаы нкерлерімен бірге опасыздыпен лтіріп жіберетін суреттер тарихи шындытара негізделген.

Романда Кенесары бейнесі тарихи толы мазмнда кркем сомдалан. Автор оны жеке басындаы ерлік пен парасатты йлесімін шебер аартады. Мысалы, Саржан мен Есенкелдіні шбегі Бегдербек олынан апыда мерт боланын естіп, "Ташкентті шабу керек" деген асым трені кеесін іштей абыл крсе де, соыса шыуа ертерек екенін тсініп, жоспарды кейінге алдырады. Кенесарыны Амола бекінісін аланда крсеткен ерлігі де серлі. Кенесары бастаан озалысты белгілі батырлары — Аыбайды, Иманны, Тлебайды, Басыараны, Жанайдарды, Бхарбайды эпизодтары да оларды батырлы бейнесін айындай отырып, Кенесарытласын толытыра тседі.

Романда Ресей патшалыыны р дрежелі кілдері бейнелері де бар. Соларды ішінде, сіресе, араткелді ааслтаны оырлжа даймендинні халыа аны ас мейірімсіздігі мен мансап шін арын сататын арамзалы аны табаланан. Ол Омбы генерал-губернаторыны сеніміне ие болып, билігі мен мансабынан айырылып алмау шін елді бас ктерер адамдарын стап береді. йелі Зейнеп, баласы Шыысты ылытары да оырлжаны шексіз азынды мір сиын жалааштай тседі.

Жалпы аланда, I. Есенберлинні "аар" романы — аза халыны азатты жолындаы крес шежіресіне осылан, оны Кенесары озалысы сияты аса ірі кезеіні ішкі сырларын кркем тсінуге кмектесетін елеулі тарихи шыарма.

Ол — аза дебиетінде алашы болып тарихи зерде тамырына ан жгіртіп, тншыан сананы апастан шыаруа жол салан, лт рухын тірілткен жазушы ретінде аза дебиетіні тарихында ошау орны бар тла. Ілияс Есенберлинні алты кітаптан тратын тарихи эпопеясы сз неріні лемдік нсасына осылан тарихты кркемдік пайымдауды здік лгілеріні бірі болып ала бермек. Тарихи таырып арылы бгінгі кнге, азіргі дуірге атысты идеялар айтылатынын естен шыаруа болмайды.

Тарихи шыарма сол ткен заманны леуметтік-эстетикалы реконструкциясы ана емес, онда бгінгі уаытты да философиялы концепциясы жатады. Тарихи шыармаларды мір танытышты мнін айтан кезде, онда бгінгі рухани тіршілігімізге атысты кп мселелер амтылатынын ескеру керек. І. Есенберлинні «Кшпенділер», «Алтын Орда» романдарын ткенді айта отырып оны азіргі мір былыстарына байланыстыра білу - кркем шыарманы эстетикалы актуальдыын арттыратын кркемдік фактор екенін длелдейтін, уаыт рухы крінетін, жаа концепция келген шыармалар деуге болады.

аза тарихыны соы бірнеше ондаан жылы тн-тнекті, меіреу кй кешіп, зге халы тарихыны осаында боланы кім-кімге де белгілі. Мны зі аншама буын рпаты жандниесіне сер етіп, дниетанымына салынын тигізді, акыл-парасаты ая асты болды. Осы трыдан келгенде жеке жазушыны ана емес, бкіл аза дебиетіні тарихында леуметтік тере мнді туынды болып алан«Кшпенділер» трилогиясында Шыыс улеті билеп тран дуірлердегі лт тарихына тередеп еніп адам жасауы аза дебиеті мен кркемдік леміне алаш рет І. Есенберлин келген жаалы пен батылды еді.

Авторды аса зор зерттеушілік жмыс жргізуіні нтижесінде беймлім, ты материалды оырман игілігіне айналдыруды жарын крінісі болан «Кшпенділер» трилогиясыны кезінде танымды жаынан да ерекше жк аралааны кпшілікке белгілі. Рас, алымны міндетінен грі міндеті ауымды, кеірек болып келетін жазушы шін апаратты ана ызмет атаратын материал суреткер жмысыны алашы бастамасы ана. Ты, жаа дерек, кпшілікке беймлім материал негізінде аламгерді ой сзгісінен тіп орытылан оиалара рылан трилогияда жан-жаты камтылан адамгершілік мселелері крініс тауып, ткен дуір шындыы бгінгі заман сипатымен сабатастырыла суреттеледі. Сатандыру мен ескерту идеясы бой крсетіледі.

Ілияс Есенберлинні лт тадырына атысты шетін сырлары мен идеялары кемел дегейде крінетін бл эпопеяны алашы блігі «Кшпенділер» трилогиясы еді.

Шыарма кейіпкерлері ретінде негізін тарихи тлалар, Шыыс хан дуірінен басталып Кенесарымен аяталатын аза мемлекетіні бастау кзі мен иын-ыстаулы тадыр-талайыны басында тран хандар тізбегі, ел мы мен арман-тілегіні хабаршысы аын-жыраулар, ел бірлігіні йтысы, халыты аыл-парасатты билер, ел мен жер шін, рпа болашаы шін асы аны аланша жаумен шайасып отанын орай білген арыстан жрек, атанжілік батырлар. Блар — ел есінде саталып, тарихта алан мірде болан тлалар. «Кшпенділер» трилогиясы — партиялы идеологияны ылышынан ан тамып тран уаытта дниеге келген шыарма.

Ол кезде мндай шыарманы жазба трма, аза халыны ертеректе мір срген артында мол мра алдыран, елім деп еіреген, ел шін, жер шін мерт болан батырларды, хандарды, шешендерді атын атауды зі, олар жнінде гіме озауды зі иын еді, ауіпті еді. Ал Ілияс Есенберлин осыны брін біле трып аза халыны ткен тарихын бейнелейтін, тарихтан мол малмат беретін бір кітап емес, бірнеше роман жазып, оырмана сыну жай ерлік ана емес, талантты жазушыны саяси жеісі еді.

«Кшпенділер» аза халыны, лтты тарихыны бастау кзі беріде емес, ріде жатандыына жн сілтеді. Бкіл бір халыты мір-тарихы мытылып бара жатандыын еске сала отырып, оан кінлі — коммунистік саясат екендігін ашып айтпаса да, мір аысы баса арнамен аып бара жатандыын, тарих беттері брмаланандыын кркем тілмен бейнелеп берді.

Архивтік деректер, халыты аыздар, этнографиялы сипаттар негіз болан тарихи эпопеяда автор оларды сол ткен дуір елесін дл бейнелеу шін ана емес, оан оса трлі аида мен идеяларды, трлі психология мен масат мдделеріні андай заман, андай оамды жйеде болсын сабатасты алып жатан крінісін беру шін де пайдалану масатын станан.

Тл дебиетімізді тарихында 17 роман жазып алдыран Ілияс Есенберлинні болмысын ашу масатында з ойын ала шыарды.«Меналдымененматериалжинаймын.Деректеріздеймін.Айатыуаиалардыараймын.Халыфольклорынасйенемін.Жазбабетіндеандайшыармаларбар,соныбарлыынолымжеткенжергедейінзерттеймін,оимын,біріменбірінсалыстырамын.Осылайдайындаймын.Материалдайындаланнанкейіналдыменойасалып,біржылтеме,кпжылтеме,миымазімжазамын.Нетуралыболукерек,асыларманынеедіосыкітаптыжазанда,неніктергі,неніашыпайтыкеледі? …Тередепізденіп,заылымныжеткенжерінешейінжазамын».

Ізіненаызерген»айдарыныблжолыаарманы–жазушыІлиясЕсенберлин.Жетімдіктідмінтатсада,аштытанбратылсада,рухымжілмегенІ.Есенберлинжайлыкелелігімербітугебіратаржазушыларменсхбаттасты.латаалангіменіаазатсіргенсо,жазушынытадырыым–уытболанынатаыбіркзжеткіздік.

Жазушыаа–пкелеріміздігімесіналайорытанымыздытменненоыыздар.

АхметДйсенбаеврастыран«Жансырым»аттыестеліккітаптаыжазушынытуанінісі,техникаылымдарыныдокторы,профессорРаунаЕсенберлинніестелігіненысартыпалантріміз:

ар кешіп, сабаа жалаая баратынбыз

з йіміздегі бізді мірімізді соы жазы атты есімде алды. Бізкедей трды, аштыа шырады. лбетте, таертегі те нарсыз астан сойді батыс жаындаы клекеге жайасып отыратынбыз. Ілияс бізге ертегіайтып береді. Ол кп ертегі біледі. Кейінірек мені тсінгенім: ол ертегілердіз жанынан шыарып айтады екен. Болаша жазушыны табии дарыныныабілеті сол балалы шата алыптаса бастаан ой деп болжаймын.

Мен бір ысылтая жадайа кездесіп, оуды тастап кетуге жаыналдым. Оиа былай болып еді. Бір жолы мектепке бармадым. Келесі кні,неге екенін білмеймін, мектепке баруа те атты орытым да, таы дасабаты жіберіп алдым. шінші кні таы да айталанды. Одан рі бойымдаыорынышты жеуге дрменім жетпей, бдан былай мектепке бармаймындеген шешімге келдім. Ілияс сабаа бармай жргенімді естісе керек, ішсаболып йге кіріп келді. Сйлеген жо, жаымнан тартып жіберді де, жетектепмектепке апарды. Ілияс есікті зі ашты да, ктем дауыспен маан «класа кірде, партаа отыр» деп бйры берді. Айтанын орындадым. Ілиясты ебірінші жне е соы жасаан лкендігі осы ана. Сол жадайдан кейін олмаан мір бойы бір дрекі сз, мінез крсетіп крген емес. Бір–бірімізгеешашан сз айтарып, ерегісіп алан кезіміз болан жо.

…Оужылыбасталды.БізІлиясекеумізбіркластаболыпшыты.Кздіарасуыынадейінжалааяжрдік.ыркйектіаяы,неазанныбасында,есімдетурасаталмаан,деттегідейтаертемектепкежалааякелдім.Кешікпейараттыжауыпкетті.Ментерезегерейменараймын.Сабабіткенсооушылартарапкетті.ТекІлиясекеумізкластаалды.Олаяынаетіккиіпкелгенекен.Екеумізнеістеріміздібілмей,терезеніалдындазатрды.

Ілиясменіаралапалып,йгеарайжгірді.Жолдыштенбірінтезттік,алйгедейінліалыс.Бір шаырым бар. Мен сезіп келем, аам шаршап алды. Сонда да мені жерге тсірмеді. Дтім одан ріге шыдамай, Ілияса зімді жерге тсіруін тіндім. армен брын талай рет жалаая жгірген болатынбыз…

…Бір кні ш кндік зілістен со біз Ілияспен кшеде кездесіп алды. Ол тапсырма алып, сот мекемесіне келе жатыр екен. Ілияс маан кешеден бері нр татпаанын айтты. мірдегі е ымбат адамыма еш кмек крсете алмааныма атты иналдым. Сот имаратына жаындап келгенімізде й сылап жатан йелдерді крдік. Олардан сл ары таман кше ортасында лкен жасыл арбыз жатыр екен. Мен солай арай тра жгірдім. Жаындаанда оны арбыз емес, резеке доп екеніне кзім жетті. Олжа! Брын-соды бізде доп болып крген емес. Аштыты мытып, сол арада доп ойнап кеттік.

Сот имаратыны апасынан егезердей адам шыты да, айай салып бізге арай жгірді. Мен орыанымнан допты тастай сала, Ілияспен бірге зыттым. Ол бізді кшелеп келеді. аладан зап шыанда шаршап тотады. лгі адам бізді уып жетіп, желкемізден басты. Шаршааннан р слдеріміз алан жне атты орып кеткен бізді алаа дедектетіп алып келді. Содан кейін ол бізді ран жо, біра «доп рлаандары шін трмеге отырызамын» деп орытты. Мені допты рламаанымды, оны тауып аланымды жне сол жерге тастап кеткенімді есепке алмады. Трмеге отырызамын деген сзіне шынымен сеніп алды. Аыры, ол бізді сот йіне алып кірді. Сол жердегі йелдер допты тауып келіп, бізге араша тсіп, аман алып алды. лгі ду неме бізге «брама кмпит» беріп босатты.

абдеш Жмаділов аамызды йінде боланымызда ол кісіден Ілияс Есенберлинні туан інісі Рауна Есенберлин жайлы гімені шетін срады. «Інісін екі мрте крдім. Есенберлинні 70 лде 80 жылдыында келіп кеткені бар. Мскеуде тран болуы керек. Ол – ылым докторы, з саласыны талантты маманы. Ары жаын білмедім», – деп айырды аамыз.

Бекежан Тілегеновті«Тйы мірді пиясы»кітабынан:

Жазушы Шрбану МАРОВА: