Стационардан шыуларды есептейтін автоматтандырылан апаратты жйені ру

Соы кездері есептеуіш техника ралдарын медицинада олдану ызыушылыы арта тсуде. Бл есептеуіш ралдар дегеніміз е уелі ретте азіргі дербес ЭЕМ-дерді білдіреді. Бл ЭЕМ-дер адамны ебек ететін ртрлі салаларында апаратты деуді автоматтандыруды ыайлы ортасы болып табылады. Дербес компьютерлер ауымы оларды тікелей пайдаланушыны жмыс орнына орналастыруа ммкіндік береді, ал дербес ЭЕМ-мен атынасу ыайлылыы олара ке шеберде программист емес олданушылара ол жетерлік етеді. азіргі дербес ЭЕМ-дер жылдам рекет жасайды жне оперативті жадыны клемі апараттарды лкен массивтерін деуге де жетерлік, оларды медицина ауматарында, мселен, медстастикада пайдалану ол ебегіні шыындарын ысартуа, жмыс сапасын ктеруге, шындыа жетуге, соы нтижені алу уаытын азайтуа ммкіндік береді. Дл осы мселеге байланысты диплом жобасы арастырылып отыр.
Дипломды жмысты масаты азастар Республикасы Денсаулы Сатау Министрлігіні «Стационардан шыушыларды статистикалы картасы» формасы негізінде стационардан шыарушыларды автоматтандырылан жйесін ру болып табылады.
Берілген жмысты маыздылыы денсаулы сатау кеселері ажетті апаратты жйелерді олданбалы программалы амтамасыздыы кейде дайын кйінде стемемен сатып алынуда ммкін. Дипломды жобаны орындауда келесідей негізгі мселелерді шешу арастырылады.
- мединацадаы ААЖ-ні згешіліктері мен ерекшеліктеріне талдау жргізу;
- автоматтандырылатын блімше жмысыны технологияларын талдау;
- енгізілетін жне шыарылатын ажетті апараттарды анытау;
- программаларды ру жне деу;
- тжірибелік эксплуатцияны жргізу, жне тапсырыс берушілерге ендіру;
- рылан программалы ралдарды ендіруді экономикалы эффектісін анытау.
1. Медицинада АЖ-ді руда олданылатын дістерді талдау
Халы денсаулыын амтамасыз ету мліметтерді траты жинатап, сатап отыруды талап етеді. ру шыындары жне жйені жинау, сатау, деу, апараттарды беру жмыстары емдеу кеселері бюджетіні едуір жне траты сіп отыратын блігін райды. [1] баа бойынша бл шыындар осындаланан емдеу шыыныны 10-нан 20%-ін райды, басаша айтанда емдеу мекемелері бюджетіні 33%-ке дейінгісін райды. Осындай шыындарды азайту шін ары арай апараттар крсетілімі мен деу ажеттілігі туындап, сондай-а емдеу мекемелерін басару тиімділігін арттыру шін р трлі медициналы апаратты жйелер (МАЖ) рылады жне енгізіледі.
1.1 МАЖ классификациясы
[1]-ді ескере отырып, жалпы МАЖ-ді барлыы да кімшілік басарушылар мен медициналы шешімдер абылдауын амтамасыз ететін апараттар жинаталан мліметтерді дадылы жйелік жинаы болып табылады. МАЖ-ді келесідей классификациясын арауа болады:
- амбулаториялы МАЖ;
- стационарлар;
- лтты МАЖ.
Амбулаториялы МАЖ емделушіні дрігерге р бір араушы туралы диагнозымен оса крсетілген медициналы ызыметтер мен белгіленген йымдар жайында мліметтер жинаын амтамасыз етеді. Бл мліметтер емделушіні келесі аралуында, жмысты жобалауда, емделушіні есептен шыару т.с.с кездерінде олданылады.
Стационарлар МАЖ шыару эпикризасы, сіресе ысаша анализ, диагноздар, ауруханаа жатызу мерзімі, шыару кезіндегі ал-жадайы жне крсетілген медициналы жрдем оны баасы менбірге жазылан тізімі туралы мліметтер жинаын амтамасыз етеді. Бл мліметтер емделушіні айтадан ауруханаа жату, блімшелер мен дербес дрігерлер жмысын жоспарлау жне есеп-исап шін, емделушілермен есептесу т.с.с кездерде олданылады.
Халыты леументтік денсаулыын сатау МАЖ барлы медициналы ызыметтер туралы, сатандыру барлы медициналы ызыметтер туралы, сатандыру компаниясыны бюджетінен тлеуді талап ететін жадайдаы баасы жайында мліметтерді жинатайды, жне бл апаратты денсаулы сатау лтты секторыны басшылыына жеткізеді.

НЕГІЗГІ БЛІМ

Жмысты «ашытытан оыту мселесін теориялы жне діснамалы талдау» деп аталатын 1-ші бліміні «ашытытан оытуды йымдастыруды лемдік тжірибесін шолу жне талдау» атты 1.1 тармаында ашытытан оытуды пайда болуы жне алыптасу тарихын талдау, оны жеке тланы креативті ойлауын алыптастыруа жне интелектуалды дамуына сер ететіні жне ашытытан оытуа сранысты артып келе жатаны крсетілді.

лемні 120 елін амтып, оу курстарын растыруда жне білім беруде 5 000 оытушы атысатын ашытытан білім беруді Француз лтты орталыыны (CEND), жылына білім алушыларды саны 130 000 мыа жуы, 60-тан аса оу орталытары бар Испания ашытытан білім беру лтты университеті (UNED), АШ-таы 1500 колледж жне TV консорциумынан тратын баралы телехабар (PBS TV) жйесі, тжірибесін виртуалды университетті тжырымдамасын жасауда ЮНЕСКО олданан, ашытытан білім беру саласында е беделді университеттерді бірі- Пенсильван университеті (Penn State University), сондай-а, Америкада барлы ашытытан білім беру бадарламаларыны трттен бірін райтын ашытытан білім беру бизнес-бадарламаларын жзеге асыратын General Motors, J.C.Penny, Ford, Wal-Mart, Federal Express компанияларыны жеке корпоративті білім беру желілері арылы ызметкерлерді біліктілігін арттыруды жзеге асыру мен осы масаттар шін IBM корпорациясы ішкі спутниктік білім беру желілерін олдану тжірибесі жне жылына 22000 мыа жуы адам оитын Голландия ашы университеті (Open University the Netherlands), жылына 200 000 мыа жуы адам оитын лыбритания ашы университетіні (the Open University) жне т.б. оу орындарыны тжірибесін зерттеу барысында лемде ашытытан білім беру оу орындарыны бір профильді, екі профильді жне аралас болып табылатын ш типі, ашытытан оытуды артышылытары мен кемшіліктері аныталды.

Сонымен атар, бгінгі кні аккредиттелген ашытытан оыту дстрлі білім беруді эквиваленті жне ашытытан оыту шетелдерде докторлы бадарлама бойынша да те танымал болып табылатыны аныталды. ашытытан оытуды дамуы шін оытушыларды біліктілігін ктеру, апаратты кеістікті ру, бар оу дерісіне ашытытан оыту технологияларын интеграциялау, ашытытан оыту курстарын жасау, стандарттарды жасау мселелері шешілуі тиіс екені аныталды.

Жмысты «азастанда ашытытан оытуды алыптасуы мен даму ерекшеліктері» атты 1.2 тармаында ашытытан оыту бастапыда оытуды формасы ретінде аныталып, бгінгі тада ашытытан оыту технологиясы ретінде арастырылуына байланысты зіні дамуында жергілікті мселелерді туындайтыны крсетіледі.

азастан Республикасында ашытытан оыту бойынша нормативті жаттар мен ылыми ебектерге талдау нтижесі ашытытан оыту оытуды формасы ретінде де, ашытытаы техникалы білім беруді айматы орталытары, сырттай-ашытытаы технологиялар ралдарыны кмегімен сырттай-ашытытаы факультеттер, ашытытан оытуды желілік технологиялары негізінде білім беру бадарламаларын енгізу тсілдері ретінде де арастырыланын крсетті. Алайда жаттарды санына арамастан ашытытан оыту азіргі кезде ашытытан оытуды лемдік дегейінен алып отыр.

Елімізде ашытытан оытуды эксперименттік йымдастырылуы жоары оу орындарыны апаратты-білім беру орталарын жасау діснамасын анытауа ммкіндік берді.

азастандаы біратар жоары оу орындарыны білім беру порталдары (www.kaznu.kz, www.kstu.kz, www.ablaikhan.kz, www.ntu.kz, www.techkz.kz, www.sdo.ukgu.kz, www.ukgu.kz, www.ektu.kz, do.ektu.kz/doektu/, www.agakaz.kz, www.dku.kz/dkuwikikz, www.kaznpu.kz, www.keu.kz, vp.keu.kz, www.tarmpi.kz, www.turan.edu.kz, www.marketingkam.kz, www.kbtu.kz, www.psu.kz, www.dl.uib.kz) жасалып, даму стінде.

ашытытан оыту бойынша жоары оу орындарыны ызметтерін оып-йрену нтижесі азастанда ашытытан оытуды дамыту шін:

• 
  ашытытан оыту саласында мамандарды даярлауды бірыай дістемесін;
• 
  жоары оу орныны алдыы атарлы оытушыларынан жасаталан педагогикалы раманы амтамасыз ету;
• 
  контингентті есепке алуды бірыай жйесін жне білім беру дерісін басару;
• 
  оу дерісіні бірыай техникалы жне дістемелік орын;
• 
  электронды трде (медиатека) апараттарды кздерін амтитын виртуалды кітапхананы бірыай каталогын;
• 
  оытушыларды біліктіліктерін арттыруды жне аттестациялауды жалпы жйесін;
• 
  электронды пошта жне бейнеконференция ралдарыны жалпы университеттік жйесін амти отырып, оу дерісін жргізуді дістемелік ралдарыны барлы пакеттеріне атынауды те ммкіндігін;
• 
  жоары оу орныны ызметіне ызыушылы танытан мекемелер мен йымдарды (салалы, айматы жне т.б. станымдар бойынша) мамандарыны біліктілігін арттыру жне оларды ксіби айта даярлауды жалпы жйесін жасау ажет екендігін крсетті.

азастан Республикасындаы ашытытан оыту жадайын талдауды ашытытан оытуды лемдік масштабынан бліп алып арастыра алмаймыз, себебі, азастанны білім беру кеістігінде ашытытан оыту формасын жргізетін лемдік дегейдедегі шетел оу орындары жмыс істейді.

Е.С.Полат, В.П.Демкин, Г.В.Можаеваны зерттеулерінде жалпы лемдік дегейде ашытытан оытуды йымдастыру бойынша азастанны алатын орны о ырынан крсетіліп, ашытытан оытуды оыту формасы ретінде (2007 жыла дейін) арастыран жн деп атап тілген.

Жмысты «^ Жоары оу орындарында ашытытан оытуды мні, мазмны мен ымдары» атты 1.3 тармаында ашытытан оыту бойынша біратар зерттеулерді талдау негізінде (А.А.Андреев, Е.С.Полат жне т.б.) бізді ызытыратын ымды аппарат арастырылды. дебиеттерді талдау (А.А.Андреев, Е.С.Платон, Ю.А.Первин, А.В.Хуторской) крсеткендей, ашытытан оыту кезінде студент пен оытушы бір-бірімен кеістік бойынша блінеді, біра рашан бір-бірімен байланыста болады, арнайы дістер арылы оыту курсыны рылымын, баылау формасын, атынас дістерін негізгі Интернет – технологиясы кмегімен йымдастырады.

ашытытан оыту – жаа оыту формасы (Е.С.Полат), ал ашытытан оыту формасын анытайтын негізгі факторлар:

• 
  оытушы мен студентті ашыты бойынша, тым болмаса, оу дерісіні лкен блігіне блу;
• 
  оытушы мен студентті ммкіндіктерін біріктіретін жне курсты мазмнын мегеруге ммкіндік беретін оу ралдарын олдану;
• 
  оытушы мен студент, курс басарушысы мен студент арасындаы интерактивтілікті амтамасыз ету;
• 
  студенттерді зін-зі баылау дегейін арттыру болап табылады.

ашытытан оытуды дидактикалы ралдары – оыту дістері мен тсілдері, материалдар, оытушымен тікелей атынас жасауды шектеулігін ескеретін оу танымды іс-рекетін йымдастыру трлері.

ашытытан оыту – оыту субъектілеріні орналасуы кеістік жне уаыт бойынша индифференттелген, оу ралдары, оытушы мен студенттерді интерактивті (схбаттасу), асинхронды немесе синхронды зара іс-рекетіні масатты дерісі.

ашытытан оытуды педагогикалы технологиялары – бл электронды дидактикалы ралдарды жне телекоммуникацияны олдану арылы тікелей жне тікелей емес атынас жасауды педагогикалы технологиялары болып табылады.

ашытытан оытуды апаратты технологиялары – оу материалдарын жасау, беру жне сатау технологиялары, ашытытан оытуды оу дерісін йымдастыру жне сйемелдеу; студентке оу апаратын беру жне оытушы мен студенттер арасындаы атынасты ашытытан йымдастыру дістері.

Сонымен, ашытытан оытуды алыптасуы мен дамуын тарихи, теориялы-діснамалы талдау негізінде ашытытан оытуды келесі даму тенденциялары аныталды:

• 
  ашытытан оытуда оу орны зіне бсекелес оу орындары мен арым атынаса туі, ашытытан оытуды консорциумдары рылып, ашытытан оыту бірлестіктеріні рылуы, оу орындарыны жергілікті, автономды, жеке йымдастырылан апаратты білім беру орталарыны бірегей апаратты білім беру ортасына бірігуі, лтты, халыаралы дегейде апаратты білім беру орталарыны пайда болуы ашытытан оытуды ірілендіру баытында даму тенденциясын анытайды;
• 
  білім берудегі бсекелестік: ртрлі елдерді білім беру орындарына пайдалылыы, керектігі жне тиімділігін оу орындары мен оытушыларды немі длелдеуі ажет, ал, ашытытан оыту білім беруді жаандандыруды субъектісі ретінде интернационалды коммуникативтік кеістікті дамуына ыпал ете отырып, зіне жаа жадай туызып, з дамуына ыпал етуі ашытытан оытуды интернационалды баытта даму тенденциясын береді;
• 
  ашы білім беру кеістігіні дамуы азіргі ашытытан оытуды инновациялы дамуын береді, сонымен атар, зіні дамуына ішкі жне сырты кедергілерді кшеюі ашытытан оыту бойынша негізгі ымдарды трансформациясына келеді;
• 
  ашытытан оытуда оытушыны ролі оу апаратын тасымалдаушыдан, білім алушы топты, жеке тлімгерді жаттытырушысы, жетекешісі ызметіне туі, білім алушыны жеке зіндік жмыс лесіні суі, сондай-а, оытуда ызметтік дайындаудан жеке тланы дамуына бет бруы аныталды, ал бл білім алушыларды оуа деген зіндік іс-рекеті ашытытан оытуды АКТ ралдарын олдануда дамып, белсенділіктері арта тсетіндіктен ашытытан оытуды жеке тлаа баытталып дамуыны тенденциясын крсетеді;
• 
  білім беруді апараттандыру ралдарыны ашытытан оытуда олданылуы, оны ішінде оыту дістері мен оытуды йымдастыруда олдану жаа педагогикалы технологияларды пайда болуы, сондай-а, ыса мерзімде динамикалы згеріп отыратын желілік оуды жобалап, йымдастыруда эмпирикалы дістерді лсіз болуы себепті, информатика-математикалы дістерін олдану ажеттігі ашытытан оытуды инновациялы баытта даму тенденциясын береді;
• 
  білім беруді апараттандыру жадайында АКТ- оыту дістері мен оытуды йымдастыруды тиімді ралы болатыны, АКТ ралдарын олдану апараттандыру жадайына бейімделуге ажет білім, біліктілік пен дадыны алыптастыру АКТ-ны оыту дерісіне интеграциясы жадайында ана жзеге асатындытан, АКТ мен педагогикалы технологияларды интеграциялануы баытында ашытытан оытуды даму тенденциясы аныталды;
• 
  алдыы тенденцияны салдары болып, вербальды, визуалды жне модульдік ойлауды интеграциялануы баытында ашытытан оытуды даму тенденциясы аныталды.

Жмысты «Жеке тлаа баытталан тсіл негізінде жоары оу орындарында ашытытан оыту моделі» деп аталатын екінші бліміні «Жеке тлаа баытталан ашытытан оытуды моделі» атты 2.1 тармаында ашытытан оытуды мазмны мен йымдастырылуын сыну шін оны рылымы мен негізгі компоненттерін крсететін ой, яни ым, атынас, функциялар жне ерекшеліктер, осыан байланысты ашытытан оытуды бірттас етіп крсететін негізгі ымдар арастырылан.

Концептуалды модельдер ымдардан жне ымдар арасындаы атынастардан жасалан рылым болатындытан, оларды дегейлерге бліп арастыруа болады. ашытытан оыту білім беру кеістігіне ртрлі орталарды яни білім беру, ксіби, леуметтік салаларды біріктіретін жйе сияты жасалады. Осыан байланысты, ашытытан оытуды жзеге асыруды барлы ралдарын, дістерін, формасын анытауа болады. ашытытан оытуды негізін педагогикалы, йымдастыру, апаратты-коммуникациялы технологиялар райды.

ашытытан оытуды іс-рекетті йымдастыру трысынан анытайтын ашытытан оытуды концептуалды моделі 1 кестеде берілген.

Кесте 1- ашытытан оытуды концептуалды моделі

Дегей нмірі	Дегейлер атауы	Жйені раушы компоненттерді сипаттамасы
3 дегей	ашытытан оытуды дамыту жне йымдастыру тсілдеріні жйесі	1) ашытытан оыту ызметкерлеріні біліктілігін арттыруды йымдастыру; 2) ашытытан оыту жйесіні ызметтік ммкіндіктеріне сер ететін факторларды табу жне олдау; 3) ашытытан оытуды дамуын басару.
2 дегей	Іс-рекет жйесі	1) олданылатын технологияларды жетілдіруді ммкіндіктерін зерттеу жне жзеге асыру; 2) инновациялы дерістерді жзеге асыру тсілдерін анытау жне жзеге асыру; 3) енгізген жаа технологиялар мен іс-рекет трлеріні енгізу сапасын баалау.
1 дегей	ашытытан оытуды йымдастыру тсілдері	1) ашытытан оытуды йымдастыру мазмны мен формаларын згерту бойынша сыныстар жасау; 2) ашытытан оыту жйесінде ішкі дерістерді басару; 3) апаратты білім беру ортасыны оытушыларына арналан олайлылыты йымдастыру.

 

Апаратты технологияларды дамуын жне оу дерісін йымдастыруда оларды олдану тсілдерін есепке алу, бизнесті дамуы шін экономикалы жне за шыаратын шарттарды згеруі жне оларды оыту практикасында крінуі, ттынушыны, яни студентті жаа сраныстарыны тууы себепті, сйкес оу курсы модулін, дістемелік материалдарды дайындау осы іс-рекеттермен байланысты ылыми-дістемелік амтамасыз ету мен оытушыларды дайындауа байланысты болады.

азастандаы білімді модернизациялау кезеіндегі зекті мселелерді бірі - ол жеке тланы алыптастыру, оамда зіні позициясын еркін жне жауапты трде анытауа абілетті, интеллектуалды сипаттаы дстрлі емес тапсырмаларды шешу масатында инновациялы технологияларды енгізу болып табылады. Білімді модернизациялауды міндеттерін студенттерді креативтілігі, белсенділігі жне дербестігімен байланысты жеке тлалы асиеттерінсіз шешу ммкін емес. Жоары оу орындарында ашытытан оыту жйесі жеке тлаа баытталан акцентпен рылуы керек.

азіргі тада адамдар біліміні жоары дегейін талап ететін лемдегі интеграциялы дерістерге байланысты, азастанны жоары оу орындарыны Болонды деріске кіруіне байланысты, жаа білім беру апаратты жйелерін олдану дегейі мен оыту нтижелеріні сйкессіздігіне жне жалпы лемдік ркениетті тжірибесіне байланысты кадрларды ксіби дайындыына ойылатын оам талаптары толыымен анааттандырылмаан.

Жоарыда айтыландар инновациялы оытуды ашытытан оыту жйесіні оытуды мазмнын, дістерін, формаларын, ралдарын шеберінде барынша кп жзеге асыру ажеттілігін растайды.

Инновациялы оыту ашытытан оыту жйесін е алдымен оытуда жеке тлаа баытталан тсіл негізінде руды талап етеді. «Жеке тлаа баытталан» тсіл термині бгінгі тада ылыми-педагогикалды дебиеттерде те ке таралып, Г.М.Анохина, Е.В.Бондаревская, А.Ю.Белогурова, З.К.Каргиева, Н.А.Морозова, С.А.Рогачева, Н.Г.Свинина, В.В.Сериков, В.И.Слободчикова, Е.Г.Силяева, И.С.Якиманская жне т.б. алымдарды ебектерінде арастырылан.

азіргі заманы білім беру жйесіндегі жеке-тлаа баытталан тсілді ескеру негізінде жеке-тлаа баытталан ашытытан оытуды моделі (1-сурет) студентті з бетінше жмыс жасауа, жаалы ашуа баыттап, рбір студентті бейімділіктері мен ерекшеліктерін есепке алып, онымен жмыс жасау мен кез келген студентті лгерімі мен абілетіне сйкес дидактикалы материалды олдануда рбір студентті жеке абілеттерін есепке ала отырып, білім клемін бекіту жне сйкес оу материалын жинатауды ескереді. Модель бойынша оу материалыны крделілігін студент тадап, ал оытушы згертіп трлендіру іске асырылады. Сонымен атар, рбір студентті ммкіндіктері мен жеке бейімділігін есепке ала отырып, оны белсенділігіне жадай жасалып, студентке топпен немесе жеке жмыс жасау ммкіндігін тадау сынылады, студентті танымды ерекшеліктеріне байланысты таырыптар келісіледі. Модельде арастырылан оытушылар мен студенттерді бірлескен жмысы барысында жаа білім алу, е алдымен жауапты студентті зі, сонан со оытушыны баалауы, мегеру нтижелерін баалауда санды жне сапалы тсілдерді пайдалану, студентті й тапсырмасыны клемін, крделілігін жне формасын тадау ммкіндігі, оытушыны зіндік оыту стилін студенттерді оу стилімен салыстыру беріледі.

Жмысты «ашытытан оытуды оу-дістемелік амтамасыз ету» атты 2.2 тармаында А.А.Андреев, Е.С.Полат ебектеріне негізделіп, ашытытан оытуды азіргі заманы оу дерісін йымдастыру, рбір білім алушыны белсенді жеке жне топты оу іс-рекетін йымдастыру, тиімді кері байланысты амтамасыз ету, интерактивтілік, оу дерісін даралау жне

^ Студент

Оытушы

лгерімі

абілеті

Оу материалын жинатау

Дидактикалы материалды олдану

Танымды ерекшелік - тері

Таырыптарды келісілуі

Жаа білім алу