Афиныда мемлекетті пайда болуы. Тезей реформалары.

Грекия – Балан тбегінде орналасан. Македониялы монархияны пайда болуына дейін Грекия бір орталыа біріктірілген мемлекет болан жо. Ол егемендігі бар кішігірім мемлекеттерден трды. лиеленушілік мемлекет ретінде Грекия лемінде зіне ана атысты «полистік» форманы енгізді. Полис – бір ала тірігінде ауылдарды бірігуі нтижесінде пайда болан саяси йым. Оны алыптасуы табиат жадайларыны ерекшеліктеріне байланысты. Мекен еткен орындары таулы ыраттарда орналасан. Табиаты рылыса ажетті материалдарды брін береді. Біра егіншілікке олайсыз болды. Полистер аумаы жаынан кішкентай болды. Гректі лы ойшылы Аристотель «полистер» туралы былай деп сипаттама арсы жасаан ылмысы,лтіруге тырысан шін,тіптен патшаны алдырды. «Полис аумаын бір десті стіне трып араса, оны жеріні брі кріну керек. Ал халына келетін болса олар бір–бірімен жасы арым–атынаста болып, бір–бірін жасы тануы керек»деген болатын. Осыан байланысты полистер территориясыны те кішкентай ж\е халыны те аз боланын креміз. Грекия 1мыжылдыта осындай полистерден трды.

Грекиядаы е ірі мемлекеттерге Афины мен Спарта жатады.Оларды пацда болуы екі трде жзеге асты. Мысалы Спарта жаулап алушылы негізде, ал Афины классикалы принцип (жеке меншік) негізінде алыптасты. Сонымен атар екі мемлекетті дамуында да бір екешелік бар. Спарта да алашы ауымды рылыс алдытары лі саталды яни те баяу дамыды, ал Афины да рулы ауым тез ыдырап, лиеленушілік сипата ие болды. Осылау мемлекеттер алыптаса бастады.

Бкіл Афин халын біріктіруде Тезей деген базилевс зор лес арарды, ол барлы белгілі руларды басын осты. Тезейді саясаты "синой-кизм" деген терминмен аталды, бл сз "біріктіру" деген маынаны білдіреді. Яни Аттикада кшіп жрген тайпаларды басын біріктіру. Гректерді трт руыны осылуына объективтік себептері бар. Отстіктен гректерге дорийцтарды соыс ашу аупі тнген еді. Тезейді 2 реформасынан брын Афины алаларын басару з бетінше жргізілді, тек соыс уаытында болмаса, барлыыны бас осуы сирек болатын. Жаа бірлескен кіметті басында руларды асйектері трды. Екінші реформаа сйкес Грекия халын: эвпатридтар, геоморлар жне демиургтар деп ш блікке блді.

Эвпатридтер-асйектерді балалары, оларды кесі де, атасы да асйек улетіне жататын. Асйектерді біріктіретін оларды байлыы, брі де ірі жер иелері еді.

Геоморлар - жер иеленушілер де, демиургтар – олнершілер.

Аттиканы бірігуі жне эвпатридтарды кшеюі оларды жаа органа йымдасуына себеп бодды. Оны аты-Ареопаг, Арес соыс дайыны аты. Ареопаг Арес тауыда жиналды. Бл кезеде Афинаны рулы рылысы згеріп, ол енді 4 филаа блінді, рбір фила 3 фратрияа блінді, фратрия 30 рудан, бір ру 30 еркек адамнан тратын болды. Афина дайы бкіл Аттиканы дайы деп саналды.

VII асырда Афины кіметі 12 навкарияа блінді, рбір навкария соыс уаытында бір кеме жабдытайтын. Бл да мемлекет болуды белгісі еді.

Афинада е жоары орган болып халы жиналысысаналды. Біра оны атаратын рлі тмендей бастады да, бірінші орына Ареопаг шыты. Ареопагты руларды асйектері олдады. Археопагты олында сот билігі, кімшілік билігі, дін кімшілігі болды. Сотты былай ткізетін: айыптаушы кшірмеу тасына трып айыптайтын сзін айтса, айыпкер кпе тасына трып сзін айтады. Екі жа та шындыын айтып траны туралы дайа ант береді. Ареопагты мшелері здеріні дауыстарын екі урнаа: айырым ету урнасына жне ажал урнасына бліп салатын. Брын бкіл халыа тиісті кш енді тек ана евпатридтерді олына кшті де, соларды нарыты жадайын орады. VIII асырда бкіл Афин аумаы 48 навкариялара блінді, рбір навкария кіметке бір кеме беретін болды жне архонттармен навкариялар кеесі деп аталатын жаадан екі ала рылды. Бл сала ауматы бліске жататын дербес мемлекеттік белгіге айналан еді. Ареопагтан баса архонтты жаа ызметі де мемлекет рамына енгізілді, олар атарушы кімет болды. Бл ызметке алан адамдар 10 жыла сайланатын еді. Уаыт те келе олар бір жыла сайланатын болды.

Архонттарды саны тоыза жетті: архонт-эпоним(архондытар аласыны траасы), архонт-базилевс (асаалдар кеесіні траасы ж\е мемлекеттегі жоары абыз), архонт-полемарх(скери істер басшысы), алан алты архонт-фесфометтер (сот істерімен айналысты) ызметін істейтін, осы архонттарды брі ареопага кірді.

Бізді дуірімізге дейінгі 621 жылы Афинде архонт-фесфомет Драконт жазан ы нормалары халыа жарияланды. Олар тариха "драконт задары" деген атпен енді де, кейін ол жалпы шектен тыс атал задарды тееуі болып кетті.

Драконт задарыны шектен тыс аталдыы алдымен рлы шін берілетін жазаа атысты байалды. андай да болмасын рлы жасаан адам лім жазасына тартылатын. рлы шін жазалауды аталдыы тек Драконт задарына ана тн емес, ол жалпы ежелгі замандаы тапты оамны задарына тн нрсе. Ол ауымды меншікті орнына келген жеке меншікті алыптасу жне ныаю процесін крсетеді. Драконт задары ана ан алатын кекшілдікке шек ойды, лген кісіні жерлеген уаытта моласында найзаны жерге адаса, лген кісіні балалары оан жаудан кек алатынан крсеткені. Біра Драконт заы кісі лтірушіні азаптауа тыйым салады. Бл за астыпен дейі лтіру жне абайсыз лтіруді айырмашылыын айтындауды ажет деп санайды. Дегенмен Драконтты ауызша арапайым ыты ааза тсіріп жазуы, ана ан алатын кекшілдікке шек ойып, жеке меншікті орауы, сот ісіні барысын анытап, айындауы з кезеі шін прогрессивтік болды.