Меровинг жне Каролинг монархиялары тсындаы франктарды мемелекеттік рылысы.

Меровинг - бл алашы франк королдеріні династиясы. Оны блайша аталуы V . орта тсында салистік франктерді королі болан Меровей короліні есімімен тыыз байланысты. Ол крші алеман тайпаларын жеіп франк мемлекетіні негізін салды. Алайда бл династияны дамуы мен франк мемлекетіні одан рі дамуы оны рпатарымен тыыз байланысты. Соны ішінде Меровей немересі Хлодвик зі билік ран 481ж 511жылдары рипуарлы жне салистік франктерді басын біріктіріп, королдікті аумаын Меровей кезіндегі королдікпен салыстыранда ш еседей лайтты. Хлодвик христиан дінін алаш абылдаан франк королі. Ол те аылды жне батыр болатын. Хлодвик айтыс болан со королді трт лы: Тьери, Хдолдомир, Сигоберт пен Хлотара сиет бойынша Франк королдігніі жерлері блінді. Алайда осы мрагерлік жерді блісу Хлодвик рпатары арасында 250 жыла созылан соыса ласты . Осыны серінен франк мемлекеті лсіреді.

Осыдан со династияны бірігіп франк мемлекетіні айта дамуы , елде монархияны орнауымен тікелей байланысты. Бл VII асырды бас кезіндегі Догоберт пен ІІ Хильдерик корол болан кезе. Франк мемлекеті бл уаытта еуропадаы е уатты мемлекеттке айналады. Шіркеуді ыпалы артады. Е бастысы аристократия пайда болады. Король енді оларды мдделерімен санасатын болды. Аристократияа ірі жер лестерін беру арылы корол зіні дегенін жасатуа тырысты. Осылайша майрдомдар лауазымы пайда болып олар королді кеесшілеріне айналды . Міне осы майрдомдар Меровинг династиясыны лауына себеп болады.

Сыйлыа берілген жерлер мрагерлік арылы беріліп отырды ж\е меншікке айналды. Яни жеке меншікке айналан жерлер аллода д\а. Осыан сйкес феодалдарды жадайы жасарды. Меровинг кезеіні бір ерекшелігі осындай процесстер лкен клемде етек алды. Сонымен атар шіркеу иелігіндегі жерлерді де клемі де лайды.

Шаруаларды анауды кшейту ж\е бл жадайды шеттен шыуы жоары лауазым иелеріні мемлекетті билігін з олдарына алуларына ммкіншілік жасады. Феодалды мемлекетті ныаюы король билігіні ныаюымен тікелей байланысты болды. анды жазалау (6 .) Меровингтер улеті шін шешуші болды. Олар здеріне тисілі бкіл жерді таратып беруге мжбр болды. Корольдерді жер орыны азаюына арамастан, ататы улеттерді лауазымы се бастады.7 . бір стті король билігіні лсіреуін ескермеді ж\е сол асырды соына арай король билігі толыымен кйреді.Осы кезеді «еріншек корольдерді» кезеі деп айтуа болады. Мемкеттік билік ататы адамдарды олында болды ж\е осыан байланыстымойордомбилігі рылды. Е алашында мойордом (йді лкені) король сарайын басарды. Біра уаыт те келе оларды мемлекет басшысына дейін сті. (7-8.) Бл билік ататы ж\е бай улеттерді мрагарлікпен берілетін мрасына айналды.рине з кезегінде бл Королингтер улетіні келуіні бір белігісі болды.

Бл Франция тарихында жаа кезе еді. Дегенменде каролингтер династиясы тпкілікті билікке келгенше , осы динатияны кілі Пипин ысаны кесі Карл Мартелл, франция шін кптеген істер атарды.

Карл Мартелл скер басы ретінде, 732 жылы Пуать тбіндегі араб жаулап алушыларымен арсы соыста оларды жеіп шыады . Осылайша арабтарды жалан дін тарату соысы, Европа жерінде тотатылады. Сонымен бірге Карл Мартелл елде кптеген реформалар жргізеді. Карл Мартеллді лы Пипин Хильдерик ІІІ ні орнына король болады. Осылайша билік Меровингтерден Каролингтерге ауысады. Пипин король басаран жылдары, ол котоликтік шіркеуге скери кмек крсетеді. Осыны есесіне Рим папасы Пипинні король болуын жарылап, шіркеу осыдан зге улеттерден король сайлауа болмайтынын жариялайды.Каролингтер димнастиясы осылайша здеріні билігін ныайтып алды. Алайда каролингтер династиясыны дамуына тек Пипин король сер етпеді. Пипинні лы Бертарт тек франция королі болып ана оймай, ол Францияны алашы императоры болды.Осыан орай оны лы Карл деп атап кетті. лы Карл жастайынан саяси істерге, оу білімге араласты.Ол оу білімні Франция шін маызын тсінді. Ол зі оып ана оймай оуды барлыына ол жетімді болуы шін кптеген істер атарды.789 жылы ол мектептер ашуа бйры береді. лы Карл Францияны одан рі біріктіруді жзеге асырады.Ол елде наыз кімшілік жйені алыптастырады. Осыан орай елді облыстара бліп,оларды басаруа зі таайындаан кілдерін жіберіп отырды. лы Карл басаран уаытта мемлекетті аумаы кеейіп бкіл Батыс европаны ол астына алды. Оны мрагері Людовик І франция королі болып жарияланады. лы Карл немерелеріні арасындаы та шін крес империяны лсіретеді, жне империяны лауына келіп соады. Осы жадайды пайдаланан нормандарды викинг тайпасы айта айта империя астанасына шабуыл жаксайды.Осы факторлер каролингтерді беделін тсіреді. Алайда олар билік басында 987 жылыа дейін отырады. Каролингтер динвстиясыны соы кілі король Людовик V болатын.

Каролинг тсындаы франк мемелекетіні рылысы. 751жбилік басына жаа улет келді. Зиялы ж\е діни жиналысында Пипин – Карл Мартельді лы, сол кездегі мойордом билігін иемденген, король болып жарияланады. Биліктегі зіні дрежесіне монархия оны лы Карлды арасында жетеді. Оны «лы» \а. лкен жаулап алушылы саясатты нтижесінде Франк мемлекетіні рамына азіргі батыс Германия, Солт Испанияны рамындаы ж\е т.б. елдер кірген болатын. Мемлекетті ныаюыны бірден-бір себебі Карлды император болып сайлануы.Оны олында билікті брі болды. Біра бл мемлекетті шексіз монархия болды деген сз емес еді. Мемлекет басшысы зіні билігін дулетті адамдармен блісуіне тура келді. Лауазымды зиялылар мен діни уаыздаушы феодалдар императорды жиі шаыран кеесіні рамына кірді. Сонымен бірге бан атысты орталы билікті кшейтілуі мемлекеттік органдарды рылуына алып келді. Бл органдарды ерекшеліктері: 1) лауазымды тлалар шаруашылы билікті феодалдар меншігіні кмегімен ж\е бір уаытта сол жерде тратын трындара кімшілік сот билігін жргізді. Шаруашылы ж\е мемлекетті басару жйесіні ажыратылмауы арастырылан феодалды мемлекетті маызды каыдасын крсетті. Бл кезеде саяси билік жер меншігіні ерекше белгісі болатын; 2) ызмет шін марапат ретінде жерді таратты; 3) мемлекеттік рылысты блек орталарды арасындаы ретпен келетін шек ою болан жо. ызметтегі тлалар деттегідей скери, аржы, сот істерін осатын болан . Тек орталы басару жйесінде кейбір зыреттіліктегі алшаты байалды. Біра осы жерде де ерекше билік болмады.

Мемлекеттік билікті орталы органдары.Досты ауым ірі жер иелеріне иелеріне айнала бастаандытан ж\е король сарайында жиі трмаандытан жоары лауазымды адамдарды ызметтегі септігі жоарлай бастады. Бл менистриалдаркызметтері болатын. Е басында олар здерін король сарайын басарушы д\а. Сол кезді зінде мемлекетті ж\е крольді жеке меншігі арасында айырмашылы болмайтын. Жалпы мемлекеттік сратар король сарайыны жеке ісі ретінде аралды. Сонымен атар менистериялдар мемлекет билігі мен сотты басарды. Уаыт те келе олар лкен латифундияларды иелірі бола бастады. Аса маызды менистрияларды атарына мойордом, бл ызметті атауын олар король таына отыраннан кейін згертті. Польсцграф– е басында король ызметшілерін баылайтын, кейін сарай сотын басарды. Тезаурарий– азына сатаушы корольді кірісін арастырып есептеп, оан жауап беріп оны басаратын адам шындыында бл мемлекетті азынасы болатын, йткені мемлекеттік азына монархты жеке меншігімен бірдей болды. Маршал –король сарайыны ат орасыны лкен баылаушысы болды, ал атты скерді басшысы ыли соны басаруымен скери шабуылдар жргізеді.