ЭКГ интервалдары мен тістеріне сипаттама берііз
ЭКГ 5-6 тістерден трады. Оны жарты блігі нольдік (изопотенциалды) сызытан жоары баытталан, жарты блігі тмен баытталан (сурет 11.4). В.Эйтховен бл тістерге з атауларын берді жне осы уаыта дейін олданылып келеді. QRS жинаы арынша блшы етінде туатын озуды таралан уаытында жректе алыптасатын потенциалды динамикасын бейнелейді, ал SТ интервалы - арыншаны толы озуына сай келеді (изопотенциалды сызы). Потенциалды жаа айырымы пайда бола бастаса (тісі), онда ол арынша тбі теріс зарядталанын (озан) растайды, ал тбесі о потенциала ие бола бастаанда алпына келу процесі жреді.
U тісіні шыу тегі осы кезге дейін аныталмаан. Зерттеушілерді кп блігі бл тіс Пуркинье талшытарыны 2-ші фазасын бейнелейді деп санайды (реполяризациялы).
Дені сау адамны Р тісі дрыс (о) болып келеді, яни жоары баытталан жне кетіктері немесе ыдырау блшектері болмайды. Р тісіні затылыы те ажетті диагностикалы крсеткіш болып табылады. алыпты жадайда 0,1 с аспайды. SТ интервалыны да диагностикалы мні бар.
ЭКГ интераалдарыны затылыын баалауды мні зор, йткені ол озуды таралу жылдамдыын крсетеді (RR жне ТР интервалдары жректі жиырылу ритмін анытайды) жне ЭКГ-да ктпеген жадайда пайда болан тістер немесе комплекстерді крсетеді (экстрасистол немесе атриовентрикулярлы тйінні ткізгіштігіні бзылуы).
32 Лазер сулесіні негізгі асиеттерін тсіндіріп берііз.Лазер шыаратын жары тек бір тстен ана трады. Оны монохромат сулелену деп атайды. Лазер сулелеріні бірініші асиеті монохроматтылыы. Монохромат жары -дегеніміз жиілігі траты жары толындары. Екінші асиеті лазер ндіріп беретін жарыты когеренттілігі. Когерент толындар дегеніміз- толын зындытары бірдей жне фазаларыны айырмашылыы уаыта байланысты згермейтін толындар. шінші асиеті табии жары поляризацияланан болып келеді.Тртінші асиеті лазерден шыан жары жан жаа шашырамай тек баыттала таралады. Бесінші асиеті- лазер сулесіні уаты. Мысалы, шыныа неодим енгізіп, одан лазер жасап, суле алатын болса онда оны уаты 2,5*1013Вт. Мндай уат халы шаруашылыыны кптеген саласында пайдаланылуда. Лазер сулесіні соы асиеті оны электр рісі кернеулігіні те кптігі. Интенсивтігі оны 1018Вт/м2 болатын лазер сулесіні электр рісіні кернеулігі 0,3*1012 В/м. Бл атом ішіндегі кернеуліктен лдеайда кп деген сз. Лазер сулесіні ысымы да те кп. оны ысымы 1012 Па. ал атмосфералы ысымны 105 Па екенін ескерсек, онда лазер сулесіні ысымы атмосфералы ысымнан 107 есе, яни он миллион есе кп екен. мндай ысыммен кез келген атты денені оп-оай деуге болатыны осыдан-а тсінікті болады.
33 Химиялы ораныс жне сулелік заымданудан химиялы оранысты тсіндіріп берііз.Сулелену серіні дрежесіні згеруі сулеленуге дейінгі азаа немесе адамны тіршілік ететін жеріне кптеген химиялы ораныш заттарды ендірілуіне байланысты. Осындай кптеген химиялы осылыстар арылы сулелену серін тмендету химиялы ораныс деп талады. азіргі кезде сулелену дрежесін тмендететін кптеген химиялы осылыстар млім болды. рамында ккірт ,сульфгидрильді топтар бар осылыстар сулелену серін тмендету асиетіне ие. Мысалы, цистеин, глутотион жне ашытыларды, арапайымдыларды жне жоары сатыдаы жануарларды лімін тмендететін препараттар жатады. Оан оса баса да химиялы осылыстарды мысалы аминдер , анттар, стеридтер, хенондар, флавиндер жне кейбір антибиотиктер ораныш ызметін атарады. Бастапы кезде химиялы оранысты серін химиялы осылыстарды рамында сульфгидрильді осылыстарды болуымен тсіндіруге тырысты. Кейбір алымдарды ойынша, иондаушы сулелерді бастапы сер ету механизмі сульфгидрильді топтарды инактивациясына байланысты, біра бл тжырым длелденбеді. химиялы оранысты атаратын заттар тотыу процестеріні ингибиторлары болып саналады. екінші топ алымдарды ойынша химиялы ораныс заттарыны сер етуі оттегіні концентрациясыны тмендетілуіне байланысты. Оттегіні тмендетілуіне байланысты химиялы ораныс заттарды азаа ендіргеннен кейін оны сітінен осымша ораныс заттарыны млшерін ендіргенде ешандай згеріс байалмайды. Яни, мндай ораныс заттары лпа ішіндегі оттегімен байланысты зиянды активті заттарды тзілуін тежейді. Сулелену серінен крделі тотыу процесі адам азасында оттегіні атысында пайда болса, онда азада кптеген зиянды активті осылыстар пайда болады. Ал егер, оттегі млешерін тмендететін химиялы ораныс заты ендірілетін болса, онда ол оттегіні млшерін тмендетіп, тотыу процесіні тежелуін тудырады.Химиялы ораныс заттарыны активтілігі тек ана сулеленуге дейін байалады. Егерде ораныс заттарын сулеленуден кейін ендіретін болса, ондай заттарды активтілігі болмайды, оан оса сульфгидрильді топтары бар осылыстар сияты радиация серін кшейтуі ммкін. оттегіні тмендетуімен тотыу процестеріні ингибиторларын ораныс ретінде пайдалананда олар сулелену серін 100% азайта алмайды. яни сулелену серінен азада тек ана тотыу процестері емес, оан оса тотыу процестеріне байланысты емес реакциялар жреді.Сулелену кезінде химиялы ораныс заттарыны активтілігі оларды ерігіштігіне, тірі клеткаа енуіне байланысты. Химиялы ораныс заттарыны сер ету механизмін зерттегенде оларды азаны физиологиялы функцияларына серін ескеру керек. Мысалы, тыныс алу процесіне сері , соны ішінде лпаларды оттегімен амтамасыз етілуі.
Жасанды жне табии химиялы заттар бар. химиялы заттар рамында S жне SH тобы болса ана олар ионды суледен орайды. Бл топтар флавоноидтар, антиоксиданттар, витаминдер, сахарозалар рамында болады. Олардаы 2макроэриялы байланыс радикалдарды жоюа керек. Сонымен атар радиактивті заттарды жинап, утилизировать ететін сімдіктер бар-фиторемидиация. Химиялы заттарды например ионды сулелер тараан аймаа шашса зіне акцептор ретінде ионд сулелерд жинап алады. Химиялы орауды жзеге асыратын заттарды радиопротекторлер деп атайды. азіргі кезде химиялы орау тсілдері келесі баыттар бойынша жргізіледі: 1. ткір сулелік заым тудыратын сырты сулелерден организмді орайтын жекелей профилактика. 2. Клиникада сулелік терапия олдананда адамны радиорезистенттілігін ктеретін заттарды олдану. 3. Табии жадайда биологиялы объектлерді за уаыт бойы суле абылдау кезінде. Оларды тратылыын ктеретін таамды оспалар жне препараттар оддану. 4. Радионуклеидтерді организмнен шыару.