Дріс. Механикалы кернеулер. Баса серлер
Дрісті мазмны:
- механикалы кернеулер. Баса серлер.
- эксплуатацияны есептік шартын тадау.
Дрісті масаты:
- электр ошаулауа механикалы жне баса факторларды сері.
- есептік шарттарды тадауды йрену.
Электр беріліс желілерін сымдарын ауырлау кшін мына формуладан аламыз.
(3.1)
мнда Sп – сымны клдене имасы;
п – сым материалыны тыыздыы;
l – тіреуіштерді арасындаы зынды;
h0 - t0 температурасындаы сымны тмен тсуіні тілі;
– сымны заруыны температуралы коэффициенті.
(3.1) формуладан шыатыны сымны тмен тусуі оны температурасына туелді, длірек оршаан ортаны температурасымен жне тоты жктемені функциясы. Бл екі сер ету факторы кездейсо боландытан, сымдарды тартылуы кейбір шектерде згеретін кездейсо шама. Сым температурасыны минимальді жне максимальді мнін біле отырып, сымдарды тартылуыны згеру шегін анытау иын емес. Сымдарды тартылуы ЭБЖ немесе осалы станцияларды шиналарында ккмз пайда боланда згеруі ммкін. Ккмз электр тасымалдаыш желілерде оршаан ортаны температурасы – 10 – нан – 50 С болан кезде пайда болады. Сымды біралыпты абатпен ккмз аптаан кезде, сымдарды ауырлауын мына формула бойынша табамыз
(3.2)
мнда Sr - ккмз имасыны ауданы жне pr сымдаы ккмзды
тыыздыы.
Жмыс режімінде, кейбір ошаулаыш рылымдар суа немесе сумен, сулы брылау ерітіндісімен немесе баса сйытармен йылатын скважинаа салынады. Бл жадайдаы электр ошаулаыш рылыма барлы жатан ысу сер етеді, оны мына формуламен анытауа болады
(3.3)
мнда Н – жабдыты тсірілу тередігі;
Q – сйыты тыыздыы.
Барлы жатан ысу электр ошаулаыш рылымыны затыына септігін тигізеді. Біра рылымдаы ысымны згеруі, айтарлытай созу ктерін туызады, бл кштерді сері оны кйзелу аупін тудырады. Тоы бар екі параллель ткізгіштер арасында сер етуші кшті мына формуламен табамыз
(3.4)
мнда і1 жне і2 – бірінші жне екінші ткізгіште аатын то;
2 - ткізгішті зындыы;
а2 - ткізгіштер арасындаы араашыты.
Жмыс тоы кезінде ткізгіштер арасындаы ныайту лкен емес жне кп жадайларда оны ескермеуге болады. Егер ток і1= і2 = 103 А, = 2м, а = 0,1м болса, онда ткізгіштер арасындаы сер етуші кш жуытап 4 Н райды. Е лкен кш энергетикалы жйедегі ыса тйыталу кезінде седі. ыса тйыталу токты екі раушы ретінде арастыруа болады: апериаодикалы жне периодикалы. Апериаодикалы раушы тез снеді (жуытап 0,1 – 0,5с). Периодикалы раушы ыса тйыталу уаытында аз згереді. Генераторлара жаын периодикалы раушы крделі замен згереді жне форсивті оздыру себебінен траталан уаыт шамасына дейін суі ммкін. Ошауламаа сер етуші е лкен кш апериаодикалы раушы лкен шамаа ие болып транда, ыса тйыталу тоыны периодикалы раушысыны бірінші жарты периодында туындайды. Е лкен ыса тйыталу тоыны амплитудасыны шамасын ыса тйыталуды сопалы тоы деп атаймыз. детте жйедегі ыса тйыталуды есептегенде периодикалы раушысын анытайды. Е лкен сопалы токты мына формуламен анытайды
(3.5)
мндаы ір – сопалы тоты амплитудалы шамасы;
І – ыса тйыталу тоыны периодикалы раушысыны
наты мні.
Жйелерде ыса тйыталу сирек болады жне ыса уаытта релелік ораныспен снеді. Электр станциялара таяу орналасан ыса тйытарды снуі 0,1 секунд ішінде теді, ал алыстарда 3 – 5 секунд аралыында снеді.