Тіс шгінділерін алу

Тісті шгінділерден тазалау ауыз кілегей абыы мен пародонт ауруларын емдеуді алашы жне тиімді кезеі болып саналады. Дегенмен кптеген дрігер-стоматологтар бл емдеу шараларыны мнімен маызын тсіне бермейді жне ауызды маманды гигиеналы дістерін жзеге асырмайды. «Ауызды маманды гигиенасы (профессиональная гигиена полости рта)» термині тістерді барлы беттерінен, ызылиек жне пародонтальды алталардан жмса жне атты тіс шгінділерін алып, тістер мен ызылиекті антисептикалы ертінділермен деу сияты шараларды амтиды.

Жмса шгінділерді немесе ааты (налет) сутегіні асын тотыыны 1-3% ертіндісімен немесе марганецышылды калийді 0,05% ертіндісімен суланан антымен срту арылы, болмаса аршыышпен (экскаватор) ырып алады. Тіс бетіне жасы бекіген жмса шгіндіні жне шылым шегушілер аын аршыышты кмегімен алып, соынан тістерді арнаулы аартушы ойыртпатармен (пастел) щетканы, резіке шшкелерді, полирлерді кмегімен тазалайды. «Септодонт» фирмасы кремнезем негізінде абразивті ойыртпатар «Detartrine» цирконий оксиді жне иондалан фтор негізінде «Detartrine fluorec» нтаталан кремнезем жне цирконий негізінде «Detarrine Z» ойыртпатарын шыарады.

Соы уаыта дейін стоматологияда тіс тасын алуды механикалы діс олданылады. Ол шін ртрлі лшемді жне пішінде экскаваторлар (аршыыштар), ілмектер (крючки), кіреуке пышатары, кюретажды асышалар, Грейси кюреткалары, ора пішінді скалерлер, рашпильдер, имплакерлер, пародонтологиялы пышатар. Визион кюрветтері олданылады. Тіс тасын алан кезде тмендегі ережелер саталуы тиіс:

1) барлы аспаптар жеткілікті зарасыздандырылуы керек;

2) тіс тасын алар алдында емдеу жргізілетін айматы (тістер беті, ызылиек) сутегіні 1-2% асын тотыыны, 2-3 % иодты спиртті ертінділерімен деу керек.

3) Тіс тасын алушы аспапты атты озауа болмайды, оны еркін тасты ыра немесе рычагты имылмен озау керек.

4) Аршыышты немесе баса аспапты стап тран ол крші тістерге немесе науасты иегіне тіреліп бекітілуі ажет (аспапты тайдырып алып, жмса тіндерді жарааттамау шін).

5) озалмалы тістерді сололды саусатарымен стап бекітеді.

6) Тас алатын аспапты тасты жиегі астына жіберіп, сындыра отырып алады.

7) Дрігер-стоматолог кздерін арнаулы кзілдірікпен орайды (тас сатары кзге тспеу шін).

Тіс тасын тиімділікпен алу шін, е алдымен ызылиексті тіс тасын тісті алдыы бетінен (ерін жне рт), одан кейін жанасу беттерінен, е соында тіл-тадай беттерінен алады. Осыдан кейін ана ызылиекасты тасын алып, пародонтальды алталар грануляциялы тіннін тазартады.

Тістерді тіс тасынан мият тазалау жне кп кш жмсамау шін, дрігер-стоматолог науаса байланысты белгілі бір орын тадап алу керек.

І – дрігер науасты алдында жайасады, 13 12 11 21 22 23 тістерді барлы беттері, сол жа азу тістерді тіл жа беттері, о жа азу тістерді рт жа беттері деледі.

ІІ – дрігер науасты артына жайасады, 43 42 41 31 32 33 тістерді барлы беттерін дейді;

ІІІ – дрігер науасты сыртында, емдеушіні басы оа брылан. Жоары жне тменгі солжа кіші жне лкен азу тістерді ртжа беттері, жоары ожа кіші-лкен азу тістерді тадай беттері, тменгі ожа кіші-лкен азу тістеріні тілжа беттері деледі.

IV – дрігер науасты сыртында, емдеушіні басы сола брылан, жоары ожа кіші-лкен азу тістерді ртжа, жоары солжа кіші-лкен азу тістерді тадайжа беттері деледі.

ызылиекасты тасы толы алынуы керек жне оны толы алынуын сгіні кмегімен анытайды. Тастан толы тазаран тісті тбір беттері тегіс жне атты болып келеді.

ызылиекасты тастарын алу шін азіргі кезде арнаулы ртрлі пішінді айналмалы аспаптар шыарыла бастады.

Тіс тасын ультрадыбысты кмегімен де алуа болады. Ол шін арнаулы штытары бар аппараттар олданылады.

Тіс тасын ультрадыбысты аппаратпен алан кезде тменгі ережелерді сатау керек:

1) аспапты шын тіс сіне тік оюа болмайды;

2) тіс бетіне атты ысым крсетілмеуі керек;

3) аппаратпен сусыз жмыс істеуге болмайды. Себебі, белгілі ысыммен берілген су шоыры ультрадыбысты серінен тербелісті озалыс жасап, дыбыспен бірлесе отырып атты тіс тасын блшектеп, шырады.

Жаа ультрадыбысты жйе Sirona’s Perioscan ызылиекасты шгінділерді ызылиекті жарааттамай алады.

ол ондырысындаы арнаулы сенсорлар тіс тасын алыпты тіс бетінен ажырата алады. Бл ондырышты шы тербеліп, тіс бетіне талдау жргізеді жне оны нтижесі саинаа сас LED-экранда крінеді. Жасыл тс тіс бетіні тазалыын, ал кк тс тіс шгінділері барын крсетеді.

Тіс тасын алу дісіні айсысын да жзеге асыран кезде, емдеу рекеті тістер беттерін тегістеумен аяталуы ажет. Ол шін ертеректе айтыландай абразивті ойыртпатар, щеточкалар (мсуектер) рзіке шеберлер, домала бастар олданылады.

Тіс тасы тым атты болан жадайда немесе тіс аса озалмалы кезде тіс тасын ерітетін химиялы препараттар олдануа болады. Ол шін «Септодонт» фирмасы шыаратын рамында тз ышылыны концентірілген ертіндісі, йод жне хлороформ бар сйы детергент «Detartrol ultra» олданылады. Препаратпен суланан мата анжыны тіс тасы бетіне 30 секундта ояды, содан кейін анжыны алып тастап, ауызды шайатады да жмсаран тасты ырып ала береді. Бл рекетті тіс тасы толы алынана дейін бірнеше рет айталайды жне ышылды сйыты ызылиекке тспеуін амтамасыз етеді.

Air Flow – пигментті тіс шгінділерді (атарды) алуды бір тсілі. рамына сода бикорбанаты жне су кіреді. Аэрозольды шоырын тісті а рылан бетіне жіберіп отырады, біра тіс тасын алу шін олданылмайды.

Жмсажне атты шгінділерден тазаланан тістер бетін рамында фтор бар гельмен немесе лакпен (сырмен) жабады (жоары сезімталдыты жойып, тісжегіні алдын алу шін).

Тіс шгінділерін аларды алдында дрігер-стоматолог ауыз іші кілегей абыын жансыздандырушы гельдерді, спрейлерді немесе инъекциялы анестезияны кмегімен ауырусыздандырып алады.