Былары галантериялы бйымдарды классификациясы
Былары галантереялы бйымдарды оларды пайдалану масатына арай ш топа бледі: ртрлі заттарды, бйымдарды сатау жне тасымалдау шін; адам олдарыны бас жаын сырты серлерден орау шін; бекіту шін. Былары галантереялы бйымдарды пайдалану жадайына арай трмысты жне арнаулы бйымдар деп екі топа бледі.
Трмысты бйымдар утилитарлы жне эстетикалы ызметтер (функциялар) атарады, олар киімге осымша болып саналады, кнделікті пайдаланылады.
Арнаулы бйымдар (смке, портфель, олап, белбеулер) ндірістік немесе ксіптік ызметтер атарады. Олар бір-бірінен арнаулы конструкциялары мен олданылатын материалдарына арай блінеді. Былары галантереялы бйымдарды тріне, клеміне арай тмендегідей болып блінеді:
Смкелер. Смкелерді пішіні мен конструкциясы оны ішіне салынатын заттара байланысты емес. Арнайы смкелер техникалы рал-жабдытар сатауа арналады, сондытан олар ерекше конструкциямен жасалады. Ксіптік смкелер де ерекше конструкциямен жасалады жне белгілі маманды иелеріне (газет-журнал тасушы почтальон смкесі, дрігер смкесі, слесарь смкесі жне т.с.с.) арналады.
Трмысты смкелерді пайдалану масатына арай тмендегідей бледі. Смке трлері: йелдерге арналан (оны ішінде жастара арналан), кнделікті, косметикаа арналан, семдік шін, ерлерге арналан (оны ішінде жастара арналан), балалара арналан (мектепке дейінгі балалара жне тменгі сынып балаларына арналан), оушылара арналан, жол жруге арналан (оны ішінде саквояждар мен дгелектері бар смкелер), шаруашылы смкелері (оны ішінде дгелектері бар смкелер), спортты смкелер, жаажайа арналан смкелер. Смкелерді клемдері мода баытына арай згеріп отырады.
Портфельдер мен оушыларды араа асатын смкелері (ранец)
Іскерлік портфельдер кнделікті ааздар, кітаптар, кесе заттарын тасымалдау шін; жол жргенде пайдаланатын портфельдер кітаптарды, іскерлік ааздарды, жаттарды жне жеке заттарды тасымалдау шін; оушы портфельдері мен араа асатын смкелері (ранецтері) оулытар мен оу, жазу, сызу ралдарын тасымалдау шін пайдаланылады. Араа асатын смкелерді ерекшеліктері сонда, оларда иыа ілетін белбеуі болады. Портфельдер мен оушыларды араа асатын смкелерді лшемдерін тмендегідей жолдармен анытайды: зынды лшеміне – алдыы абырасыны зындыы; биіктігіне-алдыы абыраны биіктігі; еніне – бйымны тменгі жаыны ені алынады. Портфельдер мен оушыларды араа асатын смкелер кп атпарлы болан жадайда ені Ш = fn формуласымен аныталады, мндаы f – атпарларды ені, n – атпарларды саны. Кп атпарлы бйымны ені 80 мм-ден аспауы тиіс.
Папкалар.Папкаларды тріне жне пайдалану масатына арай іскерлік, бюварлы жне адрестік етіп бледі. Іскерлік папкалар - іскерлік ааздарды, жаттарды, кітаптарды тасымалдау шін; бюварлы папкалар – пошта ааздарын, маркаларды, ртрлі корреспонденцияларды жне т.с.с. сатау жне тасымалдау шін; адрестік папкалар – марапаттау ааздары мен адрестерді сатау шін пайдаланылады.
Чемодандар.Чемодандарды трлеріне арай – жол жргенде стайтын, чемодан – дипломат, чемодан – гардероб, нмірлеріне арай: 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 80, 85, 90. болып блінеді. Чемодан нмірі оны сантиметрмен берілген зындыына сйкес келеді. Чемоданны биіктігі мен ені лгіге (эталон) сйкес келуі тиіс. Чемоданны зындыы мен еніне сырты максималды лшемдері алынады, сырта шыып тран детальдар (стайтын ттасы, фурнитурасы, кедеры, жапсырмалары жне т.с.с.) есепке алынбайды. Чемоданны еніне беті жабы чемоданны максималды лшемі алынады.
олаптар мен биялайлар. (перчатки и рукавицы). Бл бйымдар адамны олдарын сырты серлерден орауа арналан. олаптарда барлы сауса бліктері бар, ал биялайларда тек бас бармаа ана арналан блік бар. Трмысты олаптар мен биялайлар тмендегідей жіктеледі:
· Ерлерге арналан олап лшемдері: 20, 21,22, 23, 24, 25, 26,28, 29,30, 31, 32,33,34, 35, 36, 37, 38.
· йелдерге арналан олап лшемдері:17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28,30
· Жасспірімдерге арналан олап лшемдері: 17, 18, 19, 20, 21
· Балалара арналан олап лшемдері: – 15, 16, 17
· Белсенді демалыса арналан олап лшемдері: 1, 2, 3, 4, 5
· Ерлерге арналан биялай лшемдері: 19, 22, 24, 27, 30
· йелдерге арналан биялай лшемдері: 18, 19, 22, 24, 27
· Жасспірімдерге арналан биялай лшемдері: 19, 20, 22
· Балалара арналан биялай лшемдері: 14, 15, 16, 17
· Белсенді демалыса арналан биялай лшемдері: 1, 2, 3.
Арнайы олаптар мен биялайлар ндірістік жне спортты болып блінеді. ндірістік олаптар мен биялайлар адам олдарын р трлі химиялы, токсикалы зиянды материалдардан, жоары температура серінен орауа арналан. Спортты олаптар мен биялайларды спорт трлеріне арай (бокс, мотожарыстар, семсерлесу, хоккей ойыны, шаы жне т.с.с.) бледі. олаптар конструкциясы бойынша астары бар жне астарсыз болып блінеді. Быларыдан жасалынатын олаптар да астары бар жне астарсыз болады. Жасанды былары мен аралас материалдардан жасалан олаптар мен трмысты биялайлар тек астары бар етіп жасалынады. олаптарды винилуретан быларыдан жне полиуретанмен делген жасанды быларыдан астарсыз да жасауа болады.
Майда былары галантерея бйымдары.Бумажниктер (миянны бір трі) – жаттарды, майда ааздарды жне ааз ашаларды сатауа; портмонелер (кішкене миян) – ааз ашалар мен тиындарды сатауа; кошелек – майда тиындар сатауа арналан, сондытан ол берік лыптанады. аптамалар (обложки) – р трлі жаттарды (паспорт, жеке кулік жне т.с.с.) кітаптарды, жазба кітапшаларын жне т.с.с. сатауа; футлярлар – кзілдірік, кілт, тара, ине жне т.с.с. салуа; портсигарлар – сигарет, папирос сатауа; сувенир орапшалары мен сандышалар – майда заттар мен шекей бйымдарды сатауа арналан. Бумажниктер мен аптамаларды ана лшемдеріне шектеу ойылады, оларды ашы кйінде анытайды. Белдіктер (белбеу - ремень) сааттарды, киімді, блшектерді (детальдар) бекітуге немесе заттарды тасымалдауда олданылады, олар утилитарлы жне эстетикалы ызметтер (функция) атарады. олданыстаы трмысты белбеулерге арналан конструкцияны жне ораныс материалдары мен блшектерді ажеті жо. Трмысты белбеулер киімді адам беліне бекіту шін пайдаланылады, ерлерге арналан белбеулер 1, 2, 3 жне 4 рост, йелдерге арналан белбеулер 1 жне 2 рост, балалара арналан белдіктер 1 жне 2 рост болады. Саат баулары ол сааттарын адам олына немесе алта сааттарын бекітуге арналан. ол саатты баулары 1, 2 жне 3 нмірлі болып жасалады. Жк тасуа арналан белдіктерді зындытары 1350, 1520, 1750 жне 2000 мм болады. Жк алып жруге арналан туристік рюкзактарды лкендерге жне балалара лайытап жасайды. лкендерге арналан рюкзактарды каркасты жне каркассыз етіп, р трлі конструкциялы ерекшеліктермен: згермелі клемді немесе згермейтін клемді; ішкі бліктерге блінген немесе блінбеген жне т.с.с. етіп жасайды.