Таырып. Пойыздар жрісіні графигін дайындау (3 саат).

Дріс жоспары:

1. Пойыздар жрісіні графигін дайындаанда оны ретімен орындалуын ескеру

2. Пойыздар жрісіні графигіні элементерін есептеу

3. Стансалы жне пойыз аралы интервалдар

Темір жол жмысын пайдалану жоспарымен барлы блімшелерді жмысын растыру пойыздар жрісіні графигін йымдастыру негізінде жасалынады. Пойыздар жрісіні графигі темір жол жмыскерлеріні, темір жол жмысыны сапалы крсеткіштерінде е маызды жмысы болады. [1].

Пойыздар жрісіні графигі (ГДП) – темір жол клігін басаруда барлы пайдалану жмысын йымдастыру регламенті негізгі технологиялы жат болып табылады.

Пойыздар жрісіні графигіні саталуы жне істен шыанда ескертулер беру барлы жмыскерлер шін пойыздар жрісін йымдастыруда е бастысы болуы ажет.

Пойыздар жрісіні графигін дрыс йымдастыру жне станса жмысыны, депо, тартым стансаларыны, техникалы ызмет крсету жне баса да темір жол блімшелеріні пойыздар жрісіне атысты технологиялы рдісті дрыс орындалуы ажет.

Пойыздар жрісіні графигіні бзылуына болмайды. [1].

Пойыздар жрісіні графигі мынаны амту ажет:

- Жолаушылар мен жктерді тасымалдау ажеттілігін анааттандыру ажет;

- Пойыздар жрісіні ауіпсіздігін сатау;

- Стансада вагондарды деу жне телімдерде тасымалдау жне ткізу абілетін тиімді пайдалану;

- Жылжымалы рамдарды тиімді олдану;

- Локомотив бригадаларыны зіліссіз жмыс істеуін адаалау;

- Электр байланысымен амту СОБ рылыларымен, жолдарды жндеу, кнделікті жндеу жмыстарын жргізуді адаалау .

Пойыздар жрісіні графигі – темір жол клігіндегі барлы блімшелер бойынша пойыздар жрісін йымдастыруды е маызды жаты болып келеді. Ол барлы темір жолдар шін жазы жне ысы уаыттара жасалынады.

Пойыздар жрісіні графигі пойызарды растыру жоспарымен жасалынады, жк пойыздарыны жріс млшерімен, иылысу бекеттеріне пойыздарды жіберу млшерімен аныталынады. Графикте салмаы лкен жне зын пойыздарды ткізу шін, бос вагондарды маршрутын, контейнерлі пойыздарды, тез бзылатын жктері бар пойыздарды арнайы бліп крсетеді. Стансаны техникалы рылыларын жне жылжымалы рамдарын тиімді рі толы пайдалану пойыздар жрісіні графигін стансаны технологиялы жмысымен байланыстырады. (срыптау, телімдік, жк, жолаушылар).

Графикті негізгі элементеріне мыналар жатады:

- аралыта кш алу, бседеу жне жру уаыты;

- стансалы интервалдар – аралытар бойынша пойыздарды абылдап, жнелту, ткізуді есептелген уаыты;

- пойыз аралы интервалдар – телімдегі пойыз аралыындаы есептелген интервал (аралыта);

- Техникалы жне технологиялы операцияларды орындалуы шін аралы, телімдік жне срыптау стансаларында тру затыы;

Пойыздар жрісіні графигін дайындаанда келесі осымша технологиялы нормативтер орындалуы ажет:

- Пойыздарды жріс млшерінде рамдарды теникалы тексеру (вагон жрісіні сенімділігі);

- пойыздаы локомотивті аытпай жру млшері (локомотивті ызмет крсету затыы);

- Локомотив бригадасын ауыстырмай пойыздарды жру млшері (локомотив бригадасыны айналымы);

- Стансадаы айналым жне негізгі деподаы локомотивті болу затыы;

- Срыптау, жолаушылар, телімдік, жк стансаларындаы парктерінде пойыздарды деуді технологиялы уаыт млшері.

Пойыздар жрісіні графигіні барлы элементтері р трлі жадайларда олданылады.

Пойыздарды аралыта жру уаыты – крші аралы бекетінен немесе абылдап-жнелту паркіні осімен, тетін пойыздар жріс уаыты.

Аралыта пойыздарды жру уаыты тартым есептеулер тртібімен шыарылады. Пойыздарды жру уаыты берілген тартым есептеуімен шыарылады 0,1 мин дейін те болады.

Пойыздар жрісіні графигінде [4, 5]:

- Жк жне жолаушылар пойыздарыны жылдамдыы 141 км/саат жылдамдыына дейін болса 1 мин алынып тасталады;

- Жолаушылар пойыздарыны жылдамдыы 141 км/саат жылдамдыынан арты болса жне алааралы пойыздар жрісіні 0,5 мин (0,1 мин 0,2…0,6 дейін алынады).

Біруаытта аралыта жру уаыты пойыздарды кш алып, бседеу уаыты, жылдамдыын азайту арылы ескертулер алу.

озалыс керегенін растыруа арналан есептік мліметтер: пойыздарды жоларалытаы жріс уаыты жне трлері бойынша пойыздарды екпіндеу, тежелу уаыттары; станса аралы араашытытар, яни пойыздарды озалыс ауіпсіздігін сатап, ажетті операцияларды орындай отырып бір пойызды белгілі бір бекетке келуі немесе жнелтілуі кезедеріндегі е аз уаыт; пойыз аралы араашытытар, яни пойыздарды озалысына атысы бар байланыс жабдытарына байланысты пойыздарды жоларалытардан ту аралытарын белгілейтін е аз уаыт шамасы; белгіленген операцияларды орындау шін пойызды стансада аялдау уаытыны шама – шарты (автоматтандырылан тежегіштерді тексеру, жолаушыларды тсіріп-отырызу жне т.б.); негізгі жне айналымды депосыбар стансаларда, жмыс тобын ауыстыру бекеттерінде локомотивтерді тру уаытыны шама-шарты; телімдік, жктік, - жолаушылы жне срыптау стансаларында пойыздаоды деу уаытыны шама-шарты.

Жрісті жоларалытаы уаыты пойыз озалысыны жекелеген бекеттеріндегі аялдау жне тотаусыз туін есепке алатын тартымды есептемелермен, сонымен бірге жекелеген бекеттерді осьтеріні аралыы бойынша, ал тпелі бадаршамдары бар аралытарда жол бекеттеріні немесе тпелі бадаршамдар аралыымен аныталады. Осы жріс уаытыны шамаларыны арасындаы ауыту екпіндеу жне тежелу уаыттарыны шама-шартын айындайды.

Пойызды стансада аялдау уаытыны шамасы: жылжымалы рамаларды техникалы деу шін (тежегіштерді жне вагондарды техеикалы кйін тексеру, вагондарды аыту жне тіркеу т.б.); жк жне жолаушылара атысты операцияларды жасау шін; жекелеген бекеттерге пойыздарды абылдау, жнелту жне ткізу барысында ерекше ыраылыты ажет ететін жерлерді болуы (пойыздарды иылысуы жне басып озуы) кезіндегі жріс уаытын анытау шін керек. Жекелеген бекетердегі пойыздарды аялдау уаыты стансаны жмыс технологиясыны рдісі бойынша операцияларды жасау уаытыны шама-шарты болып бекітіледі.

Стансалы аралытар пойыздарды абылдап-жнелту жне ткізу операцияларын орындау шін ажетті уаытпен, пойыздарды кіру бадаршамына келген кезде белгіленген жылдамдыпен кедергісіз ту, ал тотаусыз ту кезінде жекелеген бекеттерді шыу бадаршамына дейін пойыздарды жріс ауіпсіздігін амтамассыз ету шатттарын сатай отырып жріп ту уаытымен аныталады.

Стансалы аралытар келесі трлерге блінеді:

- пойыздарды ртрлі уаытта келу аралыы ( - біржолды телімдегі стансаабір баыттаы пойызды келу уаытынан, арсы баыттаы пойызды осы стансаа келу немесе ту стіне дейінгі е тменгі шекті уаыт);

- пойызды айырылысу аралыы ( - пойызды стансаа келу немесе ту уаытынан сол жоларалытан оан арсы баыттаы келесі пойызды жнелтілуіне дейінгі е аз уаыт);

- пойызды жол бойындыы жріс аралытары ( - іргелес орналасан жекелеген бекетке пойызды келу уаытынан, осы стансадан босаан жоларалыа сол баыт бойынша келесі пойызды жнелту уаытына дейінгі е аз уаыт);

- пойыздарды ртрлі уаытта келу жне жол-жнекей жнелту аралытары - ( - пойызды стансаа келу жне осы стансадан жолай осылатын оан баыттас пойызды жнелту уаыттарыны е аз шамасы);

- пойыздарды ртрлі уаытта жнелтілуі жне жол-жнекей келу аралытары ( - пойызды стансадан жнелтілу уаытынан, осы стансаа іргелес стансадан жолай осылан баыттас пойызды келу уаытына дейінгі е аз уаыт).

рбір стансалы аралыты шамасы осы аралы уаытында жасалынатын рбір операцияны затыы бойынша аналитикалы есептеулер мен графикалы сызбалар жасау арылы аныталады.

Стансалы аралытарды шамасы пойызды байланыс тріне, баыттамалар мен белгілерді басару тсіліне, жекелеген бекеттерді орналасуына, бекеттерге келуіне, локомотивті тріне жне сериясына пойызды салмаына жне зындыына туелді болады.

сынылатын дебиеттер:

 

1. Балабеков Т.К. Клікте пайдалану жмыстарын басару. Караанды, 2004. – 87 б.

2. З.С. Бекжанов. Теміржолтану негіздері: Оулы. – Алматы: Тамыр, 1995. – 320б;

 

СДЖ арналан баылау тапсырмалары (3- таырып) [1, 3, 5]

1. Пойыздар жрісіні графигіні элементерін есептеу

2. Станса мен пойыз аралы интевралдарды анытау