Tikods Volapükanas se Hanofän
(pedütülöls de mebalabam ela ‚Rinacil.)
- Fred binon patäd jonikün mena.
Paul Wendte.
* * *
- Fät olik stadon in ladäl lönik ola.
Lavorscher.
* * *
- Atis nemob vödis goldik:
Val ünü tim e su top pötik!
Marie Hogrefe.
* * *
- Binolöd in val veratik e fiedik!
Anna Bulteman.
* * *
- Vip oba: läb ola!
Fritz Kliemann.
* * *
- Te in baläl ai binon nämäd.
Franziska Busse.
* * *
- Primolöd püdiko, ab fovolöd ziliküno!
Christa Von Berckefeldt.
* * *
- In ledins: baläl, in näidins: leliv!
Auguste Häpke.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1936, Nüm: 4, Pads: 28-29.
Nuns (VpN 1936:4)
<Volapükagased pro Nedänapükans
Vpaklub valemik Nedänik. Ladet nulik:
- Söl: ‚A. N. De Jong, in ‚Bengkalis (Sumatreän).
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1936, Nüm: 3, Pad: 23.
Kadäm Volapüka (VpN 1936:5)
<Volapükagased pro Nedänapükans
Ün yel: 1924 in Tats Pebalöl Meropa stigädü el „Komitetanef tefü yufapük bevünetik“ ela „Vestigakonsälalef bevünetik“ el ‚International Auxiliary Language Association ( = klub yufapüka bevünetik), brefodo pamäniotöl me ‚I A L A, pefünon. Klub at diseinon ad studön staböfiko säkädi yufapüka bevünetik, e steifon ad davedükön valöpo, pato in sogods nolavik, nitedäli pro säkäd bevünetik at.
Me pened dätü 1936, yanul, 17 söl: ‚Prof. Dr. A. W. De Groot eyufidom obi demü bligäd, me kel äjäfom in kevob ela ‚IALA. Bligäd at sevabo äbinädon me laut skemata tefü bepenam leigodöl mekavapükas veütikün. E nu ‚Prof. De Groot äbegom obe ad nüpenön ini skemat atflagaboti tefü Volapük, ed ad givön zuo tradutodis Volapükik de lautotils natapükik tel. Klülos, das efölob vilöfo begi at.
Kodedü „Kongred bevünetik folid pükavanas“, kel pojenükon ün 1936 de gustul, 27 jü setul, 1 in ‚Kjöbenhavn (Danän), el ‚Committee for Agreement ( = komitetanef pro balädükam) ela ‚IALA elevüdon pükavanis pö kongred at okompenölis ad kobikön tü gustul, 26 in top ot demü bespikam säkäda yufapüka bevünetik.
Betikölo pelonölosi in § 15 (2) nomema konömik kadäm Volapüka, ob, as sekretan kadäma, elofob söle: ‚W. De Cock Buning: sekretan valemik pro Yurop ela ‚IALA sököli sirkülapenädi in Deutänapük pelautöli, ko beg ad seagivön oni kompenanes valik kobikama tü gustul, 26 in ‚Kjöbenhavn pojenüköla.
Beg pükavanes stimik (vödem ini Volapük petradutöl)
Sirkülapenäd at (in vödem Deutänapükik) poläükon lä nüm: 5 ela „Volapükagased pro Nedänapükans“.
‚Zeist (Nedän) 1936, VIII, 15.
Sekretan kadäma Vpa.
Dr. Arie De Jong.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1936, Nüm: 5, Pad: 31.
Beg pükavanes stimik
<Volapükagased pro Nedänapükans
| „Beg pükavanes stimik, kels kompenons pö kobi- |
| „kam tü 1936, gustul, 26 in ‚Kjöbenhavn fa el |
| „‚IALA pebelevüdöl. |
„Daloy bo cedön, das binos valemiko sevädik, das ‚Johann
„Martin Schleyer edatikom ün 1879 Volapüki, e das yufapük
„at sunädo pos daved oka ädageton lobüli gretik. Lobül äbinon
„so gretik, das ya äprimoy ad nüdugön Volapüki ini juls, e das
„äprimikoy ad dasevön oni as yufapük bevünetik valemik. Lie-
„do vikodagol at äfinikom sekü feits tefü votükams ini Volapük
„lasumabiks. Äzesüdos fe ad lüblinön votükamis anik, ab äbi-
„toy pötü atos so nentödiko, das din ämuton miplöpön. E kluo
„din jenöfo emiplöpon. Brul, kel idavedon pos menodamamobs,
„äbinon so gretik, das mödikans ädeflekons okis de Volapük.
„Pö stad at dinas slopans fiedik püka at ye no äkanons binön
„koteniks, ed as sek atosa revid pedunon, ed eprimoy dönu ad
„propagidön Volapüki.
„Cedü ob: gito.
„Volapük binon mekavapük, ed i no vilon binön din votik
„äs mekavapük näi natapüks dabinöl, kel binon dünovik pro
„geb valemik. Dub binod oka binon so distik de natapüks at,
„das cänid ko bal pükas at bo no binon mögik. Dub atis pane-
„letos, das vobedon fluni nevipabik in natapük alseimik.
„Gramat, sevabo e fomir e süntag, to balug oka, pedafomon
„so kuratiko, das pö stud pükas foginänik, demü suem gudi-
„kum onas, igo kanon pagebädön as stabasam dasamik.
„Do vöds mödikum pedütülons de natapüks, ga pevotafomons
„somiko, das edagetons kaladi lönik. Ebo dub fom balugik at
„vödas, tanamü binod mekavik gramata, Volapük binon neu-
„dikum lo natapüks, ka mekavapük votik alseimik. Neud at
„binon, cedü ob, süperod gretikün Volapüka. Neud pedemon
„reto ön mafäd somik, das tuvoy in gramat nomis dö geb vö-
„das e notodotas, kels pelasumons no pevotükölo se natapüks
„ini Volapük. Ab ebo geb vödas natapükik rigik pladon obis:
„Volapükans foi fikul ti nevikodovik. Benö! ad vikodön fiku-
„lis at e sümikis neodobs yufi pükavanas, e spelob ladöfo, das
„ovilons yufön obis pö atos.
„Binos patiko dins kil, kelaskleilükami vipobs. Dins kil at
„pebejäfons in gramat Volapüka, ab neodons vemo verätüka-
„mi, mögädo läfulükami, fa jäfüdisevans, bi pelautons fa jäfü-
„dinesevan.
„1º. Lafab fonetik in Volapükagramat komädöl (§§ 11-18
„gramata Volapüka) binon, soäsä ob it ya eplakob, nog nelö-
„löfik. Me penamamals kinik muton-li paläfulükön, ad lölöfü-
„kön oni'?
„Penet. Lafab fonetik in Volapük pageböl fomon ko Volapükalafab
„lönik löloti balnatälik, sodas töbo tonat fonetik dabinon, kel kano-
„növ paplaädön dub votik. Sit fonetik at kluo te jonidon pro Volapü-
„kavödems.
„If klülädosöv, das sit at i binonöv-la gebovik pro vobods in püks
„votik palautöls, e kludo kanonöv-la plaikön fonetatonatemi fa el
„Association phonétique internationale“ ( = klub fonetik bevünetik)
„pelönoli, tän atos klüliko sinifonöv konkeri gretik pro Volapük, ab
„atos blinonöv leigüpiko i leigafomi gretikum ini fonetapenäd in pe-
„näds nolavik gebabik.
„2º. In §§ 258-262 gramata Volapüka steifül pedunon, ad
„lonön proni bevünetik latina. Pron at binon-li lüsumovik? ed
„if no, vönapükavans obinonsöv-li täno vilöfiks ad lonön proni
„somik pro disein nolavik valemo gebabiki?
„3º. Pro geb komunik Volapük te gebon tonatis latinik, klu-
„do neodon penulis latinatonatik pükas valik, kels dalabons
„penätis votik. Äsä sevoy, de püks foginapenätik mödikün pe-
„nuls difik dabinons. Ab Volapük vilon - u buikon ad - ge-
„bön te peluis ut, kels pelononse nolaviko e pezepons valemiko
„as bligabiks. Tanamü atos lonülobös säki: Penuls bligabik
„somik nolaviko pelonöls ya dabinons-li? ed if sio, pro püks
„kinik-li? ed if no, pükavans täno obinonsöv-li vilöfiks ad lo-
„nön demü Volapük penulis somik? Klülos, das säk lätik mu-
„ton palonädön prinsipiko büiko, ab if lonäd obinonöv frutü
„Volapük, kadäm Volapüka digidonöv vemo, if diseinü tuved
„säkädas at nolavans i ovilonsöv yümätön okis ko on.
„Penet. In Volapükagramat (§§ 262-267 gramata Volapüka) stei-
„füls anik penulas somik ya pedunons (sevabo pro Vöna-Grikänapük,
„Rusänapük e Larabänapük), e binosöv bo vipabik ad xamön büiko,
„va penuls at binons-la zepabiks, ed if no, ad plaädön onis dub vo-
„tiks.
„Cifalebuks bofik dö Volapük: el ‚Wörterbuch der Weltsprache e
„„Gramat Volapüka“ binons in niverabukemöp di ‚Kjöbenhavn.
„‚Zeist (Nedän)
„‚Verlengde Slotlaan 157.
‚Dr. Arie de Jong.
Sekretan kadäma Volapüka“.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1936, Nüm: 5, Pads: 31-33.
Telkomip in dag
El ‚Fairfield City äbinädon ettimo - ün yel: 1912 - te me degat domas‚ fovo me selidöp ä potöp e lotidöp labü bötädöp e birasälun; val pibumon me boeds e vefedatün e zänodü präriy, se kel tons valasotik äkömons dü neit.
Ün del semik man nulik äpubom in ‚Fairfield: Linglänan. Älükömom ko trök smalik, ed äloatom in lotidöp cemi, ab nek äsevon sekü kod kinik. Äbinom man küpädik. Gödo ämogolom ko trökil oka, e soaro äkömom dönu lomio ko on‚ ed atos äjenon so ün del alik. Koledi okik äkeblinom ko ok, e sänedi äfidom kuratiko tü düp jölid soara in lotidöp in cem oka. Kuratiko tü düp degid äkömom donio, ed adrinom väreti ela ‚whisky-soda‚ tän äbexänom dönu tridemis, ed änüfärmükom oki ini cem oka. Äsümedom vo glok, ed äspikom ko nek. Sekü kod at oy äspikoy dö om. Äbinom ai in ged; äpolom klotemi gedik, häti gedik e glufis gedik. Isäkom, va ban ädabinon in lotidöp. Nö! at no ädabinon. Pos dels kil päked äkömom pro om, ed in at gumasail äbinon. Atos valik äbinon vemo küpädik‚ e bötädan ädajonom menes valik gumasaili, ven gedikan no äbinom in cem oka. Balan äcedon omi nativestigani, votikan fotografani. Fino äbalädikoy, das äbinom nouban mu cädik se ‚London ä leliegik. Säkäd at ye neai päkleilükon.
Linglänan nu älödom sis vigs kil in lotidöp, äjeifom oki ün del alik, ämeikom bani de gumasail‚ äsegolom aldeliko, ed ädrinom alsoaro eli ‚whisky-soda oka in bötädöp. Tü soar lätik mula äkonflitikom ko el ‚Joe Atkins.
El ‚Joe Atkins äbinom ma seväd valöpik komipiälan ä heroedan me rövulapistul, ven äbinom „in ladälod pötik“. Äbinos täno riskodik ad kofön omi. Tü peladels älümonitom ko flens oka de el ‚Morrisonranch, ed äbinom täno ti ai „in ladälod pötik“. Man at äbinom mirepütik.
Fo lotidöp els ‚cowboys änexänoms, ed äfimatanoms jevodis püfik oksik len stütastafäds yala. Täno lotans mödkiün älüvons spidiko bötädöpi e birasäluni‚ kelis el ‚Joe e flens oka sekü atos äkanoms gebön löliko te pro oks it. Linglänan ye no äbinom dredik. Güö! äklülädos, das äbinom man diabilik. Lotidöpan äcedom zesüdiki ad nunedön omi, bi äbinom nulan in topäds at, e no nog äsevom eli ‚Joe. Linglänan äsagom nosi, ab kuratiko tü düp degid änexänom ma kösöm ve tridem ed änüstepom ini bötädöp. Äbinom fe ga Linglänan. Bötädöpan nägärik iblotikom po bötädatab, ibä el ‚Atkins äbinom „in ladälod pötik“‚ ed ipladom rövulapistuli oka foi ok. Ün timül at söls ye äjäfoms jäfädiko me jedam yegas valasotik lü flad vagik‚ kel as zeilamapün pipladon sui killögäd. Ven Linglänan änüstepom, ästopedoms; nog neföro ilogoms omi.
Linglänan ägolom takediko lü bötädatab‚ e nägär älükripom ad migön ön spid gretikün eli ‚whisky-soda. Täno äblotikom dönu po bötädatab, ed el ‚Joe äsagom vemo laodiko: „Soari gudik! o söl!“ Linglänan igo no änutom. ‚Joe ästutom su bötädatab, ed äpledom me rövulapistul oka, äseirom vafi su doat bal‚ äjedom oni löpio, ed äfanädom oni täno dönu. Lekläravifiko äjütom lü flad seimik, ... brekö! ... Glätacips äjutons züöpio. Nägär ädremom äsä rid. Linglänan ätovom väri oka.
„Prüdolöd!“ ‚Joe ävokädom. Brekö!... Linglänan äkipom nog te lögädadili vära in nam oka. Els ‚boys äflapoms ledroliko sui kiens oksik.
„Väri votik!“ Linglänan äsagom takediko, äsüramenom pokasärvätüli oka, ed äsäluimükom oki. Süpo äbinos lestilik. Ab el ‚Joe ästanom len bötädatab, ed äpledom me rövulapistul oka.
Linglänan äprimikom ad drinön se vär telid, keli nägär iblümükom ön dredäl gretik‚ ed ‚Atkins ätovom rövulapistuli. Linglänan äzilogom, ed el ‚Joe ägrinom ed äblegikom. Täno Linglänan ädoseidom dönu väri, ägleipom in pok oka, äsüramenom rövulapistuli nikelinik, ed äpladom oni fo ok sui tab. Büiko valikans äbinoms stuniks, tän ye äsplodülos: els ‚boys äsmiloms deadio. El ‚Joe äkipom häti äs jeläd fo bälid oka, ab Linglänan äblebom netupovik. Ätovom nogna väri. El ‚Joe älüodükom rövulapistuli ed äzeilom. Linglänan ästebedom. ‚Atkins äjütom. Jebs äzijutons. Sunädo Linglänan älabom rövulapistuli smalik in nam oka‚ ab no äkanom jütön, ibä lotidöpan ästanom po om, ed äfimakipom bradi omik.
„If söls viloms bejütön odi, begob oles ad dunön atosi no is, ab plödo!“
„O lesi!“ Linglänan äsagom. „e sunädo“.
Lotidöp ätopon len finot süta - balik in ‚Fairfield City - e no änedoy golön fagiko. Te jüi top po gad. Äbinos goläd veratik; mens aimödikum äkömons lä on‚ ed ävilons logön, vio el ‚Joe öceinom Linglänani ad sib, do äbinos ledagik. Ag! e kis fät gumasaila öbinon-li, keli man neläbik öposbinükom. Pitatedülan ämobom, das ösivoy goldafitis ad leadön svimön atis in on. Ägivoy Linglänane zigarüli ed äkleilükoy ome, das öneodom oni. Ed äfilidom oni, äsva äseadom koveniko in kluböp in ‚London. Man kioküpädik! Ba äpolom-la rövulapistuli oka te cogo in pok okik‚ e bo no äsevom-la igo, vio jütükoy dini somik.
Nu val äbinon blümik, e ventür äkanon primön. ‚Joe ästanom ko bäk oka ta gadakiud, e Linglänan ko bäk oka äl präriy. Äleadoy binön soeliko omis. E täno äprimos: pa! brekö! pa!... jütikamatonät pos jütikamatonät. Pos atos äbinos stilik. „He!“ pitatedülan ävokom. „He!“ ägetonos. Äbinos mätarön voik demü lülogans mödik valik.
Linglänan ästanom takediko in fel, ed äsmökom zigarüli. El ‚Joe ästanom ta gadakiud, ed ästörülom patrunakapsülis se patrunaspadäds rövulapistula. Linglänan ätovülom jotis oka. „No suemob bosi atosa“, äsagom. Äbinos nesuemovik pro om, das ‚Joe nog älifom.
„Lio ekipol-li zigarüli? Geiliko-li? U flano-li?“ „Kikodo-li?“ Äplänoy ome eli kikodo. Äklülädos, das man ismökom zigarüli ... gudiko. Dü tim lölik ikipom oni in mud oka. Ekö! el [ pdp om gad äsmilom, e süpo valans äsmilons. Nu ibo val piklülükon. ‚Joe klüliko ijütom ai detü e nedetü zigarül. No ilecedom Linglänani so nebadiniludiki. E das ga ibinom soik, ibinos benofät oma! El ‚Joe ipladom zigarüli okik sui kiud. E nu Linglänan ijütom sovadiko lü zigarül. Ba ätikom ya lunüpo, no suemob, sekü kod kinik el ‚Joe et no nog pijütodeidom.
„Ologobs naedilo brefüpilo“, lotidöpan äsagom. Ven ivestigoy medü lantär, nek plu äsmilon. Su kiud zigarül no plu äbinon, ab ätuvoy mudoti ona su glun. E dis plad, kö iseaton, hogs ädabinons in kiud, bal näi votik. Büiko änumoy te hogis zül. Ven älogoy gudikumo, äklülädos, das hogs kil äbinons boso gretikums ka votiks. Atos idavedon, bi glöbs tel inüdranons in plad ot.
El ‚Joe Atkins ädajonom oki dönu in ‚Fairfield pas pos muls kil. E täno nouban liegik se ‚London ya sis lunüp imotävom.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1936, Nüm: 5, Pad: 33-36..