Екі сйлемді сабатастыра байланыстырады.Мысалы: Кн блттанан сайын, Тілек жас тлдерін ойлай бастады.

Септеуліктермына сздерді шылауында айтылады:

1. Тбір сздерменнемесеатау тладаы зат есім, есімдік, тйы етістік, есімшементіркесетінсептеуліктер: сайын, секілді, туралы, трізді, сияты, сынды, жнінде, жайлы, шамалы, аралы. Мысалы, хатарылы хабарлау, осы шін келу, оу жайында сйлеу, крген сайынызыу, лия сынды батыр.

2. Барыс септіктегісздермен тіркесетінсептеуліктер: шейін, таман, тарта, салым, жуы, таау, таяу, дейін.Мысалы, ормана дейінжгіру, тске арай келді, жзге жуы жылы, алтыа таяу оянды, кешке таманоралды.

3. Шыыс септіктегісздермен тіркесетінсептеуліктер: со, грі, бері, рі, брын.Мысалы, сабатан кейіндайындалу, таудан рі асу, аасынан брын кмектесу.

4. Кмектес септіктегісздермен тіркесетінсептеуліктер: бірге, атар, абат. Мысалы, сонымен бірге,досымен атар, оумен абат.

Септеулік шылау трлеріні кестесі

Атау септік тласындаы сздермен тіркесетін шылаулар Барыс септік тласындаы сздермен тіркесетін шылаулар Шыыс септік тласындаы сздермен тіркесетін шылаулар Кмектес септік тласындаы сздермен тіркесетін шылаулар
Сайын, шін, арылы, секілді, сияты, трізді, сыылды, туралы, жайында, жнінде, жайлы, шаты, шамалы, аралы. Шейін, дейін, таман, тарта, жуы, арай, салым, таяу. Со, рі, кейін, брын, бері, грі атар, бірге, абат, оса.

Жалаулы шылау трлеріні кестесі

Демеулікшылауларсзгенемесесйлемге кшейту, тежеу, шектеу, срау, болжалды, кмн, натылау мнін стейді. Демеуліктерсзге не сйлемге стейтін маынасына арай алтытрге блінеді:

Сраулыдемеуліктер: ма, ме, ба, бе, па, пе (мы, мі, бы, бі, пы, пі). Мысалы, барасы ба? – барамысы? келесі бе? – келемісі? кріп пе е? – кріппісі? айтып па е? – айтыппысы?

Кшейткішдемеуліктер: -а, -ау, -ай, сіресе, -да, -де, -та, -те. Мысалы: Осы-а, досым-ай, араым-ау, Тілек те келді.

Шектік (тежеу)демеуліктері: ана (ана) тек. Мысалы, тек ана, сен ана.

Болжалдыдемеуліктер: -мыс, -міс. Мысалы, болыпты-мыс, мір сріпті-міс.

Болымсыздынемесеарсы мнді салыстыру демеуліктері: тгіл, трсын, трма. Мысалы, Ол тгіл, сен трма.

Натылау мндідемеуліктер: ой (ой), -ды, -ді, -ты, -ті. Мысалы, сол ой, айтан-ды, крген-ді.

 

Жне, мен, бен, пен шылаулары сз бен сзді, сйлем мен сйлемді байланыстыруда олданылады да, ешандай тыныс белгісі ойылмайды. Мысалы, Абай мен Мхтар жне Шкрім – аза дебиетіндегі біртуар тлалар.

Мен, бен, пен жалауы кмектес септік жалауымен сырт тласы жаынан сас, алайда оларды бір-бірінен жазуда айырмашылыы бар. Кмектес септік жалауын тсіріп айтуа болмайды. Мысалы:Жасымен жолдас болдеген сйлемді Жасы жолдас бол деп айтуа болмайды. Ал шылауды тсіріп айта аламыз. Мысалы: Жасы мен жаман дегенді жасы, жаман немесе жасы жне жаман деп айтуа болады.

Да, де, та, те шылаулары сзден блекжазылады. Да, де, та, те жалаулыы сырт тласы жаынан жатыс септік жалауымен тлалас. Жатыс септік жалауы сзге жаланып, бірге жазылады, оны тсіріпайтуа болмайды. Ал шылау блек жазылады жне оны тсіріп немесе баса жалаулыпен алмастыруа болады. Мысалы: Жасымда ылым бар деп ескермедім.Жасым ылым бар деп ескермедім депда жатыс септік жалауын тсіріп айтуа болмайды. Ал Жас та, крі де риза дегенді Жас пен крі немесе жас, крі риза деп айта аламыз.

Ма, ме, ба, бе, па, пешылауы сйлемге срау мнін степ, сраулы сйлем жасайды да, зі тіркескен сзденблек жазылады. Бл шылау сырты тласы жаынан -ма, -ме, -ба, -бе, па, -пе болымсыз етістікжрнаымен сас келеді. Шылау блек жазылады да, болымсыз етістік жрнаы тбірге осылып біргежазылады. Кейде бл шылау –мы, -мі, -бы, -бі, -пы, -пі трінде згеріп, сзге осылып бірге жазылады.

Синтаксис