D) Зат атауларыны пайда болу себептерін тсіндіретін теория.

E) Лингвистикаа атысты ой-пікірді бастамасы.

 

89. Грамматикалы нер немесе жазу нері деп нені айтамыз:

A) Жазба ескерткіштер тілі.

B) Тілді дрыс олдану ережесін белгілейтін сала.

C) Тіл ылымыны тарихын кезедерге блу.

D) Кне ылымдарды бірі.

E) Дыбыса еліктеу теориясы.

 

90. «Филология» термині нені білдіреді:

A) «Сзді дрыс олдану».

B) «Сзді былтып олдану».

C) «Сзді сю».

D) «Сз туралы ілім».

E) «Сздер сйлейді».

 

91. Кне ытай иероглифі андай стильдерге блінген:

A) Сз маынасы жне фонология.

B) Иероглиф рылысы мен этимология.

C) Дыбыс, таба, сз стильдері.

D) Табаларды оу, олдану жолдары.

E) Уставты, жартылай уставты, жылдам жазу.

 

92. «Веда» аталатын жазба ескерткіштер кімдікі:

A) Кне ндістан.

B) Кне ытай.

C) Ежелгі Греция.

D) Ежелгі Рим.

E) Орта асырлы.

 

93. Ежелгі Греция тіл білімі андай кезедерге блінеді:

A) Грециялы жне римдік.

B) Ежелгі жне жаа.

C) Философиялы жне филологиялы.

D) Жыл санауымыза дейін.

E) Бізді жыл санауымыздан кейін.

 

94. Кне Грециядаы тілді шыуы туралы андай теориялара негізделді:

A) Ат ою теориясы мен грамматикалы нер теориясы.

B) Дыбыса еліктеу теориясы жне келісім теориясы.

C) Философия жне логика ылымдарыны теориясы.

D) Шешендік нер теориясы.

E) «Сзді дрыс олдану» теориясы.

 

95. «Аномалистер» андай баытты станды:

A) «Затты атауы оны табиатына сйкес жаратылыстан берілген».

B) «Тілдік элементті барлыы белгілі бір задылыа баынады».

C) «Грамматикалы ілім философия мен логика ылымдарымен тыыз байланысты».

D) «Есім мен етістікті байланысты сйлемде ана крінеді».

E) «Зат пен оны атауы, грамматикалы категориялар мен логикалы категориялар арасында састы, задылы жо».

 

96. Канонды тіл дегеніміз не:

A) р лтты тілі.

B) р халыты тілі.

C) Барлыына орта тіл.

D) Жазбалар тілі.

E) Баршаа міндетті тіл

 

97. Араб халифаты дуірі:

A) Б.з.д. -І асырлар.

B) Б.з.б. ІІ-ІІІ асырлар.

C) Ежелгі дуір.

D) Кне дуір.

E) Бізді заманымыздаы дуір.

 

98. Арабтарды лингвистикалы ебектеріне объект болан тілдер:

A) ытай, нді, латын.

B) Санскрит тілі.

C) Тркі, монол, парсы.

D) ыпша тілі.

E) Нахв, сарф, тжуид.

 

99. Араб тілтану мектептері алай аталады:

A) Басра, Куфа, Бадат мектептері.

B) Мскеу, азан мектептері.

C) Женева, Прага мектептері.

D) Лондон, Лейпциг мектептері.

E) Натуралистер, психологтар, жас грамматистер.

 

100. «Универсалды грамматиканы» авторы кім:

A) Френсис Бэкон.

B) Вильгельм Лейбниц.

C) Рене Декарт.

D) Михаил Ломоносов.

E) Пор-Рояль монастырыны алымдары.

 

101. Салыстырмалы-тарихи дісті негізін салан кім:

A) Иоганн Гердер.

B) Жан жак Руссо.

C) Антуан Арно.

D) Франс Бопп.

E) Колод Лансло.

 

102. Салыстырмалы-типологиялы діс немесе типологиялы тіл біліміні кілдері:

A) Фридрих Шлегель,Вильгельм Гумбольдт.

B) Расмус Раск, Якоб Гримм.

C) М.Мюллер, А.Шлейхер.

D) А.Потебня, В.Вундт.

E) Ф.Фортунатов, А.Шахматов.

 

103. В.Гумбольдтты тіл философиясы неге негізделді:

A) Тілді пайда болу себептерін ашуа.

B) Тілді оам міріндегі орны мен ызметін анытауа.

C) Тілді философия, логикамен байланысын крсетуге.

D) Тілдерді салыстыра зерттеуге.

E) Тілдерді туыстыын длелдеуге.

 

 

104. «Натуралистік аым» кілдеріні тіл туралы тсінігі:

A) «Тіл – биологиялы организм, тілде даму деген болмайды, тек биологиялы су болады».

B) «Тіл адамдарды рухани мірімен тыыз байланысты».

C) «Грамматика дние жзіндегі тілді барлыына орта болу керек».

D) «Тілдер флективті жне агглютинативті деген екі топа блінеді».

E) «Тіл – атынас ралы».

 

105. «Психологиялы тіл біліміні» кзарастары:

A) «Формасыз тіл болмайды, оны кріну жолдары р тілде р трлі болады».

B) «Морфологиялы белгілер – тілдегі са жйелерді ішіндегі тратысы».

C) «Тілді дамуындаы былыстар халыты психологиясына байланысты. Халы психологиясы тілді ішкі формаларын анытайды».

D) «Тілде даму деген болмайды».

E) «Тіл ойды білдіретін маына мен арым-атынас».

 

106. «Жас грамматистер» баытыны негізінде Ресейде андай мектептер алыптасты:

A) Шахматов мектебі.

B) Пешковский мектебі.

C) Фортунатов мектебі.

D) Бодуэн де Куртенэ мектебі.

E) Мскеу жне азан лингвистері мектептері.

 

107. Орыс тркологтарын атаыз:

A) Фортунатов, Шахматов, Пешковский.

B) Радлов, Ильминский, Катаринский, Мелиоранский.

C) Трубецкой, Якобсон, Бартоли.

D) Ф.де Соссюр, Б.де Куртенэ.

E) Ельмслев, Блумфилд, Хомский.

 

108. Тіл жне оны даму задары туралы ылым алай аталады:

A) Лингвистика.

B) Фразеология.

C) Ассимиляция.

D) Метатеза.

E) Диссимиляция.

 

109. Тіл туралы алашы ойлар ай елден бастау алады:

A) Египет.

B) ндістан.

C) ытай.

D) Ресей.

E) Рим.

 

110. Тіл туралы алашы ойлар Египеттен емес, ытай мен ндістаннан бастау алатынын айтан алым:

A) Жан Франсуа Шанпольон.

B) Я.В.Лоядан.

C) Ф. де Соссюр.

D) Аристотель.

E) Платон.

 

111. ндістан лингвистикасы болмаанда, Еуропа мен Америка лингвистикасы да болмаан болар еді деген пікірді авторлары:

A) С.Аманжолов, Т.ордабаев.

B) Панини, Яска.

C) В.Томсен, Бодуэн де Куртенэ.

D) О.Бетлингк, Ф.Хомель.

E) Конфуций жне оны ізбасарлары.

 

112. Кне ндістан лингвистикасыны алашы кілі:

A) Я.В.Лоядан.

B) Ф. де Соссюр.

C) В.Томсен.

D) Яска.

E) Бетлингк.

 

113. Тіл немен тыыз байланысты:

A) оаммен.

B) Халыпен.

C) Тайпамен.

D) жыммен.

E) Табиатпен.

 

114.нді лингвисті Паниниді ебегін жаластырушылар:

A) Бхартхари, Хемочандра.

B) В.Катьяяна, Патанджали.

C) Конфуций жне оны ізбасарлары.

D) Гуру, Яска.

E) О.Бетлингк, В.Томсен.

 

115. Кмекші табаларды табыыз:

A) Дыбыс, нсау, суле.

B) Фонемалы, затты, акустикалы.

C) Графикалы, затты, ымдау.

D) Семантикалы, затты, морфемалы.

E) Синтагмалы, дыбысты, графикалы.

 

116. нді лингвистері сз таптарын трт топа алай блген:

A) Есімдік, етістік, демеулік, жалаулы.

B) Есім, есімдік, стеу, одаай.

C) Есімдік, етістік, стеу, еліктеу.

D) Есімдік, етістік, предлог, демеулік.

E) Есімдік, етістік, демеулік, одаай.

 

117. Бір тілден екінші тілге енуге те-мте икем болатын элементтер айсы:

A) Дыбыстар.

B) Сздер.

C) Сз тіркестері.

D) Фразеологиялы тіркестер.

E) Маал-мтелдер.

 

118. ндістандаы ертеде растыран елеулі сздік:

A) Панини сздігі.

B) Гуру сздігі.

C) Катьяяна сздігі.

D) Амара сздігі.

E) патанджали сздігі.

 

119. Сйекке жазылан ытай ескерткіштері ай асыра тн:

A) Б.д.д. Х.

B) Б.д.д. ІХ.

C) Б.д.д. ХІІ.

D) Б.д.д. Х.

E) Б.д.д. ХІІІ.

 

120. Кне ытай лингвистикасы неше салада дамыан:

A) Екі салада.

B) ш салада.

C) Бес салада.

D) Жеті салада.

E) Тоыз салада.

 

121. ытай тіл біліміні тарихын ш дуірге блген лингвист:

A) Ван Ли.

B) Конфуций.

C) Сюнь Куан.

D) Сюй Шэнь.

E) Лю Си.

 

122. ытай тіліні алашы тсіндірме сздігі:

A) Эря.

B) Фан янь.

C) Шо Вэнь.

D) Сюньгу.

E) Чунь Гюй.

 

123. ытайдаы этимологиялы сздікті растырушы:

A) Сюй Шень.

B) Лю Си.

C) Сюнь Куан.

D) Ван Ли.

E) Чунь Гюй.

 

124. Екі тілділік ке ріс алан жадайда бір тілді екінші тілге сері задылы сипат алуы ммкін бе:

A) Ммкін.

B) Ммкін емес.

C) Сз олдануда длсіздік пен ателер жіберіледі.

D) Натылы пайда болады.

E) Тілдерді араласуы ныаяды.

125. Стоиктер мектебі ай елде алыптасты:

A) Египет.

B) Иран.

C) Греция.

D) ндістан.

E) ытай.

 

126. Стоик мектебіні негізін салушы:

A) Кратес.

B) Аристарх.

C) Аполлоний Дискол.

D) Хрисипп.

E) Зенодот.

 

127. Б.д.д. 518 жылы Грецияда грамматикалы маына мен логикалы маына арасына шек ойан алым:

A) Анаксимен.

B) Протагор.

C) Продик.

D) Кратил.

E) Парменид.

 

128. Б.д.д. . Сйлем есімдер мен етістікті байланыстырады деген грек алымы:

A) Парменид.

B) Кратил.

C) Аристотель.

D) Платон.

E) Анаксимен.

 

129. Ежелгі Грецияда сз маынасы мен мнін айырып беруші:

A) Протагор.

B) Парменид.

C) Анаксимен.

D) Продик.

E) Платон.

 

130. Б.д.д. 130-30жж. Рим тіл біліміні е ірі кілі:

A) Лукреций Карр.

B) Гай Юлий Цезарь.

C) Марк Теренций Варрон.

D) Элий Стилон.

E) Марк Тулий Цицерон.

 

131. Тркі тілдері типологиялы трыдан ай трге жатады:

A) Полисинтетикалы.

B) Тбір.

C) Флективті.

D) Аморфты.

E) Агглютинативті.

 

132. Тілді басты ызметі:

A) Дейктивті.

B) Сигнификативті.

C) Эмотивті.

D) Коммуникативті.

E) Номинативті.

 

133. Араб лингвистикасыны негізін салушы:

A) Анбаса л-Фихри.

B) бу ас-Сакафи.

C) бу л-Асуада ад-Дуали.

D) Халиль ибн Ахмад л-Фарихиди.

E) Сибаваихи.

 

134. «Кітап л-Айн» атты араб тілі тсіндірме сздігіні авторы:

A) Сибаваихи.

B) Ибн Джинни.

C) Замахшари.

D) Халил ибн л-Фарахиди.

E) бу ли ибн Сина.

 

135. Сибаваихи араб дауыссыздарын неше трге жіктеген:

A) 8.

B) 9.

C) 12.

D) 14.

E) 16.

 

136. Алашы араб грамматикасы «л-Кітапты» авторы:

A) Ибн Манзур.

B) л-Жауари.

C) л-Джавалики.

D) Сибаваихи.

E) Халил ибн Ахмад.

 

137. Араб тіл білімінде кірме сздерге арнап сздік растыран лингвист:

A) Ибн Манзур.

B) Ибн Даххан.

C) л-Джавалики.

D) Ибн Фарис.

E) л-Жауари.

 

138. Ибн Даххан сздігі не жайында:

A) Тбір сздерді дыбысты рамы жнінде.

B) Бір маыналылы пен кп маыналылы жнінде.

C) Кне, жаа сздер жнінде.

D) Синонимдер жнінде.

E) Дауысты, дауыссыз дыбыстар жнінде.

 

139. Араб тіліндегі ислама атысты сздер жнінде ебек жазан:

A) Ибн Фарис.

B) Халил ибн Ахмад.

C) бу ли ибн Сина.

D) Замахшари.

E) Сибаваихи.

 

140. Араб тіліндегі ислама атысты сздер жнінде ебек жазан:

A) Ибн Фарис.

B) Халил ибн Ахмад.

C) бу ли ибн Сина.

D) Замахшари.

E) Сибаваихи.

 

141. «Еуропа тіл біліміндегі салыстырмалы-тарихи діс принципі – араб лингвистикасынан ауысан жетістік» деген тірек сзді авторы:

A) Я.Голиус.

B) Ф.Бопп.

C) С. Де-Саси.

D) А.Гигениус.

E) Т.Ерпениус.

 

142. Тарихшы рі грамматист В.Аравелци пікірінше алашы ті дегеніміз:

A) Аылшын тілі.

B) Халдей тілі.

C) Адам тілі.

D) Сирия тілі.

E) Араб тілі.

 

143. Тілді шыуын жаратушымен байланыстырушы немесе «Сауалдар кітабыны» авторы:

A) В.Аривелци.

B) Д.Неподимый.

C) Д.Грамматик.

D) Г.Татеваци.

E) И.Шредер.

 

144. айсысы Армян лингвисті И.Шредерді ебегі:

A) Каменец жазбаларыны текстері.

B) Армян-ыпша сздігі.

C) Армян тіліні грамматикасы.

D) Грамматикалы нер.

E) Армян тіліні інжу-маржаны.

 

145. Армениядаы алашы растырылан сздіктер ай асырларды амтиды:

A) ІХ-ХІІІ.

B) ХІІ-ХІІІ.

C) -ІІІ.

D) Х-ХІ.

E) Х-ХІІ.

 

146. Сздік рамындаы сздер олданылу жиілігіне арай алай блінеді: