Темір жол тасымалымен жкті тасымалдауды йымдастыру жне басару.

Осы Заны 36-бабына сйкес, жк тасымалдау шартына сйкес тасымалдаушы жк жнелтушi зiне сенiп тапсыран жктi оны тасымалдау талаптарын сатай отырып, баратын темiр жол станциясына дер кезiнде рi сол кйiнде жеткiзiп беруге жне жк алушыа тапсыруа мiндеттенедi, ал жк жнелтушi (жк алушы) жк тасымалына аы тлеуге жне оны абылдап алуа мiндеттенедi. Темiр жол клiгiмен жк тасымалдау шарты темiр жол клiгi жкжатын толтыру арылы ресiмделедi. Жк жнелтушiге темiр жол клiгi жкжатыны негiзiнде жк абылдананы туралы квитанция берiлген кезден бастап жк тасымалдау шарты жасалды деп есептеледi.

Тасымалдау шартыны талаптарын згерту, соны iшiнде жктi барар жерiн згерту тараптарды келiсiмi бойынша тасымалдау ережелерiне сйкес жзеге асырылады. Кедендiк баылаудаы жктi барар жерiн згерту тиiстi кеден органыны келiсiмi болан кезде жргiзiледi. Кедендiк баылаудаы жктi тасымалдау адамдарды денсаулыы мен міріне, жру ауiпсiздiгiне, экологиялы ауіпсiздiкке, жктi саталуы мен сапалы жай-кйiне атер тндiрген жадайда жктi барар жерiн згерту, кеден органын белгiленген мерзiмде мiндеттi трде хабардар ете отырып, оларды келiсiмiнсiз жзеге асырылады. Бдан рi тасымалдау жру ауiпсiздiгi мен жктi саталуына атер тндiретiн жадайда, тасымалдаушы жк жнелтушiнi (жк алушыны) хабардар ете отырып, жктi айта тиеуге ылы. азастан Республикасыны за актiлерiнде кзделген жадайларда мемлекеттік органдар здеріні зыретiне сйкес жкті тасымалдаушыдан алып оюа ылы. Бл орайда тасымалдаушыны жктi тасымалдау жне сатау жнiндегi шыыстарын, сондай-а оан келтiрiлген зиянды кiнлi тарап теуге тиiс.

Жк тасымалдауды йымдастыру туралы шарт бойынша тасымалдаушы жктi белгiленген мерзiмдерде абылдауа, ал жк жнелтушi жктi тасымалдауа келiсiлген клемде тапсыруа мiндеттенедi. Жк тасымалдауды йымдастыру туралы шартта тасымал клемдерi, мерзiмдерi, сапасы, клiк ралдарын берудi жне жктердi тасымалдауа сынуды талаптары, сондай-а тасымалдауды йымдастыруды осы Зада жне тасымалдау ережелерiнде кзделмеген баса да талаптары белгiленедi. Тасымалдаушы мен жк жнелтушi жйелi трде тасымалдауды жзеге асыру ажет болан кезде тасымалдауды йымдастыру туралы за мерзiмдi шарт жасауы ммкiн. Жктi баратын жерiне жеткiзiлгенi туралы хабарланан кезден бастап тасымалдау шарттары бойынша ытар мен мiндеттер жк алушыа ауысады. Жк алушы жк жнелтушiнi дрыс емес iс-рекеттерi салдарынан тасымалдаушыа тленген шыыстар мен залалдарды орнын толтыруды жк жнелтушiден талап етуге ылы. Жк тасымалдау ережелерi жалпы ережелердi амтиды, сондай-а мыналарды:

1) тасымалдарды жоспарлау;

2) тасымалдау жоспарын орындауды есеп карточкасын жасау;

3) жктердi тасымалдауа абылдау;

4) жктердi беру;

5) вагондар мен контейнерлердi пломбалау шiн бекiту-пломбалау рылыларын олдану;

6) жкжаты мен тасымалдау жаттарын ресiмдеу;

7) жаппай тасымалданатын жктердi маршруттармен жне вагондар тобымен бiр жкжаты бойынша тасымалдау;

8) ндылыы жарияланан жктердi тасымалдау;

9) жктi вагон таразыларында лшеу длдiгi нормалары;

10) жк массасыны табии азаю нормалары;

11) тасымалдар бойынша есептер;

12) вагондарды беруге-алып кетуге шарттар жасасу жне осындай шарттарды мiндетті талаптары;

13) тиеу жне тсiру мерзiмдерi;

14) жеткiзiп беру мерзiмдерiнi жне жеткiзiп беру мерзiмдерiн есептеу ережелерi;

15) сатау;

16) жктi стап алу, жктердi мемлекеттiк органдара тапсыру;

17) жктi барар жерiн згерту, жк жнелтушiге айтару;

18) бос жне йiп тиелген жктi тасымалдау;

19) ашы жылжымалы раммен тасымалдау;

20) жолсерiктердi жолбасшылыы арылы тасымалдау;

21) жнелтушi маршруттарымен тасымалдау;

22) са жне шаын тонналы жнелтiлiмдермен тасымалдау;

23) контейнерлермен жне клiктiк пакеттермен тасымалдау;

24) мз болып тоазыан жктердi тасымалдау;

25) тез блiнетiн жктердi тасымалдау;

26) жануарлар мен старды тасымалдау;

27) ветеринариялы, фитосанитариялы баылауа жататын жктердi тасымалдау;

28) тар табанды темiр жолдармен тасымалдау;

29) актiлер жасау;

30) вагондар, контейнерлер, тсiретiн тасымалдау аспаптары блiктерiнi нын теу;

31) сйы жктердi йып алу арылы вагон-цистерналарда жне бункерлiк жартылай вагондарда тасымалдау;

32) ауiптi жктердi тасымалдау;

33) арнайы зерттеулер мен сараптамалар жргiзу талаптары мен тртiптерiн;

34) азастан Республикасыны за актiлерiне сйкес зге де талаптарды белгiлейдi.

Жк тасымалдау ережелерiн сатауына баылауды жзеге асыру тртiбiн укiлеттi орган белгiлейдi.

Жктi тиеудi жне тсiрудi (жктен босатуды) тасымалдаушы немесе жк жнелтушi (жк алушы) тасымалдау ережелерiнде немесе шарттарында кзделген тртiппен жне мерзiмде жзеге асырады.

Кедендiк тексерiп арау масатында орналасуы кеден органдарымен келiсiлген орта пайдаланылатын кiрме жолдарда жктi, жк-багажды вагондара, контейнерлерге тиеудi, сондай-а олардан тсiрудi тасымал рдісіне атысушылар жзеге асыруы ммкiн.

Бл ызмет азастан Республикасыны кеден задарында кзделген кедендiк тексерiп арау актiсi крсетiлген кезде ана жзеге асырылады.

Тасымалдау процесiне атысушыларды тауарларды тиеуге (тcipугe), заымдалан буманы жндеуге, буманы ашуа, буып-тюге немесе айта буып-тюге, сондай-а вагондарды, контейнерлердi беруге жне алып кетуге, санитарлы паспорттар беруге, жктердi, контейнерлердi сатауа байланысты шыыстары жне кеден органдарыны не зге де мемлекеттiк баылау жне адаалау органдарыны бастамасы немесе нсауы бойынша осы жмыстарды орындауа байланысты туындаан баса да шыыстары азастан Республикасыны задарына сйкес белгiленген млшерде жк жнелтушілер, жк алушылар есебiнен теледi. Жк жнелтушi жктi тасымалдауа жру ауiпсiздiгi, жктi жне жылжымалы рамны саталуы амтамасыз етiлетiндей етiп дайындауа мiндеттi. Тасымалдаушы жк жнелтушiнi, жк алушыны ралдарымен жктi тиеуге, тсiруге (жктен босатуа) вагондар, контейнерлер беру уаыты туралы берерден кемiнде екi саат брын оларды хабардар етуге мiндеттi. Егер тасымалдауды йымдастыру туралы шартта згеше белгiленбесе, тасымалдаушы тасымалдау ережелерiнде крсетiлген тртiппен жктi баратын станцияа жеткiзiлгендiгi туралы жк келген кннен кейiнгi тулiкте кндiзгi саат он екiден кешiктiрмей жк алушыны хабардар етуге мiндеттi. Егер шарт талаптарында кзделген болса, тасымалдаушы жк алушыа немесе экспедитора оны атына жк келе жатандыы туралы алдын ала хабар беруi ммкін. Жк алушы зiнi атына келген жктi абылдап алуа, жылжымалы рамды босатуа жне оны тазалауды амтамасыз етуге мiндеттi. Жылжымалы рамды тазалау тасымалдау ережелерiнде крсетiлген талаптара сйкес жзеге асырылады.

 

Темiр жол клiгi жкжаты. Тіркеме ааз (накладная) жне оны олдану міндеттемелері.

Жк жнелтушi жктi тасымалдауа сынан кезде тасымалдаушыа рбiр жнелтiлiм шiн темiр жол клiгi жкжатын, ал азастан Республикасыны задарында кзделген ажеттi жадайларда зге де жаттарды (сертификатты, лицензияны, ветеринариялы кулiктi, кедендiк декларацияларды) тапсыруа мiндеттi. Темiр жол клiгi жкжаты мен зге де тасымалдау жаттарыны нысаны, оларды ресiмдеу тртiбi тасымалдау ережелерiмен белгiленедi. Жк жнелтушi жкжата енгiзiлген млiметтердi дрыстыы, сондай-а ол темір жол клiгi жкжатында крсеткен млiметтердi ателiгiнен, дл еместiгiнен немесе толы еместiгiнен болан барлы зардаптар шiн азастан Республикасыны задарымен кзделген жауаптылыта болады. 1. Тасымалдаушы темiр жол клiгi жкжатында крсетiлген млiметтердi дрыстыын тексередi, ол шiн:

1) жкке тексеру жргiзуге;

2) жк жнелтушiден, жк алушыдан, экспедитордан жне вагондарды (контейнерлердi) операторынан зады тланы тiркелгендiгi туралы нотариус куландыран кулiктi кшiрмесiн алуа;

3) жк жнелтушi, жк алушы, экспедитор жне вагондарды (контейнерлердi) операторы ретiндегi жеке тлаларды з басын куландыратын жаттарын тексеруге ылы.

Жк жнелтушiнi, жк алушыны, экспедиторды кiлi тасымалдаушыа жктi абылдауа (жнелтуге) немесе беруге (алуа) сенiмхат тапсыруа мiндеттi. Жк жнелтушi, жк алушы, экспедитор жктi абылдаана немесе бергенге дейiн тасымалдаушыа хабарлауа мiндеттi.

СМГС жадайларына сйкес, Жктерді тасымалдауды тікелей халыаралы теміржол атынасы бірттас лгідегі жаттармен рсімделеді. Комплект бес паратан трады:

1. Тіркеме аазды тпнсасы –жіберуді келісілген станцияа дейін жзеге асырады жне жкпен, оны келуі туралы ескерту аазымен алушыа беріледі.

2. Жол тізімі -жіберуді келісілген станцияа дейін жзеге асырады жне сол жолда алады.

3. Тiркеме аазды дубликаты –тасымалдау шартын бекіткеннен кейін жіберушіге беріледі.

4. Жкті беру параы -жіберуді келісілген станцияа дейін жзеге асырады жне келісілген жолда алады.

5. Келуі туралы ескерту параы -жіберуді келісілген станцияа дейін жзеге асырады жне жк пен оны тіркеме аазыны тпнсасымен бірге алушыа беріледі.

Тасымалдау тлемдерін тлеу реті. Тасымалдау аысы.

СМГС бойынша тасымалдау аысы келесідей жзеге асырылады:

- жіберу еліні теміржолымен жкті тасымалдау – жіберушімен, жіберу станциясында;

- келісілген мемлекетті теміржолымен жкті тасымалдау – алушымен, келісілген станцияда;

- транзиттік жолмен тасымалдау аысы жіберушіден немесе алушыдан, здеріні ішкі сауда келісімдеріне байланысты;

Жк тасымалдау аысын жне тасымалдаушыа тиiстi зге де тлемдердi жк жнелтушi, экспедитор жк жнелтiлгенге дейiн тлейдi. Бл орайда жк тасымалдау аысы жк тасымалы жзеге асырылатын е ыса ара ашытыа есептеп алынады жне беруге байланысты тпкiлiктi есеп айырысуды жк алушы жк жеткiзiлген кезде жргiзедi. Жк жнелтушiнi, жк алушыны, экспедиторды тасымалдар шiн берешегi болан, сондай-а олар тлемдердi дер кезiнде жасамаан жадайда, бдан кейiн тасымалдаушы борыш телгенге дейiн тасымалдау шартын жасасудан бас тарта алады. 4. Кiнлi тарап (жк жнелтушi, жк алушы, экспедитор) тасымалдаушыа вагондар мен контейнерлердi пайдалананы шiн аыны бкiл кiдiрiс уаытына оса тлейдi. Жк тасымалына аы - жктi тасымалдауа абылдаан кнi, ал жк жеткізілген кезде есеп айырысан ретте жк берiлген кнi тленедi.

 

Тасымалдаудан туындайтын міндеттемелербойынша жауапкершілік.

Тасымалдаудан туындайтын мiндеттемелердi орындамаан немесе тиiсiнше орындамаан жадайда тараптар азастан Республикасыны Азаматты кодексiнде, осы Зада жне темiр жол клiгi саласындаы зге де нормативтiк ыты актiлерде, азастан Республикасыны халыаралы шарттарында, тасымалдау ережелерiнде, сондай-а осыларды негiзiнде жасалан шарттарда белгiленген негiздер бойынша жне млшерде жауапты болады. Мiндеттеменi бзан тарапты жауапа тарту, ыы бзылан тарапты талап етуi бойынша ана жргiзiледi. Тараптарды жауапкершiлiктi шектеу немесе жою масатындаы келiсiмдерi жарамсыз болып табылады. Тараптар зара келiсiм бойынша жауапкершiлiк млшерiн лайта алады, сондай-а тасымалдау шарты бойынша осымша жауапкершiлiк кздей алады. Тасымалдау жнiндегi мiндеттемелердi орындамааны немесе тиісінше орындамааны шін тасымалдаушыларды зара жауапкершiлiктерi жктердi, жолаушыларды тасымалдау ережелерiнде, сондай-а тасымалдаушылар арасындаы шарттарда белгiленедi. Тасымалды бiрнеше тасымалдаушы жзеге асыран жадайда олар жнелтушiнi (жк жнелтушiнi), алушыны (жк алушыны) алдында багажды, жктi, жк-багажды жоаланы, жетiспеушiлiгi, бзыланы (блiнгенi), жеткiзiп беру мерзiмiн ткiзiп жiбергенi шiн орта жауапкершiлiкте болады. Егер тасымалдаушы баса тасымалдаушыны, жк жнелтушiнi, жк алушыны, тарма иеленушiнi, экспедиторды кiнсiнен жауапа тартылса, оны кiнлiлерге керi талап оюа ыы бар.

Тасымалдаушы жолаушыны мiрi мен денсаулыына келтiрiлген зиянны салдарынан туындайтын мiндеттемелер бойынша азастан Республикасыны Азаматты кодексiне сйкес жауапты болады. Жолаушыны мiрi мен денсаулыына келтiрген зиян шiн тасымалдаушыны жауапкершiлiгi жолаушыны поезда отыран жне вокзал аумаында поеза отырызу (одан тсiру) кезiнде туындайды.

Тасымалдаушы жктi, багажды, жк-багажды тасымалдауа алан кезден бастап жк алушыа, алушыа берген кезге дейiн оларды саталуын амтамасыз етуге мiндеттi. Багажды, жктi, жк-багажды жоалтаны, оны жетiспеуi, бзылуы (блiнуi) шiн млiктiк жауапкершiлiк оларды абылдаан - тапсыран кезден бастап ауысады. Тасымалдауа ндылыы жарияланбай абылданан жктi жоалтаны, оны жетiспеуi немесе бзылуы (блiнуi) шiн тасымалдаушы мына млшерде:

1) жоалтан немесе жетiспеген жадайда - жоалан немесе жетiспеген жктi ны млшерiнде;

2) бзылан (блiнген) жадайда - жктi ны тмендеген сома млшерiнде жауапты болады.

Жктi ны сатушыны шотында, шартта крсетiлген баа негiзге алынып, ал ол болмаан кезде салыстырмалы жадайларда осыан сас тауарлар шiн алынатын баа негiзге алынып аныталады.

Тасымалдауа ндылыы жарияланып тапсырылан багаж бен жк-багажды, сондай-а жктi жоалтаны, оларды жетiспеуi немесе бзылуы (блiнуi) шiн тасымалдаушы жарияланан ндылыы млшерiнде жауапты болады. Багаж, жк, жк-багаж жеткiзiп беру мерзiмiнен жетi кн ткеннен кейiн жоалды деп есептеледi.

Багаж, жк, жк-багаж аталан мерзiм ткеннен кейiн келген жадайда, алушы оларды абылдай алады жне тасымалдаушыны жоалтаны шiн тлеген сомасын айтара алады. Егер тасымалдаушы жктi немесе багажды жоалуы, жетiспеуi немесе бзылуы (блiнуi) зiнi кiнсiнен болмаанын длелдей алмаса, жктi немесе багажды жоалуына жауап бередi. Темiр жол клiгi жкжатында крсетiлген млiметтерге сйкес келмейтiн жктi берген жадайда, мндай жктi тасымалдаушы тиеген болса, ол жк алушы алдында жктi темiр жол клiгi жкжатында крсетiлген ны млшерiнде, оны жоалтанмен бiрдей жауапкершiлiкте болады.

Тасымалдаушы абылданан тiнiмге сйкес клiк ралдарын бермегенi, ал жк жнелтушi жктi сынбааны, сондай-а берiлген клiк ралдарын пайдаланбааны шiн, айлы есептiк крсеткiш шамасынан мынадай млшерде пайызбен есептелетін айыппл трінде зара млiктiк жауапкершiлiкте болады:

1) жктi контейнерлермен тасымалдаанда:

брутто салмаы оса аланда бес тоннаа дейiн р контейнер шiн он бес пайыз;

брутто салмаы оса аланда бес тоннадан он тоннаа дейiн р контейнер шiн отыз пайыз;

брутто салмаы он тоннадан арты р контейнер шiн алпыс пайыз;

2) жктi рефрижератор вагондардан, транспортерлардан баса вагондарда тасымалдаан кезде - р вагон шiн бiр жз елу пайыз;

3) рефрижератор вагондарда, транспортерларда тасымалдаан кезде - р вагон, транспортер шiн екi жз тосан пайыз.

Жктi (вагондармен ана тасымалдау белгiленген) тар табанды темiржол желiлерiмен тасымалдаан кезде - осы бапты 1-тармаында кзделген айыпплдарды елу процентi млшерiнде млiктiк жауапкершiлiкте болады. Жк тасымалдау тiнiмiн орындамааны шiн айыппл вагондарды, контейнерлерді пайдалананы шiн тлемге арамастан алынады.

Тасымалдаушыны абылданан тiнiмге сйкес жылжымалы рамны берiлмегенi шiн айыппл тлеуi оны жылжымалы рамды беру жнiндегi одан рi атаратын мiндеттемелерден босатпайды. Жылжымалы рам жк жнелтушiмен келiсiлген зартылан мерзiмде берiлмеген жадайда, егер тасымалдаушы жылжымалы рамны берiлмеуi зiнi кiнсiнен болмаанын длелдемесе, тасымалдаушы тиiстi аржы жылына арналан республикалы бюджет туралы зада белгiленген 5 еселенген айлы есептiк крсеткiш млшерiнде трасызды айыбын тлеуге мiндеттi. Тасымалдаушы, жк жнелтушi, жк алушы, сондай-а баса да тлалар здерiне тиесiлi емес вагондарды, контейнерлердi здерiнi тасымалдары, жктерiн сатауы шiн пайдалануа, сондай-а оларды иелерiнi рсатынсыз, егер бл тиiстi шарттарда кзделмесе, тиеу шiн пайдалануа ыы жо. Мндай талапты сатамааны шiн кiнлi тарап вагондарды, контейнерлердi пайдалананы шiн аы тлеумен атар клiк ралдары иесiнi алдында вагондарды, контейнерлердi пайдалананы шiн тленетiн аы млшерiндегi айыппл трiнде млiктiк жауапкершiлiкте болады. Вагона, контейнерге жк ктерiмдiлiгiнен (сыйымдылыынан) арты жк тиегенi шiн жк жнелтушiден тасымалдаушыны пайдасына келтiрiлген залалдарды теумен атар, тасымал аысыны елу пайызы млшерiнде айыппл ндiрiп алынады.