Шетел мемлекеттеріні занамалары.

Англияа жне Францияа арналан сипаттама, арым-атынас болуды мра алдырушыны соы мір срулерін мрагерлікпен орын заына баынады. Айын дрежеде барлы андас туысандардын блінуі арылы мрагерлерді топтастыруы жзеге асырылады.

Францияда мрагерлік сратары француз азаматты кодекспен реттеледі (Наполеон кодексі) 1804 жылы сонымен атар «мрагерлік туралы» жне «тірісінде сыйлы туралы сиет» жне шінші кітаппен оны «тсілдері туралы, меншік тауып алынады». Бірінші дрежеге мра алдырушыны тмен тсетінге жатады (балалар, немерелер, шберелер). Заа сйкес 3 атар зады балалармен бірге 1972 жылды некесіз балалар мрагерлікке шаырылады. Екінші дрежеге мра алдырушылармен ке-шешелерімен кз алдына келген, оны аайындарымен жне пкетайлармен жне оларды тмен тсетін туысандармен. шінші дреже арапайым аныталады: барлы баса рлеп келе жатандар мра алдырушыны ке-шешелері баса, яни оны атасы, жесі жне лкен же болып табылады.

Мрагерлер атарына за бойынша біріншіден мра алдырушынын жаын туысандары жатады, егер на сол адама млкін алдыратын болса, сиетті ру жадайында. Сонымен атар мрагерлер заы бойынша жне мрагерлердін р елге шаырылуы бірдей емес. Мрагерлік ыа, мысалы Англия, Франция, ФРГ, Швейцария жне АШ ты алатын болса. Біздін жмысымыз, Мрагерлік за бойынша білдіруін жне тедестіруін, осы мемлекеттерде райсыны ерекшелігін белгілеп отыруымыз керек.

Англия жне Францияа сйкес, мрагерлік атынастары бойынша заа баынады мра алдырушыны соы траты тран жері.

Францияда сиетті сратары Француз Азаматты кодексімен (Наполеон кодексімен) реттеледі 1804 жылы, жекешеленген, титул 1 Мра туралы, титул 2 мір сру сыйы жне сиет, шінші кітап тсілі бойынша жекешеленуі болуы ммкін. Рим ыыны дстрі бойынша, классификация негізі мрагерлік заы бойынша жне аныталуы ізбасарлы шаырылуы оларды мрагерлік осы елдерде болуы ажет жйе дрежелі, туан туысандарды топа бліп туелді болуын йарып мра алдырушыны жаыны. Бірінші дрежеге мра алдырушыны жаыны ( балалары, немерелері, шберелері). Заа сйкес 3 атар 1972 жылы некесіз туылан балалар сиетке зады балалармен бірге шаырылады. Екінші дрежеде крсетілген мра алдырушынын ата-анасына, оны аа жне ттелеріне жаын туысандарына жатады. шінші дреже аныталады: баса жаын мра алдырушыны ата- анасынан баса, яни атасы, апасы, атасынын атасы, апасынын апасы жатады. Жне е соы тртінші држге алыс туысандары бейнеленеді, аасымен ттесінен баса.

Барлы е кемінде бір туысандарынан алдыы дрежеден трады мрадан туысандарынын брін келесі дрежеден трады. Ішкі дрежеде туысан аса жаын дреже туысан болып келеді, мрадан туысан аса алыс дрежелі туысан болып келеді. Алайда соы ереже ыты есебімен олданады, яни мраалдырушы айтыс болан жадайда.

Немерелері мра алдырушыны ыты орнын алады, ойын сол лестегі мра, оларды кесіне арналан, яни мра алдырушыны баласына, (егерде ол айтыс болмаан жадайда). мра алдыру за бойынша ойын тек ана мра алдырушыны жаын туысандары жне алыс туысандары аасы мен ттесі.

Егер мра алдырушыны алыс туысандары болмаан жадайда, яни мрадаы млік бірдей блінуі ммкін мрагерлерге кесі мен шешесі жаынан. Егер мра алдырушыны лімінен кейін кесі немесе шешесі жалыз алып ойса жне жаын туысандары (мысалы шешесі жаынан кесі жне апасы), мрагерге шаырылса (мысалы кесі жаынан аасы, шешесі жаынан аалары).

Барлы жаындары бірдей дрежедегі туысандары бірдей лесті мра алады кейбір жадайларда кесімен шешесі жаына мрагерлік млік блінеді. Егер ке-шешесі мрагерліке шаырылса, сонымен атар мра алдырушыны аасы мен ттесі, р ата-аналарды млікке ¼ ыы бар, ал алан млік аасы мен ттесіне тедей блінеді санды сипат бойынша екеуіні ымы ралай, яни сол азастанда сипата ие.

Англо-Американды жйесінде ы (міндетті орнатушы топ) жат, сотты прецедент атаратын рлі, реттеу мрагерлік атынаста за лкен рл атарады. Англияда 1837 жылы сиет туралы за абылданды, кейінірек 1925 жылы кімшілік (за абылданды), мра туралы за , 1952ж мрагерлік тла туралы за, жне алдырмаан сиет, 1975 жылы мра туралы за абылданан.

Англиядаы рамы келесі жаын туысандары біразы ерекшеленеді. Сйкестік рамына арамастан, Француз занамасында арастырылан. Біріншіден мрагер мра алдырушыны ( зардап шеккен) жбайы болып табылады. Оан туелді болатын мраны блігі мра алдырушыны жаын туысандары бар немесе жо деп есептеп жбайы болмаан жадайда аылшын заннамасы мрагерге келесі бекітіліммен шаырылады 1) жаындары, 2) ата-анасы, 3) толы анды бауыры жне пкесі, 4) толы анбаан аасы мен пкесі, 5) атасы мен апасы, 6) толы анбаан аасы мен ттесі, 7) толы анды аасы мен ттесі.

Жбайы рашан мрагерге ылы, мра алдырушы болмай алан жадайда белгіленген жаын туысандары, 1925 жылы меншік заннамасымен орнатылды.

Мрагерлік жылжымайтын млік занына сйкес сиет жаымсыз болып келеді. 1952 жылы, мрагерлер келесі класпен, егер жбайы жне жаын туысандар жо болан жадайда, шаырылуы ммкін. Жаын жбайы енгізілген ашалай соммасын алуа ылы, лордконцеляр млшері бойынша бекітіледі. Осыдан баса, ол мір бойы пайдаланады. Мра алдырушыны алан жарты млкін, мір бойы пайдалануына болады, арыздарынан ерік. Баса мліктін жартысы мра алдырушыны жаын туысандарына балаларына немесе немерелеріне теді. Егер жаындары кмелет жаса толмаан болса, олара арналан млікті жартысы за негізі бойынша жеке сенімділік, осындай жадайда олар бенефициант болып алады.

Егер мраалдырушыны жаын туысандары жо болса, біра ата- анасымен, аа-пкесі боланда, яни жбайы енгізілген ашалай сомасына лкен млшерде лкен млшерде алуа ылы. Оан арамастан, ал мраны алан жеке ыты алады. Баса жарты блігін мраны осындай жадайында , онда братына жне пкесіне беріледі.

арастырылан екі жаты жадайында жбайы сондай-а арналан ерекше ыыны й жабдытарыны затына ие бола алады.

Егер мра алдырушыны жоарыда айтып кеткеніміздей туысандары жо болса , онда барлы млкі жбайына алады.

Кмелет жаса толандар жне ата-анасына мра алдырурушы млікті жекеменшікке алады, баса ойан ол сенімді меншікке ие.

Жбайыны институты Францияда лкен рл атарады, оны ыты мрагері едуір кем блады, Англиядаы жбайына араанда.

Кугерлік сипаттау тиісті за шыару, жбайы бірде-бір, дрежеде формальді осылмаан мраа кіруі ммкін. Егер мрагер кбірек едуір улкен дрежелерді бірі ол ата-анасынан, онда жбайы жекеменшік жарты мрагерлік млікке ие болады.

Германияда за парантелла санын шектемейді жне мрагерлер келесі кезекпен мрагерлікке шаырылады:

1-ші парантелла – мра алдырушыны жаын адамдары;

2-ші парантелла – ата-анасы жне оларды жаындары;

3-ші парантелла – ары атасы-жесі жне оларды жаындары;

4-ші парантелла – кесіні ары атасы-жесі жне оларды жаындары;

рбір парантелла мраа алдыы парантелланы туысандары болмаан жадайда шаырылады. Мра алдырушыны жбайы 1-ші, 2-ші, 3-ші парантелланы туысандарымен бірге мраланады. Анасы мен кесіне атысты некесіз туылан бала, некелі туылан баламен те ыта болады.

АШ-та рбір штатты зыретіне атысты мрагерлік за абылданан. Бл елде бірыай федералды нормативтік акт жо, сондытан р штатты занамасы айтарлытай згеше. Мысалы, Луизиана штатында Француз АК-і рекет етеді. азіргі тада АШ-та мрагерлік зады бірыайлау шаралары абылдануда.

АШ-ты мрагерлік заы Англия занамасымен аналогиялы сас., яни кптеген штаттарда брыны жбай мраа атысты артышылытара ие. Мысалы, Нью-Йорк заы бойынша, брыны жбай 2000 доллар алуа, сондай-а алан млікті 1/3 блігін иемденуге ылы. Егер брыны жбайыны бір баласы болса, онда оны лесі млікті ½ блігіне дейін кбейеді. Ал, егер мра алдырушыны жаын туысандары млдем болмаса, біра ата-анасы тірі болса, онда брыны жбай 25000 доллар немесе алан млікті ½ лесін алады.

алан штаттарда сиеттік билік ету аидасы мынандай сипатта болады: брыны жбайды тек лесіні клемі згереді.

Егер брыны жбайы болмаса, онда бірінші кезекте жаын адамдары, сосын ата-анасы жне алыс туысандары мраланады.

Зады мрагерлерді атары бірнеше ерекшеліктермен(Канзас жне Вайолинг штаттарында) азастана араанда шектелмейді.

Енді азастан Республикасы-ны зады мрагерлеріні тобына тотаса.Брын рекет еткен азССР АК сйкес зады мрагерлерді 3 кезегін орнатан. Кейін абылданан АК сйкес зады мрагерлерді атары алтыа дейін кбейді. Осы жадайа загерлер з ойларын білдірді. Ю.К Толстойды ойынша, зады мрагерлерді атарын шексіз кбейтуді ажеті жо:яни, за туысандыты орнату те иын жне ммкін емес жне бл атынастар шиелініске алып келуі ммкін.

Зады мрагерлік кезінде негізгі 2 сауал туындайды: кім зады мрагер болуы ммкін жне мрагер андай ретте мрагерлікке шаырылады.

2007 жылы 12 атарда азастан Республикасы АК згертулер енгізу туралы азастан Республикасы заы абылданды. згертулер 2007 жылы 3 апанда басып шыарылан кннен бастап рекет ете бастады. Осы заа сйкес зады мрагерлерді мрагерлікке шаырылу реті згертілді, сонымен атар зады мрагерлерді атарына бірнеше тлаларды категориясы енгізілді.

Сонымен азіргі тада зады тлалара мыналар жатады.

– мра алдырушыны балалары, соны ішінде лімінен кейін туылан баласы, жбайы, ата-анасы.

– толыанды немесе толыанды емес аалары мен пкелері, ата-жесі.

– туан аасы жне жегесі.

– ары атасы мен жесі.

– туан жиендеріні балары жне атасы- жесіні бауырлары.

– немерелеріні балалары жне аасы мен ттесіні балалары.

– гей аасы мен пкесі, гей кесі мен шешесі.