ЕДУІР ЕКІ КІТАП ЕРМЕК ЕДІ

 

Едуір екі кітап ермек еді,

Отырып, ойым оып крмек еді.

Ішінде елге айтарлы еш гіт жо.

ткеннен алан текке рнек еді.

Трмайтын бір тиына бл уаытта,

Сордай-а, сзі дмсіз кермек еді.

тініш «зі біл» деп айтан кнде,

ажетін бір-біреуді бермек еді.

стімнен материал мені тсіп,

анша ашу кеуліді, інім, кернеп еді.

Кееске кедергілік ылан болсам,

Срап кр сырымды кп серлеп еді.

Болмаса мны алай зіді ркім,

– Есі бтін ескерімді ер, – деп еді?

Тыдамай аа сзін алып кетті,

Балдары бір атары «бер!» деп еді.

кпені зіе айтпай кімге айтайын,

Ел билеп, ыпал сы рлеп еді.

Бересі екеуін де енді айтып,

Дей ойса ккірегі шерлеп еді.

онаты осы менен рметі шін,

Кп ерлер кнге кйіп, терлеп еді.

Тілектес трмысына болып оны,

лгенше атын ркім ерлеп еді.

Тс-тса трмедегі тарап жатыр,

Тататын тзыды Алла «тер» деп еді.

Босатып, бйткеніше, бізді жібер,

Брімен басшыларды «мер» деп еді.

Ойлы ерлер ертедегі тіп кеткен,

– Жасыа жадай айтып кр, – деп еді.

 

 

***

«Алды, – деп, – трт жгері!» – салды трме,

Маржаны босаттырды келген бірге.

ашаннан армашыны ауданында,

Халы едік аза пен сарт, оныс бірге.

Маржаа махаббаты ауаннан со,

Бізден ол ауыр шыты, тсіп кірге.

олыа алааныды алан болса,

Шайай бер сал да, інім, неше трге.

 

 

АЛАНЫМ ТРТ ЖГЕРІ ТОЛЫ АЙЫП

 

Аланым трт жгері толы айып,

Айыбымды зім де айттым жрта жайып.

Те крмей тртеуін де айыптыны,

Маржанны шырына алды тайып.

Кілді кліп-ойнап ктермесек,

Не бітеді отыранмен р майып?

Боланмен жасы кіші, жртты жндеп,

кімге ділетті болды найып.

Шамалы сол себептен сз айттым, інім,

алсын деп тамашаа ел-жрт байып.

Жатырмай жазып жауап назымменен,

Тастады жрегімді жд шайып,

«Бай болады к...н ысан» дегендей-а,

Сен жыты осы ретте, мен болдым майып.

Келтірме кеуіліе інім оны-мны,

Кліе: «Кетті-ау, – деп, – адырайып!».

Аяын осы араа тоарайын,

Кейірсі, кетсе сзім таы зайып.

 

 

ТРАМЫН ТН БОЛАН СО АРАУЫЛДА

Трамын тн болан со арауылда,

Кзетіп жатан жандарды арауымда.

Тыш десем рі арай, бері тышар,

Шата боп скен шалдар р ауылда.

Трады исі кетпей, ылаж бар ма,

Саатты шамасындай танауымда.

Беретін бйгіді алып бедеуі ем,

Не пайда жолыпады жарауымда.

Себеппен осылайша шырастым,

зіні не ылса да алауыда!

 

 

ТРМЕДЕ

ш атын ашты абаздан та алдында,

ашан мен ашыран те за алдында.

Жан шашау шыпаан со сіменімде,

Деп жр ем «пісентті боп, жаардым ба?»

Пісенті ерді кпке кете ойса,

Білім, кш керегі жо, жамалды да,

Транда олар ашпай уаытым бітіп,

йыда жатыр ем кеп жаа алдында.

ашса да сменімнен бес саат со,

алдым мен ашырана саналдым да.

ялдым зге емес, з-зімнен,

Айырылып абыройдан, аналдым да.

Айтаны ткендерді осы екен,

«Болад, – деп, – зауалды р камалды да».

Сзіме сендіре алмай соншама айтан,

Жазысыз жатып алдым, амалдым да.

амауда анша уаыт ойанменен,

арлары ашып кеткен таба алдым ба?

Айыптар азамата болар едім,

«ашты, – деп, – тапан ку тап алдында».

стай-а ола тскен болып трмын,

стаан а терісін жа алдында.

Домза, дуа кеткен ордасында,

Болып тр жасы менен жаманы да.

Ойыма уайымнан тк келмейді,

алпы осы боланнан со заманны да.

Жиылан жртты сонша дайын боп тр,

Ішіп, жер сорпасы мен наны алдында.

Есебін елді тауып баа алмас деп,

Сзі жо сйлейтын наданны да.

айткенмен «Кппен крген лы той» деп,

Аыла айтаны бар маманны да.

Крінбейді еш жері арты мндаыдан,

й-млкі, мал мен басы аманны да.

Кекимей кел брі де, брі осында,

адырдан атар іні, ааны да.

кімет асырайды, аш оймайды,

Брін де атын, бала-шааны да.

атардан алайда да алу ят,

Болан со тзеу йі тамамны да.

Кеулімді кеуіп, іскен бастым, шкір,

Аарып аз, кбін з шамамны да.

Тседім тсегімді тр алдына,

Келісіп, кппен бірге там алдым да!

Жаламен жатаныма жабыраймын,

Саынып соан желін самалды да.

Келе жатыр кезі болып босайтын,

Тгіні тлкі менен саалды да.

Болмаса кінерлік еш нрсе жо,

Электрді жарыраан шамы алдында.

Нансадар, надан едім білмейтын,

Жадайын жалан сзді, амалды да.

Ескертіп оны шін тінемін,

«Ойлар, – деп, – парын пайда, обалды да».

Білдіріп атым менен фамилиямды,

ол ойдым тап бл жерге тоардым да!

 

 

ТРМЕДЕ

 

Кір болып кйлек, ыстан ышындырды,

Бит талап, брге менен ысым ылды.

Кнбеске А кіміне не кші бар,

Бнде деп баста саан ісім ылды.

уелде уайымны ылайынан,

Жаратып жан кіргізіп, жісім ылды.

Крсетіп кпке дейін кешілікті,

адірлі халы ішінде мсін ылды.

Ойласпай аылменен аласрып,

Ккірек ккке рлеп, шым ылды.

Сондытан Саттар Алла аар ойлап,

Білдіріп патшалыын, кшін ылды.

Кееске кпелеуді керегі жо,

О баста оны жазан ісін ылды.

«аталы алайда да болды» демей,

Брі де налып Хаа «пысы» ылды.

Алды – он жыл, арты – бес жыл азаматты,

Бріне прокурор сот пішім ылды.

Азуы алты арыс арыстанды,

Замана милуалатып мішім ылды.

Тсіріп мндай кйге клін басып,

Елді Алла есіркемек шін ылды.

 

 

ТРМЕДЕ

Біздерге болды жиен аны, Махат,

ай іске ылу керек сабыр, тахат.

Басыа баыт онып, орнап ыпал,

Болайсы байтаа бас, дені сахат.

нері наашыны назым еді,

Отырса уаыты ош боп, келіп шахат.

Тлпардай топтан озып, бйгі алан,

Тралар тяымнан болдым тоат.

Болмаса бектен белгі болатын,

ленен берер едім йіп шоат.

алайда трт азамат арасып тр,

ойылан аттарыа он бес ноат.

Ондайша ол тртеуі етпегенде,

Болуа айналып еді лім хадат.

тарып айы, уайым апасынан,

Бостанды бріне де берсін Ахад.

Есенжол, Шегебай мен Омар, Жсіп,

Сарылып, санаулы мір болды опат.

Соында мен соларды аланменен,

алмай жр ыр соымнан ырсы, апат.

Жалтатап жан-жаыма аранамын,

Бетіне жас баладай тиген шапат.

Жарылап, Жаппар зі жібермесе,

Біздерде блынуа болсын не ат?

«Кейіні кеніш – ренішті» бола кетіп,

Ел крер, Иншалла, енді рахат!

 

 

***

кімет, тты болсын он трт жылы,

ылана ассы аны халыа злым.

Кедейді кзі ашылып, кілі тасып,

Болып жр бай-латар лым-жлым.

Риза боп ебекшілер ебегіе,

Тапай деп тілеп отыр за жрім.

ола алып ызыл туыды, уана бер,

Жарады шабуа атты туан лы.

Арманы, адауымда, аны бітті,

Баыа блбл онып, пісіп глі.

Бйыран ызметіді бітіріп тр,

Бай, ла, атамінер болып лы!

Дегендей «дай бергенге лай берер»,

ашындар келіп жатыр бірін-бірін.

ораты арты опа болып, жанып,

Блінді, білдіріп ап текке сырын.

Басылды бріні де тасан кілі,

Болара бар ма уаыты ешкім ырын.

Таласып талайлармен, талан болды,

ркімдер лін білмей мнан брын.

Тентекке тстен кейін аыл еніп,

Шама жо труа енді тартып мрын.

Айырылып атын, бала, мал-мліктен,

Сатаулы саясатты жеді срін.

«Бостанды бізге де енді бар ма екен?» деп,

Кемпір де кееседі грі-грі.

Келе жатыр кннен-кнге кз жіберсек,

Кркейтіп ке дниені кндей нры.

Трт жылда тгелінен бітірідер,

Жобаны жасап кеткен Ленин дрі.

Басшыны бадарымен етіп істі,

Алатын абыройды болды трі.

гітті ол турада айтылынан,

Крді кп кіліне балдан шірін.

Кемпір, аса, шола, жарым жандар,

айылы ккірегі, кзі – ірі.

Сонда да соны брі жмысында,

Жууа жо прсаты бетті кірін.

Дегендей «ырсыан с ырын шар»,

Тыдайтын тіпте жан жо олар жырын.

Мндайша тты болсын айтушыа,

Беретін «Беті срт!» деп бар ма ырым?

Ел жинап ш ай, он кн «ызылмнан»,

оныса латып ем жазытрым.

Ол еткен ебегім де ескерілмей,

Аыры болып кетті дыры-дыры.

Кедей ем киім, тама зора тапан,

Жамаулы, йім жырты ара рым.

Ет, азы атарымен абат тсіп,

Бар ма ылаж блайынша болды кнім.

Отырмыз осы тойда миттар боп,

Ел тегіс есітер деп азды нін!

1931 жыл

 

 

Креді кзі жотар алдын парлап,

«дыа алам ба, – деп, – тсіп зарлап».

«Соыр кп кред» деген кне наыл,

Айтан сз аныында соан арнап.

Сен-даы сау болса да соырдан да,

Са болып, сайманыды тзе парлап.

рынса кзім бар деп крінгенге,

Кетуге імкні бар біреу арнап.

Аблыпай, асылында, зіді-зі,

ыры рет ыса кнде ой ныарлап.

Тсетін таршылдыа трі болса,

Кешікпей, кешілікке кш отарлап.

Сатыта орлы болмайды алайды да,

Ба, ыпал, абыройды ал атарлап.