Денсаулы анытамасына, денсаулы топтарына тсініктеме берііз

Денсаулы – адам организміні алыпты жадайы.

Адамны денсаулыын биологиялы (іштен туа біткен жне жре пайда болан сырат белгілеріне арап) жне леуметтік факторларды ескере отырып, кешенді трде анытайды. Денсаулыты жеке адамны денсаулыы жне жалпы халыты денсаулыы деп бледі. Жеке адамны денсаулыын, яни оны организміні клиникалы, физиологиялы жне биохимиялы крсеткіштеріні жиынтыын адамны жынысына, жасына, сондай-а климатты жне географиялы жадайларына байланыстыра отырып анытайды.

Ал жалпы халыты денсаулыы санитарлы-статистикалы кешенді крсеткіштермен, яни халыты сімі, луі, балалар лімі, р трлі аурулара шалдыуы, адамны дрыс сіп дамуы, орташа жасы, т.б. факторлар арылы аныталады. Жалпы халыты денсаулыыны алыпты болуы – жеке адамдарды ай сайыны алатын ебек аысына, жмыс уаытыны затыына, ебек жне трмыс жадайларына, дрыс таматануына, денсаулы сатау ісіні даму барысына, елді жалпы санитарлы жадайына тікелей байланысты. Адам денсаулыыны мн-маызына аза халы ежелден кп кіл блген; кнделікті мірде денені ктіп стауа, тазалы сатауа, дрыс таматануа да те атты мн берген. аза халыны «Бірінші байлы – денсаулы», «Дені сауды – жаны сау», «Жаны сауды – тні сау» деген маал-мтелдері адам денсаулыын ктуде тере трбиелік жне философиялы маызын осы кнге дейін жойан жо.

Б і р і н ш і денсаулы тобына дені сау, физикалы жне психикалы дамуы жасына сйкес, созылмалы не туа біткен ааулары жо балалар жатады.

Е к і н ш і денсаулы тобына дені сау, генеалогиялы, биологиялы, леуметтік, морфологиялы анамнезіні згерістері бар балалар жатады, оларда созылмалы патологиялар пайда болу ммкіншілігі те жоары. Екінші топ екіге блінеді: ІІ-А жне ІІ-Б топшаларына. ІІ-А топшаа дені сау, созылмалы патологиялар пайда болу ммкіншілігі те шамалы балалар жатады. Осы ІІ-А денсаулы топшаны ауіп-атерлі жадайлары:

- туар алдындаы кезеде – анасыны р трлі аурулары, ксіптік зияндылыы, : ата-анасыны маскнемдігі, бала туар алдындаы анасыны шаы (он сегізден жас не отыз жастан асан йелдер), ансыраулар, аяы ауыр йелді ан ысымыны жоарлауы немесе тмендеуі,

- босану кезеде - шапша босану, за сусыз кезе, бала жолдасыны жне кіндікті патологиясы, туу кездегі ансырау, рыты дрыс емес жадайы

- ауырландыратын генеалогиялы анамнез - р трлі тым уалау аурулар, т.б.

- ІІ-А топа жататын балалар з денсаулыы бойынша бірінші топты балаларына жаын.

- ІІ-Б топшаа дені сау балалар жатады, тек рыты жне жаа туанды кездерде ауіп-атерлікке байланысты кейбір жадайлар кездеседі, олар болашата баланы денсаулыына сер етеді. Бл лкен ебекті туандаы кішкентай клемі, шала туанды, босануды мерзімі уаытынан асып кеткендік, "ірі" балалар, нрестені гемолизды ауруы, гипотрофияны І дрежесі, психикалы дамуы алып ойан балалар, тубвиражды балалар, ан ысымы тез жоарылуа не тмендеуге жне пульс жиілігі згеруге жаын балалар, ас орыту жйесіні бзылыстары бар балалар, жрек-ан тамыр жйесіні функциялы згерістері бар балалар,бірінші-екінші дрежелі тіс жегісі бар балалар жне т.б. жадайлар.

- ш і н ш і топа компенсация жадайдаы созылмалы ауруы бар немесе тумастан біткен аурулары бар науастар жатады. Бл балаларда негізгі ауруды шиеленісуі сирек жне жеіл трлерде тді де баланы жалпы жадайы мен кіл кі те згере оймайды. Осы топа жататын балалар жылына сегіз жне сегіз реттен жиі р трлі интеркурренттік аурулармен ауырады, басаша айтанда олар ай сайын жне траты трде жедел ауруды немесе созыы реконвалесценциялы жадайда бола береді.

- Т р т і н ш і топа субкомпенсациялы жадайдаы созылмалы аурулары, тумастан біткен ааулары бар, жиі ауыратын жне психикалы дамуынан алатын балалар жатады. Оларды жалпы жадайы мен кіл кі нашарлайды, барлы жйелеріні жне мшелеріні згерістері белгіленеді.

- Б е с і н ш і топа декомпенсация жадайдаы тіп жатан ауыр созылмалы аурулары бар, ауыр трлі тумастан біткен даму ааулары бар балалар жатады. Осы топа жататын балаларда морфологиялы, функциональды згерістер тек ауыратын мше емес, баса мшелерде жне жйелерде кездеседі. Осы топтын балалары мгедектікке щырайды.

Бірінші топа жататын дені сау балалар жасына сай педиатр-дрігермен абылданады. Оларды ата-аналарымен келесі алдын-алушылы жмыс ткізіледі: жеке бас гигиенасына байланысты білім беріледі, баланы дамыту жне трбие беру жаынан іскерлік жне дадылар алыптастандырылады.

ІІ топты балалары жиі жедел аурулары созылмалы ауруа айналып кетуіне байланысты ауып-атерлі топа жатады. Сондытан осы топты балалары жиілеу баыланады, олара алдын алу, емдеу-сауытыру шараларды міндетті трде, уаытында жне ауруына йлесімді ткізу керек.

ІІІ, IV, V топтара жататын балаларды дістемелік сыныстарда белгіленген мерзімдерге байланысты педиатр жне дейіленген мамандар диспансерлік тізімге міндетті трде алып, абылдауы керек.

Сонымен, баланы денсаулы жадайын баалауа байланысты, медициналы ызметкерлер тек жалыз денсаулы дегейін анытап трмай, ерте пайда болан ауытуларды айындауа, уаытында емдеуге, сауытыруа ммкіншілік алады.