Апарат дегеніміз не? Апарат трлері. Апараттара олданылатын амалдарды талдаыз.

Адамдарды барлы ызметі апаратпен байланысты. Кез келген жмысты орындауымыз шін ол жайлы ажетті апаратты білуіміз керек.

Апарат – сатау, трлендіру, жнелту жне пайдалану нысаны болып табылатын оршаан лем туралы мліметтер.

Біз кнде андай да бір апарат аламыз. Апаратты ала отырып, оны абылдаймыз, игереміз, айта дейміз. Апаратты ата- аналарымыза, достарымыза жеткізуіміз ммкін. Ягни, апарат кзі жне оны абылдаушы бар. Адам апаратты сезім мшелері арылы абылдайды.

алымдарды деректері бойынша біз апаратты 81% -ын кру арылы, 10%- ын –есту, 4%-ын – иіскеу, 3%-ын – дм сезу жне 2%-ын сезу арылы аламыз.

Сонымен атар рбір адам жеке-дара ммкіндіктерге ие. Мысалы, дизайнерді кру абілеті, музикантты есту абілеті жасы дамыан. Адамдарды кейбіреулері жаа материалды кітаптан оып жасы тсінеді, лдекім біреу айтып берсе арты тсінеді, ал таы біреулеріне тсіну шін практикалы тапсырманы здері орындап шыандары ыайлы.

Апаратты трлері

Адамны апаратты андай апаратты арнамен абылдауына байланысты, ол ртрлі болады.

Мысалы, таерте саатты шылдырын адам есту мшесі- лапен абылдайды. Апарат кзі оыраулы саат болып табылады. Ал апаратты абылдаушы –адам. Апарат йыдан оянатын уаыт келгені туралы мліметті жеткізіп тр. Апаратты мндай трі естілетін апарат деп аталады.

Сонымен, адамны абылдау тсілдері бойынша апарат крінетін, естілетін, дм сезу, иіскеу жне сезу арылы болып блінеді.

Бір апаратты зі (мысалы, крінетін) ртрлі бейнеленуі ммкін: сан, мтін немесе сурет трінде. Мселен, автотратаы машиналарды санын 5 санымен, «бес» сзіні жазылан мтінмен жне оларды суретін салу арылы бейнелеуге болады.

Яни, апаратты таы бейнелеу тсілдеріне арай да блуге болады. Бейнелеу тсілдеріне арай апарат санды, мтіндік, графикалы, дыбысты жне видеоапарат болуы ммкін. Апаратты бл трлері азіргі кезде компьютерде табысты крсетіледі.

Апаратты асиеттері

Бір ана апарат ртрлі жадайда зекті немесе зекті емес болуы ммкін. Мселен, 2 мамыра арналан ауа райы болжамы кез келген адам шін 1 мамырда зекті боланымен, 10 мамырда зектілігін жояды. Сонымен, апарат зектілік асиетке ие.

Апарат толы немесе толы емес болуы ммкін. Мысалы, сендерді достары «Ерте» десін. Егер сендер достарыа: «біз киноа ашан барамыз?» деген сра ойан болсадар. Онда бл апарат тсінікті болады. Баса жадайда бл апарат тсініксіз болады, себебі –ол толы емес. Апаратты бл асиеті толыты деп аталады.

Апарат шыу облысына байланысты былай блінеді:

• арапайым – бл жансыз табиатта болып жатан былыстар мен процестерді бейнелейді.

• Биологиялы – сімдіктер мен жануарлар леміндегі процестерді бейнелейді.

• леуметтік – оамдаы адам туралы процесті бейнелейді. Ол адамны практикалы мір тіршілігімен тыыз байланысты, сондытан адамны анша тіршілік трі болса, сонша леуметтік апаратты трі мен типін ажыратуа болады. мысалы, оама байланысты апаратты кпшілік, арнайы жне жеке деп жіктеуге болады.

Апаратты беру жне абылдау дістеріне байланысты келесідей ажыратады:

• визуальды – крнекі бейнелер мен арнайы белгілер арылы таратылады;

• аудиальды – дыбыс арылы таратылады;

• тактильді – сезім арылы;

• органо-лептикалы – иіс жне дм арылы;

• машиналы – есептеу техникасыны кмегімен таратылады.

 

Информатикада апаратты екі трін арастырады.

1. аналогтік, яни кез-келген уаытта жне кез-келген лшемге згере алатын здіксіз процесті сипаттайтын апарат ( мысалы, адам денесіні ызаны, музыкалы шыармалар.)

2. зілісті, яни дискретті процесті сипаттайтын арнаулы уаытта жне алдын-ала белгіленген мндерін абылдап згеруі ммкін сигнал. Дискретті процесті сипаттайтын апарат (мысалы, жыл мезгілдері, Морзе ліппесіндегі нкте жне тире).

 

Апаратты асиеттері:

* зектілігі (апаратты з уаытында берілуіне байланысты);

* толытыы (апаратты клеміне байланысты);

* объективтілігі (адам факторына байланысты);

* жеткіліктігі (ойылан талаптара байланысты);

* адекваттылыы (шындыа сйкестігі);

* олжетімділігі (ажетті апарата ол жеткізу ммкіндігі).

Апарат жасалады, жеткізіледі, саталады жне деледі. Апаратпен орындалатын рекеттер апаратты кезедері деп аталады. андай да бір рекеттер апаратты кезедерде орындалады.

Апаратты сатау

Апаратты сатауды маызы те зор. Апаратты сатау шін адамдар жадыны немесе «сырты» тасыыштарды олданады. Ерте заманда бл масатта тастар мен папирус пайдаланылды. азіргі апарат ааз бен электронды тасыыштарда – дискілер мен флешкаларда саталады.

Егер апаратты клемі лкен болса, онда зіе керекті апаратты табу иына тседі. Бл жадайда апарат белгілі бір тртіппен реттелуі тиіс. Реттелген апарата ртрлі картатекаларды (кітапханалардаы, емханалардаы) жатызуа болады. Компьютерді де апаратты реттеу ралдары бар. Апаратты бумалара лестіріп сатауа, алфавит бойынша, жазылан кні бойынша жне т.б. срыптауа болады.

Апаратты жнелту

Апаратты алыс ашытыа жеткізу шін адамдар ртрлі ралдар ойлап шыаран. Олара

телеграфты, телефонды, теледидарды, Интернетті жне басаларды жатызуа болады.

Апаратты жнелту шін олданылатын рылыларды апаратты жеткізу арнасы деп атайды. Апаратты жеткізу арнасыны сапасы нашар болса, онда жнелтілетін апарат брмалануы немесе оны айсыбір блігі жоалуы ммкін.

Апаратты жеткізу дерісінде рашан апарат кзі жне оны абылдаушы болады. Апарат кз апаратты жнелтеді, ал абылдаушы – оны абылдайды. Мысалы, сабаты тсіндіруші малім – апарат кзі де, оушылар – оны абылдаушы.

Апаратты деу

Апаратты кез келген згеруі оны делуі деп аталады. Мысалы, есепті шыаруды зі – брын белгілі есептен жаа апарат алу. Ондай апаратты адам логикалы ойлау немесе математикалы есептеулер арылы алады. Баса мысал ретінде апаратты бейнелеу тріні згеруін арастыруа болады. Мысалы, мтінді бір тілден екінші тілге аудару.

Апаратты деу оны бастапы трден баса трге айналуын немесе апарат мазмныны згеруін білдіреді. Апаратты деу нтижесін адам ары арай з ажетіне жаратады.