Комп-к желі тсінігі.

Компьютерлік желі дегеніміз – ресуростарды (дискі, файл, принтер, коммуникациялы рылылар) тиімді пайдалану масатында бір – бірімен байланыстырылан компьютерлер тізбегі. Компьютерлік желілер масштабы мен ммкіндігі бойынша ерекшеленеді. Е шаын желілер жергілікті деп аталады да, компьютерді біріктіру шін олданылады.

Жергілікті желіден кейінгі орынды масштабы бойынша корпоративті есептеуіш желілер алады. Бл желілерді ірі мекемелерді, банктер мен оларды филиалдары, сатандыру компаниялары, баралы апарат ралдары рады.

Егер желі елдегі айматы масштабтаы компьютерлерді біріктіретін болса, айматы есептеуіш желісі деп атайды. Мндай желіде байланыс желісі ретінде телефон байланысы, телефон тораптары немесе сымсыз байланыс серігі олданылады.

Егер ашытаы компьютерлерді байланыстыру шін телефон желісі олданылса, модем ажет болады.

Модем (МОдулятор/ДЕМодулятор сздеріні ысартылуы) – таратушы жаында компьютердегі санды сигналдарды здіктелген аналогты сигналдара айналдруды амтамасыз ететін абылдаушы жаында сигналдарды осыан кері трлендіретін рылы.

Модем арылы кптеген дербес пайдаланушылар айматы жне коммерциялы желілерге, Интернетке осылады. Сондай – электронды поштаны пайдаланады, конференциялара атыса алады.

лкен ашытыты жне пайдаланушыларды молынан амтитын есептеуіш желілер телекоммуникациялы есептеуіш желілері деп аталады. Телекоммуникациялы желілер – апарат алмасу жне оны деуді блісу желісі, ол зара байланысан жергілікті желілерден ралады. Мндай масштабтаы желілер аппараттты, апаратты, программалы сияты оамды ресуростарды жымдаса пайдалану масатында рылады. Телекоммуникациялы желіні пайдаланушыларыны здеріні ай жерде орналасанына арамастан апаратты жедел трде кез келген ашытыа жіберуге, сонымен атар желіден ажет мліметті дер кезінде алуа ммкіндігі бар.

Интернет – (аылшынша Internet – желіаралы байланыс) бкіл жер шары бойынша апарат аынын таратуды амтамасыз ететін желілер жиынтыы.

зара байланыстырлыан миллиондаан компьтерден ралан, бірттас апаратты кеістікті Интернет деп атайды.

р трлі масштабтаы желілерді зара біріктірілуі ммкін. Мысалы, кабельмен жаластырылан мекемедегі жергілікті желі айматы желіге, ал р трлі айматы желілер телефон джелісі арылы байланыстырылуы ммкін. лкен ашытыта желіаралы байланыс орнату ажет боланда кабельдік желілерді пайдалануа болмайды.Мндай жадайда телекоммуникация каналдары:телефон, радио, релелік байланыс, талшыты – оптикалы байланыс, арышты жасанды серіктері арылы байланыс т.б. олданылады.

р трлі желілерді тйістіру шлюз деп аталатын арнайы компьютерлер немесе программалар арылы амтамасыз етіледі. Шлюздер бір желіден абылданандеректер форматын баса желідегі деректер форматына трлендіреді. р трлі масштабтаы желілерді біріктіру нтижесінде алалар, елдер жне континенттер арасында зара апарат алмасу ммкіндігі беріледі. орану ызметін атаратын шлюздік компьютерлер бранмауэрлер деп аталады. Ауымды желі немесе Интернет – адамзатты апаратты технология саласындаы жеткен жетістіктеріні бірі.

Интернет желісін алашы дниеге келтіруге себеп болан 70 – жылдар басында АШ ораныс инистрлігіні APRANET компьютерлік жйесі болып саналады. 1973ж. APRANET Англия мен Норвегия мемлекеттеріне байланыс орнатып лемдік кеістікке шыты. Интернетті кеінен таралуына себеп 1982 жылы пайда болан ТСР/ІР хаттамася (протоколы) болды.

Жергілікті желілер

Жергілікті желі – саны шектеулі компьютерлерді біріктіру шін олданылады. Компьютерлерді желіге осу шін компьютерден баса рылылар:желілік адаптер, кабель, концентратор (HUB) немесе коммутатор (SWICH) ажет.

Желілік адаптер – компьютерді байланыс желісімен сйкестендірілуін амтамасыз ететін рылы.

Коммутатор мен концентратор апарат алмасу сапасын жасартады жне деректерді таратуды р трлі стандартын олданатын желіні р трлі бліктерін біріктіреді.

Сонымен, жергілікті желі дегеніміз – бір – бірімен атар орналасан компьютерді біріктіретін жйелер (бір блмеде немесе бір имаратта, атар орналсан компьютерлер).

Жергілікті желіні екі трі бар: клиент – сервер жне бір дегейлі (бір рангілі), яни те дрежелі желі.

Сервер – орта пайдалануа арналан барлы ресуростарды амтитын компьютерлер. Орта ресуростарды пайдалану шін сервер осулы болуы ажет. Серверге принтерлер, модем, орта олданбалы программалар (мысалы, электронды пошта), факстер жне т.б. амтылан ресуростарды толыынан олдануа ммкіндік береді. Бір дегейлі желіде барлы жмыс станциясы айсы бір маына сында басалары шін сервер ызметін атарады. Олар ортатастырылан желі ресуростарын бірден олдана алады жне ресуростарды блуді баылап отыратын уатты орта сервер компьютер болмайды. Бір дегейлі желілерді маызды ерекшелігі – онымен жмыс істеу шін арнайы программалы жабдыты ажеті жо.

Жергілікті желідегі компьютерлерді бір – бірімен геометриялы байланысу тсілі топология деп аталады. Байланыстыру топологиясыны бірнеше трі бар:

1.Шина – барлы компьютерлер тізбекті трде бір кабельге жаланады.

2.Саина топологиясы деп аталатын желі байланысында барлы компьютерлер тйы саина тріндегі кабельге жаланады.

3.Файлды серверлерге негізделген желіде компьютерлер бір – бірімен жлдыз схемасы трінде жаланады.

4.Егер мекеме кп абатты йде орналасса, онда оны р абатындаы жеке серверін байланыстыратын бкіл мекемеге орта бір сервер беріліп, оны ашаар (снежинка) схемасы деп атайды, кбінесе осы топологияны пайдаланан тиімді.

Жергілікті желіні амтамасыз ету ммкіндіктері:

– апаратты арнайы серверлерде саталуы, бірнеше пайдалнушыны андай да бір дерекпен жмыс істеу;

– бірнеше пайдалнушыны олданатын программалы жабдытарды файлды дискілерді серверлерінде бір ана данадан сатау;

– электронды пошта мен топты жоспарлауды пайдаланатын пайдаланушыларды жымды жмыс істеуі мен жат айналымы;

– желілік принтерлерді бірлесіп пайдалану;

– Интернетке осылу ммкіндігі.

Орта деректер базасыны каталогі, желілік ресурстар мен бірыай ораныс саясатын блісуді орталытандырылан тсілі бар компьютерлр тобыны домен атауы болады.

рбір доменге жеке ат беріледі. Доменні деректер базасы каталогі домен баылаушасында (контролер) саталады. рбір доменде тек бір ана негізгі баылаушы болады.

Байланыс хаттамалары. Желіде жмыс істеуге арналан жаа апаратты технологиялар

Компьютерлер желіге осыланнан кейін бірінші рет іске осыланда Windows 2000 Professionalоперациялы жйе DHCP (Dynamic Configuration Protocol) серверін іздейді. Мндай типтегі серверлер компьютерлерг желіден бірін – бірі оай табу шін адрес меншіктейді. Егер желіде DHCP сервері болмаса, онда операциялы жйе автоматты трде осыланнан баса компьютерлерді анытай алатын режімге ауысады. Мндай механизмді IP – адрестеу (Automatic IP – addressing) деп аталады.

Компьютерлерді бір – бірімен байланыс жасау ережесі желілік хаттама деп аталады.

Хаттама (протокол) – екі компьютерді бір –бірімен атынасуныы формалды ережелеріні жиынтыы.

Microsoft фирмасы мекеме ішінде жлімн жмс істеу шін TCP/IP олдануды сынады. NetWare сервері бар жергілікті желілерде пакеттерді желі бліктері жне редиректор арасында маршрутизациялану ммкіндігін беретін IPX/SPX (Intеrnet Packet Exchange/Sequeneed Packed Exchange) хаттамасы олданылады.Microsoft Фирмасыны 3Com компаниясымен бірігіп ран Point – to – Point Тunneling Protocol (РРТР) хаттамасы Internet арылы сенімді байланыс ру ммкіндігін береді.

23.С/С++ тіліндегі программаны жалпы рылысын слбалаыз.

C++ (дауысталуы "си плас плас") 1983 жылы Bell Labs зертханасында Бьёрн Страустрап дамытан бадарламалау тілі.

Кез келген Си-программасы негізгі модульдер болып табылатын бір немесе бірнеше «функциядан» ралады. С++ тіліндегі арапайым программаны арастырайы.

// C++ тілінде жазылан арапайым программа

#include <iostream.h>

main ()

{

cout << " Апаратты технологиялар кафедрасына ";

cout << "ош келдііз.\n";

}

Программаны орындалу нтижесі:

Апаратты технологиялар кафедрасына ош келдііз.

#include <iostream.h> - препроцессор директивасы. Бізді программаа iostream.h атты файлды осылуы кіріс (cin) жне шыыс (cout) аымдарын олдануа ммкіндік береді, олар туралы кейінірек айтамыз. Кейбір жадайларда бл жолды программаа осу міндетті, ал кейбір жадайларда міндетті емес. Ол программаа байланысты.

main() – функция аты. С++ тілінде жазылан кез келген программа зіні негізгі модульдері болып табылатын бір немесе бірнеше функциялардан ралады. Бізді программа бір ана main()функциясынан трады, бны дгелек жашалары main –функцияны аты екенін крсетеді (аыл. main –басты). С++ тілінде жазылан программа рашан даmain() деп аталатын функциядан бастап орындалады, сондытан біз осы функциядан баса барлы функцияларды аттарын зіміз тадай аламыз.

Жалпы жадайда дгелек жашаларда осы функцияа берілетін апарат болады. Бізді мысалда ешандай апарат берілмейді, сондытан бізді жашалар бос тр.

{ жне } – фигуралы жашалар функция денесіні басы мен соын білдіреді. Фигуралы жашалар сонымен атар программаны бірнеше операторларын рамды операторанемесе блока біріктіру шін де олданылады (Pascal тіліні Begin жне End операторлы жашаларына сас).

Программалы жолды соындаы нктелі тір онда С++ тіліні операторы бар екенін білдіреді, бл жерде бл символ Pascal тіліндегідей операторларды блгіші емес, операторды бір блігі болып табылады.

Анытама: Тйін сздер деп программалау тіліні сйлемдерін растыру шін олданылатын арнайы саталып ойан сздерді айтады.

 

СИ тіліндегі мліметтер типтері

Мнда мліметтерді бірнеше негізгі типтері олданылады.

Олар:

char – символды, яни табалы тип

short – ыса бтін сан

int – бтін сан типі

long – екі еселенген бтін сан

unsigned – табасыз бтін сан

float – наты сан типі, яни жылжымалы нктелі сан

double – екі еселенген наты сан типі

long double – зартылан, рі екі еселенген наты

Алашы трт тип бтін сандарды сипаттау шін олданылады.